Bài giảng sinh học 8 bài tiết và cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu (1)

NhiÖt liÖt chµo Mõng

Môn: Sinh học 8
Trường THCS Tân Tây
GVTH: Trần Nguyễn Thị Mộng Huyền


KIỂM TRA BÀI CŨ


Câu 1. Hoàn thành sơ đồ sự trao đổi chất giữa cơ thể và
môi trường ngoài?
Môi trường ngoài

Ôxi
Thức ăn, nước

Muối khoáng
(2)

CƠ THỂ
Hệ hô hấp
Hệ tiêu hóa
Hệ bài
(4) tiết

Môi trường ngoài
CO
(1)2
Phân
(3 )

Nước tiểu

Câu 2. Nhận xét sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi
trường ngoài?
- Môi trường ngoài cung cấp thức ăn, nước, muối khoáng
và ôxi qua hệ tiêu hóa, hệ hô hấp, đồng thời tiếp nhận chất
bã, sản phẩm phân hủy và khí CO2 từ cơ thể thải ra.



CHƯƠNG VII. BÀI TIẾT
BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

I/

Bài tiết
Những sản phẩm thải chủ yếu của cơ thể ?
Sản phẩm thải Cơ quan bài tiết
chủ yếu
chủ yếu
CO2

Phổi

Nước tiểu

Thận

Mồ hôi

Da

Bảng 38. Các sản phẩm thải chủ yếu và cơ quan thực hiện bài tiết


CHƯƠNG VII. BÀI TIẾT
BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

I/

Bài tiết
Bảng 38. Các sản phẩm thải chủ yếu
và cơ quan thực hiện bài tiết

- Các sản phẩm cần
được bài tiết phát sinh
từ sự trao đổi chất giữa
tế bào và môi trường
trong cơ thể hoặc
những chất thừa gây
hại cho cơ thể.

Sản phẩm thải
chủ yếu

Cơ quan bài tiết
chủ yếu

CO2

Phổi

Nước tiểu

Thận

Mồ hôi

Da

Các sản phẩm thải cần được bài tiết
phát sinh từ đâu?


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Bài tiết:

T¹o ra CÁC CHẤT CẦN THIẾT
CHO TẾ BÀO

- Bài tiết là một hoạt động

Qu¸ tr×nh TRAO ĐỔI CHẤT
CỦA TẾ BÀO

của cơ thể thải loại chất
cặn bã và các chất độc hại
ra ngoài.

T¹o ra c¸c CHẤT CẶN BÃ

vµ DƯ THỪA

CO2

PHỔI
HÔ
HẤP

CÁC CHẤT THẢI KHÁC
HÒA TAN TRONG MÁU

THẬN
BÀI TIẾT NƯỚC
TIỂU

DA
THOÁT MỒ
HÔI

MÔI TRƯỜNG NGOÀI

Vậy bài tiết là gì ?

HOẠT ĐỘNG BÀI TIẾT


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Bài tiết:

T¹o ra CÁC CHẤT CẦN THIẾT

CHO TẾ BÀO



Qu¸ tr×nh TRAO ĐỔI CHẤT
CỦA TẾ BÀO

-Vai trò của sự bài tiết:
+ Giúp cơ thể thải loại
các chất cặn bã do hoạt
động trao đổi chất của tế
bào tạo ra và các chất dư
thừa.
+ Đảm bảo tính ổn định
của môi trường trong.

T¹o ra c¸c CHẤT CẶN BÃ
vµ DƯ THỪA

CO2

PHỔI

Bài tiết có vai trò như thế
nào đối với cơ thể?

HÔ
HẤP

CÁC CHẤT THẢI KHÁC

HÒA TAN TRONG MÁU

THẬN
BÀI TIẾT NƯỚC
TIỂU

DA
THOÁT MỒ
HÔI

MÔI TRƯỜNG NGOÀI

HOẠT ĐỘNG BÀI TIẾT


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/

Bài tiết

 - Bài tiết là một hoạt động của cơ thể thải loại chất cặn
bã và các chất độc hại ra ngoài.
- Vai trò của sự bài tiết:
+ Giúp cơ thể thải loại các chất cặn bã do hoạt động
trao đổi chất của tế bào tạo ra và các chất dư thừa.
+ Đảm bảo tính ổn định của môi trường trong.


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/

Bài tiết
Giả sử các chất thải trong cơ thể
không được thải ra ngoài thì cơ thể sẽ
như thế nào ? Tại sao ?
+ Cơ thể bị nhiễm độc có các biểu hiện
như : mệt mỏi, đau đầu, thậm chí tới
mức hôn mê và chết.
+ Vì các chất thải ( CO2, urê, axit uric,
…) sẽ bị tích tụ nhiều trong máu làm
biến đổi các tính chất của môi trường
trong cơ thể.


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Bài tiết:

T¹o ra CÁC CHẤT CẦN THIẾT CHO TẾ BÀO

Qu¸ tr×nh TRAO ĐỔI CHẤt CỦA TẾ BÀO

T¹o ra c¸c CHẤT CẶN BÃ vµ DƯ THỪA

CÁC CHẤT THẢI
KHÁC HÒA TAN
TRONG MÁU

CO2

10%

90%

Trong các hoạt động bài
tiết thì hoạt động bài tiết
nào quan trọng nhất ?

PHỔI
HÔ
HẤP

THẬN
BÀI TIẾT NƯỚC
TIỂU

DA
THOÁT MỒ
HÔI

MÔI TRƯỜNG NGOÀI
HOẠT ĐỘNG BÀI TIẾT


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/

Bài tiết

II/

Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Bài tiết:
II/ Cấu tạo của hệ
bài tiết nước tiểu:
Thận
phải

Thận trái

Ống dẫn
nước tiểu

Bóng đái
Ống đái

Sơ đồ hệ bài tiết nứơc tiểu


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I/ Bài tiết:
II/ Cấu tạo hệ bài tiết
nước tiểu:

Phần tủy
Phần vỏ



- Hệ bài tiết nước tiểu
gồm: thận, ống dẫn
nước tiểu, bóng đái
và ống đái.

Bể thận
2
Thận trái
Thận phải

1

H 38.1B: L¸t c¾t däc thËn

Ống dẫn
nước tiểu 3

Bóng đái 4
Ống đái 5

Hình 38.1A:

C¸c c¬ quan hÖ bµi tiÕt níc tiÓu


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Nang cầu thận Nang cầu thận
và cầu thận ống thận
Cầu thận
Phần

Động
vỏ
mạch đến

I/ Bài tiết:
II/ Cấu tạo hệ bài tiết
nước tiểu:
- Hệ bài tiết nước tiểu Động
gồm: thận, ống dẫn nước mạch đi
ống thận
tiểu, bóng đái và ống đái.
H38.1D
- Thận gồm 2 quả với
Đơn vị chức năng
khoảng 2 triệu đơn vị chức
năng gồm cầu thận, nang của thận làm nhiệm
cầu thận và ống thận.
vụ gì ?
chức năng để lọc máu và
hình thành nước tiểu.

Bể thận

Ống
góp
H38.1C

Phần tuỷ
Phần vỏ

Thận phải
Ống dẫn nước
tiểu
Bóng đái
Ống đái

H38.1B

H38.1A

Phần
tuỷ


BI 38: BI TIT V CU TO H BI TIT NC TIU
I/ Bi tit:
II/ Cu to ca h bi
tit nc tiu:

Hỡnh 38.1C: Mt n v chc nng ca thn

Cu thn v
nang cu thn

Hỡnh 38.1A: Cỏc c quan
trong h bi tit nc tiu

ng
gúp

2 Thn trỏi
Thn phi 1
ng dn
nc tiu 3

ng thn

Hỡnh 38.1B: Lỏt ct dc ca thn
Beồ
thaọn

Phan voỷ

Búng ỏi 4
ng ỏi 5

Phan tuyỷ


PHIẾU HỌC TẬP
Hãy chọn câu trả lời đúng nhất:
1. Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ
quan:

3. Cấu tạo của thận gồm:

a. Thận, cầu thận, bóng đái.

a. Phần vỏ, phần tuỷ, bể thận, ống dẫn
nước tiểu.

b. Thận, ống thận, bóng đái.

b. Phần vỏ, phần tuỷ, phần bể thận.

c. Thận, bóng đái, ống đái.

c. Phần vỏ, phần tuỷ với các đơn vị chức
năng, bể thận.

d. Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái,
ống đái
2. Cơ quan quan trọng nhất của hệ bài
tiết nước tiểu là:
a. Thận.
b. Ống dẫn nước tiểu.
c. Bóng đái.
d. Ống đái.

d. Phần vỏ và phần tuỷ với các đơn vị
chức năng của thận cùng các ống góp,
bể thận.
4. Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:
a. Cầu thận, nang cầu thận.
b. Nang cầu thận, ống thận.
c. Cầu thận, ống thận.
d. Cầu thận, nang cầu thận, ống thận.


thận

Hệ bài tiết nước tiểu gồm: (1)............,
(2) ống.......................
dẫn nước tiểu
(3) bóng
....
, đái
.................
(5) 2 quả
ống đái
(4) và
............... . Thận
2 triệu
gồm ..............(6) với
(7) lọc máu đơn vị chức năng
khoảng ....................
(8) .....................
nước tiểu
để
và hình
thành .......................


TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Sự
tinhnào
củathải
muối
khoáng
vàthể
một

sốthận
chất
khác
ở cơ thể?
Sảnkết
phẩm
thải
chủ
yếu
của
dođộc
nhiệm?
Hoạt
động
chất
cặn cơ
bã,
chất
hạiđảm
ra
khỏi
đường
dẫn nước
tiểuyếu
có thể
đếndo
bệnh
gì? nhiệm?
Sản phẩm
thải chủ

củadẫn
cơ thể
da đảm

CÂU HỎI

1

B À

I

Ế

T

1

2

N Ư Ớ C T

I

Ể U

2

3

M Ồ H Ô

4

S Ỏ

Từ khoá

I

I

T

I

T H Ậ N

T H Ậ N

3
4


Trong thành phần nước tiểu có những muối vô cơ và hữu cơ như muối
canxi, muối phôtphat, muối urat,…dễ bị kết tinh khi nồng độ của chúng
quá cao và gặp pH thích hợp hoặc gặp những điều kiện đặc biệt khác.
Các tinh thể của chúng có thể làm ngưng trệ quá trình bài tiết nước tiểu
và thậm chí gây đau đớn dữ dôi, ảnh hưởng tới sức khoẻ và mọi hoạt
động khác.

Ảnh chụp X quang cho thấy
một viên sỏi ở bể thận phải

Viên sỏi dài 8mm được tạo
bởi các tinh thể canxiphotphat


BÀI 38: BÀI TIẾT VÀ CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

- Học bài và làm bài tập 1,2,3 trang 124 SGK.
- Đọc mục “em có biết”.
- Chuẩn bị bài mới tiết 43. Bài tiết nước tiểu.
+ Quá trình tạo thành nước tiểu và thải nước tiểu
được diễn ra như thế nào?
+ So sánh nước tiểu đầu với nước tiểu chính thức?


Bài học kết thúc

Xin chân thành cảm ơn
Các thầy cô giáo

Chúc các em học tốt!!