Chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế ở tỉnh Thanh Hóa

I H C QU C GIA HÀ N I
TR

NG

I H C KINH T



LÊ QUANG I P

CHUY N D CH C C U NGÀNH KINH
T
T NH THANH HOÁ

LU N V N TH C S KINH T CHÍNH TR

Hà N i - 2008


I H C QU C GIA HÀ N I
TR

NG

I H C KINH T



LÊ QUANG I P

CHUY N D CH C C U NGÀNH KINH
T
T NH THANH HOÁ
Chuyên ngành: KINH T CHÍNH TR
Mã s :
60. 31. 01

LU N V N TH C S KINH T CHÍNH TR

Ng

ih

ng d n khoa h c:

PGS. TS PHAN HUY

Hà N i - 2008

NG


L IăM ă

U

1.ăTínhăc păthi tăc aăđ ătƠi:
Thanh Hoá n m
cách m ng, n i đ

khu v c B c mi n Trung, lƠ đ a ph

ng giƠu truy n th ng

c coi lƠ "đ a linh nhân ki t", có nhi u ti m n ng, l i th so

sánh v v trí đ a lý, tƠi nguyên thiên nhiên phong phú, đa d ng, ngu n nhơn l c
d i dƠo … đ phát tri n kinh t - xã h i. Sau h n 20 n m th c hi n đ
m ic a

ng, Thanh Hoá đã đ t đ

nhơn dơn không ng ng đ

ng l i đ i

c nhi u thƠnh t u quan tr ng, đ i s ng c a

c nơng cao, kinh t t ng tr

ng khá, các m t v n hoá

- xã h i có đi u ki n phát tri n. Tuy nhiên đ n nay, kh n ng khai thác m t cách
hi u qu các ngu n l c đ phát tri n v n ch a t

ng x ng v i các ti m n ng

hi n có. Do v y, Thanh Hoá v n lƠ m t t nh nghèo, đ i s ng nhơn dơn g p nhi u
khó kh n, k t c u h t ng kinh t - k thu t còn l c h u, chuy n d ch c c u kinh
t nói chung vƠ c c u ngƠnh kinh t nói riêng còn ch m, trình đ c a n n kinh

t v n

m c th p vƠ c b n v n lƠ t nh nông nghi p l c h u, s n xu t nh l lƠ

ch y u, ch a t o ra nh ng ngƠnh, vùng s n xu t hƠng hoá có kh i l
ch t l

ng cao, ch t l

ng t ng tr

ng l n vƠ

ng, kh n ng h i nh p vƠ hi u qu c a n n

kinh t còn th p, ch a th t s phát huy khai thác đ

c th m nh c a các vùng,

mi n đ phát tri n nhanh vƠ b n v ng.
Trong b i c nh toƠn c u hoá n n kinh t th gi i đang di n ra m nh m , phơn
công lao đ ng qu c t ngƠy m t sơu s c h n, s c nh tranh gi a các n
di n ra vô cùng gay g t.

có th khai thác đ

c c ng

c m i ngu n l c, đem l i hi u

qu vƠ s c c nh tranh cao cho n n kinh t thì vi c l a ch n m t c c u kinh t
h p lý lƠ đi u r t c n thi t đ i v i b t c m t qu c gia hay đ a ph

ng nƠo.

V i m c tiêu t ng quát lƠ đ n n m 2010 đ a Thanh Hoá thoát ra kh i t nh
nghèo, đ n n m 2020 đ a Thanh Hoá c b n tr thƠnh m t t nh công nghi p.
ng th i, tr

c nh ng yêu c u m i c a công cu c đ i m i thì vi c chuy n d ch

c c u ngƠnh kinh t

Thanh Hoá đang đ t ra nhi u v n đ b c bách c n ph i

gi i quy t k p th i. V n đ chuy n d ch c c u ngƠnh kinh t lƠ m t trong nh ng
n i dung đ c bi t quan tr ng đ i v i s phát tri n kinh t - xã h i, đ

c

ng b


vƠ nhơn dơn trong T nh đ t ra t i Ngh quy t

ih i

ng b t nh l n th XV.

V i ý ngh a y, đ tƠi: "Chuy nă d chă c ă c uă ngƠnhă kinhă t ă ă T nhă Thanhă

Hoá" mƠ tôi ch n l a nghiên c u lƠm Lu n v n t t nghi p Th c s Kinh t
Chính tr lƠ h t s c c n thi t.
2.ăTìnhăhìnhănghiênăc uăđ ătƠi:
V n đ c c u kinh t nói chung vƠ chuy n d ch c c u ngƠnh kinh t nói
riêng đã có nhi u tác gi vƠ nhi u công trình nghiên c u đ
- Ngô

c công b , nh :

ình Giao: "Chuy n d ch c c u kinh t theo h

ng CNH-H H n n

kinh t qu c dơn" t p II - NhƠ xu t b n Chính tr Qu c gia - HƠ N i 1994.
HoƠi Nam: "Chuy n d ch c c u ngƠnh kinh t vƠ phát tri n nh ng

-

ngƠnh tr ng đi m, m i nh n

Vi t Nam" NhƠ xu t b n Khoa h c Xã h i - Hà

N i 1996.
- Lê Du Phong - Nguy n ThƠnh

: "Chuy n d ch c c u kinh t trong đi u

ki n h i nh p v i khu v c vƠ th gi i" NhƠ xu t b n Chính tr Qu c gia n m
1999.
- Nguy n Tr n Qu : "Chuy n d ch c c u kinh t Vi t Nam trong nh ng n m

đ u th k 21" NhƠ xu t b n Khoa h c xã h i - HƠ N i 2004.
- Bùi T t Th ng: "Chuy n d ch c c u ngƠnh kinh t

Vi t Nam" NhƠ xu t

b n khoa h c xã h i - HƠ N i 2006.
Nói chung, các công trình nghiên c u nói trên đã đ c p đ n nhi u n i dung
quan tr ng v CCKT vƠ chuy n d ch CCNKT, các k t qu đ t đ

c đã có tác

đ ng nh t đ nh đ i v i s phát tri n kinh t - xã h i c a đ t n

c vƠ các đ a

ph

chuy n d ch

ng. Nh ng ch a có tƠi li u nƠo t p trung nghiên c u s

CCNKT

Thanh Hoá. Vì th , vi c nghiên c u m t cách có h th ng v n đ

Chuy n d chăc ăc uăngƠnhăkinhăt ă ăT nhăThanhăHoá th c s lƠ r t c n thi t.
3.ăM căđíchăvƠănhi măv ănghiênăc u:
M c đích nghiên c u c a Lu n v n lƠ trên c s phơn tích lý lu n vƠ th c
tr ng chuy n d ch c c u ngƠnh kinh t

T nh Thanh Hoá t n m 2001 - 2007,

tìm ra nguyên nhơn c a các k t qu đã đ t đ
đ đ ra quan đi m, ph
d ch c c u ngƠnh kinh t

ng h

c, c ng nh nh ng t n t i, h n ch

ng vƠ gi i pháp nh m đ y nhanh t c đ chuy n

Thanh Hoá trong th i gian t i.


đ tđ

c m c đích trên, Lu n v n th c hi n các nhi m v sau:

- Trình bƠy c s lý lu n v CCKT vƠ chuy n d ch CCNKT.
- Phơn tích th c tr ng chuy n d ch CCNKT

Thanh Hoá t n m 2001 -

2007.
-

ra quan đi m, ph

c c u ngƠnh kinh t

4.ă
-

iăt
it

kinh t

ng h

ng vƠ gi i pháp ti p t c th c hi n chuy n d ch

Thanh Hoá trong th i gian t i.

ngăvƠăph măviănghiênăc u:
ng nghiên c u: Lu n v n nghiên c u v chuy n d ch c c u ngƠnh

T nh Thanh Hoá.

- Ph m vi nghiên c u: Tác gi lu n v n ti n hƠnh thu th p s li u, nghiên c u
quá trình chuy n d ch c c u ngƠnh kinh t

T nh Thanh Hoá trong kho ng th i

gian t n m 2001 - 2007.
5.ăPh

ngăphápănghiênăc u:

Tác gi s d ng t ng h p các ph

ng pháp nghiên c u, mƠ ch y u lƠ nghiên

c u lý lu n v i t ng k t th c ti n, phơn tích vƠ t ng h p, lôgíc vƠ l ch s , đi u
tra, kh o sát, th ng kê, mô hình … trên n n t ng lý lu n c a ch ngh a Mác - Lê
nin vƠ t t

ng H Chí Minh đ lƠm sáng t n i dung lu n v n.

6.ăNh ngăđóngăgópăm iăc aălu năv n:
- Trên c s h th ng hoá lý lu n vƠ kinh nghi m, lu n v n lƠm rõ tính t t
y u khách quan ph i chuy n d ch CCNKT
-

Thanh Hoá trong th i gian t i.

ánh giá k t qu chuy n d ch CCNKT

đ c bi t lƠ t n m 2001 - 2007.

Thanh Hoá trong nh ng n m qua,

ng th i, ch ra nh ng t n t i, h n ch trong

quá trình th c hi n chuy n d ch CCNKT.
-

a ra quan đi m, ph

d ch CCNKT

ng h

ng vƠ gi i pháp ti p t c đ y m nh chuy n

Thanh Hoá trong th i gian t i.

7.ăK tăc uăc aălu năv n:
NgoƠi ph n m đ u, k t lu n, danh m c tƠi li u tham kh o, lu n v n đ
c u thƠnh 3 ch

ck t

ng.

Ch

ng 1: Lýălu năv ăc ăc uăkinhăt ăvƠăchuy năd chăc ăc uăngƠnhăkinhăt

Ch

ng 2: Th cătr ngăchuy năd chăc ăc uăngƠnhăkinhăt ă ăT nhăThanhă

Hoáăt ă2001ă- 2007


Ch

ng 3: Quanăđi m,ăph

ngăh

ngăvƠăgi iăphápăchuy năd chăc ăc uă

ngƠnhăkinhăt ă ăT nhăThanhăHoáătrongăth i gianăt i.
CH

NGă1

LÝăLU NăV ăC ăC UăKINHăT ăVÀăCHUY NăD CHă
C ăC UăNGÀNHăKINHăT
1.1ăC ăc uăkinhăt
1.1.1 Khái ni m
V i s phát tri n không ng ng c a LLSX đã thúc đ y phơn công lao đ ng xã
h i ngƠy cƠng sơu s c h n. Các ngƠnh, l nh v c đ

c phơn chia theo tính ch t

s n ph m, chuyên môn k thu t. Khi các ngƠnh, l nh v c kinh t

yđ

c hình

thƠnh, chúng không đ ng đ c l p v i nhau mƠ luôn tác đ ng qua l i l n nhau,
v a h p tác v a đ u tranh v i nhau trong quá trình t n t i vƠ phát tri n. S phơn
công vƠ m i quan h h p tác gi a các b ph n c u thƠnh trong m t h th ng
kinh t th ng nh t lƠ ti n đ cho quá trình hình thƠnh CCKT.
n nay có nhi u cách ti p c n khác nhau v CCKT, tu theo quan đi m vƠ
m c đích nghiên c u. Song có th t ng h p m t s cách ti p c n c b n sau đơy:

Trong T đi n Bách khoa Vi t Nam vi t: "CCKT là t ng th các ngành, l nh
v c, b ph n kinh t có quan h h u c t

ng đ i n đ nh h p thành"[23,

tr.610].
Khi phơn tích quá trình phơn công lao đ ng xã h i, C. Mác đã vi t: "CCKT
c a xã h i là toàn b nh ng QHSX phù h p v i tính ch t và quá trình phát tri n
nh t đ nh c a LLSX v t ch t"[1, tr.7]. Nh v y, theo quan đi m c a C. Mác,
CCKT có c u trúc bao g m: Nh ng y u t g n v i LLSX (quan h gi a h v i
t nhiên và k thu t) và các n i dung c a QHSX (quan h gi a ng

i v i ng

i

trong quá trình tái s n xu t xã h i) h p thƠnh. C.Mác c ng nh n m nh, khi phơn
tích CCKT ph i chú ý đ n c hai khía c nh lƠ ch t l

ng vƠ s l

c c u lƠ m t s phơn chia v ch t vƠ m t t l v s l

ng. Theo Ông,

ng c a quá trình s n

xu t xã h i.
Theo cách ti p c n h th ng, CCKT hi u m t cách đ y đ là m t t ng th h
th ng kinh t bao g m nhi u y u t có quan h ch t ch v i nhau, tác đ ng qua

l i l n nhau trong nh ng kho ng không gian và th i gian nh t đ nh, đ
hi n c v m t đ nh tính và đ nh l
h p v i m c tiêu đ

ng, c v m t s l

ng l n ch t l

c th
ng, phù

c xác đ nh c a n n kinh t .

Rõ rƠng, cách ti p c n nƠy đã ph n ánh đ

c b n ch t c a CCKT, đó lƠ:

CCKT lƠ t ng th các nhóm ngƠnh, các y u t c u thƠnh h th ng kinh t c a
m t qu c gia.
CCKT bao g m s l

ng, t tr ng các nhóm ngƠnh vƠ các y u t c u thƠnh

h th ng kinh t trong t ng th n n kinh t qu c dơn.
Trong CCKT, gi a các nhóm ngƠnh luôn có m i quan h tác đ ng qua l i l n
nhau và cùng h

ng vƠo m c tiêu xác đ nh.

CCKT không ch gi i h n trong m i quan h gi a các ngƠnh mang tính c
đ nh hay khuôn m u, mƠ luôn bi n đ i tu thu c vƠo đi u ki n không gian vƠ
th i gian xác đ nh. CCKT không th c đ nh lơu dƠi mƠ c n có s thay đ i thích
h p (t

ng thích) v i các đi u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a m i đ t n

đ a ph

ng, qua đó hình thƠnh nên m t CCKT h p lý đ có th cho phép khai

c,

thác m t cách hi u qu các ngu n l c hi n có nh m t o ra s phát tri n cơn đ i
vƠ b n v ng.
K th a các quan ni m trên, có th đi đ n đ nh ngh a v CCKT nh sau:
CCKT là t ng th các ngành, l nh v c, b ph n kinh t v i v trí, t tr ng t
ng c a chúng và m i quan h h u c t

ng

ng đ i n đ nh h p thành.

1.1.2 Các tính ch t c b n c a m t c c u kinh t
nh n th c đúng đ n quá trình hình thƠnh vƠ xu th bi n đ i khách quan
c a CCKT, trên c s đó tìm ra lu n c khoa h c cho vi c ho ch đ nh chính sách
phát tri n kinh t sát th c v i đi u ki n c th c a t ng qu c gia, đ a ph

ng

trong m i giai đo n nh t đ nh, c n lƠm rõ m t s tính ch t ch y u sau đơy c a
CCKT.
M t là, c c u kinh t mang tính ch t khách quan
CCKT đ

c hình thƠnh trên c s phát tri n không ng ng c a LLSX vƠ phơn

công lao đ ng xã h i, do v y mƠ nó mang tính khách quan. Khi y, t t y u n n
kinh t s hình thƠnh nên m t CCKT v i t l cơn đ i t
ph n, t l đó đ

c thay đ i th

ng ng gi a các b

ng xuyên vƠ t giác theo quá trình di n bi n


khách quan c a nhu c u xã h i vƠ kh n ng đáp ng yêu c u đó. Theo C. Mác:
“Trong s phân công xã h i thì con s t l là m t t t y u không sao tranh kh i,
m t s t t y u th m kín yên l ng …”[2, tr.58].
Trên th c t , CCKT chính lƠ s bi u hi n tóm t t, cô đ ng n i dung chi n
l

c phát tri n kinh t - xã h i c a m t qu c gia hay đ a ph

ng trong t ng giai

đo n nh t đ nh. Vi c xơy d ng m t CCKT h p lý ph i tuơn theo các quy lu t

kinh t khách quan, không đ

c áp đ t ch quan, t đ t ra cho các ngƠnh nh ng

v trí, t l không phù h p v i nhu c u th c t vƠ xu th phát tri n c a xã h i.
M i s áp đ t ch quan, nóng v i nh m nhanh chóng t o ra m t CCKT theo ý
mu n th

ng d n đ n nh ng h u qu khôn l

l m l n v chi n l

ng, b i l sai l m v CCKT lƠ sai

c, r t khó có th kh c ph c h u qu .

Hai là, c c u kinh t mang tính ch t l ch s - xã h i c th
S bi n đ i c a CCKT luôn g n li n v i s thay đ i không ng ng c a LLSX,
nhu c u tiêu dùng vƠ đ c đi m chính tr - xã h i c a t ng th i k . CCKT đ
hình thƠnh khi quan h gi a các ngƠnh, l nh v c, b ph n kinh t đ

c

c xác l p

m t cách cơn đ i vƠ s phơn công lao đ ng xã h i di n ra m t cách h p lý.
S v n đ ng vƠ phát tri n không ng ng c a LLSX lƠ xu h
m i qu c gia. Song, m i quan h gi a con ng

i v i con ng

v i t nhiên trong quá trình tái s n xu t m r ng

ng ph bi n

i, gi a con ng

m i giai đo n l ch s ,

i

m i

qu c gia l i có s khác nhau. S khác nhau đó b chi ph i b i QHSX, đ c tr ng
v n hoá - xã h i, các y u t l ch s c a m i dơn t c … Ngay nh

nh ng n

c

có hình thái kinh t - xã h i gi ng nhau, song c ng có s khác nhau trong vi c
hình thành CCKT, b i vì các đi u ki n đ phát tri n kinh t - xã h i vƠ quan
đi m chi n l

c

m in

c lƠ khác nhau.

Do v y, s hình thƠnh CCKT ch ng nh ng mang tính khách quan mƠ còn
mang tính l ch s - xã h i c th .
Nhà n

i u đó đòi h i ch th qu n lý n n kinh t lƠ

c không ch c n có kh n ng nh n th c đúng đ n các quy lu t kinh t

mƠ còn bi t cách v n d ng chúng phù h p v i đi u ki n, hoƠn c nh c a đ t
n

c. Mu n v y, NhƠ n

trong n

c vƠ ngoƠi n

c c n đánh giá chính xác các ngu n l c hi n có

c, tìm ra ph

ng th c khai thác có hi u qu các ngu n

l c y trên c s phát huy l i th so sánh c a đ t n

c đ hình thƠnh nên m t


CCKT h p lý nh m không ng ng nơng cao s c s n xu t vƠ n ng l c c nh tranh
c a n n kinh t , nh t lƠ trong đi u ki n qu c t hoá vƠ toƠn c u hoá n n kinh t

th gi i ngƠy cƠng di n ra m nh m vƠ sơu s c.

Ba là, c c u kinh t có tính đ ng
Theo quan đi m c a Tri t h c Mác-xít, m i s v t vƠ hi n t

ng luôn luôn

v n đ ng vƠ bi n đ i không ng ng. Do v y, CCKT c ng không th n m ngoƠi
quy lu t bi n đ i khách quan đó. Khi m t CCKT đ
n đ nh t

c hình thƠnh nó c ng có s

ng đ i, nh ng bên trong nó luôn có s bi n đ i không ng ng cho phù

h p s bi n đ i c a LLSX vƠ phơn công lao đ ng xã h i. LLSX ngƠy cƠng phát
tri n, con ng

i ngƠy cƠng v n minh, khoa h c k thu t - công ngh ngƠy cƠng

hi n đ i, trình đ chuyên môn hoá vƠ phơn công lao đ ng xã h i ngƠy cƠng cao,
t t y u s lƠm cho CCKT bi n đ i theo h

ng ngƠy cƠng hoƠn thi n h n. Khi đó,

nó cho phép n n kinh t khai thác vƠ s d ng có hi u qu h n các ngu n l c
phát tri n, nơng cao n ng su t lao đ ng, t o ra kh i l
l

ng hƠng hoá l n v i ch t

ng ngƠy cƠng cao, ch ng lo i m u mã hƠng hoá phong phú, đáp ng nhu c u

ngƠy cƠng đa d ng c a xã h i.
Trong m t CCKT, các b ph n h p thƠnh c ng luôn bi n đ i vƠ có tác đ ng
t

ng h l n nhau, b ph n kinh t phát tri n h n s có tác d ng nh “đ u tàu"

kéo các b ph n kinh t kém phát tri n bi n đ i theo. Khi các b ph n kinh t
nƠy tích lu đ v l

ng s d n đ n s bi n đ i v ch t, vƠ khi đó, m t CCKT

m i ra đ i s mang trong mình nhi u tính v

t tr i h n so v i CCKT tr

Tuy nhiên, CCKT không bi n đ i m t cách c h c mƠ nó có tính n đ nh t

c đó.
ng

đ i trong m t th i gian nh t đ nh đ đ m b o cho s phù h p v i quá trình hình
thƠnh vƠ phát tri n c a nó m t cách khách quan. B i vì, n u có s thay đ i
th

ng xuyên, CCKT s t o ra s b t n đ nh trong quá trình s n xu t, phơn

ph i, trao đ i vƠ tiêu dùng, gơy t n th t cho n n kinh t .

B n là, s chuy n d ch c c u kinh t là m t quá trình
S phát tri n c a m i s v t, hi n t

ng luôn di n ra theo quy lu t phát tri n

t th p đ n cao, t kém hoƠn thi n đ n nƠy cƠng hoƠn thi n h n. S bi n đ i y


dù di n ra nhanh hay ch m c ng c n ph i có m t kho ng th i gian nh t đ nh đ
đ tích lu v l

ng, t o ra s bi n đ i v ch t, sinh ra s v t m i ti n b h n.

M t CCKT m i ra đ i không th t h vô, mƠ nó lƠ k t qu c a s bi n đ i
d n d n t CCKT c trên c s k th a nh ng nhơn t còn phù h p, đƠo th i
nh ng nhơn t l c h u vƠ b sung thêm ngƠy cƠng nhi u nh ng nhơn t tiên ti n
h n. Tính t t y u khách quan nƠy tr

c h t đòi h i ch th qu n lý n n kinh t

c n có s tác đ ng h p lý trên c s tôn tr ng các quy lu t kinh t khách quan,
v n d ng linh ho t vƠ phù h p v i t ng hoƠn c nh c th c a m i qu c gia, đ a
ph

ng đ thúc đ y nhanh s chuy n d ch CCKT theo h

ng ti n b . Trong ho t

đ ng th c ti n, c n tránh s nóng v i, áp đ t ch quan, duy ý chí vì nh v y s
kìm hãm s chuy n d ch CCKT theo h

ng ti n b .

1.2ăChuy năd chăc ăc uăngƠnhăkinhăt
1.2.1 Khái ni m c c u ngành kinh t
T s phơn tích lý lu n v CCKT
h p các ngành h p thành các t

trên, chúng ta có th hi u: CCNKT là t

ng quan t l , bi u hi n m i quan h gi a các

nhóm ngành c a n n kinh t qu c dân.
CCNKT lƠ m t trong nh ng th

c đo quan tr ng ph n ánh trình đ phát tri n

c a LLSX vƠ phơn công lao đ ng xã h i c a m i qu c gia.
Khi nghiên c u v CCNKT c a m t qu c gia, ng

i ta th

ng phơn tích 3

nhóm ngƠnh chính lƠ nông nghi p, công nghi p, d ch v (ngƠnh c p I). Tu theo
m c đích, tính ch t, m c đ nghiên c u mƠ có th chia ra các phơn ngƠnh (ngƠnh
c p II) nh : tr ng tr t, ch n nuôi… trong nông nghi p; c khí, luy n kim, n ng
l

ng … trong công nghi p; ngƠnh c p III (lúa, mƠu …) trong tr ng tr t .v.v…

S v n đ ng c a các ngƠnh kinh t vƠ m i liên h c a nó v i nhau v a tuơn theo
quy lu t chung c a s phát tri n s n xu t xã h i, l i v a mang nét đ c thù c a
m i giai đo n vƠ m i qu c gia.
Vì v y, m c đích nghiên c u CCNKT lƠ nh m tìm ra cách th c duy trì tính t
l h p lý c a chúng vƠ nh ng l nh v c c n u tiên t p trung các ngu n l c có
h n c a qu c gia trong m i th i k đ thúc đ y s phát tri n c a toƠn b n n
kinh t qu c dơn m t cách nhanh nh t, hi u qu nh t.


CCNKT lƠ m t b ph n c b n c u thƠnh c c u c a n n kinh t qu c dơn.
Nó lƠ m t ph m trù tr u t

ng, có quan h ph c t p v i các b ph n kinh t

khác, nên mu n n m v ng b n ch t c a CCNKT vƠ đ a ra đ

c các gi i pháp

phù h p nh m chuy n d ch CCNKT nhanh vƠ hi u qu c ng c n xem xét, lƠm rõ
b n ch t c a các b ph n kinh t h p thƠnh khác. ó lƠ CCKT vùng lãnh th vƠ
c c u TPKT.
Nh ng vì CCNKT lƠ n i dung tr c t ph n ánh trình đ phát tri n c a n n
kinh t , nó chi m v trí r t quan tr ng nên đ tƠi ch y u t p trung nghiên c u
vƠo nh ng v n đ liên quan đ n CCNKT.
1.2.2 Chuy n d ch c c u ngành kinh t và ý ngh a c a nó
1.2.2.1 Khái ni m chuy n d ch c c u ngành kinh t
CCNKT không th c đ nh, b t bi n mƠ liên t c v n đ ng, bi n đ i đ phù
h p v i các đi u ki n kinh t , chính tr , v n hoá - xã h i c a t ng qu c gia, đ a
ph

ng trong m i th i k nh t đ nh. S thay đ i đó có th g i lƠ chuy n d ch

CCNKT. ơy lƠ m t t t y u khách quan, xu t phát t s phát tri n c a LLSX vƠ
phơn công lao đ ng xã h i, trong đó ch u s tác đ ng m nh m nh t c a cu c
cách m ng khoa h c k thu t - công ngh .
CCNKT c n ph i chuy n d ch đ phù h p v i s phát tri n mau l c a môi
tr

ng k thu t - công ngh bên ngoƠi, quá trình chuy n d ch s lƠm cho m t s

ngƠnh l c h u m t đi, m t s ngƠnh m i ra đ i nh m đáp ng nhu c u v v t
ch t vƠ tinh th n c a xã h i trong giai đo n phát tri n m i. T c đ phát tri n c a
các ngƠnh th

ng di n ra không đ ng đ u, theo quy lu t c a s ch n l c t

nhiên thì nh ng ngƠnh nƠo th t s c n thi t cho qu c k dơn sinh s phát tri n
nhanh, vƠ ng

c l i nh ng ngƠnh l c h u thì t c đ phát tri n s ch m d n l i,

quy mô ngƠy cƠng b thu h p, th m chí b tiêu vong. S phát tri n không đ ng
đ u y d n đ n s thay đ i CCNKT qu c dơn.
Nh v y, chuy n d ch CCNKT chính là s v n đ ng, phát tri n c a các
ngành làm thay đ i v trí, t tr ng và m i quan h t

ng tác gi a chúng theo

th i gian đ phù h p v i s phát tri n ngày càng cao c a LLSX và phân công

lao đ ng xã h i.


Trên bình di n kinh t v mô, chuy n d ch CCNKT lƠ k t qu c a s v n
đ ng, phát tri n c a ba ngƠnh chính: nông nghi p, công nghi p vƠ d ch v . S
thay đ i CCKT ph n ánh trình đ phát tri n c a s c s n xu t xã h i, đ

c bi u

hi n ch y u trên hai m t lƠ: Th nh t, LLSX cƠng phát tri n cƠng t o đi u ki n
cho phơn công lao đ ng xã h i tr nên sơu s c h n; và th hai là, s phát tri n
c a phơn công lao đ ng xã h i đ n l
th tr

ng đ

t nó l i cƠng lƠm cho m i quan h kinh t

c c ng c vƠ phát tri n. Nh v y, s thay đ i v ch t vƠ l

ng c a

CCKT, đ c bi t lƠ CCNKT ph n ánh trình đ phát tri n c a LLSX xã h i, vƠ
trong th i k CNH, H H nó ph n ánh m c đ đ t đ

c c a quá trình công

nghi p hoá. Chính vì v y, ngƠy nay kinh t h c coi chuy n d ch CCKT lƠ m t
trong nh ng n i dung tr c t ph n ánh m c đ phát tri n c a n n kinh t . S
kh ng đ nh nƠy lƠ m t b

c ti n quan tr ng trong nh n th c lý lu n vƠ t duy

chính sách kinh t . B i vì, th c t cho th y r ng, có nhi u qu c gia tuy đ t t c đ
ng kinh t cao (t c là ch s gia t ng GDP, GNP hay GDP/ng

t ng tr
GNP/ng

i,

i cao) nh ng c u trúc (c c u) c a n n kinh t v n ít có s thay đ i,

th m chí có s tách r i gi a khu v c s n xu t công nghi p hi n đ i v i khu v c
nông nghi p l c h u, vƠ vì v y, khu v c nông nghi p v i đông đ o nông dơn
nghèo khó v n không đ

c chia s nh ng thƠnh qu c a t ng tr

ng kinh t .

NgƠy nay, v i s bùng n c a cách m ng khoa h c k thu t - công ngh vƠ
xu h

ng toƠn c u hoá, th gi i đã b t đ u b

c sang k nguyên n n kinh t tri

th c, khoa h c k thu t phát tri n m nh m đã lƠm cho quá trình chuy n d ch
CCKT đi theo xu h

ng t tr ng c a khu v c công nghi p vƠ d ch v trong GDP

và trong t ng ngu n lao đ ng xã h i t ng, trong khi t tr ng c a nông nghi p
(c ng tính trong GDP và t ng ngu n lao đ ng xã h i) gi m. T tr ng các ngƠnh
công ngh - k thu t m i t ng lên nhanh chóng vƠ d n chi m u th , t tr ng các
ngƠnh truy n th ng gi m d n. Các qu c gia đi đ u trong l nh v c công ngh m i,
đ c bi t lƠ công ngh ti t ki m tƠi nguyên vƠ b o v môi tr
th ng tr , áp đ o trong n n kinh t khu v c vƠ th gi i.

ng s giƠnh v trí

ng th i, dơn c thƠnh

th t ng, dơn c nông thôn gi m. S thay đ i c a CCKT ph n ánh m c đ thay
đ i c a ph

ng th c s n xu t theo h

ng ngƠy cƠng hi n đ i, nh ng khu v c có

n ng su t lao đ ng cao, giá tr gia t ng l n có t c đ phát tri n nhanh h n vƠ


thay th d n nh ng khu v c s n xu t kinh doanh có n ng su t lao đ ng vƠ giá tr
gia t ng th p.

i u đó lƠm cho các qu c gia c ng ph i có chính sách đi u ch nh

CCKT cho phù h p v i xu th phát tri n c a n n kinh t toƠn c u.

TÀIăLI UăTHAMăKH O
1. C.Mác (1964), Góp ph n phê phán chính tr h c, Nxb S th t, HƠ N i, trang
7.
2. C. Mác vƠ Ph. ngghen (1973), T b n, t p 1, Nxb s th t, HƠ N i.
3. C c Th ng kê Thanh Hóa (2005), Tình hình kinh t - xã h i 5 n m 2001 2005 t nh Thanh Hóa, Nxb Th ng kê, HƠ N i.
4. C c Th ng kê Thanh Hóa (2008), Niên giám th ng kê 2007, Nxb Niên giám
th ng kê, Thanh Hóa.
5. Tô Xuân Dân - Nguy n ThƠnh Công (2006), Tác đ ng c a h i nh p kinh t
qu c t đ n t duy và đ i s ng kinh t xã h i

Vi t Nam, Nxb Chính tr

Qu c gia, HƠ N i.
6.

ng b T nh Thanh Hóa (2006), V n ki n

i h i đ i bi u

ng b T nh l n

th XVI, Nxb Thanh Hóa, Thanh Hoá.
7.

ng C ng s n Vi t Nam (1996), V n ki n

i h i đ i bi u toàn qu c l n th

VIII, Nxb chính tr Qu c gia, HƠ N i.
8.

ng C ng s n Vi t Nam (2004), V n ki n

i h i đ i bi u toàn qu c l n th

IX, Nxb chính tr Qu c gia HƠ N i.
9. Malcon Gillis, Dwight H.Derkins, Michael Roemer và Donald R. Snodgrass
(1990), Kinh t h c c a s phát tri n, t p 2, Vi n qu n lý kinh t TWTrung tơm thông tin t li u, trang 533-559.
10. HoƠng Ng c Hòa (2007), Ch đ ng h i nh p kinh t qu c t và phát tri n kinh
t th tr

11.

ng đ nh h

ng xã h i ch ngh a, Nxb Chính tr Qu c gia, HƠ N i.

HoƠi Nam (1996), Chuy n d ch CCKT ngành và phát tri n các ngành
tr ng đi m, m i nh n

12.

Vi t Nam, Nxb khoa h c xã h i, HƠ N i.

HoƠi Nam (2003), Phát tri n kinh t - xã h i và môi tr

ng các t nh ven

bi n Vi t Nam, Nxb Khoa h c xã h i, HƠ N i.
13. Nguy n An Ninh (8/2008), Phát huy ti m n ng tri th c khoa h c xã h i Vi t

Nam, Nxb Chính tr Qu c gia, HƠ N i.


14. Lê Du Phong, Nguy n ThƠnh

(1999), Chuy n d ch CCKT trong đi u ki n

h i nh p v i khu v c và th gi i, Nxb chính tr Qu c gia, HƠ N i.
15. Nguy n Tr n Qu (2004), Chuy n d ch CCKT Vi t Nam trong nh ng n m
đ u th k 21, Nxb khoa h c xã h i, HƠ N i.
16. Tô Huy R a - HoƠng Chí B o - Tr n Kh c Vi t - Lê Ng c Tòng (2006), Quá
trình đ i m i t duy lý lu n c a

ng t n m 1986 đ n nay, Nxb S th t,

HƠ N i.
17. Tr

ng Th Minh Sơm (2001), Chuy n d ch CCKT nông nghi p nông thôn

ngo i thành T.P H Chí Minh, Nxb Khoa h c xã h i, TP. HCM.
18. Tr

ng Th Minh Sơm (2007), Chuy n d ch CCKT khu v c d ch v

TP.

HCM trong quá trình CNH, H H, Nxb Khoa h c xã h i, HƠ N i.
19.

ng Kim S n (2001), Công nghi p hóa t nông nghi p. Lý lu n th c ti n
và tri n v ng áp d ng

20.

Vi t Nam, Nxb Nông nghi p, HƠ N i.

ng Kim S n (8/2008), Nông nghi p - nông thôn Vi t Nam - Hôm nay và
mai sau, Nxb Chính tr Qu c gia, HƠ N i.

21. Bùi T t Th ng (1994), S chuy n d ch CCNKT trong th i k CNH c a các
NIES

ông Á và Vi t Nam, Nxb Khoa h c xã h i, HƠ N i.

22. Bùi T t Th ng (2006), Chuy n d ch CCNKT

Vi t Nam, Nxb khoa h c xã

h i, HƠ N i.
23. T đi n Bách khoa Vi t Nam (1995), t p 1, Nxb T đi n Bách khoa Vi t
Nam, HƠ N i, trang 610.
24. UBND T nh Thanh Hóa (2005), N m ch

ng trình phát tri n kinh t - xã h i

tr ng tơm c a T nh Thanh Hóa th i k 2006 - 2010.
25. Website
26. Website
27. Website

28. Website
29. Website
30. Website
31. Website
32. Website
33. Website


34. Website
35. Website