đề hsg văn 11 vòng 2 (15 16)

SỞ GDĐT HẢI PHÒNG
TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG
ĐỀ CHÍNH THỨC

KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI
NĂM HỌC 2015- 2016
Môn: NGỮ VĂN LỚP 11
Thời gian làm bài: 180 phút
(Đề thi có 01 trang, gồm 02 câu)

Câu 1: (3,0 điểm)
Khoảng 4 giờ sáng ngày 2/12 (theo giờ Việt Nam), ông chủ Facebook
– Mark Zuckerberg bất ngờ đăng tải một bức thư cho con gái mới sinh, theo đó,
anh sẽ dùng tới 99% cổ phần Facebook hiện nắm (tương đương 45 tỉ đô la) để
làm từ thiện và thực hiện sáng kiến dưới dạng một công ty trách nhiệm hữu hạn
do hai vợ chồng anh quản lí. Trong bức thư Mark viết:
“ Chúng ta sẽ làm phần việc của mình để thế giới này tiếp tục tốt đẹp hơn,
không phải chỉ bởi chúng ta yêu con, mà còn bởi chúng ta có trách nhiệm đối với
tất cả trẻ em của thế hệ tiếp theo. […]
Hy vọng của chúng ta đặt vào thế hệ của con tập trung vào hai điều quan
trọng: phát triển tiềm năng con người và thúc đẩy sự công bằng, bình đẳng.
Phát triển tiềm năng con người nghĩa là đẩy lùi các giới hạn định nghĩa
cho một cuộc đời tốt đẹp.
Liệu con có thể học và trải nghiệm nhiều gấp 100 lần chúng ta hôm nay?
Liệu thế hệ của con có thể chữa được mọi bệnh tật để con người có thể
sống lâu và sống khỏe?
Liệu chúng ta có thể kết nối cả thế giới để con có cơ hội tiếp cận với mọi ý
tưởng, mọi con người và mọi cơ hội?
Liệu chúng ta có thể tạo ra những nguồn năng lượng sạch để con có thể
sáng tạo ra nhiều thứ mà chúng ta chưa có hôm nay, nhưng vẫn đồng thời bảo vệ
môi trường?

Liệu chúng ta có thể xây dựng những doanh nghiệp sẵn sàng chung tay xử
lý những thách thức đối với hòa bình và thịnh vượng của nhân loại?
Thúc đẩy sự công bằng, bình đẳng nghĩa là đảm bảo rằng mọi người đều
được tiếp cận với những cơ hội kể trên, bất kể quốc tịch, xuất thân của họ. […]


Nếu thế hệ của chúng ta đầu tư đúng đắn, câu trả lời cho mọi câu hỏi ở
trên đều sẽ là “có”, và hy vọng những điều tốt đẹp đó sẽ kịp đến để chúng ta có thể
chứng kiến trong quãng đời hạn hẹp của mình.”
Anh/chị có suy nghĩ gì về những lời nhắn nhủ con gái của Mark
Zuckerberg?
Câu 2 (7,0 điểm)
Trong một cuộc đàm đạo về văn chương, nhà văn Nguyễn Khải phát biểu:
"Một tác phẩm văn học hay, theo tôi quan niệm, lõi phải dày, vỏ phải mỏng;
Mọi vấn đề đặt ra trong đó phải thẳng căng, những tình cảm phải đẩy đến mức
tột cùng."
Anh (chị) có đồng ý với ý kiến trên không? Hãy làm sáng tỏ qua một số tác
phẩm trong chương trình ngữ văn 11.
--------------------------------Hết------------------------------SỞ GDĐT HẢI PHÒNG
TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG

KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI
NĂM HỌC 2015- 2016

HƯỚNG DẪN CHẤM

Môn: NGỮ VĂN LỚP 11
Thời gian làm bài: 180 phút
(Đề thi có 01 trang, gồm 02 câu)

I.
Hướng dẫn chung
1. Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát
bài làm của học sinh, tránh cách chấm ý cho điểm
2. Do đặc trưng của bộ môn Ngữ văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt
trong việc vận dụng đáp án và thang điểm, khuyến khích những bài viết có
cảm xúc và sáng tạo.
3. Việc chi tiết hóa điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với
tổng điểm của mỗi ý.
4. Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,5 điểm ( lẻ 0,25 làm tròn thành
0,5; lẻ 0,75 làm tròn thành 1,0 điểm)
II.
Đáp án và thang điểm
Câu
Đáp án
Điểm
Câu 1
(3,0 điểm)
Khoảng 4 giờ sáng ngày 2/12 (theo giờ Việt Nam), ông
chủ Facebook – Mark Zuckerberg bất ngờ đăng tải một bức
thư cho con gái mới sinh, theo đó, anh sẽ dùng tới 99% cổ
phần Facebook hiện nắm (tương đương 45 tỉ đô la) để làm từ
thiện và thực hiện sáng kiến dưới dạng một công ty trách
nhiệm hữu hạn do hai vợ chồng anh quản lí. Trong bức thư,
Mark nhắn nhủ con gái:
“ Chúng ta sẽ làm phần việc của mình ....”


Anh/chị có suy nghĩ gì về câu chuyện trên.
Lưu ý: Học sinh có thể bộc lộ quan điểm của riêng mình theo 0,5

những cách thức khác nhau nhưng cần chân thành, thiết thực,
hợp lí, chặt chẽ và thuyết phục. Về cơ bản cần đạt được các ý
sau:
1/ Về hình thức và kĩ năng
- Học sinh được tự do lựa chọn các kiểu bài và thao tác tạo lập
văn bản nhưng phải phù hợp và nhuần nhuyễn. Học sinh được tự
do huy động chất liệu thuộc các lĩnh vực đời sống, văn học, nghệ
thuật, những trải nghiệm của bản thân mình…nhưng cần xác
định rõ vấn đề nghị luận thuộc phạm vi đời sống xã hội.
- Học sinh cần xác định tâm thế của người trong cuộc, không
phải là nói về người khác, cho người khác mà trước hết đây cần
phải thấy đây là chuyện của mình, nói cho mình. Cùng với nhận
thức đời sống, ở đây còn là quá trình tự nhận thức để vươn tới sự 1,0
hoàn thiện nhân cách của mình
2/ Về nội dung
a/ Giải thích vấn đề nghị luận
Học sinh có thể lựa chọn những thông điệp khác nhau từ câu
chuyện và nội dung bức thư gửi con gái của Mark Zuckerberg.
+ Hành động hiến tặng hầu như toàn bộ tài sản của mình vì lợi
ích cộng đồng là việc làm có ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
+ Bức thư gửi cho con gái của Mark không chỉ là lời nhắn nhủ
cho con gái mà còn đề cập đến nhiều thách thức mà thế giới hiện
tại đang phải đối mặt như nạn đói, bệnh tật, quyền cá nhân con
người, nạn thất học....
+ Bức thư như một lời nhắc nhở về thực trạng của thế giới, và
những gì Mark làm ngày hôm nay, tuy không mang tính chất
tiên phong, nhưng chắc chắn sẽ gây tác động sâu sắc đến
các nhà hoạt động xã hội, chính trị gia, nhà từ thiện và nhiều 1,0
người từ mọi tầng lớp, để rồi những thay đổi tích cực sẽ dần
diễn ra trong xã hội. Mark đã ngầm khẳng định một chân lí tuy

đơn giản nhưng không phải ai cũng nhận ra: xã hội cần
sự chia sẻ và bình đẳng để cùng phát triển.
+ Thứ ba, sáng kiến của hai vợ chồng là “thúc đẩy tiềm năng

con người và cải thiện sự bình đẳng cho tất cả các trẻ em
trong thế hệ tiếp theo”. Các lĩnh vực ban đầu mà hai vợ
0,5
chồng Mark tập trung vào là học tập được cá nhân hóa, chữa
bệnh, kết nối mọi người và xây dựng cộng đồng vững mạnh. Là
một CEO có tầm nhìn, dưới góc nhìn của một ông


bố, Mark muốn tạo ra một môi trường phát triển lí tưởng cho
con gái mình. Nhưng môi trường phát triển lí tưởng cho một
đứa trẻ tất nhiên không thể thiếu sự bình đẳng, và Mark đã
cống hiến để tạo ra sự bình đẳng ấy. Mark đã ngầm khẳng
định một chân lí tuy đơn giản nhưng không phải ai cũng nhận
ra: xã hội cần sự chia sẻ và bình đẳng để cùng phát triển.
b/ Bàn luận, mở rộng vấn đề
c/ Bài học nhận thức:
Câu 2
Trong một cuộc đàm đạo về văn chương, nhà văn
(7 điểm) Nguyễn Khải phát biểu:
"Một tác phẩm văn học hay, theo tôi quan niệm, lõi phải
dày, vỏ phải mỏng; Mọi vấn đề đặt ra trong đó phải thẳng
căng, những tình cảm phải đẩy đến mức tột cùng."
Anh (chị) có đồng ý với ý kiến trên không? Hãy làm sáng
tỏ qua một số tác phẩm trong chương trình ngữ văn 11.
1.0
1/ Về hình thức và kĩ năng:

Biết cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề lí
luận văn học kết hợp với kiểu bài phân tích một tác phẩm văn
học.
Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi
chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
1. 2/ Yêu cầu về kiến thức.
Thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng cần làm rõ
những ý cơ bản sau:
0,5
a. Giới thiệu khái quát vấn đề nghị luận: Những tiêu chí đánh
giá vẻ đẹp về nội dung và hình thức của tác phẩm văn chương
1,0
b. Giải thích câu nói:
- Tác phẩm văn học: có thể bao gồm cả thơ và văn xuôi, nhưng
trong phạm vi của nhận định, nó phù hợp với văn xuôi hơn,
đặc biệt là với truyện ngắn.
- Lõi (bên trong): nội dung, ý nghĩa. Lõi dày có nghĩa là nội
dung, ý nghĩa của tác phẩm bề thế, sâu xa
- Vỏ (bề ngoài): hình thức của tác phẩm. Vỏ mỏng đồng nghĩa
với dung lượng gọn nhẹ.
- Vấn đề tác phẩm đặt ra phải thẳng căng: lập trường tư
tưởng của người viết phải rõ ràng.
- Tình cảm phải đẩy đến mức tột cùng: tình cảm phải chân
thành mãnh liệt.
=> Với những tiêu chí trên cả hai bình diện nội dung và hình


thức, nhà văn Nguyễn Khải bày tỏ quan điểm của cá nhân ông
về một tác phẩm hay. Một tác phẩm văn học hay, theo ông phải
đạt tới những yêu cầu về độ hàm súc (có sức chứa lớn - lõi dày,

vỏ mỏng); Tư tưởng của nhà văn phải được bày tỏ công khai,
rõ ràng, minh bạch và quan trọng nhất là nó phải được viết ra
từ trái tim nóng bỏng của người nghệ sỹ.
1,5
Bàn luận:
a. Cơ sở lí luận:
* Tác phẩm hay lõi phải dày, vỏ phải mỏng (Đây là yêu cầu về
tính hàm súc của tác phẩm)
- Một tác phẩm đạt đến độ hàm súc là tác phẩm có thể đem lại
cho người đọc một lượng thông tin lớn nhất trong một dung
lượng ngôn ngữ ít nhất, là tác phẩm mà ở đó mỗi câu chữ,
hình ảnh đều lấp lánh nhiều ý nghĩa, gợi lên trong lòng người
đọc những liên tưởng sâu xa (giống như nước hoa quả cô đặc
- Trương Hiền Lương). Không đạt được yêu cầu đó, tác phẩm
sẽ chỉ là tràng giang đại hải những lời lẽ vô bổ, rông dài. Sự ít
ỏi về thông tin sẽ đưa đến cho người đọc cảm giác vô cùng
nhạt nhẽo (HS lấy ví dụ làm sáng tỏ lí lẽ).
* Mọi vấn đề đặt ra trong đó phải thẳng căng (Tư tưởng của
người viết phải được bày tỏ công khai, rõ ràng, minh bạch)
- Một tác phẩm hay trước hết phải có tư tưởng "Một tác phẩm
sẽ chết nếu nó miêu tả chỉ để miêu tả, nếu nó không có sự thôi
thúc chủ quan mạnh mẽ nào đó có nguồn gốc trong tư tưởng
bao trùm thời đại, nếu nó không phải là tiếng thét khổ đau hay
lời ca tụng hân hoan, nếu nó không đặt ra hoặc không trả lời
những câu hỏi đó" (Bilinxki)
- Tư tưởng của nhà văn phải được bày tỏ công khai, rõ ràng,
minh bạch... bởi mỗi nhà văn, mỗi nghệ sỹ chân chính đều là
một nhà tư tưởng, một người chiến sỹ kiên cường dũng cảm
đấu tranh cho lẽ phải, cho những lý tưởng cao đẹp. Mọi thái độ
giấu mặt, trung lập hay sự bạc nhược đớn hèn đều không

phải là phẩm chất của người nghệ sỹ chân chính (HS tự lấy ví
dụ)
* Những tình cảm phải đẩy đến mức tột cùng (yêu cầu về sự
mãnh liệt của cảm xúc)
- Tác phẩm văn học hay phải được viết ra từ trái tim nóng
bỏng của người nghệ sỹ bởi đó mới là tình cảm thật, chân
thành, Mọi thái độ thờ ơ, vô cảm, lạnh lùng, những tình cảm
hời hợt, giả dối không thể "đánh lừa" được trái tim người đọc.
- Tình cảm phải đẩy đến mức tột cùng thì cái tài của nhà văn
mới có thể phát lộ, tỏa sáng phải xúc động hồn thơ thì ngọn 3,0
bút mới có thần (HS lấy dẫn chứng minh họa)


b. Cơ sở thực tiễn: những tác phẩm văn học xuất sắc nhất của
thế giới (Người trong bao của A.Sê khốp; Số phận con
người của Sôlôkhôp; Thuốc của Lỗ Tấn; Ông già và biển cả
của Hêminguây) và Việt Nam (Chí Phèo của Nam Cao; Mùa
lạc; Một người Hà Nội của Nguyễn Khải; Rừng xà nu của
Nguyễn Trung Thành...) đều là những tác phẩm đã đạt được
những yêu cầu trên.
* Học sinh có thể chọn một tác phẩm (Văn học Việt Nam hoặc
nước ngoài) trong chương trình ngữ văn 11 đạt tới những yêu
cầu mà nhà văn Nguyễn Khải nêu ra
- * Học sinh có thể phân tích tác phẩm bằng nhiều cách khác
nhau nhưng không được xa rời, trái lại phải có tác dụng soi tỏ
làm rõ cho những vấn đề lí luận (Tác phẩm được viết với dung
lượng bao nhiêu trang? Những vấn đề tác phẩm đặt ra là gì?
Chiều sâu ý nghĩa của tác phẩm? Thái độ, tình cảm của nhà
văn được bộc lộ trong tác phẩm ra sao? Để đạt tới chiều sâu
đó, tác giả đã sử dụng kỹ thuật viết (bút pháp miêu tả; xây

dựng tình huống, lựa chọn chi tiết...), sử dụng ngôn ngữ như
thế nào?