skkn phương pháp dạy vật lý

TRANG 1

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
TRƯỜNG

----  ----

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TỔ CHỨC TRÒ CHƠI VẬT LÝ VUI
TRONG GIẢNG DẠY Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Năm học


TRANG 2

MỤC LỤC
1. Tính cấp thiết của đề tài:.........................................................................................................3
2. Mục đích nghiên cứu:.............................................................................................................4
3. Phương pháp nghiên cứu:.......................................................................................................4
3.1. Nghiên cứu lý thuyết:......................................................................................................4
3.2. Nghiên cứu thực nghiệm: ...............................................................................................4
II. PHẦN NỘI DUNG:........................................................................................................................5
1. Những yêu cầu của một trò chơi vật lí: ...................................................................................5
2. Một số trò chơi vật lí:..............................................................................................................6
2.1. Trắc nghiệm vật lí:............................................................................................................6
2.2. Trò chơi lật hình:..............................................................................................................6
2.3. Đố vui ô chữ vật lí:...........................................................................................................7
2.4. Đố vui ba dữ kiện vật lí:....................................................................................................7
3. Qui trình tổ chức trò chơi vật lí:..............................................................................................8

4. Một số công cụ hỗ trợ thiết kế trò chơi trong Powerpoint 2007:...........................................8
5. Kiểm nghiệm thực tế:..............................................................................................................9
III. KẾT LUẬN:................................................................................................................................10
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................................12
PHỤ LỤC 2: ĐỐ VUI Ô CHỮ VẬT LÍ.................................................................................................15

P HỤ LỤC 3: ĐỐ VUI BA DỮ KIỆN VẬT LÍ............................................16


TRANG 3

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Mục đích dạy học ngày nay ở nước ta và trên thế giới không chỉ dừng lại ở
việc truyền thụ cho học sinh những tri thức, kỹ năng mà loài người đã tích lũy
được trước đây, mà còn đặc biệt quan tâm đến việc bồi dưỡng cho học sinh năng
lực sáng tạo ra những tri thức mới, phương pháp mới, cách giải quyết vấn đề mới
phù hợp với hoàn cảnh của mỗi đất nước, mỗi dân tộc. Vì lẽ đó, người giáo viên
cần phải nghiên cứu cải thiện chất lượng dạy học.
Nghiên cứu tâm lý học lứa tuổi trung học phổ thông, chúng ta thấy học sinh
phổ thông rất có ý thức trong học tập, thích nghiên cứu, tự học và thích tìm tòi
nhưng các em cũng rất dễ sa đà nếu nhà trường và gia đình không quan tâm đúng
mức đến tâm tư, nguyện vọng của các em. Do đó, cần có hình thức dạy học vui
vẻ, cuốn hút để thực hiện thắng lợi mục đích của quá trình dạy học. Thực tế cuộc
sống luôn tác động đến các em, làm hình thành ở các em động cơ học tập có thể
tích cực hoặc ngược lại. Vì lẽ đó, chúng ta cần làm cho các em thêm yêu môn
học hơn để phát huy tối đa những yếu tố tích cực và hạn chế những động cơ tiêu
cực không có lợi cho quá trình dạy học.
Nghiên cứu các quan điểm của quá trình dạy học, tôi thấy đa số các tiết dạy
thường là thầy chỉ đạo, học trò có hoạt động tích cực và biết tự điều chỉnh để học

tốt hơn. Như vậy, yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm kiếm một hình
thức dạy học mới phù hợp hơn.
Nghiên cứu về các nhiệm vụ của người giáo viên vật lí, tôi thấy cần phải chú
ý tới việc vừa dạy học, vừa phát triển tư duy nhận thức của học sinh.
Nghiên cứu các hình thức dạy học vật lí , tôi nhận thấy rằng hình thức dạy
học thông qua trò chơi có thể góp phần thực hiện tốt mục đích của quá trình dạy
học, đáp ứng yêu cầu thực tiễn ở các trường trung học phổ thông giai đoạn hiện
nay.


TRANG 4

Vì tất cả những lí do nêu trên mà tôi đã lựa chọn hình thức dạy học thông qua trò
chơi để tăng cường tri thức, kỹ năng vật lí cho học sinh. Với sáng kiến “TỔ
CHỨC TRÒ CHƠI VẬT LÝ VUI TRONG GIẢNG DẠY Ở TRƯỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG”, tôi mong muốn sẽ đem đến nhiều kiến thức và kinh
nghiệm thực tế đóng góp vào việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh,
tạo tiền đề để học sinh được vững bước vào cuộc sống lao động trong tương lai.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Về lý thuyết: Đưa ra nguyên tắc thiết kế một số trò chơi vật lí, qui trình thiết kế
và hướng dẫn sử dụng một số lệnh trong Powerpoint để hỗ trợ cho thiết kế.
- Về thực nghiệm: Tổ chức được ít nhất 1 tiết dạy trên một lớp trong một học kì
có lồng ghép trò chơi vào bài giảng.
3. Phương pháp nghiên cứu:
3.1. Nghiên cứu lý thuyết:
- Nghiên cứu các trò chơi qua tài liệu, trên internet và trên truyền hình.
- Tổng hợp và lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc thù của môn học.
- Xây dựng nguyên tắc trò chơi dựa trên lý thuyết đã nghiên cứu.
- Nghiên cứu một số công cụ hỗ trợ cho việc thiết kế trò chơi trên phầm mềm
powerpoint 2007.

3.2. Nghiên cứu thực nghiệm:
- Thiết kế trên phần mềm powerpoint một số trò chơi vật lý.
- Bước đầu lồng ghép tổ chức trong các tiết bài tập ở các lớp mà tôi đang giảng
dạy.


TRANG 5

II. PHẦN NỘI DUNG:
1. Những yêu cầu của một trò chơi vật lí:
Vật lí học là khoa học thực nghiệm, vì vậy giáo viên cần thiết phải thực
hiện thành thạo các hành động vật lí như: thiết kế, chế tạo dụng cụ thí nghiệm,
mô hình hóa một hiện tượng hoặc một thực thể vật lí cho đến các hoạt động cụ
thể như lắp ráp thực hiện thí nghiệm, sử dụng thông thạo các máy đo, lấy số liệu,
phán đoán kết quả,… Như vậy, muốn học tốt vật lí thì phải luôn thực hiện tốt các
hành động vật lí.
Hành động vật lí còn là cách suy nghĩ, cách làm bên những sự việc cụ
thể hàng ngày có tính chất vật lí. Khi tiếp xúc với những hiện tượng vật lí, quá
trình vật lí, học sinh biết đặt câu hỏi đúng chỗ, có khả năng giải thích các hiện
tượng và các quá trình ấy,…
Để học sinh có nhiều cơ hội thực thi những hành động vật lí thì chúng
ta nên lồng ghép nhiều phương pháp và phương tiện dạy học, nhằm thu hút học
sinh cả lớp tham gia hoạt động, trong đó có hình thức dạy học thông qua trò chơi
vật lí. Tức là từ trò chơi mà lồng ghép kiến thức vật lí vào, làm cho học sinh có
những giây phút thoải mái hoạt động, làm giảm bớt căng thẳng nhưng vẫn đảm
bảo học tốt. Muốn trò chơi đem đến hiệu quả giáo dục cao thì cần phải thiết kế
trò chơi với các yêu cầu như sau:
-

Trò chơi phải có mục đích giáo dục rõ rệt.

-

Trò chơi phải có nội dung phong phú, dựa trên kiến thức chuyên môn,

mang tính khoa học và phải gắn liền với các yêu cầu giáo dục trong trường và
ngoài xã hội ở từng thời điểm cụ thể.
-

Hình thức tổ chức phải gọn nhẹ, dễ hiểu, dễ nhớ, hấp dẫn, vui tươi, lành

mạnh và thời lượng vừa phải hợp lý.
-

Trò chơi phải thu hút đông đảo học sinh tham gia, nhằm phát huy sự ham

hiểu biết, giàu trí tưởng tượng, biết suy luận, nhanh trí, khéo léo, sôi nổi nhưng
không ồn ào, tư duy sâu sắc nhưng không quá trầm lặng.


TRANG 6

-

Trong trò chơi, người làm chủ là học sinh. Song giáo viên có vai trò rất

quan trọng, là người hướng dẫn học sinh tổ chức trò chơi, khéo léo dẫn dắt các
em học sinh tự giác tham gia.
2. Một số trò chơi vật lí:
2.1. Trắc nghiệm vật lí:

-

Nguyên tắc: Các câu trắc nghiệm được lựa chọn trong chương trình học

sách giáo khoa, mỗi câu có một lựa chọn đúng nhất trong 4 lựa chọn A, B, C, D.
Các đội sẽ được chuẩn bị trước các bảng trả lời với các chữ cái “A, B, C, D”.
Mỗi đội sẽ thảo luận trong thời gian qui định và đưa ra đáp án đúng nhất bằng
cách giơ đáp án trả lời theo yêu cầu của ban tổ chức (có thể là 10 giây sau khi
nghe ban tổ chức đọc xong câu hỏi). Đội nào có số câu trả đúng nhiều hơn sẽ
chiến thắng.
-

Phương tiện tổ chức: Thiết kế các câu trắc nghiệm, quy định thời gian trả

lời câu hỏi trên powerpoint và trình chiếu trên máy tính.
-

Hình thức chơi: Chia theo tổ, nhóm .

2.2. Trò chơi lật hình:
-

Nguyên tắc: Khuất sau các câu hỏi là một bức tranh của nhà Khoa học

hoặc nội dung mà chúng ta cần truyền tải kiến thức tới học sinh. Chia bức tranh
thành nhiều mảnh nhỏ tùy theo số câu hỏi, mỗi mảnh sẽ mang nội dung của một
câu hỏi đố vui. Nếu học sinh trả lời đúng thì phần khuất sau câu hỏi đó sẽ hiện ra
và các em có thể đoán nội dung của bức tranh. Khi đã đoán đúng nội dung bức
ảnh thì trò chơi kết thúc (xem phụ lục 1).
-

Phương tiện tổ chức: Thiết kế trò chơi trên powerpoint và trình chiếu trên

máy tính hoặc in trên giấy khổ lớn, hay có thể sử dụng bảng dính.
-

Hình thức chơi: Chia đội. Các đội chọn câu hỏi và trả lời theo lượt. Đội

nào không trả lời được sẽ chuyển câu hỏi cho khán giả. Đội nào có nhiều câu trả
lời đúng sẽ chiến thắng.


TRANG 7

2.3. Đố vui ô chữ vật lí:
-

Nguyên tắc:
+ Cách tạo ô chữ thường: Để có ô chữ vật lý có ý nghĩa và hay thì

chúng ta nên chọn chủ đề cho ô chữ. Chủ đề đó chính là nội dung của ô chữ hàng
dọc. Từ ô chữ hàng dọc này, chúng ta đặt từ khóa cho các ô hàng ngang. Dựa
vào từ khóa để đặt câu hỏi cho từng hàng ngang.
+ Ô chữ ở mức độ khó hơn: Tương tự như trên nhưng chủ đề của ô
chữ không nhất thiết phải đặt trong ô hàng dọc mà đặt trong từng ô riêng rẽ của ô
hàng ngang. Mỗi câu hỏi trả lời đúng ở ô hàng ngang sẽ cung cấp một từ khóa
cho chủ đề. Khi các từ khóa từ từ hiện ra thì chúng được xếp theo trình tự giải
đáp, sau đó người chơi phải sắp xếp lại tất cả các từ khóa và dự đoán chủ đề của
ô chữ. Chú ý, người chơi không nhất thiết phải trả lời hết các câu hỏi, khi đoán
đúng chủ đề thì trò chơi kết thúc. Đội nào có số câu trả lời đúng nhiều nhất sẽ

chiến thắng (xem phụ lục 3).
-

Phương tiện tổ chức: Sử dụng phần mềm powerpoint để thiết kế trò chơi

và trình chiếu trên máy tính.
-

Hình thức chơi: Chia đội hoặc sử dụng chơi cho cả lớp vào cuối tiết học để

củng cố bài.
2.4. Đố vui ba dữ kiện vật lí:
-

Nguyên tắc: Đầu tiên ta đưa ra câu hỏi ở dạng khái niệm hoặc về lịch sử

vật lí, kiến thức vật lí, hiện tượng vật lí,.. Ví dụ như: Ông là ai? Đại lượng nào?
Hiện tượng gì? Sau đó đưa ra từng dữ kiện (thông thường là ba dữ kiện) gợi ý
dần dần cho câu trả lời đúng. Dữ kiện thứ nhất ở mức độ khó nhất (hầu như chưa
gợi ý gì), dữ kiện thứ hai ở mức độ trung bình (có gợi ý) và dữ kiện thứ ba ở
mức độ dễ nhất (gợi ý gần tới câu trả lời đúng) (xem phụ lục 4). Nếu học sinh trả
lời đúng ở dữ kiện thứ nhất sẽ được 30 điểm/câu, dữ kiện thứ hai là 20 điểm/câu,
dữ kiện thứ ba là 10 điểm/câu. Mỗi dữ kiện cách nhau 10 giây.


TRANG 8

-

Phương tiện tổ chức: Dùng phần mềm powerpoint để thiết kế trò chơi và

trình chiếu trên máy tính và học sinh dành quyền ưu tiên trả lời bằng cách giơ tay
hoặc bấm chuông (nếu có). Hoặc đơn giản hơn là viết các câu hỏi theo thứ tự rồi
cho học sinh bốc thăm, khi bốc được số nào thì ban giảm khảo đọc từng dữ kiện
theo thời gian qui định. Thực hiện theo cách này dễ làm và không mất nhiều thời
gian cho việc thiết kế trên máy tính.
-

Hình thức chơi: Chia đội. Thực hiện ngay trên lớp học hoặc vào các buổi

sinh hoạt dưới cờ.
3. Qui trình tổ chức trò chơi vật lí:
Để thực hiện một trò chơi vật lí, người dạy vật lí cần phải thực hiện theo
một qui trình cụ thể như sau:
- Bước 1: Xây dựng thể lệ trò chơi. Thể lệ có thể dựa trên nguyên tắc đã nêu,
cũng có thể bỏ bớt hay bổ sung thêm tùy điều kiện thực tế.
- Bước 2: Lựa chọn nội dung, chủ đề cần tuyên truyền.
- Bước 3: Xây dựng hình thức và kết cấu câu hỏi.
- Bước 4: Thiết kế trò chơi trên phần mềm. Lựa chọn phần mềm thích hợp, sao
cho đảm bảo dễ thiết kế, dễ sửa chữa, hiệu chỉnh, giao diện đẹp. Phải thiết kế sao
cho thí sinh lựa chọn từ câu hỏi một cách ngẫu nhiên. Mỗi lần thí sinh chọn câu
hỏi nào thì câu đó đổi màu hoặc nhấp nháy đồng thời xuất hiện nội dung gợi ý.
Nếu học sinh trả lời đúng, đáp án sẽ được mở ra, ngược lại, câu hỏi đó vẫn là bí
mật nhưng màu sắc phải khác để thông báo với người chơi rằng câu hỏi này đã
được chọn. Nên thiết kế trên một trang màn hình. Cần thiết lập hiệu ứng thời
gian, chuông đồng hồ, chấm điểm để trò chơi thêm sinh động, gay cấn và hấp
dẫn hơn [1].
- Bước 5: Tổ chức trò chơi.
- Bước 6: Tổng kết và rút kinh nghiệm.
4. Một số công cụ hỗ trợ thiết kế trò chơi trong Powerpoint 2007:

- Tạo liên kết trang:


TRANG 9

+ Vào Insert\Shapes, lựa chọn đối tượng, vẽ lên slide.
+ Click phải lên đối tượng, chọn Hyperlink.
+ Trong hộp thoại Insert Hyperlink chọn <Place in this document>,
sau đó vào <Slide Titles> và chọn trang cần liên kết đến.
+ Mở đến trang đã liên kết, cũng thực hiện các bước tương tự để tạo
liên kết ngược lại vị trí ban đầu. Chú ý nên chọn hình mũi tên quay ngược trở lại
để dễ dàng lựa chọn khi trình chiếu.
- Tạo hiệu ứng biến mất: Chọn đối tượng cần biến mất, vào Animations\
Custom Animation\Add effect\exit, sau đó có thể lựa chọn kiểu biến mất tùy ý.
- Tạo hiệu ứng gỡ đối tượng: Tức là khi nhấp chuột vào đối tượng thì đối
tượng đổi màu (xem phần hiệu ứng đổi màu), sau đó biến mất (xem phần hiệu
ứng biến mất), khuất bên dưới là thông tin cần cung cấp sau câu trả lời đúng của
học sinh.
+ Xếp hiệu ứng theo thứ tự là đổi màu trước khi biến mất.
+ Vào dấu mũi tên bên phải hiệu ứng chọn Effect options.
+ Trong hộp thoại Diamond chọn Timing, sau đó đánh dấu check
vào Start effect on click of

. Tiếp theo vào danh sách chọn

đối tượng muốn nhấp chuột vào và chọn Ok.
- Tạo âm thanh: Cũng vào Effect options\Sound và chọn âm thanh cần
trình diễn.
5. Kiểm nghiệm thực tế:
Xuất phát từ thực tế giảng dạy, từ khả năng vận dụng của học sinh và

khả năng xử lí tình huống của học sinh, tôi thấy cần phải lồng ghép vào một
phương pháp dạy học mới để giúp học sinh hiểu sâu hơn kiến thức bài học trong
sách giáo khoa. Vì vậy, tôi đã lựa chọn từng trò chơi và lồng ghép phù hợp vào
từng nội dung bài giảng. Thời gian lồng ghép thường là đầu tiết học với mục
đích kiểm tra bài cũ và cuối tiết học để củng cố bài. Thời gian tối đa cho việc tổ


TRANG 10

chức trò chơi dạng này thường là khoảng 5-10 phút. Ngoài ra, tôi còn lồng ghép
vào tiết ôn tập cuối chương để rèn luyện cho học sinh biết tổng hợp kiến thức đã
học, phát hiện ra mối tương quan của toàn chương trình học để khắc sâu hơn nữa
kiến thức vật lí. Thời gian có thể khoảng 15 phút. Trong trường hợp này nên
phối hợp nhiều trò chơi để tăng sức hấp dẫn và thu hút được học sinh tham gia.
Vận dụng lí thuyết nêu trên vào thực tế, tôi đã tổ chức được các trò chơi ở
các lớp như 10A1, 10A2, 10A3,10A4, 10A5, 10A6 và 10A7 với trò chơi đã nêu
ở trên. Kết quả là tất cả học sinh đều hứng thú tham gia, kiến thức bài học nhớ
lâu hơn. Hôm nào có trò chơi là các em rất hứng thú học tập, tâm lí thoải mái và
tham gia tích cực cho các hoạt động giữa thầy và trò.
Tuy kết việc tổ chức còn khó khăn do hạn chế về mặt thời gian và phương
tiện nhưng cũng khẳng định rằng phương pháp này đã mang lại hiệu quả trong
quá trình dạy và học. Vì vậy, trò chơi vật lí cần được nghiên cứu và lồng ghép
vào bài giảng vật lí để góp phần thực hiện tốt hơn mục đích dạy học.
III. KẾT LUẬN:
Các trò chơi này không chỉ được áp dụng trong tiết học, trong những buổi
ôn tập mà còn có thể mở rộng thành những buổi thi đua sinh hoạt dưới cờ.
Trường phổ thông có thể nghiên cứu và ứng dụng, đưa ra kế hoạch với từng chủ
đề hoạt động theo tháng hoặc tổ chức ngoại khóa, Khi đó sẽ tổ chức một buổi thi
giữa các khối lớp, hoặc chọn mỗi lớp một học sinh, chia thành 2 đội chơi, kết
hợp với trò chơi dành cho khán giả. Có như vậy thì buổi sinh hoạt dưới cờ sẽ

thêm đa dạng về nội dung, phong phú về hình thức, kích thích tư duy của học
sinh, góp phần tạo tình yêu đối với môn học, đối với thầy cô, trường lớp, bạn bè.
Trong sáng kiến kinh nghiệm tôi trình bày trên đã thực hiện trên một số
lớp và thấy được những hiệu quả nhất định, trong quá trình thực hiện có thể có
những điểm chưa thực sự hiệu quả cao hoặc cần chỉnh sửa thêm để hoàn chỉnh,
rất mong quý thầy cô đồng nghiệp xem tham khảo, áp dụng , và đóng góp thiện


TRANG 11

hơn, nhằm một mục đích chung là nâng cao chất lượng dạy học, phát huy tính
tích cực trong dạy và học. Tôi xin chân thành cảm ơn.


TRANG 12

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thạc sĩ Nguyễn Văn Cần, Nghiên cứu, khai thác Visual Basic trong
Microsoft PowerPoint để thiết kế trò chơi đoán ô chữ phục vụ đố
vui để học và dạy học, 2007.
2. Tô Xuân Giáp, Phương tiện dạy học, Nhà xuất bản giáo dục, 1998.
3. Nguyễn Minh Hoàng, Tìm hiểu khoa học qua trò chơi vật lý, Nhà
xuất bản trẻ, 2003.
4. Nguyễn Trí Hoàng, Thiết kế mẫu một số môđun giáo dục môi
trường ngoài giờ lên lớp, Nhà xuất bản giáo dục,1998.
5. Nguyễn Đức Thâm, Tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh
trong dạy học vật lý ở trường phổ thông, Nhà xuất bản Đại học
quốc gia Hà Nội, 1999.
6. Bùi Sỹ Tụng và nhiều tác giả, Tài liệu bồi dưỡng giáo viên dạy
chương trình và sách giáo khoa thí điểm lớp 11 môn Hoạt động

giáo dục ngoài giờ lên lớp, Nhà xuất bản giáo dục, 2004.


TRANG 13

PHỤ LỤC 1: TRÒ CHƠI LẬT HÌNH
- Thể lệ: Xem phần 2.2.
- Nội dung ôn tập: Chương Động lực học chất điểm.
- Mục đích giáo dục:
+ Giúp học sinh nhớ lại kiến thức Chương Động lực học chất điểm.
+ Cung cấp thêm thông tin về nhà Vật lí nổi tiếng ISAAC NEWTON.
CÂU 1

CÂU 2

CÂU 3

CÂU 4

CÂU 5

CÂU 6

CÂU 7

CÂU 8

TỪ

KHÓA

NỘI DUNG CÂU HỎI
STT

CÂU HỎI

1

Định luật nào nói về tính chất quán tính ?

2

Lực nào giữ cho mặt trăng chuyển động
Lực hấp dẫn
gần như tròn đều xung quanh trái đất ?

3

Một máy bay đang bay , thả rơi một quả Có dạng một nhánh của
đạn, quỹ đạo của quả đạn như thế nào ?
Parabol.

4

Hai lực luôn tồn tại đồng thời trong khi
Lực và phản lực
các vật tương tác gọi là gì ?

5

Quan hệ giữa lực hấp dẫn và khoảng cách Lực hấp dẫn tỉ lệ nghịch với
như thế nào ?
bình phương khoảng cách.

6

ĐÁP ÁN
Định luật I Niu - tơn

Nếu một vật đang chuyển động bỗng Vật tiếp tục chuyển động
nhiên các lực tác dụng lên vật mất đi thì thẳng đều.


TRANG 14

vật sẽ chuyển động như thế nào ?
7

Điểm đặt của trọng lực gọi là gì ?

8

Đối với dây thép hoặc dây cao su bị kéo
Lực căng
dãn thì lực đàn hồi gọi là gì ?

9

Một vật đặt trên một chiếc cân trong
thang máy, khi thang máy đi lên nhanh Trọng lượng của vật tăng :

dần đều với gia tốc a, trọng lượng của vật P’=(a+g)m
thay đổi như thế nào?

10

Có hai viên bi ở cùng độ cao, một viên
được ném ngang, một viên thả rơi tự do, Rơi chạm đất cùng lúc
viên bi nào chạm đất trước?

Từ
khóa

Đây là nhà bác học nào ?

Trọng tâm.

ISAAC NEWTON


TRANG 15

PHỤ LỤC 2: ĐỐ VUI Ô CHỮ VẬT LÍ
- Thể lệ: Xem phần 2.4.
- Nội dung cần ôn tập: chương các định luật bảo toàn Vật lý lớp 10 ban cơ bản.
- Mục đích giáo dục:
+ Ôn tập kiến thức chương các định luật bảo toàn.
+ Tạo cho học sinh khả nảng phản ứng linh hoạt trước các câu hỏi mình
gặp phải.
1, Ô CHỮ :
1

2
3
4
5
6
7
8
Ô TỪ KHÓA :

2, Nội dung câu hỏi :
Câu 1. Một vật đang nằm yên ở một độ cao h so với mặt đất có thể có dạng
năng lượng nào ?
Câu 2. Đây là tên của một nhà máy điện lớn trên sông Sê San, được xem là
nguồn điện lớn nhất của Tây Nguyên.
Câu 3. “Trong quá trình chuyển động của một vật, động năng có thể ...
thành thế năng” . tìm từ còn thiếu trong câu trên.
Câu 4. Trong quá trình chuyển động của vật chỉ chịu tác dụng của trọng lực
thì cơ năng là đại lượng như thế nào ?


TRANG 16

Câu 5.

Đây là dạng năng lượng một vật có được do nó đang chuyển động .

Câu 6.

Đây là một cách làm thay đổi động năng của một vật.

Câu 7.

Đây là đại lượng đặc trưng cho tốc độ sinh công.

Câu 8. Khi một lò xo bị biến dạng thì nó dự trữ một năng lượng gọi là thế
năng .... (điền từ còn thiếu).

Hàng dọc trong khung in đậm là từ gì?
ĐÁP ÁN:
T

H

Ế

N

Ă

N

G

Y

A

L

Y

C

H

U

Y

Ể

N

H

Ó

K

H

Ô

N

G

Đ

Ổ

I

Đ

Ộ

N

G

N

Ă

N

G

T

H

Ự

C

H

I

Ệ

N

C

Ô

N

G

S

U

Ấ

T

Đ

À

N

H

Ồ

I

Đ

I

Ô TỪ KHÓA :
T

H

Ủ

Y

Ệ

N

A

C

Ô

N

G

TRANG 17

PHỤ LỤC 3: ĐỐ VUI BA DỮ KIỆN VẬT LÍ
- Thể lệ: Xem phần 2.5.
- Nội dung ôn tập: Chương chất khí vật lý 10CB.
- Mục đích giáo dục:
+ Giúp học sinh ôn tập Chương chất khí vật lý 10CB.
+ Cung cấp thêm nhiều thông tin bổ ích của các nhà khoa học, cũng như
các hiện tượng vật lý,... thông qua các câu hỏi.
STT
1

Câu hỏi
Ông
ai?

Ba dữ kiện

Đáp án

là - Ông là nhà bác học người Anh sinh năm 1627 Bôi lơ –
mất năm 1691

Mariot

- Ông là một trong những người nghiên cứu ra
các định luật về chất khí
- Ông có một định luật mang tên ông, nói về quá
trình Đẳng nhiệt.

2

Quá trình - Quá trình này trên đồ thị p-T có dạng là một Quá trình
gì ?

đường thẳng xiên góc, kéo dài đi qua gốc tọa độ.

đẳng tích.

- trong quá trình này nếu nhiệt độ tăng thì áp suât
tăng tỉ lệ thuận với nhiệt độ tuyệt đối.
- là quá trình biến đổi trạng thái mà khí được
đựng trong bình kín có thể tích không đổi
3

Đại

- Đại lượng này là một thông số của chất khí , có Nhiệt độ.

lượng gì? liên quan mật thiết đến nội năng của khí.
- Nếu đại lượng này không đổi thì áp suất của một
lượng khí xác định tỉ lệ nghịch với thể tích của
nó.
- có thể đo bằng nhiệt kế.
4

Đây
loại

là - loại lực này chỉ có tác dụng trong khoảng cách Lực tương

lực rất nhỏ.

tác

phân


TRANG 18

gì ?

- khi khoảng cách giảm nó trở thành lực đẩy, khi tử
khoảng cách tăng nó trở thành lực hút.
- Lực này liên kết các nguyên tử, phân tử với
nhau.

5

Ông

là - nhà hoá học và vật lí Pháp, nổi tiếng do đã tìm

ai?

ra những định luật về các chất khí; xây dựng

Gay-Luyxac

phương pháp phân tích thể tích.
- Ông đã cùng nhà bác học Sac-lơ nghiên cứu ra

định luật về chất khí lý tưởng.
- Định luật mang tên ông nói về quá trình đẳng
áp.
Trên đây là một số phụ lục về các trò chơi vật lý vui có thể lồng ghép
trong các giờ học, các tiết bài tập, tiết ôn tập... trên cơ sở đó có thể thay đổi nội
dung cho phù hợp với đối tượng học sinh và với nội dung ôn tập.

(HẾT)