Bài giảng sinh học 8 bài tiết và cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu (6)

Hằng ngày cơ thể
chúng ta bài tiết ra
môi trường ngoài
những sản phẩm
thải nào?


Ngày : 13 / 1 / 2016

Tiết 42 I. BÀI TIẾT:
I. BÀI TIẾT:

II. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU:


Môi trường

Môi trường
O2

Thức ăn, nước,
Muối khoáng

O2

Chất
dinh
dưỡng
đã hấp
thụ

CO2

Tế
Tế bào
bào

Hoạt động Trao
Các chất
Đổi Chất
thải

CO2
Phân
Nước tiểu

Cơ thể
Trong các sản phẩm thải trên, sản phẩm nào là sản phẩm bài tiết?
CO2, nước tiểu, mồ hôi

Các sản phẩm thải cần được bài tiết phát sinh từ đâu?


CHẤT CẦN THIẾT CHO TẾ BÀO

Bài Tiết
là gì?

TRAO ĐỔI CHẤT CỦA TẾ BÀO
CHẤT CẶN BÃ, DƯ THỪA

CÁC CHẤT THẢI
KHÁC

CO2

Nước
Tiểu
MÔI TRƯỜNG NGOÀI
HOẠT ĐỘNG BÀI TIẾT

Mồ Hôi


Ngày : 13 / 1 / 2016

Tiết 42 I. BÀI TIẾT:
- Bài tiết là một hoạt động của cơ thể lọc thải các chất dư thừa và
các chất độc hại khác ra môi trường ngoài.
- Các cơ quan thực hiện bài tiết và sản phẩm thải chủ yếu:


CHẤT CẦN THIẾT CHO TẾ BÀO

Bảng 38. Các sản phẩm
thải chủ yếu và cơ quan
thực hiện bài tiết
Sản phẩm thải
chủ yếu

CO2

Cơ quan bài tiết
chủ yếu

TRAO ĐỔI CHẤT CỦA TẾ BÀO
CHẤT CẶN BÃ, DƯ THỪA

CO2

Phổi

Nước tiểu

Thận

Mồ Hôi

Da

90%
Phổi

CÁC CHẤT THẢI
KHÁC

10%

Nước
Tiểu

Thận
MÔI TRƯỜNG NGOÀI
HOẠT ĐỘNG BÀI TIẾT

Mồ Hôi

Da


Ngày : 13 / 1 / 2016

Tiết 42 I. BÀI TIẾT:
- Bài tiết là một hoạt động của cơ thể lọc thải các chất dư thừa và
các chất độc hại khác ra môi trường ngoài.
- Các cơ quan thực hiện bài tiết và sản phẩm thải chủ yếu:
+ Phổi bài tiết CO2.
Cơ quan bài tiết
Sản phẩm thải
chủ yếu
chủ yếu
+ Thận bài tiết nước tiểu.
+ Da bài tiết mồ hôi.
CO2
Phổi
Nước tiểu

Thận

Mồ Hôi

Da


Ngày : 13 / 1 / 2016

Tiết 42 I. BÀI TIẾT:
- Bài tiết là một hoạt động của cơ thể lọc thải các chất dư thừa và
các chất độc hại khác ra mơi trường ngồi.
- Các cơ quan thực hiện bài tiết và sản phẩm thải chủ yếu:
+ Phổi bài tiết CO2.
+ Thận bài tiết nước tiểu.
+ Da bài tiết mồ hơi.
- Vai trò:Giúp duy trì ổn định mơi trường trong cơ thể.
Mệt mỏi, nhức đầu
Hôn mê, tử vong
Khi sự bài tiết các sản phẩm thải bị trì trệ bởi một lí do nào đó
thì các chất thải (CO2, urê, axit uric…) sẽ bị tích tụ nhiều
trong máu, làm biến đổi các tính chất của mơi trường trong cơ
thể. Lúc đó cơ thể bị nhiễm độc có các biểu hiện như mệt mỏi,
nhức đầu, thậm chí tới mức hơn mê và chết.


Ngày : 13 / 1 / 2016

Tiết 42 I. BÀI TIẾT:
II. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU:


Hệ bài tiết nước tiểu
ở trong khoang bụng.

A. Các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu

D. Nang cầu thận và cầu thận phóng to

B. Lát cắt dọc thận

C. Một đơn vị chức năng của thận

Hình 38.1:Sơ đồ cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu


2Thận trái
Thận phả
1i

Mỗi quả thận dài khoảng 10 – 12,5cm, rộng 5–
6 cm, dày 3–4 cm và nặng khoảng 170g. Quả thận
Nang cầu thận
phải thấp hơn quả thận trái. ( thận phải bị đè bởi
Cầu thận
gan to nhất trong
các tạng nên mới như vậy)

Động mạch đến
Động mạch đi
Ống dẫn
nước tiểu3

Ống thận

Bóng đá
4i

D. Nang cầu thận và cầu thận phóng to

Ống đá5i
A. Các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu

Nang cầu thận
và cầu thận

ống thận

Phần tủy
Phần vỏ

Phần
vỏ

Bể thận
Ống dẫn
nước tiểu

B. Lát cắt dọc thận

Ống góp

C. Một đơn vị chức năng của thận

Phần
tuỷ


Hãy quan sát hình 38.1 Sơ đồ cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu thảo luận nhóm ( thời gian: 3
phút) hoàn thành bài tập SGK trang 123 và 124.
Chọn câu trả lời đúng nhất:
1.Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:
a.

Thận, cầu thận, bóng đái.

b.

Thận, ống thận, bóng đái

c.

Thận, bóng đái, ống đái.

d.

Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái

2. Cơ quan quan trọng nhất của hệ bài tiết nước tiểu là:
A. Các cơ quan của
hệ bài tiết nước tiểu

B. Lát cắt dọc thận

a.

Thận

c. Bóng đái

b.

Ống dẫn nước tiểu

d. Ống đái

3. Cấu tạo của thận gồm:
a.

Phần vỏ, phần tủy, bể thận, ống dẫn nước tiểu

b.

Phần vỏ, phần tủy, bể thận

c.

Phần vỏ, phần tủy với các đơn vị chức năng, bể thận

d.

Phần vỏ và phần tủy với các đơn vị chức năng của thận cùng
các ống góp, bể thận

4. Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:

C. Một đơn vị chức
D. Nang cầu thận và cầu
năng của thận
thận phóng to
Hình 38.1:Sơ đồ cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu

a.

Cầu thận, nang cầu thận c. Cầu thận, ống thận

b.

Nang cầu thận, ống thận d. Cầu thận, nang cầu thận, ống thận


Kết quả thảo luận
Nhóm 1

Nhóm 2

Nhóm 3

1.Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:
Nhóm 4

a.

Thận, cầu thận, bóng đái.

b.

Thận, ống thận, bóng đái

1-

1-

1-

1-

c.

Thận, bóng đái, ống đái.

2-

2-

2-

2-

d.

Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái

3-

3-

3-

3-

4-

4-

4-

4-

2. Cơ quan quan trọng nhất của hệ bài tiết nước tiểu là:
a.

Thận

c. Bóng đái

b.

Ống dẫn nước tiểu

d. Ống đái

3. Cấu tạo của thận gồm:

Nang cầu thận
và cầu thận

Ống
thận
Phần tuỷ Thận trái
Phần

ThậBể
n thận
phải

vỏ

Phần vỏ

Ống dẫn

Ống
tiểu
Ống dẫnước
n nướ
c
góp
tiểu B. Lát cắt dọc thận Phần tủy
Bóng đái
ng đá
i vị chức năng của thận
C.ỐMột

đơn
A. Các cơ quan của hệ bài tiết nước tiểu

a.

Phần vỏ, phần tủy, bể thận, ống dẫn nước tiểu

b.

Phần vỏ, phần tủy, bể thận

c.

Phần vỏ, phần tủy với các đơn vị chức năng, bể thận

d.

Phần vỏ và phần tủy với các đơn vị chức năng của thận
cùng các ống góp, bể thận

4. Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:
a.

Cầu thận, nang cầu thận

b.

Nang cầu thận, ống thận

c.

Cầu thận, ống thận

d. Cầu thận, nang cầu thận, ống thận


Ngày : 13 / 1 / 2016

Tiết 42 -

I. BÀI TIẾT:
II. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU:
Hệ bài tiết nước tiểu
1.Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan:
gồm: Thận, ống dẫn nước a. Thận, cầu thận, bóng đái.
tiểu, bóng đái và ống đái b. Thận, ống thận, bóng đái
c.
Thận, bóng đái, ống đái.
* Cấu tạo thận :
d. Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái
- Thận gồm phần vỏ và
phần tủy với các đơn vị
chức năng của thận cùng
các ống góp đổ vào bể
thận
- Thận gồm 2 quả, với
khoảng 2 triệu đơn vị chức
năng

2. Cơ quan quan trọng nhất của hệ bài tiết nước tiểu là:

a.

Thận

c. Bóng đái

b.

Ống dẫn nước tiểu

d. Ống đái

3. Cấu tạo của thận gồm:
a.

Phần vỏ, phần tủy, bể thận, ống dẫn nước tiểu

b.

Phần vỏ, phần tủy, bể thận

c.

Phần vỏ, phần tủy với các đơn vị chức năng, bể thận

d.

Phần vỏ và phần tủy với các đơn vị chức năng của thận cùng các ống góp, bể
thận

4. Mỗi đơn vị chức năng của thận gồm:
a.

Cầu thận, nang cầu thận

c.

Cầu thận, ống thận

b.

Nang cầu thận, ống thận

d.

Cầu thận, nang cầu thận, ống thận


D. Nang cầu thận và cầu thận phóng to



Ngày : 13 / 1 / 2016

Tiết 42 I. BÀI TIẾT:
II. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU:
Hệ bài tiết nước tiểu gồm: Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái và ống đái
* Cấu tạo thận :
- Thận gồm : phần vỏ và phần tủy với các đơn vị chức năng của
thận cùng các ống góp đổ vào bể thận

- Thận gồm 2 quả, với khoảng 2 triệu đơn vị chức năng
* Chức năng của thận: Lọc máu và hình thành nước tiểu.
Cho biết
chức năng
của thận?


- Khi uống rượu bia, chất cồn trong nó có
thể làm thay đổi chức năng của thận và
khiến thận không thể lọc máu

- Chế độ ăn uống giàu protein làm tăng gánh nặng cho thận vì cơ quan này phải tăng cường
làm việc để đào thải một lượng lớn urê ra khỏi cơ thể. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến tổn
thương thận.
- Bạn sẽ có nguy cơ suy thận cao gấp 3 lần do chế độ ăn nhiều thịt (còn được gọi là chế
độ ăn uống có độ axit cao).


Ca ghép thận đầu tiên trên thế giới vào năm 1954
Ở Việt Nam : 6/1992


- Do uống không đủ nước hoặc lúc
uống thì uống quá nhiều, không uống
đều trong cả ngày dẫn tới sự lắng đọng
các chất tạo
thành
sỏi trong
cơ thể.
Có

những
biện
Do đường
tiểu có vấn đề làm cho
-Uống đủ nước (khoảng 2 lít- mỗi
ngày)
pháp
nào
bảo
vệ
nước tiểu
không
thoátđể
được
hết ra
Để lâuquá
ngàymặn,
bị tích quá
trữ, lắng
-Không ăn thức ăn quá nhiềungoài.
protein,
chua..
hệ
bài
tiết?
và tạo thành sỏi
tăng cường các loại trái cây đọng
và rau
quả để bảo vệ thận. 
- Do bị nhiễm trùng bộ phận sinh dục: Vệ

không sạch sẽ dẫn tới vi trùng có cơ hội
-Không ăn thức ăn ôi thiu vàsinh
nhiễm
chất độc
xâm nhập gây viêm đường tiết niệu, tạo mủ
khiến lắng đọng các chất bài tiết của cơ thể từ
-Giữ vệ sinh cho cơ thể và cho
hệ bài tiết nước tiểu
đó hình thành sỏi.
-Ngoài ra có những nguyên nhân hiếm gặp
-Không nên nhịn tiểu
như xuất hiện các di vật trọng bàng quang và
những di vật đó sẽ làm lắng đọng tạo thành
-Hạn chế rượu, bia
sỏi.


Ngày : 13 / 1 / 2016

Tiết 42 I. BÀI TIẾT:
-Bài tiết là một hoạt động của cơ thể lọc thải các chất dư thừa và các chất độc
hại khác ra môi trường ngoài.
- Các cơ quan thực hiện bài tiết và sản phẩm thải chủ yếu:
+ Phổi bài tiết CO2.
+ Thận bài tiết nước tiểu.
+ Da bài tiết mồ hôi.
- Vai trò: Giúp duy trì ổn định môi trường trong cơ thể.
II. CẤU TẠO CỦA HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU:
Hệ bài tiết nước tiểu gồm: Thận, ống dẫn nước tiểu, bóng đái và ống đái
* Cấu tạo thận :

- Thận gồm: phần vỏ và phần tủy với các đơn vị chức năng của thận
cùng các ống góp đổ vào bể thận
- Thận gồm 2 quả, với khoảng 2 triệu đơn vị chức năng
* Chức năng của thận: Lọc máu và hình thành nước tiểu.


Hoàn thành bài tập sau:
Hãy xếp các cặp ý tương ứng trong bảng sau:
Câu hỏi
1. Các sản phẩm thải
chủ yếu của cơ thể là gì?

Các câu lựa chọn
A. Lọc máu và hình thành
nước tiểu

2. Bài tiết có vai trò như B. Thận, ống dẫn nước
tiểu, bóng đái, ống đái
thế nào?
3. Các sản phẩm cần được C. 2 triệu
bài tiết phát sinh từ đâu?
4. Hệ bài tiết nước tiểu
có cấu tạo như thế nào?

D. CO2 , nước tiểu, mồ
hôi.

5. Thận có bao nhiêu
đơn vị chức năng?

E. Các hoạt động TĐC
của tế bào và cơ thể
F. Giúp cơ thể thải các
chất độc hại ra MT

6. Thận có chức năng
gì?

Trả lời


Bài tiết là gì

BÀI TIẾT

Các sản
phẩm tiết
Vai trò

BÀI TIẾT
VÀ CẤU
TẠO HỆ
BÀI TIẾT
NƯỚC
TIỂU
Cấu tạo
CẤU TẠO HỆ BÀI
TIẾT NƯỚC TIỂU

Chức năng

HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
- Học bài, trả lời câu hỏi SGK trang 124.
- Đọc mục Em Có Biết
- Chuẩn bị bài : BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
+ Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào ?
+ So sánh nước tiểu đầu với nước tiểu chính thức;
nước tiểu đầu và máu?