Hai đứa trẻ- Thạch Lam

Hai đứa trẻ

áo viên: Nguyễn Thu Hà

- Thạch Lam -


Lí do đợi tàu
Để bán hàng( theo lời mẹ dặn)
Để được nhìn chuyến tàu- hoạt động cuối cùng
của đêm khuya.
Đợi tàu đà trở thành một nhu cầu bức thiết về
mặt tinh thần: muốn vượt ra khỏi cái tăm tối
của cuộc đời.
Khát vọng được sống trong một thế giới khác tốt
đẹp hơn dù chỉ trong giây lát.



Hình ảnh con tàu
Âm thanh:
* Âm thanh từ xa -> gần ; từ nhỏ -> lớn
* Âm thanh mạnh mẽ, khuấy động sự yên tĩnh của phố
huyện.
ánh sáng:
* ánh sáng được miêu tả từ xa -> gần.
* ánh sáng xua đi bóng tối mênh mang của phố huyện
trong chốc lát.
=> Con tàu như đà đem một chút thế giới khác đi qua

Âm thanh
Con tàu

Phố huyện

ã Còi xe lửa kéo dài
ã Tiếng dồn dập
ã Tiếng rít mạnh vào ghi
ã Còi rít lên
ã Tàu rầm rộ đi tới
=> Âm thanh mạnh mẽ, sôi động

><

ã Trống thu không từng tiếng một
ã Tiếng ếch nhái
ã Tiếng muỗi bay vo ve
ã Tiếng đàn bầu bật trong yên lặng
Âm thanh đơn điệu,lạc lõng,
hoang vắng, buồn bÃ.


ánh sáng
Con tàu
ã Ngọn lửa xanh biếc
ã Khói bừng sáng trắng
ã Đèn sáng trưng
ã Đồng và kền lấp lánh
ã Các cửa kính sáng
=> ánh sáng mạnh, rực rỡ

Phố huyện

><

ã Khe sáng
ã Quầng sáng
ã Chấm nhỏ và vàng lơ lửng
ã Thưa thớt từng hột sáng
=>ánh sáng yếu ớt và đơn độc


Tâm trạng của nhân vật Liên
Liên hồi tưởng về quá khứ:
-> Con tàu đánh thức những kí ức đẹp đẽ của tuổi thơ khi
gia đình Liên còn ở Hà Nội.

Liên mơ tưởng về một thế giới khác:
=> Thế giới khác: là một thế giới tươi sáng hơn, sôi động
hơn, hạnh phúc hơn cuộc sống nghèo khổ, tù túng hàng ngày
của con người phố huyện.
=> Niềm khát khao hướng tới tương lai - khát khao mơ hồ
nhưng tha thiÕt.


Khi tàu đà đi qua


Dư ảnh, dư âm của con tàu:
Dư ảnh: - Đốm than đỏ bay tung trên đường sắt

- Chấm nhỏ của đèn xanh trên toa sau cùng
- Con tàu khuất hẳn sau rặng tre
Dư âm: - Tiếng vang động nhỏ dần
- Lắng tai cũng không thấy nữa
=> Nghệ thuật miêu tả: Từ gần đến xa, từ to đến nhỏ
=> ánh mắt dõi theo và cảm giác tiÕc nuèi



Khi tàu đà đi qua


Khung cảnh phố huyện:
Thiên

nhiên:

Lại trở về với khung cảnh quen thuộc: tịch mịch, đầy bóng tối.
Con người:
Lại trở về với cuộc sống hàng ngày quanh quẩn và đi vào giấc ngủ
yên tĩnh, đầy bóng tèi.


Tâm trạng nhân vật Liên khi tàu đà đi qua





Liên nhìn quanh đêm tối

Liên lắng lại những cảm giác ban ngày trong tâm hồn
Hình ảnh thế giới mờ dần trong mắt
Thấy mình sống giữa bao sự xa xôi

Cảm giác

buồn thấm thía và sâu lắng.
Tâm hồn nhạy cảm của nhân vật.
Sự tinh tế của ngòi bút Thạch Lam trong việc
miêu tả những cảm xúc, cảm giác nhân vật.


Tâm trạng nhân vật Liên khi tàu đà đi qua
Liên nghĩ tới ngọn đèn con của chị Tí
chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ
=> Chi tiết giàu sức ám ảnh, được nhắc lại nhiều lần trong tác phẩm
=> Trở thành biểu tượng cho những kiếp người nhỏ nhoi, sống lay
lắt, mù tối trong đêm đen mênh mông của cuộc ®êi.
=> Chøng tá sù tù ý thøc cđa Liªn vỊ số phận của những con người
phố huyện, trong đó có chính mình.

Với Liên:

- Quá khứ tươi đẹp đà mất
- Hiện tại: bóng tối phủ đầy
- Tương lai vẫn chỉ là một điệp khúc buồn vô vọng


ý nghĩa của hình ảnh chuyến tàu

Chuyến tàu là niềm vui duy nhÊt, niỊm an đi duy nhÊt trong cc
sèng nghèo khổ, tăm tối hàng ngày của con người phố huyện.



Chuyến tàu giúp chị em Liên được sống và nuôi dưỡng mÃi những
kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ, hạnh phúc.



Chuyến tàu thể hiện thấm thía niềm mong ước, khát khao có được
một cuộc sống tươi sáng hơn, hạnh phúc hơn.
Thạch Lam đà đánh thức những tâm hồn mệt mỏi và cam
chịu, khơi dậy ở họ niềm khát khao sống một cuộc sống theo
đúng nghĩa.

=> Tinh thần nhân đạo mới mẻ, sâu sắc của Thạch Lam


Kết cấu
Theo sự vận động của thời gian

Lúc chiều buông

Khi đêm xuống

Lúc khuya về,
chuyến tàu đi qua

Buồn man mác
trước cảnh ngày tàn

Buồn khắc khoải
trong cảnh đợi chờ

Buồn thấm thía, lắng
sâu về kiếp đời tăm tối

Sự vận động của cảm xúc trong nhân vật Liên


Tổng kết
1. Nghệ thuật:


Truyện không có chuyện, chỉ là những nét tâm trạng mơ hồ,
bâng khuâng mà tha thiết của nhân vật => như một bài thơ
trữ tình.



Nghệ thuật miêu tả các chi tiết của ngoại cảnh kết hợp với
những cảm xúc, cảm giác của nhân vật đặc biệt tinh tế.



Giọng văn giàu chất trữ tình mềm mại, có sức gợi mở, khơi
sâu vào cảm giác của người đọc, tạo được dư vị man mác.

Nghệ thuật tương phản được khai thác triệt để và hiệu quả.


Nghệ thuật tương phản


Không gian tĩnh (phố huyện) >< Thời gian động( chiều-> khuya)



Âm thanh đơn điệu, xa vắng >< Âm thanh mạnh mẽ, sôi động



Bóng tối bao trùm phố huyện >< ánh sáng của con tàu



Nhịp sống chậm chạp, tù
><
túng, mệt mỏi, trầm lặng
của con người phố huyện

Khoảnh khắc sôi động, huyên
náo khi chuyến tàu đi qua


Tổng kết

2. Nội dung:





Tác phẩm như một bài thơ êm dịu về tình yêu quê
hương êm mát và sâu kín.
Tác phẩm thể hiện niềm cảm thương chân thành
của Thạch Lam đối với những con người nhỏ nhoi,
bất hạnh, sống quẩn quanh nơi ga xép của những
chuyến tàu thời gian.
Tác phẩm cũng thể hiện niềm trân trọng của tác giả
đối với những ước mong khiêm nhường mà tha
thiết của con người => quan niƯm nh©n sinh tÝch
cùc.


Tôi lại nghĩ đến những người nghèo khổ đang lầm than trong cái đói rét
cả một đời... Chỉ một chút âu yếm, một chút tình thương
cũng đủ nâng đỡ, an ủi những người khốn cùng ấy. - Thạch Lam -