Bài giảng sinh học 8 bài 9 cấu tạo và tính chất của cơ thao giảng (16)

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thò Bích Liên
Trường THCS Thạnh Bình


KIỂM TRA MIỆNG
1/ Nêu cấu tạo và chức năng của xương
dài ?( 5 đ)
2/ Cho biết thành phần hóa học và tính chất
của xương ? ( 3 đ)
2/ Cho biết tính chất của cơ ? ( 2 đ)


TIEÁT 9 - Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ

? Nhận xét số lượng, hình dạng của cơ trên cơ thể người?

- Cơ bám vào xương làm
xương cử động gọi là cơ
xương ( cơ vân)
- Cơ thể người có khoảng
600 cơ tạo thành hệ cơ.
- Cơ có nhiều hình dạng
khác nhau tuỳ theo vị trí
bám và chức năng của
chúng, nhưng điển hình
nhất là bắp cơ hình thoi
dài.


? Em có nhận xét gì về cấu tạo của bắp cơ?

- Bắp cơ gồm nhiều bó cơ, mỗi bó
cơ gồm nhiều sợi cơ (tế bào cơ),
bọc trong màng liên kết.
- Hai đầu bắp cơ có gân bám vào
các xương qua khớp, phần giữa
phình to là bụng cơ.


Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
-Bắp cơ gồm nhiều bó cơ, mỗi bó cơ gồm nhiều sợi cơ
(tế bào cơ), bọc trong màng liên kết.
- Hai đầu bắp cơ có gân ,phần giữa phình to là bụng cơ


? Em hãy nêu cấu tạo của sợi cơ (Tế bào cơ)?

- Sợi cơ (tế bào cơ) là một tế bào
dài.
- Trong tế bào chất có nhiều tơ
cơ xếp xen kẽ với nhau.
- Tơ cơ gồm hai loại:
+ Tơ cơ dày: Có mấu sinh chất.
+ Tơ cơ mảnh: Trơn.


Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
-Bắp cơ gồm nhiều bó cơ, mỗi bó cơ gồm nhiều sợi cơ

(tế bào cơ), bọc trong màng liên kết.
- Hai đầu bắp cơ có gân ,phần giữa phình to là bụng cơ
- Tế bào cơ được cấu tạo từ các tơ cơ gồm: Các tơ cơ mảnh
và tơ cơ dày xếp xen kẽ nhau. Tơ cơ mảnh thì trơn, tơ cơ
dày có mấu sinh chất.


?- Tơ
Đơn
cấu đĩa
trúcsáng
của xen
tế bào
cơvịgồm
kẽcơ gọi
là
nhữngvân
yếu tố nào?
vớigì?
đĩabao
tối gồm
kết thành
ngang,
trong
-Giới hạn
từ đó:
tấm Z này đến tấm Z kia
+làĐĩa
là tập
hợptrúc

củacủa
tơ cơ
mộttốiđơn
vị cấu
tế bào cơ
dày.
(tiết cơ).
+ Đĩa sáng là tập hợp của các
tơ cơ mảnh, không có tơ cơ
dày bao quanh.
- Các tơ cơ mảnh xuyên vào
đầu đĩa tối, do đó đĩa tối có
hai đầu sẫm hơn, còn ở giữa
do không có các tơ cơ mảnh
nên hơi sáng hơn.


Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
- Bắp cơ gồm nhiều bó cơ, mỗi bó cơ gồm nhiều sợi cơ
(tế bào cơ), bọc trong màng liên kết.
- Tế bào cơ được cấu tạo từ các tơ cơ gồm: Các tơ cơ mảnh
và tơ cơ dày xếp xen kẽ nhau. Tơ cơ mảnh thì trơn, tơ cơ
dày có mấu sinh chất.
- Đơn vị cấu trúc của tế bào cơ gọi là tiết cơ


Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
II - Tính chất của cơ.

? Từ thí nghiệm trên, em hãy cho biết tính chất cơ bản của cơ là gì?
Thí nhiệm: Quan sát hình 9-2, ta thấy khi có một kích thích
tác động vào dây thần kinh đi tới cơ cẳng chân ếch thì cơ co,
sau đó cơ dãn làm cần ghi keo lên, rồi hạ xuống, đầu kim vẽ ra
đồ thị một nhịp co cơ


Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
II - Tính chất của cơ.
- Tính chất cơ bản của cơ là co và dãn.


Khi
co cứ
cơ,vào
tơ cơ
mảnh
xuyên
vàotếvùng
phân
? Căn
cấu
tạo của
bắpsâu
cơ và
bào cơ,
chobố

biết
của
tế cơ
bàoxảy
cơra
dày
làmbắp
chocơ
tế như
bào cơ
sự co
trong
thếngắn
nào?lại, bắp cơ
ngắn lại và phình to ra làm xương chuyển động →
Gây ra sự chuyển động của một phần hay toàn bộ cơ
thể.


Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
II - Tính chất của cơ.
- Tính chất cơ bản của cơ là co và dãn.
- Khi cơ co ,tơ cơ mảnh xuyên sâu vào vùng phân bố của
tơ cơ dày làm cho tế bào cơ ngắn lại


- Ngồi trên ghế đẩu, chân buông thõng.
- Dùng búa nhỏ (búa cao su) gõ nhẹ vào gân dưới xương bánh chè.
? Từ cơ chế của phản xạ đầu gối, em hãy giải thích

chếkhi
phản
sự cocócơ?
?cơSau
làm xạ
thícủa
nghiệm
hiện tượng gì xảy ra?
? Mô tả cơ chế của phản xạ đầu gối?
Chân tự động đá hất về phía trước.
Khi
thíchthụ
vàocảm
gânbịcơkích
đùi làm
Khikích
cơ quan
phát
theo
thíchsinh
phátxung
sinhthần
luồngkinh
xung
thần
dây
tâm
về tuỷ theo
sống dây
rồi

kinhhướng
tới não
hoặc
truyền
sanghướng
dây thần
li tâm
thần kinh
tâmkinh
rồi truyền
đến
cơthần
đùi, kinh
làm cơ
tiếp
nhận
và
xung
theo
dây
li tâm
phản
bằng
cách
colàm
gâyco
hiện
tới cơứng
quan
phản

ứng
cơ
tượng
động
đá hất
gây cửchân
độngtựcủa
xương
và về
gây
phía
ra sựtrước.
vận động của một bộ
phận hoặc của toàn bộ cơ thể.


? Gập cẳng tay vào sát với cánh tay, em thấy bắp cơ ở trước
cánh tay thay đổi như thế nào? Vì sao có sự thay đổi đó?
Bắp cơ ngắn lại và phình to ra.

Có sự thay đổi đó là do.
- Khi cơ co, các tơ cơ mảnh xuyên vào vùng phân bố của tơ
cơ dày làm cho đĩa sáng ngắn lại và đĩa tối dày lên làm bắp
cơ ngắn lại phình to ra.


Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
II - Tính chất của cơ.
III - Ý nghĩa của hoạt động co cơ.

? Hãy cho biết trạng thái của cơ hai đầu và cơ ba đầu?
Cơ hai đầu co, cơ ba đầu duỗi.
? Thử phân tích sự phối hợp
hoạt động co, dãn giữa cơ hai
đầu ( cơ gấp) và cơ ba đầu ( cơ
duỗi) ở cánh tay .
- Khi cơ hai đầu co: Nâng cẳng tay về phía trước.
- Cơ ba đầu co thì duỗi cẳng tay ra.
=> Sự sắp xếp các cơ trên cơ thể luôn tạo ra các cặp đối
kháng, cơ này co thì kéo xương về một phía, cơ kia kéo về
phía ngược lại. Nhờ đó, khi cơ co, làm xương cử động dẫn
tới sự vận động của cơ thể.


? Em hãy cho biết sự co cơ có tác dụng gì?
- Cơ co làm xương cử động dẫn tới sự vận động của cơ thể.


Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
I - Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ
II - Tính chất của cơ.
III - Ý nghĩa của hoạt động co cơ.
- Cơ co làm xương cử động dẫn tới sự vận động của cơ
thể.
- Cơ co khi có kích thích của môi trường và chịu ảnh
hưởng của hệ thần kinh.
? Sự co cơ xảy ra trong trường hợp nào?

Tổng kết
? Đặc
cấucả
tạocơnào
của
cơ duỗi
phù hợp
với
chức
năngcơco cơ?
?- Tế
Cóđiểm
khi
nào
gấp
và
cơ
của
một
bộ
phận
bào
dài
đượcđứng,
cấu tạo
từđểcác
tơ cơ
gồm
tơ có

cơ lúc
?thể
Khicùng
các cơ
em
đi
hoặc
hãy
ý
tìm
hiểu
xem
co
tối
đa hoặc cùng duỗi tối đa? Vì sao?
mảnh
và
tơ
cơ
dày
nào cả cơ gấp và cơ duỗi cẳng chân cùng co? Giải thích
- Cáctượng
tơ cơđó?
dày và tơ cơ mảnh bố trí xen kẽ để khi tơ
hiện
- Khi
đứng
cả cơ
gấp
vàvùng

cơ duỗi
cẳng
chântơcùng
co,
cơ
mảnh
xuyên
sâu
vào
phân
bố của
cơ dày
- Không
khi nàotối
cả cơ gấp và duỗi của một bộ phận
nhưng
không
sẽ
làm cơ
ngắnco
lại vàđa.
to ra tạo nên sự co cơ.
co kháng
tối đa. đều co tạo ra thế cân bằng
-cơ
Cảthể
haicùng
cơ đối
- Cocho
gấphệvàthống

cơ duỗi
của chân
một bộ
phận
thể cùng
giữ
xương
thẳng
đểcơ
trọng
tâm cơ
duỗi
đa chân
khi các
thể
rơitốivào
đế.cơ này mất khả năng tiếp nhận
kích thích do đó mất trương lực cơ (Trường hợp
người bị liệt).


HƯỚNG DẪN HOÏC TẬP:

- Học bài và trả lời câu hỏi sgk trang 33.
- Làm bài tập 3 trang 33 sách giáo khoa.
- Đọc trước và chuẩn bị bài mới: Hoạt động của
cơ.