Tài liệu Đi tìm lời giải cho bài toán vốn docx

Đi tìm lời giải cho bài toán vốn
Mỗi khi cần tìm kiếm nguồn vốn cho các kế hoạch kinh doanh, các công ty thường nghĩ
ngay đến ngân hàng, đối tác kinh doanh ... với những khoản vay dài hạn. Tuy nhiên, khoản vay
này chỉ thực sự hữu ích, nếu hoạt động kinh doanh của công ty hiện đang mang lại lợi nhuận,
đồng thời dựa trên cơ sở tính toán là việc hoàn trả tiền vay sẽ không “làm nghẹt thở” hoạt
động kinh doanh.

Bản thân việc vay vốn không phải lúc nào cũng là thượng sách. Nếu lãi suất phải trả cao
hơn tỷ suất lợi nhuận có thể thu được, thì đương nhiên các công ty sẽ không bao giờ vay vốn.
Và trên thực tế, nhiều công ty cho rằng nếu không có được những dự án đầu tư mang lại lợi
nhuận cao hơn mức lãi suất tiền vay, thì thà cứ cố gắng tiết kiệm tiền còn hơn là đi vay mượn
thêm. Nhưng đây không phải là lời giải cho bài toán vốn. Nếu chỉ cần tiết kiệm và giảm tối đa
mọi chi phí là đủ, thì chắc sẽ không có ai thành lập công ty và mở rộng các hoạt động kinh
doanh cả. Lời giải ở chỗ các công ty làm sao để không phải đi vay mà vẫn tìm ra những nguồn
huy động vốn khác nhau.
Huy động vốn như thế nào?
Có 1001 cách tạo vốn khác nhau tuỳ thuộc vào kinh nghiệm sống, trí thông minh, sự
khôn khéo, nhạy bén và cả sự can đảm của người đứng đầu doanh nghiệp. Konozuke
Matshusita là một trong những tỷ phú giàu nhất ở Nhật Bản, người sáng lập ra tập đoàn điện tử
mang tên ông. Hồi còn nhỏ, gia đình Matshuhita rất nghèo, lại là con út trong một nhà có 9
người con ở miền Trung Nhật Bản nên ông phải bỏ học lúc 19 tuổi, làm thuê ở một cửa hiệu
sửa chữa xe máy kiếm sống. Ông đã tích góp từng xu để nuôi chí làm giàu. Để có tiền làm nhà
xưởng, ông đã phải huy động vốn từ rất nhiều nguồn khác nhau, thậm chí bán cả tư trang của
vợ mình. Đến nay, nhà máy của Matshusita phát triển thành một tập đoàn Matshusita với
những mặt hàng điện tử nổi tiếng mang nhãn hiệu Panasonic và National. Hiện nay Matshusita
sử dụng hơn 190.000 nhân viên, có 200 nhà máy trên khắp thế giới và doanh thu riêng tại Mỹ
đã đạt tới gần 60 tỷ USD.
Cũng như bất kỳ ông chủ nào, với Matshushita, vấn đề vốn luôn là mối bận tâm hàng
đầu. Không công ty nào có sẵn vốn để đầu tư vào những dự án kinh doanh mới, trang bị máy
móc, thiết bị sản xuất, thiết bị văn phòng, tin học, viễn thông và các động sản khác ... hoặc để
dành vốn vào mục đính kinh doanh khác. Họ cần tìm ra các nguồn huy động vốn khác nhau.

Dưới đây là một số kênh tín dụng hữu hiệu giúp bạn giải quyết những khó khăn về vốn:
Huy động vốn dài hạn bằng cách phát hành cổ phiếu
Tại Mỹ, ngay ở Bản chứng thư lập hội (articles of association), những người sáng lập
công ty đã ấn định số vốn của công ty là bao nhiêu, chia ra bao nhiêu phần bằng nhau, gọi là
cổ phần. Khi cổ phần bán đi thì người mua nhận được biên nhận đã trả tiền gọi là cổ phiếu và
họ trở thành cổ đông.
Cổ phần luôn là cách thức giải quyết vấn đề vốn một cách hiệu quả nhất. Công ty bán
cổ phần để gọi vốn, giống như bán một viên kẹo. Ở mức phát triển thấp, công ty chỉ có viên
kẹo làm theo hai hình, hình vuông có đề tên người chủ và hình tròn không đề tên ai. Loại
vuông không được chuyển nhượng cho người khác, gọi là cổ phiếu ghi danh, còn loại tròn có
thể chuyển nhượng cho bất kỳ ai, gọi là cổ phiếu vô danh. Chuyển nhượng cổ phiếu dễ dàng
cũng là một cách thu hút người mua. Đến mức phát triển cao hơn, công ty dựa trên lợi ích của
các cổ đông để bán cổ phiếu ưu đãi cho cổ đông. Đây là cổ phiếu được ưu tiên chia lời.
Để huy động vốn, công ty sẽ bán cổ phiếu cho cổ đông tùy theo số tiền cần có. Nếu
định bán rộng rãi ra cho dân chúng, thì công ty cần phải đăng ký cổ phiếu với Sở giao dịch
chứng khoán, được gọi là niêm yết chứng khoán trên thị trường chứng khoán. Lúc đó, cổ phiếu
có thêm một tên mới là chứng khoán. Nếu chỉ bán cho vài người thì không phải đăng ký cổ
phiếu. Tùy theo tình hình tài chính của công ty, nếu làm ăn khấm khá, công ty sẽ mua lại số cổ
phiếu đó để cất giữ.
Sau khi gọi vốn lần đầu, những lần sau, muốn tăng vốn, công ty bán nốt số cổ phiếu
hãy còn giữ lại lúc đầu, hay phát hành một đợt cổ phiếu mới. Mức phát hành bao nhiêu sẽ do
hội đồng quản trị công ty quyết định. Cứ mỗi lần phát hành mà muốn bán ra công chúng thì lại
phải làm đủ thủ tục niêm yết như lần đầu.

Thuê tài chính
Thuê tài chính là một hình thức đang được áp dụng phổ biến ở nhiều nước trên thế giới
như Mỹ, Nhật Bản, Ðức, Thuỵ Ðiển, Úc... Loại hình cho thuê tài chính đã được một số công ty
đưa ra thị trường tài chính vào những năm cuối thập niên 60 của thế kỷ XX với tên gọi là thuê
tài chính (finance lease).

Cho thuê tài chính (finance leasing) là một dạng cho thuê máy móc, thiết bị và động
sản. Người ta còn gọi là cho thuê thiết bị (leasing). Ở nhiều nơi, người ta cho thuê xe hơi, máy
bay, xe tải, tàu hoả, khoang tàu thuỷ và tàu thuỷ, máy photocopy, máy fax,…Tập đoàn General
Motor của Mỹ còn cho thuê cả máy vi tính. Hiện nay, Vietnam Airlines đã thuê máy bay của
TEAC, AirFrance… Tại Mỹ, ngành cho thuê tài chính chiếm khoảng 25 - 30% tổng số tiền tài trợ
cho các giao dịch mua bán thiết bị hàng năm của các công ty. Nguyên nhân chính thúc đẩy các
hoạt động cho thuê tài chính phát triển nhanh là do nó có tính chất an toàn cao, tiện lợi và hiệu
quả cho các bên giao dịch.

Không thể phủ nhận rằng sự có mặt của các công ty cho thuê tài chính đã “mở lối
thoát” cho các công ty, trong thời điểm các công ty này đang gặp khó khăn về thủ tục thế chấp
tài sản để vay vốn ở các ngân hàng. Tuy nhiên, khái niệm cho thuê tài chính vẫn còn khá mới
mẻ với nhiều công ty. Ít công ty hiểu được rằng cho thuê tài chính là một hình thức tài trợ tín
dụng, thông qua việc cho thuê các loại tài sản, máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển… là
nhu cầu mà các công ty, các nhà đầu tư mong muốn để đổi mới máy móc, thiết bị, hiện đại hóa
công nghệ sản xuất kinh doanh. Đặc trưng của phương thức này là đơn vị cho thuê (tức là chủ
sở hữu tài sản) sẽ chuyển giao tài sản cho người thuê (tức là người sử dụng tài sản) được
quyền sử dụng và hưởng dụng những lợi ích kinh tế mang lại từ các tài sản đó trong một thời
gian nhất định. Người thuê có nghĩa vụ trả một số tiền cho chủ tài sản tương xứng với quyền
sử dụng và quyền hưởng dụng. Điều này cũng cho thấy việc cấp tín dụng dưới hình thức cho
thuê tài chính không đòi hỏi sự bảo đảm tài sản có trước, tạo điều kiện cho các công ty tiếp cận
hình thức cấp tín dụng mới, vừa giải tỏa được áp lực về tài sản đảm bảo nếu phải vay ở ngân
hàng.

Loại hình cho thuê tài chính rất thích hợp cho các công ty vừa và nhỏ nhờ ưu điểm
không phải thế chấp tài sản như khi vay vốn ở các ngân hàng.
Tạo dựng độ tin cậy của công ty
Trước mỗi quyết định tài trợ vốn, các nhà tài trợ thường căn cứ vào độ tin cậy và uy tín
của công ty. Nếu công ty muốn sớm nhận được quyết định tài trợ vốn, thì một bộ tài liệu chứng
minh độ tin cậy của công ty sẽ là rất cần thiết. Văn bản này càng trung thực và rõ ràng bao

nhiêu càng tốt bấy nhiêu. Các nhà tài trợ sẽ tiến hành xác minh, nếu phát hiện có chi tiết thiếu
trung thực, lập tức họ sẽ đặt dấu hỏi về độ tin cậy của công ty.
Bên cạnh đó, một bộ máy kế toán tài chính hiệu quả cũng đóng vai trò quan trọng trong
việc tạo dựng độ tin cậy của công ty. Sau những vụ bê bối tài chính lớn như Enron, Worldcom...
giờ đây các công ty trên thế giới đã quan tâm hơn đến bộ máy kế toán. Điều này hoàn toàn
hợp lý, bởi nếu cứ tiếp tục xem thường bộ máy kế toán như trước đây, thì chắc hẳn sẽ không
tránh khỏi những “vết xe đổ”. Và do vậy lòng tin của các nhà đầu tư sẽ giảm sút nghiêm trọng.

Nhiều hãng lớn của châu Âu như Orcale, Vodaphone đã quy định: nếu chưa am hiểu về
kế toán, nhà quản lý phải bổ sung kiến thức chuyên môn bằng cách tham dự các khóa học
ngắn hạn do trường đại học hoặc trung học kinh tế tổ chức. Thời gian học khoảng từ hai đến
sáu tháng, sau đó có thể học tiếp lớp nâng cao hoặc tham khảo sách chuyên ngành. Nhà quản
lý doanh nghiệp hiểu biết về kế toán, tất nhiên, không phải để tự mình làm lấy các công việc
lập sổ sách, mà là để kiểm tra lại tính chính xác của những thông tin cấp dưới báo cáo, giúp
cho công tác quản lý, điều hành và ra quyết định hiệu quả và phù hợp với tình hình thực tế
hơn.

Theo các chuyên gia tài chính của Oracle, tập đoàn viễn thông lớn nhất châu Âu, thì bộ
máy kế toán của Oracle nói riêng và của các công ty khác nói chung, sẽ có tác dụng huy động
khai thác nguồn tài chính nhằm đảm bảo yêu cầu kinh doanh, tổ chức sử dụng vốn của công ty
sao cho hiệu quả nhất. Bộ máy kế toán sẽ xác định đúng nhu cầu cần huy động vốn, lựa chọn
nguồn tài trợ, lựa chọn phương thức đẩy mạnh kinh doanh làm cơ sở để huy động vốn, đảm
bảo nguồn vốn phát triển hữu ích, từ đó nâng cao lợi nhuận của công ty.

Tạo dựng hình ảnh về năng lực của công ty

Nếu công ty bạn chứng minh được với các nhà tài trợ vốn về khả năng quản lý, kỹ năng
hoạt động, năng lực tài chính cũng như sự nhạy bén trong kinh doanh, thì bạn sẽ rất thuận lợi
trong việc huy động vốn, bởi năng lực công ty là một trong những yếu tố tiên quyết mà các nhà
tài trợ vốn xem xét và cân nhắc trước khi đưa ra quyết định tài trợ vốn.

Ngoài việc chủ động huy động vốn và trình bày các năng lực kinh doanh, bạn còn phải
thể hiện cam kết tài chính của công ty đối với những hoạt động kinh doanh cụ thể. Nhà tài trợ
vốn sẽ luôn nhìn vào giá trị thực của công ty và các hệ số chuẩn mực về tài chính. Bạn nên
chuẩn bị các bản báo cáo tài chính về hiệu quả kinh doanh, năng lực quản lý (chứng nhận tiêu
chuẩn ISO, TQM…)..., bởi chúng là những biểu hiện rõ ràng nhất khả năng của công ty trong
con mắt các nhà tài trợ. Báo cáo tài chính sẽ “tiết lộ” hoạt động của công ty bạn, đồng thời
cung cấp những thông tin cần thiết cho các cơ quan quản lý, các nhà đầu tư hiện tại và tương
lai, các chủ nợ,… về tình hình tài chính của công ty. Vì vậy, tính trung thực trong báo cáo tài
chính có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

Ngoài ra, có những chỉ số vừa cần thiết cho các nhà tài trợ vốn khi muốn tìm hiểu về
thực lực của công ty bạn, vừa giúp “trang điểm” cho hình ảnh công ty rất hiệu quả:

- Tỷ lệ giá/lợi nhuận (P/E):
Cho đến nay, tỷ lệ này được sử dụng phố biến nhất để đánh
giá cổ phiếu và tình hình tài chính của công ty, thể hiện bạn sẵn sàng trả bao nhiêu cho mỗi
USD lợi nhuận của công ty.

- Tỷ lệ giá/doanh thu (P/S):
Chỉ số này có thể được sử dụng để nhận ra những công ty
có mạng lưới kinh doanh ổn định, nhưng lợi nhuận có thể giảm sút sau quá trình phát triển quá
nóng.

- Tỷ lệ giá/lưu lượng tiền mặt (P/C):
Con số doanh thu và lợi nhuận mà công ty báo cáo
là “sản phẩm” của những quy tắc tính toán phức tạp có thể được vận dụng để làm sai lệch số
liệu. Lưu lượng tiền mặt từ các hoạt động kinh doanh có thể đưa ra một bức tranh xác thực
hơn.
- Tỷ lệ giá/giá trị sổ sách (P/B):

Tỷ lệ này được dùng để đánh giá giá trị toàn mạng lưới
của công ty đối với các máy móc, thiết bị và các tài sản khác, thường được sử dụng để tìm
kiếm các mục tiêu tiếp quản.
Tài sản bảo đảm
Trong quá trình huy động vốn, một đòi hỏi tất yếu là khoản tiền vốn huy động cần được
đảm bảo bởi tài sản hợp pháp của công ty, hoạt động kinh doanh có triển vọng cũng như thị
trường mà công ty bạn đang kiểm soát.

Bạn nên chứng minh cho nhà tài trợ thấy những tài sản hữu hình và tài sản vô hình mà
bạn đang sở hữu. Đôi khi tài sản vô hình như giá trị thương hiệu, thị phần, kênh phân phối…
còn có giá trị lớn hơn rất nhiều so với tài sản hữu hình. Đôi khi, việc nhờ một tổ chức chuyên
nghiệp định giá công ty của bạn sẽ rất cần thiết để việc huy động vốn của bạn được thực hiện
dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Hạn chế rủi ro đối với nhà tài trợ vốn
Trong các kế hoạch huy động vốn, vấn đề lo ngại nhất của các nhà tài trợ là những rủi
ro tài chính do sự biến động của thị trường, như giá ngoại tệ lên xuống thất thường, đồng nội
tệ mất giá, thị trường bất động sản thay đổi, tình trạng trượt giá phi mã,… Các nhà tài trợ vốn
sẽ luôn xem xét và suy tính rất kỹ về các rủi ro xấu nhất có thể xảy ra.

Chính vì vậy, để giúp các nhà tài trợ sớm ra quyết định, công ty nên có các phương án
giải thích rõ ràng về tính tối ưu và khả thi của khoản tiền huy động, đồng thời việc giải thích
càng chi tiết, rõ ràng bao nhiêu sẽ càng có lợi cho bạn bấy nhiêu.

Sau cùng
, bạn chỉ nên cân nhắc tới một khoản huy động vốn, khi bạn tin tưởng và tính
toán thấy rằng lợi nhuận thu được từ các hoạt động kinh doanh được đầu tư từ khoản vốn huy
động đó sẽ cao hơn các chi phí huy động vốn. Và bạn tuyệt đối không nên huy động vốn để
trang trải các khoản lỗ của công việc kinh doanh hiện tại, bởi việc này có thể kéo bạn lún sâu
vào “vũng lầy” với tình trạng khó khăn hơn về tài chính . Thay vào đó, bạn có thể cắt giảm các
loại chi phí, hợp lý hoá hoạt động kinh doanh sao cho tốt hơn và hiệu quả hơn. Bạn chỉ nên tập

trung vào các hoạt động kinh doanh nào chắc chắn mang lại lợi nhuận. Nếu ngay cả biện pháp
này cũng không giúp gì cho bạn, thì bạn nên suy nghĩ tới việc chuyển hướng hoạt động kinh
doanh của mình.