Các bất thường thường gặp ở hệ thần kinh TW thai nhi

Hội nghị toàn quốc lần thứ 1- Hội siêu âm Việt Nam
Huế – ngày 6 - 7 tháng 1 - 2017

Những bất thường thường gặp của
hệ thần kinh trung ương

Michel COLLET


Phần 1


Khảo sát cấu trúc siêu âm não
• Khảo sát hệ thống :
–
–
–
–
–

Đường cong sọ não
Các thành phần của đường giữa
Hệ thống não thất
Nhu mô não
Rãnh cuộn não

• Mặt cắt axial, coronal, sagittal
• Quý 1, 2 , 3

3

Cực đầu thai nhi – Quý I
• Hai mặt cắt

Axial

Sagittal

Thực hiện từ tuần thứ 11 +0 đến 13+6


Mặt cắt axial

1

2
2

1 : Ebauche vách trong suốt
Sự hội tụ của hai đường Bichat
(tại điểm chấm)

2 : Đồi thị
Rãnh gian não thất (mũi tên đỏ)

Hai bán cầu phải đối xứng
Phải thấy được sự cốt hóa xương


Mặt cắt sagittal

Thân não (ngôi sao)
Não thất 4 (hình tròn)
Bể lớn (hình tam giác)
Mờ da gáy (mũi tên đỏ)

Cliché P . Mace , E. Quarello
Gynécologie Obstétrique et Fertilité 44 (2016) 43-55


Não thất 4 và bể lớn

sagittale

axiale
Não thất 4 (khoảng giới hạn bởi các chấm)
Bể lớn (khoảng giới hạn bởi các gạch)

P.Mace, E.Quarello
Analyse de la fosse postérieure fœtale lors de l’échographie du premier trimestre de la grossesse
Gynécologie Obstétrique et Fertilité 44 (2016) 43-55

coronale


Kết quả siêu âm
• Hình thái bình thường
– Các đường cong xương sọ thấy rõ và đều
– Các đám rối màng mạch tăng âm và đối xứng
– Đường giữa hình thái bình thường

– Hố sau hình thái bình thường
– Khoảng mờ da gáy trong giới hạn sinh lý



Các bất thường quý I
• Vô sọ hoặc vô não (Anencéphalie)
• Vô sọ (Excencéphalie)
• Não trước không phân chia thể thùy (Holoprosencéphalie
lobaire)

• Não úng thủy
• Thoát vị não
• Các dấu hiệu não gián tiếp của gai đôi cột sống


Bệnh lý quý I
1
2

Vô não

Thoát vị não

Exencéphalie

1

2

Não trước không phân chia
alobaire

Não úng thủy

Não úng thủy


Nang Hygroma

Sự dày lên của mô mềm vùng gáy với các khuyết rỗng âm nhỏ
Hình ảnh đa thùy rỗng âm


Dày khoảng mờ da gáy

Aspect normal


Các bất thường có thể sàng lọc
khác
Không có xương hàm dưới

Rétrognatisme


Nghi ngờ gai đôi cột sống mở
(spina bifida ouvert)

Cliché : J.P Bernard

Dấu hiệu tuyến

J.P Bernard
Dấu hiệu quả chanh

Cliché : P . Mace

Hai đường Bichat song song


Hình ảnh bình thường
Thân não (ngôi sao)
Não thất 4 (hình tròn)
Bể lớn (hình tam giác)
Mờ da gáy (mũi tên đỏ)

Nghi ngờ gai đôi cột sống mở
Sự biến mất của bể lớn
Cliché P . Mace , E. Quarello
Gynécologie Obstétrique et Fertilité 44 (2016) 43-55


Cấu trúc siêu âm não
Quý 2 và 3
• Khảo sát hệ thống :
–
–
–
–

–

Đường cong sọ não
Các thành phần của đường giữa
Hệ thống não thất
Nhu mô não
Rãnh cuộn não

• Mặt cắt axial, coronal, sagittal


Mặt cắt axial qua não
1
3
2

1

2
4

Ngã tư não thất

5
Ligne médiane
VL

3
4

Quét từ trên xuống dưới

5

Fosse postérieure


Mặt cắt axial qua não
1
3
3

2

2

4
5
4
VL

3

Khuyến cáo hiện tại :
Kết hợp hai mặt cắt này thành một


Vách trong suốt; đồi thị;
ngã tư não thất; thung lũng sylvienne

1 : Vách trong suốt

1

2 :Ngã tư não thất
2
3

3 :Thung lũng sylvienne
Mũi tên đỏ : não thất 3

Mặt cắt được khuyến cáo sử dụng hiện nay
BPD, HC


Sự đóng lại của thung lũng
sylvienne

Guibaud , UOG 2008 ; 32 : 50-60


Mặt cắt axial hố sau
Mặt cắt phải qua não thất 4 (mũi tên đỏ)


Mặt cắt coronal


Mặt cắt coronal giữa

Mặt cắt coronal giữa

Mặt cắt Axiale

Không cần thiết vì các cấu trúc đã thấy được trên mặt cắt axiale


Mặt cắt coronal sau
Không cần thiết NẾU

axiale

sagittale
giữa