Sáng kiến kinh nghiệm SKKN nâng cao chất lượng dạy học lịch sử ở trường THPT thông qua tổ chức các hoạt động ngoại khóa

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
"NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG
THPT THÔNG QUA TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI
KHÓA"

1


A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Sinh thời trong tác phẩm “Việt Nam Quốc sử diễn ca” chủ Tịch Hồ Chí Minh nhấn
mạnh:
“Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”
Đó là điều mỗi chúng ta mong muốn- sự hiểu biết của thế hệ trẻ về lịch sử hào hùng
của Cha ông ta. Nhưng một thực tế đáng buồn là trong những năm gần đây trên các
phương tiện thông tin đại chúng như báo chí, truyền hình, internet...Xã hội đang băn
khoăn về tình trạng “sa sút” của bộ môn lịch sử, nhiều người cho rằng giới trẻ bây giờ
ngày càng xa dời lịch sử, thiếu hiểu biết về lịch sử dân tộc. Biện minh cho điều đó họ dẫn
ra những con số khiến mọi người phải “dật mình” xem xét. Đó là vài năm trở lại đây
trong các kỳ thi tuyển sinh ĐH-CĐ trên cả nước hàng nghìn thí sinh điểm không môn lịch
sử, ngoài ra còn nhiều bài thi với nội dung “ngô nghê”, “cười ra nước mắt ” mà một số tờ
báo mạng đã đăng. Phải chăng đã đến lúc cần nhìn lại thực tế để tiến hành cuộc “cánh
mạng” trong việc dạy và học lịch sử trong nhà trường. Đã có nhiều tranh cãi, lập luận,
kiến nghị, đề xuất, rồi đi tìm nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên của các nhà quản lý giáo
dục những nhà chuyên môn, hay đơn giản là những ý kiến của những người ngoài cuộc.
Trong đó các ý kiến đều đi đến những điểm chung rằng nguyên nhân chủ yếu dẫn đến
tình trạng “dốt sử” của giới trẻ hiện nay là do : Nội dung chương trình SGK quá nặng,
thiếu hấp dẫn, phương pháp truyền đạt của GV không tạo hứng thú cho học sinh, nhu cầu
xã hội về những môn học xã hội ít, đầu ra khó....

Từ thực tế trên, với tư cách là một giáo viên giảng dạy bộ môn lịch sử trong nhà
trường phổ thông bản thân tôi cũng cảm thấy mình cũng có một phần trách nhiệm dẫn tới
tình trạng trên. Trước khi Bộ giáo dục, các cấp ngành tìm ra một hướng đi mới để nâng
cao chất lượng giáo dục nói chung và đối với bộ môn lịch sử nói riêng bản thân tôi cũng
có nhiều trăn trở: thực tế mình đã hoàn thành tốt sứ mệnh cao cả của nghề dạy học hay
chưa ? Theo cá nhân tôi không tính đến những nguyên nhân khách quan khác thì một
trong những yếu tố góp phần quyết định và thay đổi được cách nhìn nhận của xã hội về
bộ môn cũng như thu hút giới trẻ say mê với môn lịch sử đó chính là tâm huyết của
những thầy cô giáo đứng trên bục giảng, sự sáng tạo không biết mệt mỏi của các thầy cô
sẽ thổi hồn cho những bài học lịch sử khô khan đem lại cho các em niềm hứng thú trong
những giờ học để từ đó nâng cao chất lượng bộ môn. Với hơn 10 năm kinh nghiệm bản
thân là một giáo viên trẻ nhiệt tình tôi nhận thấy ngoài những giờ học trên lớp học sinh
cần được tiếp cận với lịch sử một cách „tự nhiên” hơn trong những giờ GD lịch sử ngoài
2


giờ lên lớp( NGLL) . Sau mỗi buổi tổ chức hoạt động như vậy các em học sinh rất phấn
khởi, say mê, nhiệt tình tham gia tìm hiểu lịch sử một cách tự nguyện. Qua đó giúp các
em có hứng thú hơn trong các giờ học trên lớp. Sau nhiều lần tổ chức các hoạt động
NGLL của bộ môn thành công trong khuôn khổ của đề tài này tôi muốn chia sẻ với các
Thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp cách thức tổ chức một buổi hoạt động NGLL của
bộ môn thành công. Cụ thể trong đề tài này là buổi HĐNGLL nhân dịp kỷ niệm 68 năm
ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt nam & ngày hội quốc phòng toàn
dân(22/12/1944-22/12/2012). Hi vọng những kinh nghiệm nhỏ này sẽ giúp ích cho các
thầy cô và các bạn đồng nghiệp trong việc tổ chức tốt các buổi hoạt động NGLL của bộ
môn.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I- CƠ SỞ LÍ LUẬN
- Trong quá trình dạy học hoạt động ngoài giờ lên lớp (NGLL) có một vị trí hết sức quan
trọng, nó có tác dụng mang tính tổng hợp, làm sâu sắc và phong phú kiến thức của học

sinh về các mặt khác nhau của cuộc sống xã hội , góp phần gây hứng thú cho học sinh
trong quá trình học tập
- Hoạt động NGLL góp phần giáo dục cho học sinh ý thức trách nhiệm, ý thức lao động
và tinh thần tập thể. Nhiều nhà nghiên cứu lịch sử cho rằng hoạt động NGLL có hai đặc
điểm nổi bật : tính chất tự nguyện và sự phát triển nhận thức tích cực độc lập, năng khiếu
của học sinh trong học tập lịch sử. Điều này giúp định hướng nghề nghiệp cho các em
sau này.
- Việc thực hiện chủ đề và nội dung hoạt động NGLL rất linh hoạt, đa dạng (tuy phải theo
hướng chỉ đạo của chương trình và nhiệm vụ năm học) nhằm gây hứng thú, phát huy tính
tích cực của học sinh trong việc tiếp nhận làm phong phú , sâu sắc tri thức lịch sử.
- Trong hoạt động NGLL những cá tính , phẩm chất ý thức , khuynh hướng của học sinh
được bộc lộ rõ nét. Ví dụ học sinh nhỏ thích trò chơi lịch sử, hát, diễn kịch. Học sinh
trung học lại say mê với việc tìm tòi, nghiên cứu lịch sử. Đặc biệt hoạt động NGLL đã
gắn việc học tập lịch sử với đời sống, tạo cho các em ý thức trách nhiệm trong hoạt
động phục vụ xã hội, như sưu tầm di tích lịch sử, tìm “địa chỉ đỏ”…. những công việc
này giúp các em tiếp xúc với những tài liệu hiện vật lịch sử, trang bị thêm kiến thức về
đời sống lao động và đấu tranh cách mạng về sinh hoạt tinh thần . Đây là điều kiện quan
trong để giáo dục cho học sinh thế giới quan khoa học và đạo đức tư tưởng chính trị.
- Hoạt động NGLL còn góp phần phát triển học sinh. Nếu bài nội khóa là hình thức bắt
buộc của việc học tập, tuân thủ nghiêm ngặt chương trình đã qui định về thời gian, nội
dung …thì hoạt động NGLL mang tính chất tự nguyện. Các em có thể tự chọn và tham
3


gia với một hình thức phù hợp khả năng bản thân. Chính tính chất tự nguyện đã phát huy
năng lực độc lập của học sinh, làm nẩy sinh và phát triển hứng thú của học sinh nhờ vậy
những kết quả học tập của học sinh ở các bộ môn có liên quan (Văn học ,Địa lí,
GDQP,GDCD..) cũng tốt hơn
- Hoạt động NGLL còn giúp học sinh đem những kiến thúc đã học những kỹ năng đã
được rèn luyện trong giờ học nội khóa vận dụng và công tác thực tế như sưu tầm tài liệu,

biên soạn lịch sử địa phương, công tác xã hội góp phần rèn luyện năng lực hành động
- Cùng với các môn học các hoạt động giáo dục khác hoạt động NGLL môn lịch sử còn
góp phần vào công tác xã hội hóa giáo dục trong bối cảnh hiện nay.
II- THỰC TRẠNG:
Trong chương trình giáo khoa môn lịch sử ở trường phổ thông một trong những nội dung
được đề cập đến trong quá trình dạy học là các hình thức NGLL (cụ thể là các tiết học về
lịch sử địa phương, bài tập lịch sử…). Thông qua những hình thức này học sinh có thể
tiếp cận “gần” hơn với lịch sử . Tuy nhiên công bằng mà nói các hình thức NGLL trong
chương trình thường là đơn điệu về hình thức và nội dung, thậm chí đôi khi cảm giác như
nó không tồn tại trong chương trình. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến
tình trạng “trắng” các hoạt động NGLL của bộ môn. Nhìn vào thực tế giảng dạy bộ môn
lịch sử ở tỉnh ta và có lẽ cũng là “bức tranh” chung của việc dạy và học bộ môn trong cả
nước chúng ta có thể nhận thấy đây chính là một “lỗ hổng” lớn trong quá trình dạy và
học và là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng “chán học” lịch sử
của học sinh phổ thông và vô hình dung đây cũng là lý do khiến cho việc đỏi mới phương
pháp giảng dạy qua đó nâng cao chất lượng của bộ môn bị hạn chế đi rất nhiều.
Trong thực tế gần như đa số giáo viên bộ môn đều được đào tạo căn bản ở trình độ ĐH
thậm chí cao hơn và họ đều nhận thấy tác dụng và ý nghĩa của việc tổ chức các hoạt động
NGLL bộ môn cho các đối tượng học sinh phổ thông. Tuy nhiên không phải ai cũng làm
tốt được điều này. Vậy nguyên nhân từ đâu. phải chăng là sự thiếu sót việc định hướng
của những nhà chuyên môn, từ sự hạn chế trong trình độ và khả năng của một số giáo
viên hay là từ sự thụ động của đa số học sinh. Thiết nghĩ có lẽ xuất phát từ cả ba yếu tố
trên. Nhưng quan trọng hơn cả là trong chương trình dạy học lịch sử ở trường phổ thông
thiếu hẳn cả về thời gian và đặc biệt việc định hướng cách thức, nội dung tổ chức các
hoạt động NGLL cho học sinh . Đây là nguyên nhân chính dẫn đến việc tổ chức các hoạt
động NGLL bộ môn cho học sinh chủ là sự tự phát. Yếu tố thứ hai là từ phía những
người trực tiếp đứng trên bục giảng. Những hạn chế trong nhận thức, sự yếu kém về trình
độ, khả năng của một số các thầy cô giáo cũng là nguyên nhân quan trọng dẫn đến hoạt

4

động NGLL bộ môn còn nhiều hạn chế, chưa pphát huy hết được vai trò và khả năng của
các HĐNGLL.
III- GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Xuất phát từ ý nghĩa, tác dụng và thực trạng của việc tổ chức các hoạt động NGLL của
bộ môn là một giáo viên trẻ, nhiệt tình trong công tác Tôi cũng đã mạnh dạn đầu tư suy
nghĩ, lên kế hoạch và đề xuất BGH nhà trường, tổ chuyên môn và các đoàn thể trong nhà
trường giúp đỡ trong việc tổ chức một buổi NGLL bộ môn cho học sinh toàn trường nhân
dịp kỷ niệm 68 năm truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam. Dưới đây là những
kinh nghiệm của bản thân thông qua việc tổ chức thành công buổi NGLL trên.
III.1: Các bước chuẩn bị .
Bước 1: Xây dựng chương trình hoạt động NGLL trên cơ sở nhiệm vụ , mục tiêu
năm học của nhà trường, tổ, nhóm chuyên môn
Ngay từ đầu năm học căn cứ vào kế hoạch của nhà trường, tổ nhóm chuyên môn để
lên kế hoạch tổ chức hoạt động NGLL của bộ môn. Thông thường nhóm chuyên môn nên
có những đề xuất với tổ chuyên môn và BGH nhà trường về kế hoạch tổ chức các hoạt
động NGLL kết hợp với các hoạt động chủ điểm của nhà trường trong các tháng: Cụ thể
trong tháng 12 là: Giáo dục truyền thống yêu nước lòng tự hào dân tộc thông qua hoạt
động NGLL chào mừng kỷ niệm 68 năm thành lập QĐNDVN.
Bước 2: Xác định mục đích –yêu cầu, đối tượng tham gia HĐNGLL
Cần xác định được mục đích, yêu cầu và đối tượng tham gia HĐNGLL
- Bồi dưỡng cho học sinh hiểu biết thêm về kiến thức liên quan đến lịch sử, truyền thống
vẻ vang của quân đội ta.
- Giáo dục lòng yêu nước, truyền thống dân tộc, tự hào về truyền thống vẻ vang của quân
đội nhân dân việt nam, về đảng quang vinh, bác hồ vĩ đại.
- Rèn luyện kỹ năng tư duy, ngôn ngữ, linh hoạt trong các tình huống ứng xử, khả năng
tham gia các hoạt động tập thể…
- Đối tượng tham gia: tất cả học sinh các khối lớp trong toàn trường.
Bước 3: Xác định H×nh thøc tæ chøc vµ néi dung ch­¬ng tr×nh.

1. Hình thức
- Tổ chức dưới dạng hoạt động ngoài giờ lên lớp thông qua hình thức thuyết trình và tổ
chức các phần chơi tìm hiểu kiến thức cho học sinh.
2. Nội dung chương trình
5


Chương trình gồm 2 phần:
- phần 1: bài viết về truyền thống quân đội nhân dân việt nam & ngày hội quốc phòng
toàn dân.
- phần 2: thi tìm hiểu truyền thống vẻ vang của quân đội ta với chủ đề “hát mãi khúc
quân hành” với 4 phần thi cụ thể ( “nhập ngũ”- “huấn luyện”- “thử thách”- “chiến
thắng”)
- Dự kiến phần thi có 3 đội chơi (đại diện 3 khối 10.11.12), mỗi đội chơi có 03 học sinh
tham gia thi chính(05 hs tham gia phần thi phụ)
Bước 4: xác định thể lệ phần thi, cơ cấu giải .
1. thể lệ phần thi
- Phần thi thứ nhất “nhập ngũ”: mỗi đội chơi trả lời lần lượt 10 câu hỏi của btc đưa ra
liên quan đến kiến thức lịch sử ,văn học, hiểu biết chung nội dung liên quan tới lịch sử,
truyền thống vẻ vang của quân đội ta.
- Phần thứ hai “huấn luyện” : 3 đội chơi tham gia phần thi “người chỉ huy giỏi” qua
hình thức thi đội ngũ cơ bản (khẩu lệnh nghiêm,nghỉ,bên trái, phải…đi đều.)
- Phần thứ ba “thử thách ”: gồm 6 ca khúc cách mạng các đội chơi lần lượt nghe và
giành quyền trả lời đoán đúng tên ca khúc, tác giả.
- Phần bốn: “chiến thắng” – truy tìm mật mã lịch sử : gồm 5 bức ảnh sự kiện liên quan
tới các vấn đề lịch sử yêu cầu các đội chơi sắp xếp theo thứ tự thời gian và logic của vấn
đề sau đó đội chơi phải nêu được nội dung bức ảnh và suy luận mối quan hệ giữa các sự
kiện lịch sử trong các bức ảnh và đưa ra được “mật mã lịch sử”.
2. Thang điểm và cơ cấu giải
a.Thang điểm

- Phần thi thứ nhất “nhập ngũ”: tối đa 100 điểm cho mỗi đội chơi tương ứng với mỗi
câu trả lời đúng được 10 điểm(thời gian suy nghĩ tối đa cho mỗi câu hỏi là 10 giây)
- Phần thứ hai “huấn luyện” : tối đa cho phần thi này là 100 điểm cho mỗi đội chơi (bao
gồm tác phong, tư thế ,ngôn ngữ, mức độ đội hình đều)- thời gian tối đa cho mỗi đội là 5
phút cho phần thi.
- Phần thứ ba “thử thách ”: tối đa cho phần thi này là 60 điểm cho cả ba đội chơi tương
ứng với mỗi câu trả lời đúng là 10 điểm (lưu ý ở phần thi này các đội chơi giành quyền
trả lời bằng cách phất cờ hiệu- do btc chuẩn bị)

6


- Phần bốn: “chiến thắng” : tối đa cho phần thi này là 100 điểm(tương ứng với các nội
dung: sắp xếp đúng thứ tự các bức ảnh về mặt thời gian -20 điểm(thời gian 2 phút), nêu
đúng nội dung mỗi bức ảnh 10 điểm (thời gian tối đa 5 phút cho 5 bức ảnh) liên kết tính
logic của các bức ảnh và giải được mật mã của ct - 30 điểm(thời gian tối đa 5 phút cho
phần trình bày của mỗi đội))
Tổng số điểm cho các phần thi của mỗi đội có thể tối đa là 360 điểm
b. cơ cấu giải: 01 giải nhất, 01giải nhì, 01giải ba .
Bước 5 : xác định thời gian ,địa điểm tổ chức :
BTC xác định thời gian thích hợp : thông thường vào tiết chào cờ đầu tuần. tại sân
chào cờ.
Bước 6: Xây dựng kịch bản chi tiết của chương trình.

Stt Nội dung công việc

Thực
hiện

1

- Ổn định tổ chức
2
- Khai mạc: Tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu
3

CĐCB
GV
Tổ Sử
- Địa –
GDCD

- Bài viết về truyền thống quân đội nhân dân Việt Nam & Tổ Sử
ngày hội quốc phòng toàn dân.
- Địa –
trong quá trình thực hiện theo kịch bản chương trình ở GDCD
phần thứ nhất : bài viết về lịch sử- truyền thống của quân
đội nhân dân Việt nam các Đ/c gv có thể tham khảo nhiều
nguồn tài liệu yêu cầu cơ bản ngắn gọn nhưng vẫn thể hiện
rõ được bản chất anh hùng truyền thống quyết thắng của
quân đội ta. – bài viết có ở phần phụ lục

4

- Thi tìm hiểu truyền thống vẻ vang của quân đội ta với Tổ Sử

7


chủ đề “Hát mãi khúc quân hành” với 4 phần thi cụ thể
- Phần : “Nhập ngũ” : Yêu cầu mỗi đội chơi trả lời 10

câu hỏi liên qua dến các kiến thức lịch sử, hiểu biết chung.
GV có thể tham khảo câu hỏi phần phụ lục của sáng kiến
kinh nghiệm này- GV nên thiết kế phần chơi này trên các
phần mềm dạy học thông thường như: Powpoint hay
Violet để tăng thêm phần hấp dẫn cho học sinh.

- Địa GDCD
+
Nhóm
GDQP
+ Thư
ký HĐ

- Phần: “Huấn luyện”:
+ Các đội chơi sẽ thực hiện phần thi của mình thông qua
sự chỉ huy của các thầy cô giáo trong nhóm GDQP của nhà
trường.( phần này các đội chơi đã được học trong chương
trình GDQP phổ thông và có sự tập luyện trước). Trong
phần thi này mỗi đội tham gia thi sẽ thực hiện phần thi
“đội hình đội ngũ” cơ bản trong chương trình GDQP lớp
10 THPT .
- Phần : “Thử thách”:
+Tối đa cho phần thi này là 60 điểm cho cả ba đội chơi
tương ứng với mỗi câu trả lời đúng là 10 điểm (lưu ý ở
phần thi này các đội chơi giành quyền trả lời bằng cách
phất cờ hiệu- do BTC chuẩn bị). Ở phần thi này cả 3 đội
chơi sẽ cùng lắng nghe nhạc và lời của 6 ca khúc cách
mạng trong quá trình nghe đội nào có tín hiệu trả lời (bằng
cờ hiệu) đội đó sẽ giành quyền trả lời. đúng sẽ được tính
điểm, sai hai đội còn lại có quyền trả lời.

- Phần bốn: “Chiến thắng” :
+| Tối đa cho phần thi này là 100 điểm(tương ứng với
các nội dung: sắp xếp đúng thứ tự các bức ảnh về mặt thời
gian -20 điểm(thời gian 2 phút), nêu đúng nội dung mỗi
bức ảnh 10 điểm (thời gian tối đa 5 phút cho 5 bức ảnh)
liên kết tính logic của các bức ảnh và giải được mật mã của
CT - 30 điểm(thời gian tối đa 5 phút cho phần trình bày
của mỗi đội))
8


+ Trong phần chơi này 3 đội sẽ có 3 bộ ảnh do BTC đưa
ra nhiệm vụ của các đội là sắp xếp đúng về thứ tự các bức
tranh và nêu được nội dung cũng như tính liên tục của các
hình ảnh đã sắp xếp(Các bức ảnh lịch sử chủ yếu trong
chương trình SGK lớp 12 THPT. Nội dung các bức ảnh
cũng phản ánh các giai đoạn lịch sử của dân tộc cũng như
sự lớn mạnh và trưởng thành của Quân đội ta qua các thời
kỳ lịch sử : 1930-1945; 1945-1954; 1954-1975.
5

Kết thúc: trao giải: ban thư ký tổng hợp điểm của các đội BTC +
chơi công bố điểm và trao giải cho 3 đội.
BGH

III.2 : Thực hiện
- Trên cở sở các bước chuẩn bị và kịch bản chi tiết của chương trình trước khi tổ chức
buổi HĐNGLL các Đ/C GV cần lưu ý một số kinh nghiệm sau:
- Thông báo rộng rãi cho học sinh các khối sau đó tiến hành chọn 3 đội chơi ở 3 khối
khác nhau.

- Phổ biến và hướng dẫn cụ thể các phần chơi cho các đội chơi giúp các em có sự chuẩn
bị tốt nhất.
- Phối hợp với nhóm GDQP nhà trường để nhận được sự giúp đỡ về chuyên môn cụ thể
qua phần thi “Huấn luyện”.
- Sử dụng Máy chiếu đa năng trong các phần chơi để tăng tính hấp dẫn đặc biệt là phần
thi “Thử thách”.
- Thành lập ban thư ký để tổng kết số điểm của các đội trong các phần chơi.
- Lựa chọn GV làm MC dẫn CT là GV có khả năng tổ chức tốt.
Từ quá trình chuẩn bị trên căn cứ vào kịch bản chi tiết và những kinh nghiệm trong
quá trình tổ chức các đ/c GV có thể áp dụng để tổ chức thành công buổi ngoại
khóa(NGLL) cho HS thành công.

9


IV. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT:
Chúng ta thấy rằng nếu bài nội khóa là hình thức bắt buộc của việc học tập, tuân thủ
nghiêm ngặt chương trình đã qui định về thời gian, nội dung …thì hoạt động ngoại khóa
mang tính chất tự nguyện. Các em có thể tự chọn và tham gia với một hình thức phù hợp
khả năng bản thân. Chính tính chất tự nguyện đã phát huy năng lực độc lập của học sinh,
làm nẩy sinh và phát triển hứng thú của học sinh nhờ vậy những kết quả học tập của học
sinh ở các bộ môn có liên quan (Văn học ,Địa lí,GDCD..) cũng tốt hơn. Hoạt động ngoại
khóa còn giúp học sinh đem những kiến thức đã học những kỹ năng đã được rèn luyện
trong giờ học nội khóa vận dụng và công tác thực tế như sưu tầm tài liệu, biên soạn lịch
sử địa phương, công tác xã hội góp phần rèn luyện năng lực hành động . Cùng với các
môn học các hoạt động giáo dục khác hoạt động ngoại khóa môn lịch sử còn góp phần
vào công tác xã hội hóa giáo dục trong bối cảnh hiện nay.
Qua quá trình tổ chức buổi ngoại khoá cho hs nhân dịp kỷ niệm 68 năm ngày thành lập
quân đội nhân dân Việt nam đã cho thấy hiệu quả thực sự của hoạt động này. trong
khuôn khổ của đề tài do thời gian và trình độ còn hạn chế, đôi khi cách nhìn nhận còn

mang tính chủ quan. nên chắc chắn không tránh khỏi những thiếu xót. với tinh thần cầu
thị bản thân tôi mong muốn được các thầy cô giáo các bạn đồng nghiệp tham khảo và có
thêm nhiều sáng kiến hay trong các hoạt động ngoại khoá ở trường THPT. Với mong
muốn đóng góp một phần nhỏ bé của mình cho sự nghiệp đổi mới phương pháp dạy học
góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn lịch sử hy vọng rằng những chia sẻ này sẽ
được các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp quan tâm.
- Thông qua đề tài này bản thân tôi xin mạnh dạn đưa ra những đề xuất đối với các nhà
trường THPT, Sở GD & ĐT cần có những định hướng, kế hoạch tổ chức các hoạt động
NGLL thông qua hình thức tổ chức các buổi ngoại khoá cho HS một cách phong phú hơn
trong khung chương trình chung. Đồng thời tạo điều kiện về mặt thời gian, kinh phí, các
điều kiện cơ sở vật chất trong điều kiện cho phép từ đó giúp đội ngũ GV có thể hoàn
thành tốt hơn công tác giáo dục nói chung cũng như việc tổ chức các hoạt động ngoại
khoá-NGLL cho học sinh nói riêng được tốt hơn.
Xin chân thành cảm ơn !
Thường xuân, tháng 4 năm 2013
Hệ thống các phụ lục nội dung chuẩn bị cho buổi ngoại khoá lịch sử chào mừng 68
năm thành lập QĐND Việt Nam & ngày hội quốc phòng toàn dân
(22/12/1944- 22/12/2012)
10


Phụ lục 1
BÀI VIẾT
Quân đội Nhân dân Việt Nam: Truyền thống anh hùng, thắng lợi vẻ vang

Quân đội ta từ nhân dân mà ra, được Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh
tổ chức xây dựng, giáo dục, rèn luyện. Chặng đường 66 năm xây dựng, chiến đấu và
trưởng thành của QĐND Việt Nam đã tô thắm lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang
của dân tộc, làm rạng ngời thời đại Hồ Chí Minh.
Ngày 22/12 năm nay, Đảng, Nhà nước và nhân dân ta tổ chức trọng thể kỷ niệm 66 năm

Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam anh hùng (22/12/1944-22/12/2010) và 21
năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989-22/12/2010).
66 năm qua, được sự giáo dục, lãnh đạo của Đảng, của Bác Hồ, sự đùm bọc của nhân
dân, Quân đội ta đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Trong công cuộc đổi
mới, phát huy truyền thống anh hùng, Quân đội ta vừa sẵn sàng chiến đấu vừa lao động
sản xuất và đạt được những thành tựu rất đáng tự hào. Ngày 22/12/1944, Đội Việt Nam
Tuyên truyền giải phóng quân - đội quân chủ lực đầu tiên của QĐND Việt Nam được
thành lập theo Chỉ thị của lãnh tụ HỒ CHÍ MINH. Chỉ sau đó vài ngày, thực hiện lời dạy
của lãnh tụ HỒ CHÍ MINH “Trong một tháng phải có hoạt động, trận đầu nhất định phải
thắng”, ngày 25/12/1944, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân tiến công đồn
Phai Khắt; ngày 26/12/1944 tiến công đồn Nà Ngần. Cả hai trận đánh đầu tiên, Quân đội
ta đều giành thắng lợi, mở ra truyền thống quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược của
QĐND Việt Nam.Tháng 4/1945, Trung ương Đảng triệu tập Hội nghị Quân sự cách
mạng Bắc Kỳ quyết định thống nhất lực lượng vũ trang cả nước (Việt Nam Tuyên truyền
giải phóng quân, Cứu quốc dân…) thành Việt Nam Giải phóng quân. Cách mạng tháng
Tám năm 1945 thành công, Việt Nam Giải phóng quân được đổi tên thành Vệ Quốc
quân. Năm 1946, Vệ Quốc quân đổi tên thành Quân đội Quốc gia Việt Nam. Năm 1950,
đổi tên thành Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngày 22/12/1944 - ngày thành lập Đội Việt
Nam Tuyên truyền giải phóng quân được lấy làm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân
Việt Nam.Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi bằng chiến dịch
Điên Biên Phủ (7/5/1954) đã khẳng định sức mạnh của chiến tranh nhân dân và sự trưởng
11


thành vượt bậc của Quân đội ta khi đánh thắng đội quân viễn chinh hiện đại của thực dân,
chấm dứt hoàn toàn ách xâm lược của thực dân Pháp trên đất nước ta và các nước trên
bán đảo Đông Dương, tạo điều kiện vững chắc để nhân dân ta giành thắng lợi vĩ đại trong
cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên
CNXH.Trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, QĐND Việt Nam đảm
nhiệm vai trò nòng cốt; được Đảng và Nhà nước giáo dục, rèn luyện đã chiến đấu anh

dũng, đánh thắng cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ. Cuộc Tổng tiến công và
nổi dậy mùa Xuân năm 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng
hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Ước nguyện của Bác Hồ: “Đánh cho Mỹ cút,
đánh cho ngụy nhào” đã trở thành hiện thực. Từ trận thắng đầu tiên (năm 1944) đến
Chiến dịch Hồ Chí Minh, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1975), QĐND Việt
Nam đã tô thắm lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang của dân tộc, làm rạng ngời thời
đại Hồ Chí Minh.Sau 30 năm chiến tranh, đất nước bị tàn phá nặng nề. Nhiệm vụ của
Quân đội được Trung ương Đảng nêu rõ: “Ra sức bảo vệ sự nghiệp cách mạng XHCN và
xây dựng CNXH của nhân dân ta; ... bảo vệ độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, vùng
trời, vùng biển, biên giới và hải đảo của nước Việt Nam thống nhất”. Đồng thời “tích cực
tham gia sản xuất, góp phần xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của CNXH”.Trong giai
đoạn cách mạng mới của đất nước, Quân đội ta đã thể hiện rõ bản lĩnh chính trị trên mặt
trận xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và
nhân dân giao phó: bảo vệ vững chắc Tổ quốc, độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn
lãnh thổ; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; bảo vệ an ninh chính trị,
an ninh kinh tế, an ninh tư tưởng - văn hóa và an ninh xã hội; duy trì trật tự kỷ cương, an
toàn xã hội; ngăn ngừa, đẩy lùi và làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các
thế lực thù địch… Ngoài ra, QĐND Việt Nam còn làm tốt nhiệm vụ quốc tế, bảo vệ vững
chắc biên giới Tổ quốc.Trên mặt trận xây dựng kinh tế, cán bộ, chiến sĩ QĐND Việt Nam
đã vượt qua mọi khó khăn, thử thách, tích cực lao động sản xuất, tham gia xây dựng
tuyến đường sắt thống nhất Bắc – Nam; khai hoang xây dựng các vùng kinh tế nông
nghiệp, lâm nghiệp; xây dựng các công trình thủy lợi, đường giao thông; khai thác và chế
biến hải sản; xây dựng cơ bản, sản xuất vật liệu xây dựng… góp phần nâng cao một bước
đời sống vật chất, tinh thần, đảm bảo nơi ăn, ở, làm việc cho bộ đội, tăng thêm của cải
cho xã hội.Quân đội ta đã đạt được những thành tựu mới trên tất cả các lĩnh vực: nghiên
cứu khoa học, chế tạo, sản xuất, sửa chữa, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật và lĩnh vực quốc
phòng. Nhiều doanh nghiệp trong quân đội đã khẳng định vị thế trên thị trường như:
Công ty Tân Cảng Sài Gòn, Công ty Viễn thông Quân đội, Tổng Công ty Bay dịch vụ
Việt Nam, Tổng Công ty Xây dựng đường Trường Sơn, Binh đoàn 15… góp phần quan
trọng vào tăng trưởng kinh tế của đất nước, thực hiện giảm quân số, từng bước điều

chỉnh, bố trí lực lượng, tạo thế chủ động trên các địa bàn chiến lược, giải quyết chính
12


sách hậu phương quân đội.
Kỷ niệm 66 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 21 năm Ngày hội Quốc
phòng toàn dân là dịp chúng ta ôn lại lịch sử, truyền thống vẻ vang, những chiến công
oanh liệt của Quân đội và nhân dân ta. Qua đó, khơi dậy niềm tự hào, tự tôn dân tộc, nâng
cao lòng yêu nước, yêu CNXH; nâng cao ý chí quật cường, ý thức tự lực, tự cường vượt
qua mọi khó khăn, thử thách, ra sức xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, xây
dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng
yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới của cách mạng; góp phần xứng đáng vào sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.

Phụ lục 2:
HỆ THỐNG CÂU HỎI CHUẨN BỊ CT NGOẠI KHÓA 22/12
phần thi “Nhập ngũ”
Hiểu biết về Quân đội nhân dân VN
Câu 1: Đội VNTTGPQ thành lập ngày, tháng, năm nào, ở đâu ?
Câu 2: Lực lượng vũ trang nào được coi là vốn vũ trang đầu tiên của cách mạng Việt
Nam ?
Câu 3: Tiền thân của quân đội nhân dân Việt Nam là lực lượng nào ?
Câu 4: Hai trận thắng lớn đầu tiên của đội VNTTGPQ là trận thắng nào ?
Câu 5: Ai được mệnh danh là “Anh cả ” của quân đội nhân Việt nam?
Câu 6: Trong kháng chiến chống Pháp chiến thắng quân sự đầu tiên của quân đội ta buộc
Pháp phải chuyển sang đánh lâu dài với ta là chiến thắng nào ?
Câu 7: Trong kháng chiến chống Pháp chiến thắng nào đánh dấu thế chủ động trên chiến
trường dần thuộc về ta ?
Câu 8: Nhà thơ Tố Hữu đang nhắc tới cuộc kháng chiến nào của dân tộc qua hai câu thơ
sau :

“… Chín năm làm một Điện Biên
nên vành hoa đỏ nên thiên sử vàng”
Câu 9: Chiến thắng nào có ý nghĩa lớn lao “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” ?
13


Câu 10: Tên Quân đội nhân dân Việt Nam chính thức được gọi khi nào ?
Câu 11: Cuộc tổng tiến công và nổi dậy xuân 1975 gồm những chiến dịch nào ?
Câu 12: Câu nói “Nhằm thẳng quân thù mà bắn là của ai”
Câu 13: Người anh hùng lấy thân mình lấp lỗ châu mai ?
Câu 14: Người anh hùng lấy thân mình chèn pháo ?
Câu 15: Người anh hùng lấy thân mình làm giá súng ?
Hiểu biết về Đảng CSVN
Câu 1: Hội nghị thành lập Đảng cộng sản Việt Nam diễn ra khi nào. ở đâu ?
Câu 2: Ai là người đứng ra triệu tập, chủ trì hội nghị thành lập Đảng 3/2/1930 ?
Câu 3: Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng do ai soạn thảo ?
Câu 4: Tổng bí thư đầu tiên của Đảng ta là ai ?
Câu 5: Đại hội đảng lần thứ nhất diễn ra khi nào, ở đâu ?
Câu 6: Năm 2011 đảng ta tổ chức đại hội lần thứ mấy ?
Câu 7: Đại hội đảng nào đánh dấu công cuộc đổi mới của đảng ?
Câu 8: Hội nghị nào đánh dấu sự hoàn chỉnh chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của cách
mạng Việt Nam thời kỳ 1939-1945 ?
Câu 9: Tên mặt trận đóng vai trò quan trọng trong cách mạng tháng tám 1945 ?
Hiểu biết về Chủ tịch Hồ Chí Minh
Câu 1: Người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước khi nào
?
Câu 2: Sự kiện nào sau đây diễn ra năm nào trong cuộc đời hoạt động cứu nước của
Nguyễn Ái Quốc
“Luận cương đến và người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lê-nin”- Chế Lan Viên

Câu 3: Tên mặt trận do Nguyễn Ái Quốc đặt trong hội nghị TW tháng 8 năm 1941 ?
Câu 4; Câu nói “Dù phải hi sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy trường sơn cũng quyết
giành cho được độc lập ” được Bác nói trong thời điểm nào ?
Câu 5: Bác Hồ soạn thảo tuyên ngôn độc lập ở số nhà….phố….Hà Nội

14


Câu 6: Câu nói “.. chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng , nhưng chúng ta
càng nhân nhượng thì thực dân Pháp càng lấn tới vì chúng quyết tâm cướp nước ta một
lần nữa” . Chúng ta đang nhắc tới văn kiện nào của chủ tịch Hồ Chí Minh ?
Câu 7: “ Không! chúng ta thà hi sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất
định không chịu làm nô lệ.” Chúng ta đang nhắc tới văn kiện nào của chủ tịch Hồ Chí
Minh ?
Câu 8: câu nói “…các Vua Hùng đã có công dựng nước Bác cháu ta phải cùng nhau giữ
lấy nước.” được Bác Hồ nói ở đâu, khi nào ?
Câu 9: Câu nói “không có gì quí hơn độc lập tự do ” được bác Hồ nói vào thời điểm nào ?
Câu 10 : Câu nói “Quân đội ta trung với đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hi sinh vì
độc lập tự do của tổ quốc vì chủ nghĩa xã hội. nhiệm vụ nào cũng hoàn thành khó khăn
nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” 22/12/64- 20 năm TL QĐNDVN
Hiểu biết về Văn học
Câu 2: Tên đơn vị bộ đội thời kì chống Pháp hoạt động ở một vùng rộng lớn bao gồm các
tỉnh Sơn La, Lai Châu, Hoà Bình, miền Tây Thanh Hoá và cả bên kia biên giới Việt Lào,
có nhiệm vụ vừa đánh tiêu hao sinh lực địch vừa vận động nhân dân kháng chiến.
- Tây Tiến
Câu 5: Người anh hùng nào được nhắc đến trong bài thơ Người con gái Việt Nam của Tố
Hữu?
- Nữ anh hùng Trần Thị Lý (tên thật là Trần Thị Nhâm)
Câu 6: Đoạn thơ sau được trích trong bài thơ nào? Tác giả là ai?
Anh ngã xuống đường băng Tân Sơn Nhất

Nhưng Anh gượng đứng lên tì súng trên xác trực thăng
Và Anh chết trong khi đang đứng bắn
Máu Anh phun theo lửa đạn cầu vồng.
- Dáng đứng Việt Nam (Lê Anh Xuân)

15


Phụ lục : 3
(Dưới đây là những nội dung GV có thể tham khảo thêm về nguồn gốc xuất xứ của
các ca khúc liên quân đến phần chơi “thử thách”)
Bài hát : Bài giải phóng Điện
Biên
Giải phóng Điện Biên đã được
hình thành và ra đời trong hoàn
cảnh, điều kiện như thế nào?
Xuất xứ ra đời của Giải phóng
Điện Biên đã được chính tác giả nhạc sĩ Đỗ Nhuận cho biết qua
hồi ký "Âm thanh cuộc đời". Qua
hồi ký của mình, nhạc sĩ Đỗ
Nhuận viết: "Ngày 7-5-1954,
chúng tôi đang cuốc, rải đá, thì
vào buổi chiều, một đồng chí liên
lạc từ mặt trận đạp xe qua, reo to:
'Mường Thanh địch hàng rồi!
Giải phóng Điện Biên rồi!' Người
tôi gai lên. Tất cả đoàn văn công
ngừng tay cuốc, ôm nhau nhảy
không cần nhạc đệm… Tôi lại
đàn, lại hát. Đêm hôm đó, tôi

ngồi viết bên bếp nhà sàn đỏ lửa,
thâu đêm, suốt sáng. Tay búng
chiếc violin, mồm cứ y ỷ, sợ làm
ồn anh em mất ngủ. Có mấy củ
sắn (mì) lùi trong bếp than để bồi
dưỡng đêm, tôi vừa viết, vừa bóc
sắn ăn". Và thế là, Giải phóng
Điện Biên đã chính thức ra đời từ
đó.

Bài hát : Bài Tiểu đoàn 307
Tiểu đoàn 307 là tiểu đoàn chủ lực
cơ động đầu tiên tại Nam bộ của
Quân đội Nhân dân Việt Nam trong
kháng chiến chống Pháp. Đây cũng
là tên bài hát của nhạc sĩ Nguyễn
Hữu Trí viết về tiểu đoàn này.
Tiểu đoàn được thành lập ngày 1
tháng 5 năm 1948 tại vùng căn cứ
Đồng Tháp Mười, làm lễ xuất quân
ngày 5 tháng 7 tại căn cứ Giồng
Luông, xã Đại Điền, huyện Thạnh
Phú, tỉnh Bến Tre với tên "Tiểu
đoàn liên quân lưu động".
Trong năm đầu tiên, Tiểu đoàn đã
đánh thắng hai trận nổi tiếng ở Mộc
Hoá và La Bang (Trà Vinh), mỗi
trận tiêu diệt một tiểu đoàn địch[1].
Cuối năm 1949, Tư lệnh Khu 8
Trần Văn Trà phát động sáng tác ca

khúc ca ngợi Tiểu đoàn 307 mới
thành lập nhưng đã đánh thắng
nhiều trận lớn. Nhà thơ Nguyễn
Bính sáng tác bài thơ "Tiểu đoàn
307" đăng trên báo "Tổ quốc" Khu 8, nhạc sĩ Nguyễn Hữu Trí phổ
nhạc thành bài hát nổi tiếng "Tiểu
đoàn ba lẻ bảy". Khi đó tiểu đoàn
đang đóng trên bờ sông Nhị Mỹ,
Cao Lãnh, Long Châu Sa. Bài hát
16


có xuất xứ ở vùng Cao Lãnh, Ðồng
Tháp sau phổ biến khắp Nam Bộ,
lan rất nhanh trong bộ đội và cả
trong nhân dân. Tối 1 tháng 10 năm
1950, lần đầu tiên bài hát được phát
sóng trên Đài Tiếng nói Nam Bộ
kháng chiến do Tổ quân nhạc Khu
8 trực tiếp biểu diễn.[2] Nổi tiếng
với ca từ “Ai đã từng đi qua sông
Cửu Long Giang, Cửu Long giang
sóng trào nước xoáy. Ai đã từng
nghe tiếng Tiểu đoàn, tiếng Tiểu
đoàn 307! Buổi xuất quân Tiểu
đoàn năm ấy, cả Tiểu đoàn thề dưới
sao vàng, người chiến sĩ tiếc gì máu
rơi, buổi xuất quân Tiểu đoàn năm
ấy nguyện một lòng gìn giữ non
sông…”, bài hát đã đi vào lòng

nhiều thế hệ người Việt Nam.
Hiện nay Tiểu đoàn mang phiên
hiệu mới là Tiểu đoàn 2 Trung đoàn
1, Sư đoàn 330 - Quân khu 9.

Bài hát : Hành khúc ngày và
đêm (1972) Phan Huỳnh Điểu
Hành khúc ngày và đêm (1972)
Phan Huỳnh Điểu (1924-) là
một nhạc sĩ Việt Nam. Phần lớn
các ca khúc của Phan Huỳnh
Điểu là nhạc đỏ, nhưng ông cũng
có một số sáng tác thuộc dòng
tiền chiến

Bài : Hát mãi khúc quân hành
Diệp Minh Tuyền (1941-1997) là
một một nhà thơ nhưng hầu hết lại
được biết như là một nhạc sĩ Việt
Nam. Hầu hết các sáng tác của ông
thuộc dòng nhạc đỏ, được biết tới
nhiều hơn cả là bài Hát mãi khúc
quân hành, nhưng Diệp Minh
Tuyền còn là tác giả của ca khúc
Tình cờ, một ca khúc trữ tình được
giới trẻ yêu thích.

17

Bài hát : Năm anh em trên một
chiếc xe tăng
Doãn Nho (1 tháng 8 năm 1933)
là một nhạc sĩ, đại tá Quân đội
Nhân dân Việt Nam được biết tới
với những ca khúc Tiến bước
dưới quân kỳ, Người con gái
sông La, Năm anh em trên một
chiếc xe tăng, Chiếc khăn piêu...

Bài hát : Tiến về Sài Gòn
Và hơn 20 năm nay, cứ mỗi dịp đất
nước tưng bừng chào đón ngày giải
phóng miền Nam 30-4 thì lòng
người Việt Nam không ai không nô
nức khi nghe giai điệu thân quen
mà hào hùng của bài ca bất hủ Tiến
về Sài Gòn. Tuy nhiên, lâu nay ít ai
nghĩ rằng, không khí hân hoan cảm
động trong bài hát: "Nơi thành đô
trong ánh điện quang tiếng nấc
nghẹn câu cười. Khu nhà tranh năm
cánh ngoại ô rên xiết đêm ngày. Sài
Gòn ơi ta đã về đây, ta đã về
đây…", lại cách xa thời điểm sáng
tác tới 9 năm (năm 1966).
Người viết ca khúc tiên đoán
ngày chiến thắng hoàn toàn ấy
chính là Huỳnh Minh Siêng, tức
nhạc sĩ Lưu Hữu Phước - một

trong những nhạc sĩ hàng đầu
của nền âm nhạc cách mạng Việt
Nam.

18


Phụ lục 4:
(Dưới đây là những hình ảnh liên quan đến phần thi “chiến thắng ”)
Nhóm 1

1.Xô Viết Nghệ -Tĩnh-1930-1931

3.Tổng khởi nghĩa tháng 8 tại HN

2.Thành lập ĐVNTTGPQ(22/12/1944)

4.Quang cảnh 2/9/1945

19


5.Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập(2/9/1945)
Nhóm 2

1. Tổng tuyển cử(6/1/1946)

3.Bác Hồ chỉ huy CD Biên giới (1950)

2.Toàn quốc kháng chiến(1946)

4.Chiến thắng Điện Biên Phủ (1954)

20


1.Quân ta
đô(1954)

3.Bắn rơi
HN(1972)

tiếp

B52

quản

mỹ

thủ 2.Đội quân tóc dài đấu tranh đòi
Mĩ rút khỏi MN

tại 4.
Lễ
Pari(1973)

ký

hiệp

5.Hội
nghị
Giơnevơ(1954
định )

21


Nhóm 3

5.Xe tăng QGP tiến vào Dinh Độc lập(30/4/1975)
Thiết kế hỗ trợ chương trình HĐNGLL trên phần mềm Violet.

22


23


24


25