Nghiên cứu thái độ của trẻ lang thang trên địa bàn Hà Nội đối với việc sử dụng ma tuý

TR

NG

I H C QU C GIA HÀ N I
I H C KHOA H C XÃ H I VÀ NHỂN V N

NGUY N TH VỂN ANH

NGHIểN C U THỄI
BÀN HÀ N I

C A TR LANG THANG TRểN
I V I VI C S

D NG MA TỎY

LU N ỄN TI N S TỂM Lụ H C

Mƣ s : 5 06 07
Ng

ih

ng d n: GS.TS. Nguy n Ng c Phú

HÀ N I - 200

A

M CL C
PH N I
I/ đ t v n đ .......................................................................................... 4
II/ M c đích nghiên c u ........................................................................ 6
III/ Nhi m v nghiên c u ...................................................................... 7
IV/

it

ng , khách th , ph m vi nghiên c u................................... 7

4.1.

it

ng nghiên c u ; ..................................................................... 7

4.2. Khách th nghiên c u ....................................................................... 7
4.3 . Ph m vi nghiên c u ......................................................................... 7
V/ Ph

ng pháp nghiên c u.................................................................. 8

5.1. Ph

ng pháp nghiên c u tài li u ; ..................................................... 8

5.2 . Ph

ng pháp quan sát. ..................................................................... 8

5.3 Ph

ng pháp đi u tra b ng b ng h i . ................................................. 8

5.4.Ph

ng pháp to đàm, ph ng v n. ...................................................... 8

5.4. Ph

ng pháp th ng kê toán h c......................................................... 8

VI/ Gi thi t khoa h c . ......................................................................... 9
PH N II: N I DUNG NGHIÊN C U
Ch

ng I: C s lỦ lu n ............................. Error! Bookmark not defined.

1.1. T ng quan v tình hình nghiên c u v n đ .Error! Bookmark not defined.
1.1.1 Các nghiên c u liên quan đ n thái đ . ........ Error! Bookmark not defined.
1.1.2 Nghiên c u v v n đ tr lang thang .......... Error! Bookmark not defined.

1.2.Tình tr ng tr lang thang và tr lang thang trên đ a bàn Hà N i có s
d ng ma tuý ......................................................Error! Bookmark not defined.

1.2.1.M t s v n đ khái quát v tình hình tr lang thang trên đ a bàn Hà N i . Error! Bo
2.2.2 Nh ng k t lu n b

c đ u:.............................. Error! Bookmark not defined.

1.3. Nh ng khái ni m c b n ....................Error! Bookmark not defined.
1.3.1 Khái ni m v thái đ : ..................................... Error! Bookmark not defined.


1.3.2. Khái ni m tr lang thang............................... Error! Bookmark not defined.
1.3.3. Khái ni m v ma tuý và các ch t gây nghi nError! Bookmark not defined.
1.3.4 Khái ni m s d ng ma tuý ............................. Error! Bookmark not defined.

1.4. C u trúc tâm lý c a thái đ .................Error! Bookmark not defined.
1.4.1 Thành t nh n th c ......................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.2.Thành t xúc c m, tình c m .......................... Error! Bookmark not defined.
1.4.3 Thành t ý chí và hành đ ng ý chí. ........... Error! Bookmark not defined.
1.5.

c đi m c a nhân cách và s hình thành,thay đ i thái đ Error! Bookmark not def

1.6 Các tác đ ng xã h i - tâm lý và v n đ thay đ i thái đ Error! Bookmark no
1.5.1.Môi tr

ng t nhiên, xã h i và s thay đ i thái đ . Error! Bookmark not defined

1.5.2 Tác đ ng c a giáo d c và s thay đ i thái đ . Error! Bookmark not defined.
1.6. 3 Tác đ ng tích c c c a nhóm xã h i và v n đ thay đ i thái đ . Error! Bookmark

K t lu n ch
ch

ng I ...................................... Error! Bookmark not defined.

ng 2 : phơn tích k t qu nghiên c u, các gi i pháp , ki n ngh .Error! Boo

2.1. T ch c nghiên c u . .........................Error! Bookmark not defined.
2.2.Phân tích nh ng k t qu nghiên c u v thái đ c a tr
lang thang
đ i v i vi c s d ng ma tuý ...............................Error! Bookmark not defined.

2.2.1. Nh n th c c a tr lang thang đ i v i vi c s d ng ma tuý . Error! Bookmark no
2.2.2. Nh ng đ c tr ng v xúc c m, tình c m c a tr lang thang đ i v i vi c s
d ng ma tuý . ......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3 Ý chí và quy t tâm phòng ch ng nghi n hút c a tr lang thang trên đ a bàn
Hà N i . .................................................................................. Error! Bookmark not defined.

2.3. Phân tích các k t qu nghiên c u v các y u t xã h i tác đ ng nh m
thay đ i thái đ : .................................................Error! Bookmark not defined.
K t lu n - các gi i pháp ki n ngh .............. Error! Bookmark not defined.


PH N I
I/

TV N

.


S

thay đ i c a n n kinh t

đã kéo theo s thay đ i trong xã h i và gia

đình .
Quá trình đô th hóa nhanh chóng kèm theo s thay đ i các thành ph n
kinh t đã khi n m t s ng

i r i vào tình tr ng th t nghi p . Hi n t

ng này đã

khi n cho tr em c ng bu c ph i lao đ ng ki m s ng ph giúp gia đình . Hi n
t

ng tr em lang thang t các vùng nông thôn ra thành ph ki m s ng ngày

càng t ng . N u nh n m 1996

Hà N i có 14.596 tr lang thang thì đ n tháng 10

n m 1997 đã có 16.263 tr lang thang và đ n n m 2000 thì con s này đã lên t i
19.000 tr và đây ch là k t qu đi u tra s b , con s th c t còn có th l n h n
nhi u .V n đ tr b đi lang thang là m t v n đ b c xúc , là m i quan tâm c a
toàn xã h i .Tr s ng lang thang xa gia đình , thi u s ki m soát c a cha m , l i
trong môi tr

ng th

ng xuyên ti p xúc v i các t n n xã h i , cùng v i đ c di m

tâm lý d b kích đ ng , thích t ra là ng

i l n, các em r t d dàng b lôi kéo vào

vi c tham gia các t n n xã h i . ánh giá v nh ng t n t i ,y u kém c a 5 n m
g n đây và c a 15 n m đ i m i ,

ng ta c ng ch rõ "Các t n n xã h i nh t là t

n n ma tuý và m i dâm lan r ng .S ng
"(V n ki n

ih i

i nhi m HIV và m c b nh AIDS t ng

ng toàn qu c l n th IX, tr.75).Các t ch c , y ban b o v

ch m sóc tr em nh ng n m g n đây đã có ch

ng trình hành đ ng , các d án

h tr giúp đ tr em có hoàn c nh khó kh n .Tuy nhiên ranh gi i gi a tr em
lang thang và tr ph m pháp r t m ng manh .Theo th ng kê c a t ch c UNICEF
n m 1995 có 275 tr lang thang ph m t i

thành ph H Chí Minh. N m 1997

trong s 16.263 tr lang thang thì có t i 4000 tr nghi n ma túy , 8500 tr vi
ph m pháp lu t .
Tr

tr em , ch

c tình hình trên Chính ph đã có ch

ng trình hành đ ng Qu c gia vì

ng trình b o v tr em trong hoàn c nh đ c bi t khó kh n , trong đó

có đ án 3 là đ án phòng ch ng t n n s d ng ma tuý giao cho y ban qu c gia


phòng ch ng ma túy ch trì , k t h p v i y ban b o v ch m sóc tr em th c
hi n.
M c dù tình tr ng tr em lang thang s
, nh ng ch a có m t nghiên c u nào d

d ng ma túy ngày càng t ng

i góc đ tâm lý h c nói chung , c ng

nh ch a có m t nghiên c u nào nói riêng quan tâm t i thái đ c a tr em lang
thang đ i v i vi c s d ng ma túy . Nghiên c u thái đ c a tr em lang thang đ i
v i vi c s d ng ma túy nh m tìm hi u nh n th c , xúc c m tình c m , hành đ ng
c a tr lang thang đ i v i vi c s d ng ma túy , xác đ nh các y u t tác đ ng
nh m thay đ i thái đ . K t qu nghiên c u s góp ph n cung c p nh ng s li u
th c t cho nh ng ng

i làm công tác ch m sóc , b o v tr em .Trên c s đó

giúp cho vi c b o v ch m sóc tr em có thêm nh ng thông tin c p nh t v

thái đ c a tr lang thang đ i v i vi c s d ng ma túy ,và là c s khoa h c đ ra
các bi n pháp , ki n ngh c n thi t đ i v i

ng , nhà n

c , các t ch c xã h i ,

đi u ch nh ho t đ ng c a mình trong vi c giáo d c tr em nói chung , tr
lang thang nói riêng vì s

ti n b , ph n vinh h nh phúc c a đ t n

em

c trong

giai đo n cách m ng m i .
II/ M C ệCH NGHIểN C U

Nghiên c u thái đ c a tr em lang thang đ i v i vi c s d ng ma túy
nh m tìm hi u nh n th c , c m xúc , hành đ ng c a tr lang thang đ i v i vi c s
d ng ma túy , xác đ nh các y u t tác đ ng d n t i s thay đ i thái đ và trên c
s đó đ ra các ki n ngh và gi i pháp , góp ph n cung c p thêm c s lý lu n và
nh ng s li u th c ti n cho ng

i làm công tác ch m sóc và b o v tr em , đ c

bi t là tr em lang thang , th c hi n t t các ch tr
hi n nay trong v n đ này .

ng c a

ng và nhà n

c ta


III/ NHI M V NGHIểN C U

s
đ
tr
d

_. Làm rõ thái đ c a tr lang thang đ i v i vi c s d ng ma túy .Trên c
đó ch ra c u trúc tâm lý c a thái đ , các tác đ ng xã h i -tâm lý thay đ i thái
c a tr lang thang đ i v i vi c s d ng ma túy_V ch ra b c tranh th c tr ng v
lang thang trên đ a bàn Hà N i và v n đ tr lang thang trên đ a bàn Hà N i s
ng ma túy hi n nay .
_Trên c s các k t qu nghiên c u , ch ra m t s gi i pháp , ki n ngh c n

thi t nh m gi m thi u tình tr ng tr lang thang nói chung và tr lang thang có s
d ng ma túy nói chung và trên đ a bàn Hà N i nói riêng . .
IV/

IT

4.1.

IT

NG , KHỄCH TH , PH M VI NGHIểN C U
NG NGHIểN C U ;

Thái đ
nhóm ng

i.

- m t hi n t

ng tâm lý quan tr ng c a con ng

i và

tài làm rõ thái đ c a tr lang thang trên đ a bàn Hà N i liên

quan đ n vi c s d ng ma túy
4.2. KHỄCH TH NGHIểN C U

_Các nhóm tr lang thang trên đ a bàn Hà N i t 10 đ n 18 tu i (T i các
qu n Hai Bà Tr ng , Ba ình , Thanh Xuân ) (200tr )
Nghiên c u và so sánh trên nhóm tr s ng cùng gia đình t i tr
Kim Giang ,và tr

ng THCS

ng THCS Kim liên .(200 tr )

Ph ng v n sâu 05 tr

ng h p (Có h s tâm lý kèm theo ).

Nghiên các trên 100 ng

i l n s ng xung quanh n i tr làm vi c đ tìm

hi u nh ng y u t xã h i -tâm lý tác đ ng t i thái đ c a tr lang thang .
4.3 . PH M VI NGHIểN C U

Nghiên c u trên 200 tr lang thang trên đ a bàn Hà N i và 200 tr đ i
ch ng là h c sinh các tr

ng THCS t i Hà N i .


V/ PH

NG PHỄP NGHIểN C U

5.1. PH

NG PHỄP NGHIểN C U TÀI LI U ;

Ti p thu các k t qu nghiên c u t

h th ng các tài li u có s n, chúng tôi

khái quát làm rõ c s lý lu n c a đ tài, làm rõ khái ni m có liên quan t i đ tài
nghiên c u .

5.2 . PH

NG PHỄP QUAN SỄT.

_Quan sát tìm hi u cu c s ng lao đ ng và sinh ho t hàng ngày c a tr
lang thang c ng nh thái đ c a chúng liên quan đ n vi c s d ng ma túy nh m
rút ra các k t lu n c n thi t. .
5.3 PH

NG PHỄP

I U TRA B NG B NG H I .

D a trên ý ki n thu th p đ

c qua trò chuy n ,xây d ng b ng h i đi u tra

tìm hi u thái đ c a tr lang thang đ i v i vi c s d ng ma túy .
5.4.PH

NG PHỄP TO

ÀM, PH NG V N.

Ti n hành to đàm ph ng v n v i tr em lang thang đ phát hi n nh ng
khía c nh tâm lý liên quan t i c u trúc tâm lý c a thái đ ,đ n thái đ c a tr đ i
v i vi c s d ng ma tuý.
To đàm ph ng v n đ i v i m t s ng

i l n tu i xung quanh khu v c tr

lang thang sinh s ng nh m tìm hi u các khía c nh tâm lý c a tr tr

c Ti n tác

h i c a t n n xã h i .
c bi t chúng tôi có ti n hành ph ng v n sâu m t s đ i t
và ng

ng (c tr em

i l n ) trong khách th nghiên c u nh m tìm ra nh ng l i gi i đáp c n

thi t minh ho thêm cho nh ng con s thu đ

c qua các kho sát, đi u tra b ng

b ng h i.
5.4. PH
S

NG PHỄP TH NG Kể TOỄN H C

d ng nh ng tri th c v toán h c th ng kê đ x lý s li u đi u tra .


VI/ GI THUY T KHOA H C .

Có th gi đ nh r ng thái đ c a tr lang thang đ i v i vi c s d ng ma túy
có m t c u trúc tâm lý ph c t p bao g m các thành t nh n th c ,c m xúc và ý

chí . N u ch ra các thành t tâm lý này c ng nh các y u t tham gia làm thay
đ i thái đ c a tr (Các đ c đi m nhân cách liên quan ,môi tr

ng ,hoàn c nh

kinh t xã h i ,các m i quan h nhóm xã h i .....) thì có c s khoa h c đ xu t
các gi i pháp , ki n ngh nh m gi m thi u tình tr ng tr lang thang s d ng ma
túy trên đ a bàn Hà N i trong đi u ki n hi n nay , góp ph n to l n vào vi c nâng
cao hi u qu các ch

ng trình chính sách xã h i c a

giai đo n cách m ng m i .

ng và Nhà n

c ta trong


TÀI LI U THAM KH O

1.Ngô kim Cúc ,MIKER FLAMM _"Tr lang thang"_Nhà xu t b n Chính
tr qu c gia 1997 .
"
"2.Công tác xã h i v i tr em làm trái pháp lu t " _Tài li u t p hu n v i
t ch c GARNARV BAR NER.
3.Võ th Cúc_ "V n hoá gia đình và vi c hình thành phát tri n nhân
cách tr "
4.D ng t
am _ "Gia đình tr v i s hình thành và phát tri n nhân

cách "_Nhà xu t b n Thanh niên .
5.H nh Nhu , c Tr ng ,T ng c ánh _"Hi m ho khói phù dung ,cách
đ phòng và ch m ch a " _.NXB Ph n 1998.
6.DOVOGA_"Nh ng khía c nh tâm lý xã h i v tình tr nh ph m t i
ch a thành niên " L c thanh H i d ch _NXB Thanh niên .
7.Lê ng c Lan ,Lê v n H ng _"Tâm lý h c phát tri n và tâm lý h c s
ph m "_NXB giáo d c 1998 .
8.Ph m qu c Kinh "Các ch t ma tuý và thu c cai nghi n " NXB Khoa h c
k thu t 1992 .
9.V n thanhT n , ng th M nh ,Nguy n th Vân Anh "Nh ng ti ng
chuông c nh t nh ,Tr em nh ng đi u b c xúc " _NXB Thanh niên 1998.
10.Nguy n Y Na_ "T n n xã h i ,c n nguyên ,bi u hi n và ph ng
th c kh c ph c " _Vi n TTKHXH1996.
"11. Tr em có hoàn c nh đ c bi t khó kh n ,đ nh h ng và phát tri n
"_NXB Lao
ng 1999.
12."Tr em trong chi n l c phát tri n kinh t Xã h i c a
ng và Nhà
n c " _L u v n Sang ,Nguy n thái V nh _NXB Chính tr Qu c Gia 2000.
13.
ng c Hà ,BACBA RA FRANKLIN_ "V kh n ng tái hoà nh p
gia đình c a tr lang thang và tr lao đ ng " -NXB Chính tr Qu c Gia 2000 .
14.Lê th Ti m ,Ph m th Ph _"T n n xã h i Vi t Nam _Th c tr ng
,nguyên nhân và gi i pháp "
15.Tr n Hi p _"Tâm lý h c xã h i _Nh ng v n đ lý lu n "_NXB khoa
h c xã h i 1996.
16.Nguy n kh c Vi n _"T đi n tâm lý "_ NXB Ngo i V n 1991.
17.B giáo d c và đào t o -Ban ch đ o giáo d c phòng ch ng ma
tuý_"Ti p t c đ y m nh ho t đ ng giáo d c phòng ch ng t n n ma tuý các
tr ng h c"_NXB Giáo d c 1996.

18. ng ng c Di p _"Tâm lý h c "_NXB Giáo d c 1998.


19.Phan th Mai H ng _"Tìm hi u đ c đi m nhân cách _Hoàn c nh xã
h i c a thanh niên nghi n ma tuý _"Lu n án ti n s chuyên nghành tâm lý h c
,mã s 5.06.07._Vi n tâm lý h c 2002.
20.Nguy n th Hoa _"Nghiên c u thái đ đ i v i vi c rèn luy n nghi p
v s ph m c a sinh viên cao đ ng m m non Thanh Hoá "_Lu n án th c s
_Vi n KHGD1999.
21.Lâm th Sang _"Th c tr ng thái đ đ i v i vi c rèn luy n nghi p v
s ph m c a sinh viên cao đ ng s ph m B c liêu "_Lu n án th c s _Vi n
KHGD.
22.Ph m xuân Khí _"Nghiên c u nh h ng c a gia đình t i đ o đ c
c a h c sinh ph thong trung h c c s
Tây Ninh _Lu n v n th c s Vi n
KHGD1998.
23.A.N>LEONTIEV._Ho t đ ng -ý th c nhân cách ._Ng i d ch :Ph m
minh H c ,Ph m hoàng Gia , Ph m huy Châu .
24.V th Nho _"Tâm lý h c phát tri n "_ NXB i h c qu c gia Hà N i
1999.
25.B Giáo d c và ào t o _Ban ch đ o giáo d c phòng ch ng ma tuý
_"Ti p t c đ y m nh ho t đ ng giáo d c phòng ch ng t n n ma tuý các
tr ng h c "_NXB Giáo d c 1996.
26.Nhi u tác gi _"Hi m ho khói phù dung - cách đ phòng và ch m
ch a _NXB Ph n 1998.
27.V n ki n đ a h i
ng toàn qu c l n IX_"V b o v ch m sóc và giáo
d c tr em .
28.Phòng ch ng ma tuý_S 3/99,s 4/99,s 5/99,s 1/2000-B n tin h ng
d n công tác phòng ch ng ma tuý U ban Qu c gia phòng ch ng ma tuý .

29.Chu quang L u _"Thái đ c a công nhân đ i v i công vi c và xí
nghi p _"NXB HKHXHNV_ Hà N i 1997.
30.Lê ng c Lan _"Quan h gi a kh n ng t đánh gía phù h p c a
h c sinh v i thái đ h c t p và đ ng c h c t p "_K y u h i ngh Tâm lý h c
toàn qu c l n th 5_Hà N i 1982.
31.Giáo s -Ti n s Ph m minh H c _"Gia đình và v n đ giáo d c gia
đình._NXB KHXH _Hà N i 1994.