Chuyên đề tự bồi dưỡng: Nâng cao chất lượng giảng dạy cờ vua

Chuyên đề tự bồi dỡng
Năm học 2006 2007
Phơng pháp nâng cao giảng dạy môn cờ vua
Giáo viên: phùng quang phát
Tổ : thể dục khoa tự nhiên
Định hớng đổi mới chơng trình GDTC hiện nay ở Trờng CĐSP
Tuyên Quang
Đổi mới phơng pháp dạy học là một tất yếu, tình trạng hiện nay
của chúng ta là: Không hài lòng với phơng pháp đang sử dụng nên ai
cũng nóng lòng muốn nâng cao phơng pháp giảng dạy môn học để
cải thiện chất lợng và hiệu quả giảng dạy đáp ứng những nhu cầu
bức xúc của xã hội cũng nh những mục tiêu đào tạo mà ngành giáo
dục đã đề ra.
Đổi mới là một nhu cầu thờng xuyên , một thuộc tính của quá
trình dạy học nhằm không ngừng hoàn thiện các phơng pháp dạy
học . Lịch sử nhà trờng cũng nh lịch sử khoa giáo dục học chứng
minh điều đó. Phơng pháp dạy học cũng nh mọi phơng pháp khác,
nó ra đời, không nhừng hoàn thiện rồi, khi không còn phù hợp nữa
nó sẽ đợc thay thế bằng một phơng pháp khác. Ngay đối với tôi
trong tổ thể dục- Khoa tự nhiên Trờng CĐSP Tuyên Quang. Muốn
hoàn thiện tốt nhiệm vụ dạy học của mình thì một trong những đòi
hỏi bắt buộc là không nhừng nâng cao hoàn thiện kĩ năng dạy học.
Nh vậy việc nâng cao giảng dạy môn Cờ Vua là nhu cầu tất yếu, là
lẽ sống của ngời dạy và ngời học.
Trong năm học 2005 2006 nhà trờng CĐSP Tuyên Quang đã
thực hiện chơng trình thay đổi cách dạy học tích cực vào giảng dạy.
Đến đầu năm học 2007 Tôi đã đợc tập huấn lớp học Việt- Bỉ do nhà
trờng thực hiện (nhằm nâng cao công việc đổi mới phơng pháp dạy
học ) phát huy vai trò tích cực của ngời học, trong đó việc sử dụng
các phơng tiện dạy học rất đợc các giáo viên quan tâm . Để nâng cao
phơng pháp giảng dạy môn học Cờ Vua trớc hết các hoạt động của

ngời thầy phải thể hiện đúng vai trò chủ đạo của mình, phải thay đổi
từ dạy sang hoạt động kiến thiết, tổ chức điều khiển. Từ đó hoạt
động của trò cũng thay đổi, từ chỗ nghe giảng, ghi chép thụ động
sang học tập một cách chủ động, tự giác, tích cực và sáng tạo trong
môn học cờ vua.
1
Trong tình hình hiện nay phơng pháp nâng cao giảng dạy môn học
đợc mọi ngời rất trú trọng. Nhng việc thay đổi phơng pháp không có
nghĩa thay đổi hoàn toàn các phơng pháp truyền thống sang phơng
pháp dạy học mới, mà là thay đổi cách vận dụng phơng pháp theo
quan niệm mới. Đó là hớng vào ngời học, phát huy vai trò chủ động
của ngời học, làm cho ngời học tự giác, tích cực và sáng tạo trong
quá trình dạy học.

I. mục tiêu, nội dung và phơng pháp của chuyên đề tự bồi dỡng
1. mục tiêu :
Ngày 05/08/1980 Bộ Giáo Dục và Đào Tạo đã ra văn bản số
178/TDQS về việc chính thức đa môn Cờ Vua vào giảng dạy trong
các trờng phổ thông , các trờng CĐ , Đại Học s phạm và các Trờng
Đại học TDTT trên phạm vi toàn quốc . Từ đó cho đến nay môn Cờ
Vua phát triển rất nhanh cả về chiều rộnh lẫn chiều sâu . Là giáo
viên giảng dạy môn Thể Dục Tôi cần tiếp tục nâng cao năng lực dạy
học môn Thể dục ở Trờng CĐSP nói chung và môn Cờ Vua nói
riêng. Qua học tập và tham gia dự án đổi mới phơng pháp dạy học
Việt- Bỉ sau khi bồi dỡng chơng trình này yêu cầu cần đạt nh sau:
- về kiến thức:
Biết và hiểu cơ sở lí luận và thực tiễn về đổi mới mục tiêu, nội
dung phơng pháp dạy học, kiểm tra đánh giá kết quả học tập của
chơng trình môn học Cờ Vua ở Trờng CĐSP Tyên Quang, nhằm
phát huy tính tích cực và tự giác của học sinh sinh viên trong dạy

học môn cờ vua.
- thái độ và hành vi:
+ Có thái độ tích cực trong việc phê phán lối dạy học thụ
động , mạnh dạn đổi mới PPDH và nhân rộng những hiểu biết
của bản thân về môn học.
+ Thờng xuyên tự học tập , nghiên cứu nâng cao chất lợng dạy
học môn Cờ Vua.
2. nội dung:
+ Những vấn đề chung về đổi mới nâng cao giảng dạy môn
học ở Trờng CĐSP Tuyên Quang.
+ Đổi mới phơng pháp dạy học môn Cờ Vua.
3. phơng pháp:
Học thông qua hoạt động tập luyện , chỉ khi học sinh, sinh viên
đợc hoạt động trong tiết dạy học chuyên môn thì việc học mới trở
nên có ý nghĩa thực tiễn . Chính vì vậy phơng pháp tập huấn cho
học sinh, sinh viên là tổ chức tích cực hoạt động bằng cách tự
nghiên cứu tài liệu, sách tập luyện môn Cờ Vua , sách dạy cách
2
chơi Cờ Vua. Để trả lời một số câu hỏi gợi ý ( GV nêu ra) đặc biệt
khuyến khích những học sinh, sinh viên tìm thấy và phát hiện ra
những vấn đề mới thuộc về PPDH. Khuyến khích học sinh ,sinh
viên trao đổi và bàn luận về một lĩnh vực nào đó trong môn học
Cờ Vua này. Khuyến khích học sinh, sinh viên trình bày ý tởng
của mình về cách giải thế cờ tàn trong môn học Cờ Vua . Qua đó
nhận thấy hình thức học tập nghiên cứu ( thảo luận , phát biểu ,
vai trò điều khiển nhóm , cử đại diện nhóm trình bày , thực hành ,
nhận xét và tự nhận xét và đánh giá kết quả , ghi chép nhắn gọn
nhng đầy đủ )
5. kiểm tra , đánh giá kết quả học tập môn học
Mỗi môn học đều có câu hỏi và hình thức kiểm tra , đánh giá

khác nhau . Chất lợng giảng dạy phụ thuộc rất nhiều vào chuyên
môn truyền đạt và sự lĩnh hội về môn học của học sinh, sinh viên
( yêu cầu cần đạt về kiến thức, kĩ năng ) GV nhận xét và đánh giá
kết quả môn học sát thực và khách quan.
6. những vấn đề chung về nâng cao giảng dạy môn học.
* vị trí của môn Cờ Vua trong Trờng CĐSP Tuyên Quang.
Là một môn học chuyên ngành Sinh TD rất cần thiết và
quan trọng trong việc đào tạo . Môn học này là một trong những
môn đợc tổ Thể dục đa vào giảng dạy GDTC cho sinh viên Trờng
CĐSP Tuyên Quang. Vì môn học này không đòi hỏi vận động thể
lực nhiều đến tay chân, nhng nó lại đòi hỏi đến sự vận động thần
kinh, trí tuệ rất nhiều. Cho nên môn học này dành cho bất cứ lứa
tuổi nào cũng tập chơi đợc từ trẻ nhỏ cho đến thanh niên, trung niên

Môn học Cờ Vua này mang đến cho ngời chơi cảm giác thoải
mái về hình thái và chức năng cơ thể, các phẩm chất cá nhân của
con ngời . Chính vì vậy hoạt đông môn học Cờ Vua này rất lí thú và
mang lại nhiều cảm giác cho ngời học và nhiều công trình khoa học
đã chứng minh sự thiếu hụt vận động là hậu quả chủ yếu dẫn đến
suy giảm sức khoẻ , sức đề kháng và sự phát triển bình thờng của cơ
thể học sinh. Vì thế môn GDTC nói chung cũng nh môn học Cờ
Vua nói riêng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong giai đoạn tuổi
học đờng , nhằm chuẩn bị cho thế hệ trẻ về thể chất , trí tuệ sức
khoẻ vào xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Từ sự phân tích trên cho thấy
đợc vị trí của môn học Cờ Vua trớc hết vì Sức Khoẻ - Trí Tuệ là
những thứ quý giá nhất của mỗi con ngời, nhằm giải quyết nhiệm
vụ và nâng cao phơng pháp giảng dạy môn học Cờ Vua vấn đề mấu
chốt cần quan tâm cần đa ra đợc phơng pháp giảng dạy khoa học,
hợp lí đối với môn học.
3

Từ vấn đề trên nêu ra muốn nâng cao phơng pháp giảng dạy và
truyền thụ kiến thức cho học sinh, sinh viên trớc hết phải thay đổi
chơng trình chi tiết học phần - bài học và nội dung hợp lí với từng
cơ sở, điều kiện của địa phơng.
7. Đề cơng chi tiết học phần
Từ chơng trình khung môn học Cờ Vua tôi đã xây dựng đề cơng
chi tiết học phần cho môn học nh sau:
A. Xây dựng mô tả vắn tắt nội dung học phần môn cờ vua.
* Môn cờ vua bao gồm 5 chơng:
Chơng I. Phần mở đầu
Chơng II. Các khái niệm cơ bản
Chơng III. Khai cuộc đơn giản, một số phơng pháp khai
cuộc
Chơng IV. Một số thế cờ tàn kết thúc đơn giản
Chơng V. Cách tổ chức thi đấu, trọng tài và phơng pháp
giảng dạy.
B. Từ chơng trình xây dựng mô tả vắn tắt tôi đã xây dựng nội
dung chi tiết học phần môn học Cờ Vua.
Chơng I. Phần mở đầu :
1. Lịch sử ra đời và phát triển môn cờ vua trên thế
giới và ở Việt Nam. Đặc điểm , Tác dụng môn
cờ vua đối với ngời tập:
2. - Bàn cờ và các quân cờ, cách sắp xếp quân cờ,
cách di chuyển quân cờ, cách bắt quân Bớc
nhập thành :
3. Chiếu, chiếu hết bài tập các kí hiệu quy ớc
cách ghi ván cờ và bài tập:
Chơng II. Các khái niệm cơ bản:
1. Giá trị tơng đối của các quân các dạng chiếu
hết đơn giản thế PAT và bài tập:

4
2. Cách di chuyển quân tốt Cờ tàn đơn giản và
bài tập:
Chơng III. Khai cuộc đơn giản, một số phơng pháp khai
cuộc:
1. Khai cuộc đơn giản, một số phơng pháp khai
cuộc triển khai quân nhanh và hài hoà lực l-
ợng:
2. Tranh giành và chiếm lĩnh khu trung tâm xây
dựng phòng tuyến tốt vững chắc:
3. Bài tập: khai cuộc đơn giản , phơng pháp ra
quân:
Chơng IV. Một số thế cờ tàn kết thúc đơn giản:
1. Cơ sở lý thuyết cờ tàn tốt, cơ sở lý thuyết cờ tàn
xe:
2. Bài tập cờ tàn tốt, cờ tàn xe:
Chơng V. Cách tổ chức thi đấu.
Trọng tài và phơng pháp giảng dạy:
1. Cách tổ chức thi đấu và trọng tài cờ vua:
2. Phơng pháp giảng dạy cờ vua:
3. Ôn tập và kiểm tra:
8. phơng pháp nâng cao giảng dạy môn cờ vua.
a. Đổi mới phơng pháp dạy môn cờ vua.
Từ định hớng đổi mới chơng trình dạy học môn GDTC thì
việc nâng cao phơng pháp giảng dạy và truyền thụ chuyên môn cho
học sinh, sinh viên đợc đảng và Bộ Giáo Dục và Đào Tạo rất chú
trọng do đó việc nâng cao giảng dạy môn học trớc hết đổi mới về
mục tiêu , nội dung và đặc biệt là đổi mới phơng pháp dạy học và
5