BÀI dự THI vận DỤNG KIẾN THỨC LIÊN môn để GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN đề tài tiết kiệm điện – lời giải cho bài toán tương lai

[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

BÀI DỰ THI
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MƠN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC

Chủ đề: Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả - năng lượng điện
I. TÊN TÌNH HUỐNG: Tiết kiệm điện – lời giải cho bài toán tương lai
Khủng hoảng năng lượng và biến đổi khí hậu đang là những mối quan
tâm lớn nhất của cả thế giới hiện nay về tương lai của trái đất và loài người.
Sự khai thác và sử dụng quá mức nguồn nhiên liệu hóa thạch vào cuối thế kỷ
20 đã khiến trữ lượng của chúng giảm nhanh và nhiều đến mức báo động,
đồng thời gây nên hiện tượng ấm lên tồn cầu. Với tính hình đó, trường
THPT Nhân Chính của em tổ chức cuộc thi hùng biện, tuyên truyền với chủ
đề “Sử dụng năng lượng tiêt kiệm và hiểu quả” nhằm mục đích nâng cao
nhận thức của học sinh trước vấn đề nóng bỏng của nhân loại. Lớp em được
phân công về vấn đề “Tiết kiệm điện năng”. Chúng em cần viết bài thuyết
trình cho buổi tuyên truyền.

III. TỔNG QUAN VỀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC
GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
Tìm hiểu thơng tin mới và vận dụng các kiến thức đã có để đặt ra các câu
hỏi hệ thống và giải quyết cụ thể trong phần thuyết minh:
• Nguồn gốc của điện?
• VAI TRỊ của năng lượng điện đối với đời sống con người?

Page9

II. MỤC TIÊU:

• Hình thành nhận thức: Sử dụng năng lượng liên quan đến sự sống thiết
thực của con người.
• Việc rèn kĩ năng sống cho tất cả các bạn học sinh trong đó có việc sử
dụng năng lượng hợp lí là vấn đề quan trọng, thiết thực. Xuất phát là học
sinh chúng ta sẽ trở thành những tuyên truyền viên tích cực tạo những
ảnh hưởng tốt đến tất cả bà con lối xóm, đến tất cả những người thân
trong gia đình, cùng nhau tiết kiệm năng lượng hợp lí để bảo vệ mơi
trường.
• Với riêng các bạn học sinh, khi giải quyết tình huống này, chúng ta sẽ tìm
hiểu được sâu hơn về kiến thức các môn học: Vật lý, Địa lý, Sinh học,
Hóa học, Cơng dân, Cơng nghệ,….Và từ đó góp phần nâng cao, củng cố
kiến thức của bản thân và hình thành kĩ năng vận dụng các hiểu biểt đó
vào cuộc sống hằng ngày của mình và cộng đồng xung quanh mình.


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

IV. GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
Để giải quyết tình huống, em vận dụng, kết hợp các tri thức, hiểu biết về
môn học và các tài liệu tham khảo:
• Vật lý: Các dạng năng lượng, ứng dụng,…
• Địa lý: Đặc điểm các vùng dân cư, biểu đồ thống kê,…
• Hóa học: Năng lượng từ các phản ứng,…
• Cơng nghệ: Sơ đồ cấu tạo mạch điện,mơ hình thiết bị,…
• Cơng dân: Các điều luật, chính sách tiết kiệm năng lượng,…
• …
V. THUYẾT MINH TIẾN TRÌNH GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
Điện năng có tầm quan trọng rất lớn đối với cuộc sống của chúng ta.

Những đồ gia dụng như ti vi, tủ lạnh, máy giặt, lò vi sóng … đều phải sử
dụng điện. Các nhà máy, cửa hàng, trường học… cũng không thể thiếu
điện, con người dùng điện để sưởi ấm, chiếu sáng, thông tin liên lạc với
nhau… Có điện khiến cuộc sống của chúng ta ngày càng hiện đại và tiện lợi
hơn. Vậy điện có từ đâu?
1. Nguồn gốc của điện:
Như chúng ta đã biết, trong cuộc sống, chúng ta bắt gặp rất nhiều
dạng năng lượng khác nhau. Trong đó gần gũi và quen thuộc nhất phải kể
đến năng lượng điện.
Điện năng thường được sản xuất từ các máy phát cơ - điện quay bởi
cáctuabin hơi được đun nóng từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch, hoặc từ nhiệt
giải phóng ra từ các lị phản ứng hạt nhân; hoặc từ những nguồn khác như
thu cơ năng từ gió hoặc dịng chảy của nước. Ngày nay khoảng 80% lượng
điện năng sản xuất ra trên toàn thế giới sử dụng từ các nguồn nhiệt.
Phần lớn điện năng hiện nay được sản xuất từ máy phát điện và các
nhà máy điện. Máy phát điện được nối với tuabin. Chuyển động quay của
tuabin dẫn đến chuyển động quay của máy phát, tạo ra điện. Tuabin có thể
được vận hành qua hơi nước, năng lượng nhiệt qua quá trình đốt cháy các
nhiên liệu hóa thạch (than, khí thiên nhiên hay dầu mỏ tại các nhà máy

Page9

• HIỆN TRẠNG sử dụng năng lượng điện?
• HẬU QUẢ của việc sử dụng lãng phí nguồn năng lượng điện?
• NGUN NHÂN gây nên những hậu quả do sử dụng năng
lượng điện khơng hợp lí?
• Các GIẢI PHÁP sử dụng điện hiệu quả?
• LỢI ÍCH của việc sử dụng điện hợp lý?
• TRÁCH NHIỆM của mỗi công dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, học
sinh đối với việc sử dụng năng lượng hợp lí?

[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

nhiệt điện) hay từ phản ứng hạt nhân (trong các nhà máy điện nguyên tử)
làm nước bốc hơi, dưới áp suất cao làm quay tuabin. Tại các nhà máy thủy
điện, nước tụ lại với thế năng lớn. Năng lượng dòng chảy của nước làm
quay tuabin... Dưới đây là một vài ví dụ:


Nhiệt điện:

 Thủy điện:

2. Vai trò của năng lượng điện đối với đời sống con người:
Điện năng là nguồn động lực, nguồn năng lượng cho các máy, thiết bị và
trong sản xuất và đời sống xã hội.

Page9

Như vậy, điện năng đóng vai trò như thế nào trong cuộc sống của
chúng ta?


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

Nhờ có điện năng, q trình sản xuất được tự động hóa và cuộc sống của
con người có đầy đủ tiện nghi, văn minh hiện đại hơn.
Điện là một dạng năng lượng rất thuận tiện cho truyền tải đi xa, và đã
được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Điện cũng là một nguồn năng lượng được sử dụng nhiều cho các thiết bị
chiếu sáng, làm lạnh, điều hịa khơng khí, đồ gia dụng, bếp, nồi cơm…
Nhiều phương tiện giao thông công cộng cũng sử dụng điện, bao gồm xe
điện và tàu điện ngầm.

3. Hiện trạng sử dụng năng lượng điện:
Như chúng ta biết, ở nước ta hiện nay vẫn còn hiện tượng sử dụng
điện khá lãng phí, nhất là ở các khu vực cơng cộng, ví dụ như: chiếu sáng
quảng cáo, chiếu sáng bán hàng; nhiều đường phố, điện sáng suốt đêm với
độ sáng quá mức cần thiết; nhiều phòng làm việc buông rèm và bật đèn,
không tận dụng ánh sáng tự nhiên; đèn quảng cáo bố trí quá nhiều và phần
lớn dùng bóng đèn trịn sợi đốt. Ở nhiều thành phố lớn, đèn trang trí được
treo trên cây, số lượng đèn nhiều làm sáng rực cả khoảng không gian.
Nhiều nơi mắc đèn ngõ xóm bằng bóng dây tóc nóng sáng 100-300W, hiệu
suất chiếu sáng của bóng đèn kém, ánh sáng khơng đều, chỗ sáng chỗ tối,
gây lãng phí điện.
Nhiều cơ quan, nhà hàng, khách sạn dùng điện trang trí, quảng cáo
mới 5 giờ chiều đã bật đèn quảng cáo sáng cả khoảng trời, nhiều hộ gia

Page9

Tàu điện ngầm
Bếp điện
Với những vai trị quan trọng như trên đây, thật khó tưởng tượng cuộc
sống của con người sẽ ra sao nếu khơng có sự hỗ trợ của điện. Tuy nhiên,
hiện nay, vấn đề sử dụng điện trên toàn cầu, cụ thể hơn là tại nước ta đang

trở nên đáng báo động:


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

đình dùng điện quá lớn, tiền điện thanh toán từ 5-12 triệu đồng/tháng; các
quán nước, nhà hàng hiện nay đều sử dụng điều hịa bật 24/7…

Hiện nay Việt Nam
có tỉ lệ điện dùng cho ánh
sáng sinh hoạt chiếm tỉ lệ
41,7%. Trong khi đó tỉ lệ
này ở các nước trong cùng
khu vực chỉ dao động từ 12
– 22,5%. Tỷ lệ điện dùng
cho ánh sáng sinh hoạt cao
là một yếu tố chính gây
mất cân đối của hệ thống
điện trong giờ cao điểm
tối, ảnh hưởng xấu đến
hiệu quả đầu tư hệ thống
điện.

Page9

4. Hậu quả của việc sử dụng lãng phí nguồn năng lượng điện:
Lãng phí điện là lãng phí năng lượng. Các nguồn năng lượng hiện
đang dần cạn kiệt, lại gây ô nhiễm trầm trọng môi trường, góp phần làm

biến đổi khí hậu tồn cầu.


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

5. Ngun nhân gây nên những hậu quả do sử dụng năng lượng
điện khơng hợp lí:
Chúng ta biết rằng, trong mỗi q trình chuyển hóa năng lượng đều có
một hiệu suất nhất định, các tổn thất được nhân với nhau dẫn đến tổn thất
ngày càng gia tăng.
Song, hiện nay, nhu cầu sử dụng điện trong cuộc sống của người dân
ngày càng tăng. Người sử dụng điện lại chưa có ý thức tiết kiệm điện triệt
để, thậm chí là chưa được trang bị kiến thức đầy đủ khiến họ vơ tình gây
lãng phí điện bằng việc mua các thiết bị điện rẻ tiền, thiết bị tái sử dụng
hoặc chưa sử dụng điện đúng cách…Hơn nữa, thói quen sử dụng điện năng
hợp lý vẫn chưa được hình thành trong một bộ phận lớn người dân do thiếu
các quy định và chính sách cụ thể trong việc khuyến khích sử dụng các thiết

Page9

Khí hậu nóng lên khiến băng ở hai cực tan, mực nước biển dâng
lên, gây ra lũ lụt, sóng thần…
Trung tâm
Quản
lý
Mơi
trường Quốc tế
ICEM qua nghiên

cứu đã đưa ra cảnh
báo: 4,4% diện
tích đất của Việt
Nam sẽ bị ngập lụt
vĩnh viễn, 12%
người dân
và khoảng 500 doanh
nghiệp của
TP.HCM sẽ bị ảnh
hưởng do mực nước
biển dâng. Hiện tại, Việt
Nam đang phải chi trả cho việc lãng phí năng lượng với giá 1 triệu USD
mỗi ngày…
Những năm gần đây, miền Bắc thiếu điện nghiêm trọng, bệnh viện,
trường học bị cắt điện, một số nhà máy khơng có điện sản xuất, công nhân
xây dựng điện đã làm việc thâu đêm để đường dây 500kV kịp đóng điện
tăng thêm cơng suất chi viện cho miền Bắc. Hiện trạng này đã được nhiều
cơ quan đài báo phản ánh bằng những bài viết, những đoạn phim trong
chương trình thời sự về sự lãng phí điện.
Có thể nói rằng, với bất cứ một hành động sử dụng điện năng lãng phí
nào thì những hậu quả nó đem lại sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chúng ta. Vậy
thì đâu là nguyên nhân dẫn đến những hậu quả đó?


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

bị gia đình tiết kiệm điện như: nồi cơm điện, bếp điện từ, tủ lạnh, máy điều
hịa,... có hiệu suất cao.

Câu hỏi đặt ra là: lời giải nào cho bài toán sử dụng điện năng hiệu quả
và tiết kiệm?

Page9

6. Các giải pháp tiết kiệm điện:
 Lựa chọn thiết bị tiết kiệm điện:
Trên thị trường hiện nay, xu hướng chung là các thiết bị điện thế hệ
càng mới khả năng tiết kiệm điện càng cao. Ví dụ:

Khi chọn lựa thiết bị điện quay (bơm nước, quạt điện, máy
giặt...), chúng ta nên chọn động cơ có nhiều nấc tốc độ hoặc có
biến tần đi kèm để tiết kiệm điện.

Nói lời tạm biệt với tất cả các sản phẩm bóng đèn dây tóc, thay
vào đó, hãy sử dụng các loại đèn halogen hiệu năng hay đèn
huỳnh quang compact. Chúng ta có thể tiết kiệm được đến 80%
lượng điện tiêu thụ!


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

Mơ hình nhà sử dụng pin năng lượng mặt trời

Page9

Nhiều loại đèn ống tiết kiệm điện mới đã có mặt trên thị trường


Lắp đặt các thiết bị cảm biến chuyển động cho bóng đèn. Nó sẽ
tự động phát sáng khi có người hiện diện và nhanh chóng tắt
nếu khơng cịn ai.

Bên cạnh đó, chúng ta có thể sử dụng các thiết bị sử dụng
nguồn năng lượng tự nhiên như bình năng lượng mặt trời, pin
mặt trời, đèn điện từ, máy bơm nước sử dụng năng lượng mặt
trời để hạn chế sử dụng nguồn điện năng.


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

Lựa chọn các thiết bị điện có dán nhãn tiết kiệm năng lượng:

Nhãn xác nhận sản phẩm tiết kiệm năng lượng

Nhãn so sánh sản phẩm tiết kiệm năng lượng
 Tận dụng chiếu sáng tự nhiên:
 Sử dụng các tấm tôn nhựa trong, mờ
 Sử dụng các cửa sổ lấy ánh sáng có ơ văng, giếng trời
 Phối hợp cửa lấy sáng với cửa thơng gió.
 Sử dụng năng lượng tái tạo được:
 Năng lượng tái tạo được xem là nguồn năng lượng vô tận như
sức gió (phong năng), năng lượng mặt trời, năng lượng địa
nhiệt, sức thủy triều và năng lượng thủy điện. Đây là nguồn
năng lượng sạch và rất thân thiện với môi trường.
 Năng lượng không tái tạo thường là các nhiên liệu hóa thạch
như than, dầu và khí thiên nhiên. Các loại nhiên liệu hóa thạch
này phải mất hàng trăm triệu năm mới hình thành và hiện đang

cạn kiệt theo thời gian.

Page9



THPT Nhân Chính


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

Bình nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời
 Lắp đặt thiết bị hợp lý, khoa học
Biện pháp này cũng góp phần tiết kiệm điện rất lớn. Ví dụ máy bơm
đặt ở vị trí thích hợp sẽ giúp bể nước của nhanh đầy hơn. Trong nhà nên
quét vôi hoặc lăn tường bằng màu sáng, tận dụng ánh sáng tự nhiên để
tiết kiệm một phần ánh sáng điện.

 Tăng cường tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận
thức về việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
đến mỗi công dân.
Mỗi công dân, học sinh cần trở thành tuyên truyền viên tích cực vận
động đến tất cả bà con lối xóm, đến tất cả những người thân trong gia
đình, cùng nhau sử dụng điện năng hiệu quả và tiết kiệm để bảo vệ môi
trường.

Page9

 Tắt các thiết bị điện khi không sử dụng


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

7. Lợi ích của việc tiết kiệm điện:
 Giảm chi phí chi trả hóa đơn tiền điện
 Góp phần đảm bảo nhu cầu điện, gas, xăng…
 Giảm phát thải CO2, giảm thiểu tác động tiêu cực của hoạt
động sản xuất tới môi trường
 Tiết kiệm ngân sách nhà nước
 Tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên quốc gia và bảo vệ môi
trường sống

VI.

Ý NGHĨA CỦA VIỆC GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đặc biệt là năng lượng
điện, không phải là một vấn đề mới xuất hiện, mới được đề cập. Tuy
nhiên đây lại là vấn đề mang tính thời sự cao và khơng phải ai cũng
hiểu rõ về nó, đặc biệt là thế hệ trẻ, là các bạn học sinh. Cũng có
trường hợp: Mọi người đều có nhận thức rằng khi tất cả chúng ta sử
dụng tiết kiệm điện thì lợi ích mang lại cho mình, cho cơ quan đơn vị,
cho xã hội, cho môi trường sống của cả loài người là to lớn và thiết
thực như thế nào. Thế nhưng, cũng một con người đó, ở mơi trường
gia đình thì họ “nhớ” sử dụng tiết kiệm điện, nhưng ở môi trường cơ
quan, đơn vị họ lại “quên” sử dụng tiết kiệm điện. Do vậy, vấn đề cịn
nằm ở việc vận động, tun truyền, nâng cao tính tự giác tự nguyện

của mọi người trong việc sử dụng tiết kiệm điện.
Việc kết hợp các kiến thức liên môn Sinh học, Công nghệ, Vật lý
và nhiều môn học khác nhằm làm rõ hơn sự cần thiết của việc sử dụng
năng lượng điện tiết kiệm và hiệu quả. Từ đó chúng em đưa ra một số
giải pháp thiết thực, đơn giản giúp biến lý thuyết, hiểu biết suông trở
thành hành động, đưa vào thực tiễn, giúp các bạn học sinh cùng chung

Page9

8. Trách nhiệm của mỗi công dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, học sinh
đối với việc sử dụng năng lượng hợp lí:
Sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả là nghĩa vụ và trách nhiệm của
mỗi cá nhân, mỗi gia đình, mỗi doanh nghiệp và tồn xã hội.
Chung tay bảo vệ môi trường là trách nhiệm của mỗi cá nhân.
Trong đó sử dụng năng lượng hiệu quả, sử dụng điện năng tiết
kiệm là hành động thiết thực góp phần bảo vệ cuộc sống của chính
chúng ta. Chính vì lí do đó mà mỗi cơng dân, đặc biệt là thế hệ trẻ
cần phải có trách nhiệm với tương lai sự sống của mình. Sử dụng
điện hiệu quả và tiết kiệm là lời giải chính xác và cần thiết mà mỗi
chúng ta cần hành động ngay lúc này.


[Bài dự thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tế]

THPT Nhân Chính

Page9

tay cải thiện thực trạng sử dụng lãng phí điện, lãng phí năng lượng
hiện nay.