Một số biện pháp gây hứng thú học tập theo nhóm ở môn Toán lớp 3

I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Một con người thành công là một con người cần phải có giáo dục, như
chúng ta đã biết trong những năm gần đây giáo dục được toàn xã hội quan tâm vì
giáo dục là nền tảng không thể thiếu trong một con người và nó chính là cơ sở và
là nền móng vững chắc tạo ra một thế hệ trong tương lai có đủ Trí-Đức-Thể-Mĩ
xứng danh với một đất nước đang trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Bản thân là một giáo viên thực hiện công tác giáo dục nắm được mục tiêu
năm học là thực hiện mục tiêu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục Việt Nam
theo nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng, Chương trình hành động của ngành
Giáo dục & Đào tạo. Toàn ngành giáo dục chú trọng phát triển nguồn nhân lực,
đẩy mạnh phong trào thi đua “Dạy tốt – Học tốt”, thực hiện những giải pháp đột
phá và những biện pháp lâu dài nhằm phát triển giáo dục.
Trước những đòi hỏi của thực tiễn, nước ta trên con đường hội nhập và
phát triển thì đổi mới giáo dục gắn liền với đổi mới phương pháp dạy học là hết
sức cần thiết. Luật giáo dục công bố năm 2005 Điều 28.2 có ghi “ Phương pháp
dạy học phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của
học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học. Bồi dưỡng phương pháp tự
học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn,
tác động đến tình cảm đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh ở môn
Toán.
Môn toán ở lớp 3 là môn học thống nhất, tích hợp các nội dung giáo dục
toán học và các nội dung giáo dục khác, với số học là hạt nhân của môn toán lớp
3. Vì số học góp phần chủ yếu vào việc hình thành và phát triển kĩ năng tính toán,
một trong số các kĩ năng cơ bản của người lao động thế kỉ XXI. Thời lượng dạy
số học chiếm 70% tổng thời gian dạy học toán ở lớp 3.
Toán 3 củng cố và phát triển các nội dung của toán 1 và đặc biệt của toán 2;
bước đầu hoàn thiện kiến thức và kĩ năng của môn toán trong giai đoạn các
1


lớp1,2,3; chuẩn bị cho học sinh chuyển sang giai đoạn học tập phát triển tiếp theo

ở lớp 4 và lớp 5.
Qua những năm trực tiếp giảng dạy và vận dụng các phương pháp cũng
như những kĩ thuật trong dạy học, việc đảm nhận 2 năm giảng dạy ở lớp 3. Bản
thân nhận thấy mình vận dụng phương pháp dạy học theo nhóm vào dạy môn
toán gây hứng thú và mang lại hiệu quả khả quan, học sinh nắm bài tại lớp,
không khí lớp học thể hiện rõ tính thân thiện. Đó cũng là một trong những thành
công đưa chất lượng giảng dạy ngày càng cao đáp ứng với đòi hỏi thực tế của xã
hội. Vì thế mà bản thân mạnh dạn trao đổi đề tài: Một vài biện pháp giúp học
sinh lớp 3 hứng thú học tập theo nhóm ở môn Toán.
II/ NHỮNG BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Phương pháp dạy học nhóm là tập trung vào hoạt động học tập tạo ra sự
chuyển biến từ học tập thụ động sang học tập chủ động phát huy khả năng tự học
ngay từ đầu. Học tập theo nhóm nhấn mạnh vai trò quan trọng hoạt động của cá
nhân trong quá trình làm việc cùng nhau, còn đề cao sự tương tác và ràng buộc
lẫn nhau giữa các học sinh. Sự phân chia nhiệm vụ và công việc trong nhóm thể
hiện mức độ hợp tác trong học tập. Nói cách khác học tập theo nhóm học tập với
những “ nguyên liệu” thu được từ những thành viên trong nhóm. Sự hợp tác học
tập trong nhóm nhằm phát triển ở học sinh những kĩ năng nhận thức, kĩ năng giao
tiếp xã hội, tích cực hóa hoạt động học tập và tạo cơ hội bình đẳng trong học tập.
Vì thế bản thân của người dạy cần có những kế hoạch ở bài dạy cụ thể
cũng như nhiệm vụ giao đến các nhóm theo hướng phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo gây sự hứng thú trong học tập của các em. Đòi hỏi người giáo
viên phải đưa ra các biện pháp tối ưu nhất phù hợp với phương pháp đổi mới, phù
hợp với kiến thức kĩ năng bài học. Đó là một việc không dễ để thành công trong
sự nghiệp giáo dục mà người giáo viên phải kiên trì, vận dụng một cách linh hoạt
các phương pháp, kĩ thuật dạy học gây hứng thú trong việc học nhóm ở môn toán
2


lớp 3. Trong đổi mới phương pháp dạy học phải có sự hợp tác giữa thầy và trò, sự

phối hợp nhịp nhàng giữa hoạt động dạy và hoạt động học thì mới thành công.
Do đó tôi đưa ra các biện pháp như sau:
1. Cách tạo nhóm trong quá trình học tập:
Đối với việc rèn luyện phương pháp học theo nhóm tập cho học sinh không
chỉ là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là mục tiêu dạy học, tự
học là một trong những phương pháp cốt lõi, tối ưu.
Chính vì thế, chúng ta có thể mạnh dạn nói rằng: Nếu người dạy tích cực
rèn luyện cho các em tạo nhóm ngẫu nhiên và nhóm tự có bằng các con vật thẻ
từ, hình ảnh, phép tính câu thơ, bài hát vè phù hợp với môn mình đang học tạo
cho các em có kĩ năng, thói quen, tự tạo nhóm khi nghe lệnh thì sẽ tạo cho các em
lòng ham học, khơi dậy nội lực trong mỗi con người và tất nhiên kết quả học tập
sẽ nâng lên gấp bội.

Tạo nhóm ngẫu nhiên bằng bông hoa và ngôi sao.
2. Cách sắp xếp bàn ghế trong lớp học:
3


Ngoài việc trang bị cho lớp những bộ bàn ghế đủ tiêu chuẩn phù hợp với sĩ
số lớp bản thân người giáo viên phải đóng vai trò là người trang trí nội thất làm
sau khi tổ chức việc học nhóm trong môn toán làm các em thuận tiện trong việc
trao đổi nhiệm vụ một cách thoải mái, không chặt chội, vẻ gượng ép khi ngồi
học. Cần bố trí các nhóm sao cho phù hợp với không gian lớp học, khoảng cách
giữa các nhóm đảm bảo cho việc giáo viên đi đến các nhóm kiểm tra hoặc hỗ trợ
kịp thời khi các em có sự lúng túng trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.

Cách bố trí lớp học.
3. Vị trí ngồi và việc điều hành của nhóm trưởng và thư kí:
Vai trò của nhóm trưởng và thư kí có sự thay đổi luân phiên. Nhóm trưởng
ngồi trung tâm của nhóm, khi nhận nhiệm vụ nhóm trưởng phân công các thành

4


viên. Trong quá trình làm việc nhóm trưởng cho các thành viên tự phát huy khả
năng hiểu biết để rồi đi đến thống nhất chung của cả nhóm.

Vai trò của nhóm trưởng.
Thư kí là thành viên không thể thiếu trong việc học nhóm, thư kí phải ngồi
đối diện với nhóm trưởng, trong quá trình các thành viên trong nhóm trao đổi ghi
nháp lại toàn bộ ý kiến để lại chọn lọc rồi cùng thống nhất và trình bày lên bảng
nhóm nhiệm vụ giao. Nội dung đầy đủ, diễn đạt phong phú làm cho xem hiểu

5


được cũng nhờ năng lực ghi chép của thư kí.

Vai trò của thư kí.
4. Nhiệm vụ của giáo viên về thiết kế các dạng toán:
Người giáo viên cần phải tìm hiểu những đặc thù môn toán ở lớp 3:
Toán 3 quán triệt quan điểm phổ cập giáo dục và dạy học phát triển, đem
lại sự bình đẳng về chất lượng giáo dục toán học và khuyến khích phát triển năng
lực của các đối tượng học sinh.
Trong việc thực hiện chương trình, người giáo viên cần có sự sáng tạo và
vận dụng linh hoạt sao cho phù hợp với nội dung bài học và trình độ của học sinh
để các em phát huy tính tích cực một cách tốt nhất. Ngoài ra, người dạy không
những nghiên cứu thật kĩ nội dung bài giảng trước khi đến lớp mà còn có sự phối
6

hợp chặt chẽ với đồng nghiệp để đi đến sự thống nhất, chọn lọc những nội dung
gần gũi, phù hợp với đặc trưng của học sinh ở từng vùng miền. Điều đó sẽ giúp
cho giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, hình thức dạy học
theo mô hình trường học mới nhằm phát huy cao hiệu quả của mỗi tiết học. Giáo
viên phải nắm vững các dạng toán trong chương trình lớp 3.
4.1 Dạng toán số học:
- Biết đếm, đọc, viết, so sánh, cộng, trừ , nhân và chia các số có bốn, năm
chữ số.
- Thuộc các bảng nhân, chia 5,6,7,8,9 và biết tìm một phần mấy của số đã
cho.
- Làm quen với biểu thức và thống kê đơn giản.
- Làm quen với chữ số La Mã.
Ví dụ :
Bài 1 : Sách Toán trang 95
Bài 1 : Sách Toán trang 100 Điền dấu >, <, =
Nhiệm vụ : Đọc, so sánh số trên phiếu học tập.
Học sinh trao đổi cùng bạn (Nhóm 2) nắm cách đọc và so sánh các số, tổ chức trò
chơi phỏng vấn bạn về cách làm.
Ví dụ : Bài Bảng chia 8 Sách Toán trang 59
Nhiệm vụ : Hình thành bảng chia 8
Học sinh thảo luận (nhóm 4) hình thành bảng chia 8 trên bảng phụ.
4.2 Dạng đại lượng và đo đại lượng :
- Biết sử dụng các đơn vị đo độ dài : km đến mm ; kg và g ; giờ, phút, ngày
tháng ; tiền Việt Nam.
-Bước đầu nhận biết về diện tích và xăng – ti –mét vuông.
Ví dụ : Bài Bảng đơn vị đo độ dài. Sách Toán trang 45
Hình thành bảng đơn vị đo độ dài
7

Nhiệm vụ : Học sinh thảo luận (Nhóm 6) cùng hoàn thành và trợ giúp nhóm bạn.
Sau đó chia sẻ các nhóm bạn cùng thống nhất bảng đơn vị đo hoàn chỉnh và nắm
ngay kiến thứctrong giờ học sau đó cùng chơi đố bạn.
4.3 Dạng hình học :
- Nhận biết điểm ở giữa, trung điểm của đoạn thẳng.
- Nhận biết góc vuông và góc không vuông ; một số đặc điểm về góc và
cạnh của hình chữ nhật và hình vuông. Biết tính chu vi và diện tích hình chữ nhật
và hình vuông.
- Nhận biết tâm, bán kính, đường kính của hình tròn. Biết vẽ trang trí hình
tròn.
Ví dụ : Bài Điểm ở giữa . Trung điểm Sách Toán trang 98
Nhiệm vụ :
Học sinh trao đổi cùng bạn (Nhóm 2) Nhận biết trung điểm trên phiếu học tập
( Vẽ sẵn đoạn thẳng). Đổi phiếu kiểm tra lẫn nhau và có sự nhận xét.
Ví dụ : Bài Hình tròn, tâm, đường kính, bán kính. Sách Toán trang 110
Nhiệm vụ :
Học sinh trao đổi (Nhóm 3) : Vẽ và xác định tâm, đường kính và bán kính trên
bảng phụ. Mời nhóm chia sẻ cùng các bạn và có sự thắc mắc với nhóm bạn
Ví dụ : Bài Diện tích hình chữ nhật. Sách Toán trang 152.
Nhiệm vụ :
Học sinh trao đổi (Nhóm 6) : Dựa vào cách tính nêu qui tắc tính diện tích hình
vuông.
4.4.Giải bài toán :
- Biết giải bài toán bằng hai phép tính ; trong đó có các bài toán liên quan
đến rút về đơn vị ; quan hệ gấp (giảm) một số lần, tìm một thành phần chưa biết
của phép tính, một số bài toán có nội dung hình học và một số dạng bài trắc
nghiệm phổ biến.
8

Ví dụ : Bài toán liên quan rút về đơn vị. Sách Toán trang 128.
Nhiệm vụ :
Học sinh trao đổi (Nhóm 4) : Xác định dữ kiện bài toán cho biết và bài toán cần
tìm, dùng bút chì gạch chân rồi trao đổi cách làm. (Dựa vào kiến thức giáo viên
vừa cung cấp để giải bài toán vào bảng phụ). Cho các nhóm tự kiểm tra và mời
bạn trình bày trước lớp về bài làm của mình.

4.5. Chuẩn bị các đồ dùng học tập theo nhóm:
Giáo viên tự xây dựng, lên danh mục đồ dùng sử dụng ở môn học toán tận

9


dụng đồ dùng ở thiết bị. Ngoài ra bản thân giáo viên như một nhà thiết kế, học
sinh là những thí sinh đang “học nghề” để cùng nhau hoàn thành những sản phẩm
phục vụ trong mỗi tiết học, việc quan sát và thao tác trên đồ dùng cũng đóng vai
trò hết sức quan trọng trong việc chiếm lĩnh kiến thức mới. Được thực hiện trên
đồ dùng, các em sẽ cảm thấy thích thú, say mê, gây nhiều cảm hứng trong học
tập, phát huy cao tính tích cực của học sinh.

Đồ dùng dạy học.
Vì vậy, thao tác trên đồ dùng, các em sẽ dễ dàng hơn trong việc trao đổi,
chia sẻ kết quả cùng các thành viên trong nhóm. Tuy nhiên các loại đồ dùng cần
có tính phong phú, đa dạng, thẩm mỹ và có giá trị sử dụng cao nhưng mang tính
tiết kiệm và tận dụng những phế phẩm trong cuộc sống.

10


Đồ dùng học nhóm.

4.6. Cách trang trí lớp học theo hướng thân thiện:
Lớp học cần trang bị như không gian lớp học thoải mái, bố trí cân đối, sắp
xếp gọn gàng, có thư viện lớp học, điều em muốn nói "tạo môi trường giáo dục
thân thiện, an toàn”.
Vì vậy mà ngay từ đầu năm học, tôi đã lên kế hoạch thật cụ thể cho việc
trang trí lớp học. Với sự hỗ trợ của chi hội lớp, sự góp sức của các em học sinh,
11


chúng tôi đã cùng bắt tay nhau cùng thực hiện việc trang trí lớp học.

Tiêu chí rèn luyện.
Về góc học tập: Chọn nơi trưng bày những sản phẩm tự tôi sưu tầm, phát
động trong từng học sinh có những sản phẩm mà các em sưu tầm được ở nơi em
sống để tăng thêm sự đa dạng, phong phú mang tính thân thiện và gần gũi. Qua
đó, trong những bài học có liên quan đến môn toán tôi lưu lại ngay trang kiến
thức.
Cung cấp những thông tin về kiến thức, tranh ảnh sưu tầm được về nội
12


dung bài học đặc biệt là môn Toán phục vụ cho các em trong quá trình thực hiện
các nhiệm vụ, trao đổi cùng bạn để tìm ra kiến thức của bài học.

Trang kiến thức.
Về thư viện lớp học cũng đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phát
huy tính tích cực của học sinh. Ở đó, các em có điều kiện để tham khảo nhiều tài
liệu về môn Toán giúp các em tìm hiểu kiến thức, nhằm trang bị đủ thông tin cần
thiết hoàn thành tốt các nhiệm vụ của mình.
Về "Điều em muốn nói" là nơi các em được chia sẻ những tâm tư tình cảm

13


của riêng mình cùng bạn, cùng thầy. Để mối quan hệ giữa thầy và trò, giữa trò và
trò ngày càng trở nên gần gũi, gắn bó mật thiết nhằm góp phần vào sự thành công
của mỗi giờ lên lớp.
Cuối tuần, giáo viên sẽ tổng kết lại những ý kiến của từng cá nhân và trình
bày, giải đáp những thắc mắc của các em về kiến thức toán vào tiết sinh hoạt tập
thể giáo viên đưa ra vài câu đó về Toán học để trong tuần các em cùng tìm ra đáp
án hoặc các ý kiến đóng góp về cách tổ chức các hoạt động dạy học của giáo viên
trong giờ học Toán một cách phù hợp thì giáo viên sẽ tiếp thu và điều chỉnh sao
cho phù hợp với tình hình lớp học.
5..Nhiệm vụ học tập trong nhóm của học sinh:
Khi được giáo viên giao nhiệm vụ, nhóm trưởng phải biết phân công các
thành viên trong nhóm sao cho phù hợp với năng lực của từng thành viên. Trong
quá trình làm việc, mỗi thành viên sẽ nỗ lực cố gắng và phát huy tốt sự phối hợp
với nhau để cùng giải quyết các nhiệm vụ. Và kết quả cuối cùng là sự thống nhất
ý kiến chung của cả nhóm dưới sự chốt ý của nhóm trưởng.
Tuy nhiên, giáo viên phải theo dõi, kiểm tra, đánh giá quá trình học tập của
các thành viên trong nhóm, lớp. Tuyên dương những em thực hiện tốt, biết hợp
tác tốt cùng bạn, có nhiều ý kiến đóng góp hay.
Học sinh tự đánh giá để điều chỉnh cách học của mình và của các bạn từ
đó rèn kĩ năng tự đánh giá. Đó là năng lực rất cần cho sự thành đạt trong cuộc
sống sau này của các em.
6. Tổ chức các phong trào thi đua:
Bản thân tôi phát động các phong trào thi đua ngay từ đầu năm học thông
qua bảng thi đua "Vườn hoa học tốt" được trang trí ở lớp. Hàng tuần, giáo viên sẽ
tổng kết lại kết quả các phong trào thi đua của các nhóm như việc thảo luận sôi
nổi, đoàn kết trong học tập, phong trào đi học đều, vệ sinh sạch sẽ, sắp xếp gọn
gàng, biết bảo quản đồ dùng, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ ,... phần thưởng

14


là những món quà nho nhỏ do chính tay tôi làm ra.

Bên cạnh đó, việc tuyên dương, bầu chọn nhóm trưởng điều hành nhóm tốt
qua mỗi đợt thi đua đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc phát huy tính tích
cực của học sinh nhất là ở môn Toán. Qua đó, giáo viên tổ chức cho các em trình
bày những kinh nghiệm của bản thân mình, phát huy những ý kiến hay, những
cách làm mang tính tích cực; uốn nắn, sửa sai những ý kiến chưa mang tính hoàn

15


thiện cao.
7. Công tác phối hợp:
7.1. Phối hợp với giáo viên bộ môn:
Thường xuyên liên hệ, trao đổi với giáo viên bộ môn để thăm hỏi tình hình
học tập của các em, nắm bắt kịp thời những khó khăn, thuận lợi của lớp trong
từng môn học. Các em có áp dụng học tập theo nhóm ở môn toán vào việc học
các môn học khác. Từ đó dễ dàng nắm bắt thông tin, ý kiến đóng góp của từng
giáo viên bộ môn trong việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học của học sinh.
Qua đó, bản thân đề ra những biện pháp thiết thực nhằm khắc phục những hạn
chế, đồng thời phát huy mạnh mẽ vai trò học tập của từng học sinh để có cách
đánh giá toàn diện theo thông tư 30 của Sở GD&ĐT về việc đánh giá của học
sinh. Khen thưởng những học sinh thực hiện tích cực, chấn chỉnh những học sinh
chưa thực hiện tốt trong giờ học bộ môn.
7.2. Phối hợp với các ban ngành, đoàn thể:
Trong những cuộc họp Hội đồng sư phạm hàng tháng hoặc giao ban hàng
tuần, tôi luôn theo dõi các kế hoạch của nhà trường, ghi chép thật cẩn thận những

nội dung có liên quan đến các vấn đề học tập của học sinh cũng như những phong
trào thi đua do nhà trường phát động.
Triển khai các kế hoạch đến từng nhóm để các em có sự nắm bắt thông tin
một cách kịp thời, chủ động đề ra hướng hoạt động của nhóm mình trong việc thi
đua các phong trào một cách hiệu quả nhất.
Phối hợp thường xuyên với Đội thực hiện tốt các phong trào thi đua
trong học sinh, kết phong trào kịp thời từng đợt để Đội khen thưởng cho những
cá nhân xuất sắc.
Phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh của trường, chi hội lớp 3A và
các ban ngành ở địa phương thực hiện tốt việc đánh giá giữa nhà trường và cộng
đồng là một trong những tiêu chí hết sức quan trọng trong việc đánh giá học sinh
16


theo thông tư 30.
III. KẾT QUẢ VÀ HIỆU QUẢ PHỔ BIẾN ỨNG DỤNG NỘI DUNG VÀO
THỰC TIỄN:
1. Kết quả đạt được:
Qua hai năm thực hiện công tác chủ nhiệm lớp 3 việc dạy học theo nhóm
về môn toán tôi nhận thấy việc học tập của học sinh có nhiều chuyển biến:
- Các em chủ động, tích cực hơn trong việc tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức
thức mới chứ không thụ động chờ đợi vào sự hướng dẫn của giáo viên.
- Các em biết đoàn kết, chia sẻ và hỗ trợ lẫn nhau trong việc thực hiện các
nhiệm vụ.
- Vai trò của các nhóm trưởng cũng được nâng lên gấp bội.
- Các em tự tin, thể hiện vị trí bản thân trong nhóm của mình, dẫn dắt các
thành viên trong nhóm đi sâu vào từng nhiệm vụ, khám phá và tự chiếm lĩnh kiến
thức mới.
- Các nhóm biết hỗ trợ, hợp tác và học tập lẫn nhau để tiếp thu mạch kiến
thức một cách toàn diện và hiệu quả.

2. Phạm vi sử dụng:
Trên đây là một số biện pháp mà bản thân tôi đã tích lũy được trong suốt
hai năm qua. Tôi muốn chia sẽ cùng các anh chị và các bạn đồng nghiệp. Những
biện pháp trên có thể phổ biến, dễ thực hiện và ứng dụng rộng rãi trong các
trường tiểu học việc theo phương pháp dạy học hiện nay.
Liên Hương, ngày 10 tháng 4 năm 2015
Người viết

Mạch Thị Hiến

17


Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
HỘI ĐỒNG KHOA HỌC PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TUY PHONG
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

18


……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………

19