Đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp qua văn kiện Đảng 1945-1954

i h c qu c gia Hà N i
Tr

ng đ i h c khoa h c xã h i và nhân v n

D

ng Minh Ng c

đ ng l i chi n tranh nhân dân c a đ ng
trong th i k kháng chi n ch ng th c dân pháp
(qua v n ki n

ng 1945 - 1954)

Lu n v n th c s s h c

Hà N i - 2004


Tr

i h c qu c gia Hà N i
ng đ i h c khoa h c xã h i và nhân v n
...................................................................

D

ng Minh Ng c

đ ng l i chi n tranh nhân dân c a đ ng

trong th i k kháng chi n ch ng th c dân Pháp
(qua v n ki n
Chuyênăngành: L ch s

ng 1945 - 1954)
ng C ng s n Vi t Nam
Mãăs :ă5.03.16

Lu n v n th c s s h c

Ng

iă h

ngăd năkhoaăh c:ăăTS. Hoàng H ng

Hà N i – 2004


M đ u
1. Lý do ch n đ tài
Chi nătranhănhânădânăVi tă Namăđãăcóăl chă s ăphátătri nă lâuădài.ă óălàăm tă
th ă“b oăb i”ăc aădânăt căVi tă Nam,ăgiúpădânăt căVi tă Namăđánhăb iănh ngă đ iă
quânăxâmăl căl năm nh.
Trongă l chă s ă cáchă m ngă Vi tă Namă doă

ngăC ngăs năVi tăNamălãnhăđ o,ă

chi nă tranhă nhân dână Vi tă Namăđãăphátăhuyăcaoăđ ăs căm nhăc aămình.ă
trongăcu căkhángăchi năch ngăth cădânăPhápăxâmăl c,ăđ

dânăc aă

căbi t,ă

ngăl iăchi nătranhănhână

ngăđãăphátătri năngàyăcàngăphongăphú,ăđápă ngăyêuăc uăc aăkhángăchi nă

nênăđãăgiànhăth ngăl iă toăl n.ă
N iădungăđ ngăl iăchi nătranhănhânădânăVi tăNamăđ căth ăhi năm tăcáchărõăràng,ăc ăb n,ă
sâuăs căvàăkhoaăh cătrongăcácăv năki nă ngă ăth iăk ănày.ăNghiênăc u,ătìmăhi uăv ăđ ngăl iăchi nă
tranhănhânădânăVi tăNamăquaăv năki năc aă ngătrongănh ngăn mă1945ă- 1954,ăchúngătaăs ăth yărõă
c ăs ăth căti năvàăch ngăc ăđ ăt oăd ngăs căm nhăvôăđchăc aădânăt căVi tăNamătrongăcu căkhángă
chi năch ngăl iăth cădânăPhápăxâmăl c.ă
V n ki n

ng Toàn t p (xu tăb năl năth ănh tăt ăn mă1998)ălàă“b ăsáchăl nătrongădiăs năt ă

t ng - lýălu năc aădânăt cămàătácăgi ălàă

ngăC ngăs năVi tăNam”[20,ăVI].ăB ăsáchăbaoăg mă

nh ngătàiăli uăchínhăth căvàăxácăth căc aă ng,ăth ăhi năb năch tăcáchăm ng,ătínhăkhoaăh căvàătínhă
sángăt oăc aă ng,ăth ăhi năs ăth ngănh tăv ăt ăt ngăvàăchínhătrătrongă

ng.ăNghiênăc uăvàătìmă

hi uăv ăđ ngăl iăchi nătranhănhânădânăth iăk ăkhángăchi năch ngăth cădânăPhápăthôngăquaăv năki nă
ngăth iăk ă1945ă- 1954 (V n ki n

ng Toàn t p t ăT pă8ăđ năT pă15)ăs ăcungăc păchoăchúngătaă

cáiănhìnăchânăth c,ătoànădi năvàăcóăh ăth ngăv ănh ngăho tăđ ngăcáchăm ngăc aă

ngăvàănhânădân.ă

T ăđó,ăchúngătaăs ănh năth cărõăh n,ăsâuăs căh năvaiătròăvàăcôngălaoătoăl năc aă

ngătrongăkhángă

chi năch ngăth cădânăPháp,ăc ngănh ătrongătoànăb ăs ănghi păcáchăm ngăc aădânăt c.
Trongăxâyăd ngăn năkhoaăh căquânăs ăVi tăNamăhi năđ i,ăkhôngăth ăb ăquaă
vi că nghiênă c uă đ

ngă l iă chi nă tranhă nhână dână c aă

ngă th iă k ă khángă chi nă

ch ngăth cădânăPháp,ăđ căbi tălàăquaăngu năt ăli uăchínhăth ngăc aă
ngă1945ă- 1954.

ngă- v năki nă


ng l i chi n

Xu tă phátă t ă nh ngă lýă doă trên,ă chúngă tôiă ch nă đ ă tài:ă “
tranh nhân dân c a
(qua v n ki n

ng trong th i k kháng chi n ch ng th c dân Pháp

ng 1945 - 1954)” đ ătìmăhi uăvàălàmăsángăt ăh năb năch tăcáchă

m ngăvàătinhăth năsángăt oăth ăhi nătrongăđ

ngăl iăchi nătranhănhânădânăc aă

ngă

lãnhă đ oăvàăch ăđ oăcu căkhángăchi năch ngăth cădânăPháp.ăQuaăđó,ăkh ngăđ nhăvaiă
tròă vàă côngă laoă toă l nă c aă

ngă trongă s ă nghi pă cáchă m ngă gi iă phóngă dână t c;ă

đ ngă th i,ă gópă ph nă c ngă c ă ni mă tinăv ngăch căvàoăs ă lãnhăđ oăc aă

ngătrongă

giaiă đo năcáchăm ngăhi nănay.ă
2. L ch s nghiên c u v n đ
ngă l iă chi nă tranhă nhână dână Vi tă Namă nóiă chungă vàă đ

ngă l iă chi nă

tranhă nhână dână trongăkhángăchi năch ngăth cădânăPhápănóiăriêngălàăm tăv năđ ăr tă
l n,ă đ

că nhi uă nhàă nghiênă c uă thu că cácă l nhă v că khácă nhauă c aă khoaă h că l chă

s ă vàă khoaă h că quână s ă quanătâm.ăCóăth ăt ngăh păcácăcôngătrìnhănghiênăc uăvàă
tácăph măliênă quanăđ năv năđ ănàyăthànhă nh ngă nhómăc ăb năsau:
M tă là,ă cácă côngă trìnhă vàă h iă kýă c aăcácănhàălãnhăđ oă
cácă nhàă cáchă m ngă lãoă thành,ă nh ngă ng

ngăvàăNhàăn

c,ă

iă t ngă s ngă vàă ho tă đ ngă trongă th iăk ă

khángăchi năch ngăth cădânăPháp.ăTiêuăbi uălàă cácătácăph m:ă Chi n tranh nhân dân
Vi t Nam c aăH ăChíăMinhă(NXBăQuânăđ iănhânădân,ă1980); Bàn v chi n tranh
nhân dân và l c l

ng v trang nhân dân c aă H ă Chíă Minh,ăLêăDu n,ăTr

ngă

Chinh,...ă (NXBă Quână đ iă nhână dân,ă 1966);ă Kháng chi n nh t đ nh th ng l i c aă
Tr

ngă Chinhă (NXBă S ă th t,ă 1947); Chi n tranh nhân dân c aă Lêă Du nă (NXBă

Tr năPhú,ăNamăB ,ă1951);ă Chi n tranh nhân dân và quân đ i nhân dân (NXBăS ă
th t,ă 1959);

ng l i quân s c a

chi n tranh nhân dân

n

ng là ng n c tr m tr n tr m th ng c a

c ta (NXBă Quână đ iă nhânădân,ă1973); S c m nh vô

đ ch c a chi n tranh nhân dân Vi t Nam trong th i đ i m i (NXBăS ăth t,ă1976);...
c aăVõăNguyênă Giáp; L ch s ngh thu t chi n d ch Vi t Nam trong 30 n m chi n
tranh ch ng Pháp, M c a HoàngăMinhăTh oăch ăbiênă(NXBăQuânăđ iănhânădân,ă
1995);ăv.v..ă âyălàăcácătácăph măcóăgiáătr ălýălu nă chínhătr ăquânăs .ă
Haiălà,ănh ngăcôngătrìnhănghiênăc uăc aăcácănhàăkhoaăh căv ăl chăs ădânăt c,ă
l chă s ă

ng,ăl chăs ăquânăs ...ăđ ăc păđ năl chăs ăcu căkhángăchi năch ngăth cădână


Pháp,ăđ năđ

ngăl iăkhángăchi năch ngăth cădânăPháp,ăđ

ngăl iăchi nătranhănhână

dână Vi tă Nam.ă Tiêuă bi uă làăcácătácăph m:ăTh ng l i v đ i c a chi n tranh nhân
dân Vi t Nam (NXBăQuânăđ iănhânădân,ă1973); L ch s cu c kháng chi n ch ng
Pháp 1945 - 1954 (NXBăQuânăđ iănhânădân,ă1994);ă H u ph

ng chi n tranh nhân

dân Vi t Nam c aăVi năl chăs ăquânăs ăVi tăNamă(NXBăQuânăđ iănhânădân,ă1997);ă

Bí m t v s c m nh huy n tho i c a chi n tranh nhân dân Vi t Nam c aăNguy nă
căQuýă(NXBăM iă CàăMau,ă2001);ăv.v..ă
Cácă côngă trìnhă đ

că côngă b ă d

iă nhi uă hìnhă th că khácă nhauă nh :ă sáchă

nghiênă c u,ăh iăký,ăbàiăvi tăđ ngătrênăcácăt păchí,ăbáoăcáoăh iăth oăkhoaăh c...ăNhìnă
chung,ăcácăcôngătrìnhăđ uăt pătrungălàmăsángărõăn iădungăđ
tranhă cáchă m ngă c aă nhână dână taă vàă vaiă tròă c aă
đ

ngăl iăc aăcu căchi nă

ngătrongăvi căđ ăraăch ătr

ngă

ngă l iă vàă t ă ch că th că hi nă nóă trongă th că ti n.ă Cácă côngă trìnhă đãă kháiă quátă

nh ngă n iă dungă l nă v ă đ

ngă l iă chi nă tranhă nhână dână c aă

ng,ă kh ngăđ nhăs că

m nhăvôăđ chăc aănóălàănhânăt ăquy tăđ nhăth ngăl iătrongăcu căkhángăchi năch ngă
k ă thùă xâmă l c....ă Nh ngă v nă đ ă liênă quană đ nă n iă dung,ă v ătrí,ăvaiătròăc aăchi n
tranhănhânădânătrongăl chăs ăc ngăđ

căcácănhàănghiênăc uăđ ăc păvàăb

căđ uăch ă

raă nh ngă giáă tr ă th că ti nă trongă vi că xâyă d ngă n nă qu că phòngă toànă dân,ă th ă tr nă
chi nătranhănhânădân.ă
Ngoàiăcácăcôngătrìnhănghiênăc uăc aătácăgi ătrongăn
ph măc aăcácătácăgi ăn

c,ăcònăcóăm tăs ă tácă

căngoàiănghiênăc uăv ăcu căchi nătranhăc aănhânădânăVi tă

Namăch ngăl iăchi nătranhăxâmăl căc aăth cădânăPhápănh :ă Paris - Sài Gòn - Hà
N i (tài li u l u tr c a cu c chi n tranh 1944-1947) c aăPhilippeăDevillers;ăChi n
tranh Vi t Nam th i k th nh t 1889-1954 c aăChestă(N.Y,ă1976);ăChi n tranh
cách m ng C ng s n - Vi t Minh
Prages - New York, 1962); v.v..
t

ông D

ng c aă Georgeă K:ă Tanhană(NXBă

că bi t,ă cònă cóă m tă s ă tácă ph m,ă bàiă vi tă c aă

ngă l nhă quână đ iă Phápă t ngă thamă gia cu că chi nă tranhă xâmă l că c aă Phápă t iă
ôngă D

ngă nh :ă ông D

ng h p h i 1953-1954 và Th i đi m c a nh ng s

th t c aă H ng-ri Na-va (NXBăPlông,ăPari,ă1956ăvàă1979);

ông D

l c c aă Pônă Ê-lyă (NXBă Plông,ă Pari,ă 1964);ă Cu c chi n tranh

ng trong c n

ông D

ng c aă

Lucienă Bodardă (xu tă b nă t iă Pariă nh ngă n mă 1963-1965-1967);v.v..ă âyă làă cácă


côngă trìnhă ch ă y uă nghiênă c uă vàă ph nă ánhă v ă m tă l chăs ăchi nătranh.ăTrongăđó,ă
cácătácăgi ăđ uăc ăg ngăđ ătìmăraăm tăl iăgi iăđápăthíchăđángăchoăcâuăh iăv ănguyênă
nhână vìă saoă quână đ iăl năm nhăc aăth cădânăPhápăđãăb ăđánhăđ năđ iăb iăb iăm tă
dână t că Vi tă Namă nh ă bé,ă nghèoă nàn,ă l că h u.ă Cácă tácă gi ă đ aă raă nhi uă cáchăgi iă
thíchăkhácănhau.ăSong,ădùălàăb ngăcáchănàyăhayăcáchăkhácăthìăcu iăcùng,ăc ăv ăphíaă
nh ngă ng

iă đãă t ngă đ ng bênă kiaă chi nă tuy nă trongăcu căkhángăchi năc aăchúngă

ta,ă c ngă đ uă ph iă điă đ nă s ă th aă nh n,ă hayă làă s ă ch pă nh nă m tă th că t ă màă nh ă
t

ngăH.ăNavaăc aăPhápăđãăth aănh n,ăr ng:ăs ăthuaătr năc aăPhápăc ngănh ăc aăc ă

M ăsauănàyălàădoăđãăph iăđ iăđ uăv iăm tăcu că“chi nătranhătoànădi n”,ăđ iăđ uăv iă
m tă “s că m nhă l n”ă t ă m tă l că l ngă màă ăđóă“chínhăquy n,ădânăchúngăvàăquână
đ iălàăm t.”ă[12,ă64]ă
Cóă th ă nóiă r ng,ă đãă cóă r tă nhi uă côngă trìnhă nghiênă c uă v ă chi nătranhănhână
dână Vi tăNam,ăv ăcu căkhángăchi năch ngăth cădânăPhápăc aănhânădânăVi tă Nam.
V iă đ ă tàiă này,ă cóă th ă nghiênă c uă thôngă quaă nhi uă ngu nă tàiă li uă khácă nhau.ă Tuyă
nhiên,ă choă đ nă nay,ă trongă s ă cácă côngă trìnhă đãă côngăb ,ăch aăcóăm tăcôngătrìnhă
chuyênă kh oă nàoă điăsâuăvàoăvi cănghiênăc uăđ
quaăt păh păs ăli uătrongăngu năv năki nă
Vìăv y,ăvi căti păt cătìmăhi uăđ

ngăth iăk ă1945ă - 1954.

ngăl iăchi nătranhănhânădânăc aă

quaăs uăt m,ămôăt ăs ăli uăquaăcácăv năki nă
làmăsángăt ăđ

ngăl iăchi nătranhănhânădânăthôngă

ngăl iăđúngăđ n,ăsángăsu tăc aă

ngăthôngă

ngăth iăk ă1945ă- 1954ăs ăgópăph nă
ngătrongălãnhăđ o,ăch ăđ oăkhángă

chi n;ă đ ngă th i,ă gópă ph nă cungă c pă m tă ngu nă t ă li uă đ

că h ă th ngăvàăd ăti pă

c năchoăcácănhàăkhoaăh căti păt cănghiênăc uăv ăv năđ ănày.
3. M c đích và nhi m v c a đ tài
- M c đích c a đ tài:ătìmăhi uăquáătrìnhăhìnhăthànhăđ
nhână dână c aă

ngăl iăchi nătranhă

ngă thôngă quaă vi că kh oă c uă ngu nă v nă ki nă

ngă 1945-1954

nh mă gópă ph nă làmă rõă tínhă đ că đáo,ăđ căs căc aăchi nătranhănhânădânăVi tăNam,ă
tínhă đúngă đ n,ă sángă t oă c aă đ
su tăc aă

ngă l iă khángă chi n;ă kh ngă đ nhă s ă lãnhă đ oă sángă

ngătrongăkhángăchi năch ngăth cădânăPhápăvàătrongătoànăb ăs ănghi pă

cáchăm ngăc aădânăt c;ăt ăđó,ăc ngăc ăni mătinăvàoăs ălãnhăđ oăc aă
đo năcáchăm ngăm iăc aăđ tăn

c.

ngătrongăgiaiă

- Nhi m v c a đ tài:
+ă Nh nă th c,ă đánhăgiáăv ăngu nătàiăli uăph năánhăđ
dânăc aă

ngătrongăv năki nă

+ă Trìnhă bàyă n iă dungă đ

ngăl iăchi nătranhănhână

ngă1945ă- 1954.
ngă l iă chi nă tranhă nhână dână c aă

vi căkh oăsátăngu nătài li uă v năki nă

ngă thôngă quaă

ngă1945ă- 1954.

+ă Nêuă k tă qu ,ă tácă d ngă c aă đ

ngă l iă đóă đ iă v iă cu că khángă chi nă th nă

thánhă c aă dână t c,ă nh ngă đóngă gópă v ă m tă lýă lu nă c aă nóă đ iă v iă n nă khoaă h că
quânăs ăhi năđ iăVi tă Nam.
4. Ph m vi nghiên c u c a đ tài
ă tàiă “

ngă l iă chi nă tranhănhânădânăc aă

ch ngă th că dână Phápă (quaă v nă ki nă
l iă chi nă tranhă nhână dână c aă

ngă1945ă - 1954)”ăđiăsâuătìmăhi uăv ăđ

ngăđãăđ

n mă khángă chi nă ch ngă th că dână Pháp.ă
vàăth căhi nă đ
5. Ph

ngătrongăth iăk ăkhángăchi nă
ngă

căhìnhăthànhăvàăhoànăch nhătrongănh ngă
ătàiăkhôngăđiăsâuătìmăhi uăvi căt ăch că

ngăl iătrongăth căti năkhángăchi n.
ng pháp nghiên c u

ă th că hi nă đ ă tàiă này,ă chúngă tôiă đãă v nă d ngă nhi uă ph
c u.ă Trongă đó,ă n iă b tă làă ph

ngă phápă l chă s ă k tă h pă v iă ph

ngă phápă nghiênă
ngă phápă lo-gic,

th ngăkê,ăsoăsánh,ăđ iăchi u,ăphânătích,ăt ngăh p...

6. B c c c a đ tài
Ngoàiăph năm ăđ uăvàăph năk tălu n,ăph năn iădungăc aăđ ătàiăđ căchiaălàmă3ăch ngănh ă
sau:
Ch ngăI.ăV năki nă ngă1945ă- 1954ăvàăngu nătàiăli uăv ăđ ngăl iăchi nătranhănhânădână
c aă ng
Ch ngăII.ăNh ngăv năđ ăc ăb năv ăđ ngăl iăchi nătranhănhânădânăc aă ngătrongăth iăk ă
khángăchi năch ngăth cădânăPhápă(quaăv năki nă ngă1945ă- 1954)
Ch ngăIII.ăGiáătrălýălu năvàăth căti năc aăđ ngăl iăchi nătranhănhânădânăc aă ngătrongă
th iăk ăkhángăchi năch ngăth cădânăPháp


Danh m c tài li u tham kh o
[1].ăăLêă

căAnhă(2004),ă“

ngăl iăchi nătranhănhânădânăđánhăb iăâmăm uăchi nă

l căc aăth cădânăPhápăvàăcanăthi păM ”,ăBáoăNhân dân (ngàyă19-3, trang 14).
[2].ăăPh.ă ngghenă- V.ăI.ăLênină- I. V. Xtalin (1970), Bàn v chi n tranh nhân dân,
Nhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.
[3].ă ăBanăch ăđ oăt ngăk tăchi nătranhătr căthu căB ăchínhătr ă(2000), Chi n tranh
cách m ng Vi t nam 1945 - 1975 th ng l i và bài h c, Nhàăxu tăăb năChínhătr ă
qu căgia,ăHàăN i.
[4].ăBanănghiênăc uăl chăs ă

ngăTrungă

ngă(1979),ă50 n m ho t đ ng c a

ng

C ng s n Vi t Nam, Nhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.
[5].ăBanănghiênă c uăL chăs ă

ngăTrungă

ng (1984), L ch s

ng C ng s n Vi t

Nam (s th o),ăT pă1,ăInăl năth ăhai,ăNhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.
[6].ă Bană Nghiênă c uă l chă s ă quână đ iă thu că T ngă c că chínhă tr ă (1974),ă L ch s
Quân đ i nhân dân Vi t Nam,ă T pă 1,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàă
N i.
[7].ă Bană t ă t

ngă - v nă hóaă trungă

ngă (2003),ă Tài li u h c t p Ngh quy t H i

ngh l n th tám Ban ch p hành Trung

ng

ng khoá IX ,ăNhàăxu tăb nă

Chínhătr ăqu căgia,ăHàăN i.
[8]. Lucien Bodard (2004), Cu c chi n tranh

ông D

ng,

oànăDoãnăd ch,ăNhàă

xu tăb năCôngăanănhânădân,ăHàăN i.
[9].ăTr

ngăChinhă(1975),ăCách m ng dân t c dân ch nhân dân,ăt pă1,ăNhàăxu tă

b năS ăth t,ăHàăN i.ă
[10].ăTr

ngăChinhă(1948), Kháng chi n nh t đ nh th ng l i, Inăl năth ăhai,ăNhàăină

Ti năB .


ngăChinhă(1983),ăM y v n đ quân s trong cách m ng Vi t Nam, Nhàă

[11].ăTr

xu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.
[12].ă Lêă Chungă (1984),ă “Nguyênă nhână Phápă thuaă tr nă i nă Biênă Ph ă (quaă nh ngă
ngă Tây)”,ă T p chí

l iă thúă nh n,ă th aă nh nă vàă nh nă xétă trênă sáchă báoă ph
Nghiên c u l ch s quân s (8, 61- 67).

[13]. Philippe Devillers (1993), Paris- Sài gòn- Hà N i (tài li u l u tr c a cu c
chi n tranh 1944 - 1947), HoàngăH uă

năd ch,ăNhàăxu tăb năThànhăph ăH ă

ChíăMinh.
[14].ăLêăDu nă(1951),ăChi n tranh nhân dân,ăNhàăxu tăb năTr năPhú,ăNamăB .
[15].ăLêăDu nă(1970),ăD

i lá c v vang c a

ng vì đ c l p, t do, vì ch ngh a

xã h i ti n lên giành nh ng th ng l i m i,ăNhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.
[16].ăLêăDu nă(1980),ăTi n lên d

i ng n c v vang c a

ng, Nhàăxu tăb năS ă

th t,ăHàăN i.
[17].ăV năTi năD ngă(1979),ăChi n tranh nhân dân đ a ph

ng trong chi n tranh

b o v T qu c,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.
[18].ăV năT i năD ngă(1984),ă“ Cu căti năcôngăchi năl că ôngăXuână1953ă- 1954 vàăm yăv năđ ăchi năl
Vi tăNam”,ăT păchíăNghiên c u l ch s quân s (8, 15-35).

[19].ăV năTi năD ngă(1973),ăD

i ng n c c a

căquânăs ăc aăchi nătranhănhânădână

ng ngh thu t quân s Vi t Nam

không ng ng phát tri n và chi n th ng,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàă
N i.
[20].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (1998), V n ki n

ng toàn t p,ăT pă1,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.

[21].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (2000), V n ki n

ng toàn t p,ăT pă7,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.

[22].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (2000), V n ki n

ng toàn t p,ăT pă8,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.

[23].ă

ngă C ngăs năVi tăNam (2001), V n ki n

ng toàn t p,ăT pă9,ăNhàăxu tă

b năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.
[24].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (2001), V n ki n

ng toàn t p,ăT pă10,ăNhàăxu tă

b năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.
[25].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (2001), V n ki n

ng toàn t p,ăT pă11,ăNhàăxu tă

b năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.
[26].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (2001), V n ki n

ng toàn t p, T pă12,ăNhàăxu tă

b năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.
[27].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (2001): V n ki n

b năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.

ng toàn t p, T pă13,ăNhàăxu tă


[28].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (2001), V n ki n

ng toàn t p, T pă14,ăNhàăxu tă

b năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.
[29].ă

ngăC ngăs năVi tăNam (2001), V n ki n

ng toàn t p, T pă15,ăNhàăxu tă

b năChínhătr ăQu căgia,ăHàăN i.
[30].ăMaoăTr chă ôngă(1961),ăBàn v chi n tranh nhân dân và quân đ i nhân dân,
Nhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.
[31].ăPh măV nă

ngă(1990),ăH Chí Minh, m t con ng

i, m t dân t c, m t th i

đ i, m t s nghi p.ăNhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.
[32].ăPônăÊ-ly (1964),

ông D

ng trong c n gió l c,ăNhàăxu tăb năPlông,ăPa-ri.

[33]. N. Frankland- C.ăDowlinsă(1989),ă“Âmăvangă i năBiênăPh ”,ăT p chí L ch s
quân s (5, 73-76).
[34].ă Võă Nguyênă Giáp (2001), Chi n đ u trong vòng vây, Inăl năth ăba, Nhàăxu tă
b năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.ă
[35].ăVõăNguyênăGiápă(1979),ăChi n tranh gi i phóng dân t c và chi n tranh b o
v T qu c,ăNhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.
[36].ăVõăNguyênăGiápă(1959),ăChi n tranh nhân dân và quân đ i nhân dân,ăNhàă
xu tăb năS ăth t,ăHàăN i.
[37].ăVõăNguyênăGiápă(1973),ă

ng l i quân s c a

tr m th ng c a chi n tranh nhân dân

n

ng là ng n c tr m tr n

c ta,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iănhână

dân,ăHàăN i.
[38].VõăNguyênă Giáp,ăV năTi năD ng,ăSongăHào,…(1971),
ng là v khí t t th ng c a l c l

ng l i quân s c a

ng v trang nhân dân ta, Nhàăxu tăb nă

Quânăđ iănhânădân,ăHàăN i.ă
[39].ă Võă Nguyênă Giápă(2001),ă

ng t i

i n Biên Ph , Inăl năth ăhai, Nhàăxu tă

b năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.ă
[40].ăVõăNguyênă Giápă(1974),ăNh ng n m tháng không th nào quên,ăNhàăxu tăb nă
Quânăđ iănhânădân,ăHàăN i.ă
[41].ă Võă Nguyênă Giápă (1976),ă S c m nh vô đ ch c a chi n tranh nhân dân Vi t
Nam trong th i đ i m i,ăInăl năhai,ăS ăth t,ăHàăN i.


[42].ă Võă Nguyênă Giápă (1973),ă V trí chi n l
ph

ng và c a các l c l

c c a chi n tranh nhân dân

ng v trang đ a ph

đa

ng,ăInăl năth ăhai,ăNhàăxu tă

b năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.
[43].ăLêăM uăHãnăch ăbiênă(1995),ă

ngh Trung

ng C ng s n Vi t Nam - các

i h i và H i

ng, Nhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàăN i.

[44].ăLêăM uăHãnăch ăbiênă(2004),ă i n Biên Ph V n ki n

ng, Nhà n

c,ăNhàă

xu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàăN i.
[45].ăSongăHàoă(1967),ăChi n tranh nhân dân và xây d ng l c l
ph

ng v trang đ a

ng, Nhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.ă

[46].ăH iăđ ngăTrungă

ngăch ăđ oăbiênăso năgiáoătrìnhăqu căgiaăcácăb ămônăkhoaă

h căMácă- Lênin,ă t ăt

ngăH ăChíăMinhă (2001),ăGiáo trình l ch s

ng C ng

s n Vi t Nam,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàăN i.
[47].ă Tr nhă V

ngă H ngă (2002),ă “Giáă tr ă lýălu năvàăth căti năc aătácăph măBànăv ă

cáchăm ngăVi tă Nam”,ăT p chí L ch s quân s (1).
[48].ăLê-nin (1957), V n đ chi n tranh cách m ng,ăNhàăxu tăb năS ăth t.
[49].ă Nguy nă BáăLinhă(2004),ăT t
đ

ng H Chí Minh v gi i phóng dân t c, con

ng d n đ n chi n th ng l ch s

i n Biên Ph , Nhàăxu tăb năChínhătr ă

qu căgia,ăHàăN i.ă
[50].ă L uă V nă L i,ă Nguy năH ngăTh chă(2002), Pháp tái chi m

ông D

ng và

chi n tranh l nh, Nhàăxu tăb năCôngăanănhânădân,ăCôngătyăV năhoáăPh

ngă

Namăph iăh păth căhi n.

[51].ăLêăXuânăL uă(2003),ă“Vàiănétăv ăngh ăthu tăquânăs ăc aăchi nătranhănhânădână
Vi tă Namă trongă haiă cu că khángă chi nă ch ngă th că dână Phápă vàă đ ă qu că M ă
xâmăl c”,ăT p chí L ch s quân s (1).
[52].ă H ă Chíă Minh,ă Lêă Du n,ă Tr
chi n tranh nhân dân và l c l

ngă Chinh,ă Võă Nguyênă Giáp,...(1966),ă Bàn v
ng v trang nhân dân,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iă

nhânădân,ăHàăN i.
[53].ăH ăChíăMinhă (1970),ăV đ u tranh v trang và l c l
Nhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.

ng v trang nhân dân,


[54].ăH ăChíăMinhă (1980),ăChi n tranh nhân dân Vi t Nam,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iă
Nhânădân,ăHàăN i.
[55].ă H ă Chíă Minhă (2000),ă Toàn t p,ăT pă3,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàă
N i.
[56].ă H ă Chíă Minhă (2000),ă Toàn t p,ăT pă4,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàă
N i.
[57].ă H ă Chíă Minhă (2000),ă Toàn t p,ăT pă5,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàă
N i.ă
[58].ă H ă Chíă Minhă (2000),ă Toàn t p,ăT pă6,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàă
N i.ă
[59].ă H ă Chíă Minhă (2000),ă Toàn t p,ăT pă7,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàă
N i.ă
[60].ăH ăChíăMinhă(2000),ăToàn t p,ăT pă10,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàă
N i.ă

[61]. H Chí Minh bàn v quân s (trích bài nói và vi t) (2002), Nhàă xu tă b n
Quânăđ iănhânădân,ăHàăN i.
[62]. Henri Navarre (1956),

ông D

ng h p h i 1953 - 1954, Nhàă xu tă b nă

Plông,ăPa-ri.
[63]. Henri Navarre (2004), Th i đi m c a nh ng s th t,ăNguy năHuyăC uăd ch,ă
Táiă b nă l nă 1,ă Nhàă xu tă b nă Côngă ană nhână dân,ă Vi nă l chă s ă quână s ă Vi tă
Nam.
[64].ă Lêă Kh ă Phiêuă (1995), “Chi nă tranhă toànă dân”,ă m tă n iă dungă c tă lõiă c aă t ă
t

ngăH ăChíăMinhătrongăquânăs ”, T p chí Qu c phòng toàn dân (5).

[65].ă Nguy nă

că Quýă (2001),ă Bí m t v s c m nh huy n tho i c a chi n tranh

nhân dân Vi t Nam,ăNhàăxu tăb năM iăCàăMau.
[66]. Raoul Salan (1975),

ông D

ng đ , Paris,ăB năd chăc aăPhânăvi năThôngătină

khoaăh căquânăs ,ăH căvi năQuânăs ăcaoăc p.ă
[67].ă Ph mă H ngă S nă (1997),ă Ngh thu t đánh gi c gi n

Nam,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.ă

c c a dân t c Vi t


[68]. George K: Tanhan (1962), Chi n tranh cách m ng C ng s n - Vi t minh
ông D

ng, Nhàăxu tăb năPragesă- New York.

[69].ăNguy nă ChíăThanh,ăTr

ng ta lãnh đ o tài tình chi n tranh

ngăS nă(1970),ă

nhân dân và xây d ng l c l

ng v trang nhân dân, Nhàăxu tăb năS ăth t,ăHàă

N i.
[70].ă Hoàngă Minhă Th oă(1987),ă“

ngăl iăkhángăchi năch ngăth cădânăPhápăc aă

ngăta,ăm tăsángăt oăl chăs ”, T p chí L ch s Quân đ i (1, 16-20)
[71].ăHoàngăMinhă Th oă(2003),ăM t s v n đ v ph

ng pháp lu n lãnh đ o chi n

tranh và quy lu t chi n tranh, Sáchăthamăkh o,ăNhàăxu tăb năChínhătr ăqu că
gia,ăHàăN i.
[72]. T ng k t cu c kháng chi n ch ng th c dân Pháp - Th ng l i và bài h c
(1996), Nhàăxu tăb năChínhătr ăqu căgia,ăHàăN i.
[73].ă Tr năTr ngăTrungă(2004),ăL ch s m t cu c chi n tranh b n th u, Inăl năth ă
hai,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.
[74].ăNguy nă ìnhă

că(2003),ăGóp ph n tìm hi u đ

ng l i quân s c a

ng,

Nhàăxu tăb n Chínhătr ăqu căgia,ăHàăN i.
[75].ă Vi nă L chă s ă quână s ă Vi tă Nam (1985 - 1993), L ch s cu c kháng chi n
ch ng th c dân Pháp 1945 - 1954,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.ă
[76].ă Vi nă L chă s ăquânăs ăVi tăNam (1995), S nghi p và t t

ng quân s c a

H Chí Minh,ăInăl năth ă2,ăNhàăxu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.
[77].ă Vi nă L chă s ă quânăs ăVi tăNam (1997), H u ph

ng chi n tranh nhân dân

Vi t Nam, Nhàăxu tăb năQuânăđ iănhân dân,ăHàăN i.
[78].ăVi năL chăs ăquânăs ăVi tăNam (2002), T t

ng quân s H Chí Minh,ăNhàă

xu tăb năQuânăđ iănhânădân,ăHàăN i.
[79].ă Vi nă Mácă - Lênină (1987),ă V n ki n

ng v kháng chi n ch ng th c dân

Pháp,ăT pă1,ăNhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.
[80].ă Vi nă Mácă - Lênină (1988),ă V n ki n

ng v kháng chi n ch ng th c dân

Pháp,ăT pă2,ăNhàăxu tăb năS ăth t,ăHàăN i.


[81].ă V ă biênă so nă Bană Tuyênă hu nă trungă
Vi t Nam, tríchăV năki nă

ngă (1979),ă L ch s

ng C ng s n

ng,ăT păII,ăInăl năth ăhai,ăNhàăxu tăb năSáchăgiáoă

khoaăMácLênin,ă HàăN i.
[82].ă Wiljriedă Luleiă (1989),ă “ i nă Biênă Ph ă 1954ă th tă b iă cóă tínhă ch tă quy tă đ nhă
c aăth cădânăPháp”,ăT p chí L ch s quân s

(5, 4-5).