Những vấn đề pháp lý về trình tự thủ tục đấu thầu mua sắm trong các dự án ODA do ngân hàng thế giới tài trợ tại Việt Nam

Đại học quốc gia hà nội
khoa luật

Nguyễn Mai Ph-ơng

Những vấn đề pháp lý về trình tự thủ tục
đấu thầu mua sắm trong các dự án oda do
ngân hàng thế giới tài trợ tại Việt nam

luận văn thạc sỹ luật học

Hà Nội - 2003


Đại học quốc gia hà nội
khoa luật

Nguyễn Mai Ph-ơng

Những vấn đề pháp lý về trình tự thủ tục
đấu thầu mua sắm trong các dự án oda do
ngân hàng thế giới tài trợ tại Việt nam

Chuyên ngành: Luật Kinh tế
Mã số: 60105

luận văn thạc sỹ luật học

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học: PGS. TS. Trần Đình Hảo
Viện Nghiên cứu Nhà n-ớc và Pháp luật

Hà Nội - 2003


Lời cảm ơn

Bản luận văn đã đ-ợc hoàn thành d-ới sự giúp đỡ nhiệt tình của các
thầy giáo, cô giáo, của gia đình cùng toàn thể bạn bè, đồng nghiệp.
Tr-ớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo đã giúp đỡ
tôi hoàn thành ch-ơng trình đào tạo Cao học Luật tại Khoa Luật, Đại học
Quốc gia Hà Nội.
Tôi xin chân thành cảm ơn những ý kiến đóng góp quí báu và sự giúp
đỡ nhiệt tình của gia đình, bạn bè và đồng nghiệp trong quá trình soạn thảo
và hoàn thiện bản luận văn.
Đặc biệt, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Trần Đình
Hảo về sự h-ớng dẫn khoa học tận tình mà thầy đã dành cho tôi khi thực
hiện bản luận văn.

Hà Nội, ngày ..... tháng.... năm 2003
Tác giả

Nguyễn Mai Ph-ơng


Lời nói đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trong thời gian qua, công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế của Việt
Nam đã đạt đ-ợc những thành tựu to lớn.Những thành tựu này là kết quả sự nỗ
lực của Việt Nam trên nhiều ph-ơng diện và cả sự ủng hộ đáng kể của các nhà
tài trợ dành cho Việt Nam. Kể từ năm 1993 tới nay, thông qua các hội nghị
Nhóm t- vấn các nhà tài trợ dành cho Việt nam khoản ODA hơn 19 tỷ USD.

Từ nguồn cam kết trên, nhiều ch-ơng trình và dự án ODA đã đ-ợc
Chính phủ Việt nam ký kết thành các điều -ớc quốc tế về ODA để thực hiện,
trong đó nhiều công trình đ-ợc đầu t- bằng nguồn vốn ODA đã hoàn thành và
có tác động tích cực góp phần tăng tr-ởng kinh tế.
Tình hình thực hiện các ch-ơng trình, dự án ODA trong những năm qua
tuy đã có một b-ớc tiến bộ song ch-a đạt đ-ợc kế hoạch đề ra. Mức giải ngân
bình quân mỗi năm chỉ đạt đ-ợc hơn 70% mức dự kiến giải ngân cho cả năm
kế hoạch. Việc chậm trễ trong thực hiện các ch-ơng trình dự án ODA đã có
ảnh h-ởng không lợi đến hiệu quả của nguồn vốn này. Nhận thức đ-ợc tình
hình trên, Chính phủ Việt Nam đã có những quan tâm và biện pháp giải quyết.
Sự quan tâm này cũng đ-ợc cộng đồng các nhà tài trợ chia sẻ tại các kỳ kiểm
điểm giữa Chính phủ Việt Nam với các nhà tài trợ về tình hình thực hiện các
ch-ơng trình dự án ODA.
Tính đến nay có khoảng 23 quốc gia và 6 tổ chức quốc tế và liên chính
phủ, 18 tổ chức quốc tế và khu vực cung cấp ODA cho Việt Nam. Mỗi nhà tài
trợ có một quy trình thủ tục cung cấp ODA khác nhau. Về phần mình, Chính
phủ Việt nam đã thực hiện nhiều cố gắng nhằm tạo ra môi tr-ờng thông
thoáng và thuận lợi cho quá trình thực hiện và quản lý các dự án ODA đặc biệt
là ban hành hàng loạt các văn bản pháp luật về quản lý và thực hiện các dự án
ODA.


Một trong những vấn đề đang đ-ợc quan tâm hiện nay là phải hài hoà
các thủ tục về đấu thầu giữa các quy định của Chính phủ Việt Nam với các
H-ớng dẫn của nhà tài trợ để nâng cao hơn nữa hiệu quả của việc sử dụng
nguồn vốn ODA. Mặc dù có những tiến bộ nh- vây, các thủ tục đấu thầu trong
n-ớc vẫn ch-a đạt đ-ợc các mức thông lệ quốc tế. Tr-ớc mắt, một thực tế cần
phải chấp nhận là các văn bản pháp quy hiện nay của Việt Nam về đấu thầu
chỉ mới chi phối chủ yếu các nhà thầu và các nhà t- vấn trong n-ớc. Còn một
khối l-ợng lớn các dự án thực hiện theo vốn vay của các nhà tài trợ quốc tế

vẫn phải tuân thủ cả những điều khoản của công -ớc quốc tế hoặc quy định
của các tổ chức tài trợ quốc tế. Vì vậy, tuy Việt Nam đã đạt đ-ợc những kết
quả tốt đẹp trong việc tiến tới một hệ thống phù hợp và có hiệu quả, hoạt động
đấu thầu vẫn còn rất nhiều khó khăn.
Xuất phát từ những lý do trên nên tôi mạnh dạn chọn đề tài "Những
vấn đề pháp lý về trình tự thủ tục đấu thầu mua sắm trong các dự án ODA
do Ngân hàng thế giới tài trợ tại Việt Nam để làm luận văn tốt nghiệp cao
học luật.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài.
Cho đến nay, ở n-ớc ta tuy đã có một số công trình, bài viết khác nhau
nghiên cứu d-ới nhiều giác độ khoa học về đấu thầu và đấu thầu mua sắm,
nh-ng d-ới giác độ khoa học pháp lý thì còn ở mức khiêm tốn, đặc biệt là theo
nh- khảo cứu của tác giả luận văn, thì cho đến nay ch-a những công trình bài
viết chuyên sâu, kể cả luận văn Thạc sĩ luật học về các qui định pháp luật của
n-ớc ta về trình tự thủ tục đấu thầu áp dụng trong các Dự án ODA nói chung
và cho các Dự án ODA do Ngân hàng Thế giới tài trợ nói riêng. Mặt khác,
nhiều vấn đề lý luận pháp luật đặt ra ch-a đ-ợc giải quyết một cách thấu đáo,
triệt để. Đặc biệt, thực tiễn pháp lý hiện nay ở n-ớc ta đã và đang đặt ra những
yêu cầu, đòi hỏi cho việc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện các qui định pháp


luật có liên quan về đấu thầu nói chung và đấu thầu mua sắm trong các Dự án
ODA do Ngân hàng Thế giới tài trợ nói riêng.
ở n-ớc ngoài, cũng đã có các công trình, bài viết nghiên cứu của khoa
học pháp lý về các vấn đề có liên quan, nh-ng một điều rõ ràng là các kết quả
nghiên cứu lí luận của các công trình nh- vậy chỉ có giá trị tham khảo vì do
điều kiện, hoàn cảnh chính trị, kinh tế, xã hội khác nhau cho nên hoàn toàn
không thể máy móc lấy đó làm cơ sở lý luận hoặc rập khuôn áp dụng chúng
vào việc giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra ở n-ớc ta.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn

Mục đích nghiên cứu của luận văn
Làm rõ nội dung, cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc tiếp tục đổi mới và
hoàn thiện các qui định pháp luật của n-ớc ta về trình tự thủ tục đấu thầu mua
sắm, có tính đến các yêu cầu đối với các Dự án ODA do Ngân hàng Thế giới
tài trợ.
Nhiệm vụ của luận văn :
- Xác định nội dung và làm rõ một số vấn đề lý luận pháp luật về
đấu thầu mua sắm áp dụng cho các Dự án ODA; các vấn đề về khái
niệm, định nghĩa có liên quan cũng nh- pháp luật về đấu thầu mua sắm
khái l-ợc quá trình hình thành và phát triển của các qui định pháp luật
này ở n-ớc ta và trên thế giới.
- Xem xét đánh giá thực trạng pháp luật về đấu thầu mua sắm ở n-ớc ta,
trong đó có việc áp dụng cho các Dự án ODA do Ngân hàng Thế giới tài trợ
trong thời gian hiện nay. Trong đó luận văn đi vào xem xét , đánh giá các vấn
đề cụ thể nh-:


+ Thực trạng Quy trình và trình tự, thủ tục đấu thầu mua sắm theo qui định
pháp luật hiện hành ở n-ớc ta và việc thực hiện áp dụng chúng trong các Dự
án ODA do Ngân hàng Thế giới tài trợ;
+ Những điểm khác biệt giữa các qui định về đấu thầu mua sắm của Việt
Nam và của Ngân hàng Thế giới;
+ Những bài học, kinh nghiệm có thể rút ra từ thực tiễn đấu thầu mua sắm
trong các Dự án ODA do Ngân hàng Thế giới tài trợ tại Việt Nam
Từ cơ sở lý luận, từ thực tiễn tồn tại, luận văn đ-a ra một số khuyến nghị
nhằm góp phần vào việc tiếp tục đổi mới và hoàn thiện các qui định pháp luật
của n-ớc ta về trình tự thủ tục đấu thầu mua sắm, có tính đến các yêu cầu đối
với các Dự án ODA do Ngân hàng Thế giới tài trợ.
4. Ph-ơng pháp nghiên cứu
Ph-ơng pháp nghiên cứu sử dụng trong luận văn là các ph-ơng pháp

duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin, ph-ơng pháp
kết hợp giữa lý luận với thực tiễn, ph-ơng pháp phân tích , tổng hợp , so sánh
để làm sáng tỏ các vấn đề mà luận văn đề cập.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài lời nói đầu và kết luận, luận văn đ-ợc bố cục thành 3 ch-ơng:
Ch-ơng 1: Một số vấn đề lý luận pháp luật về đấu thầu mua sắm áp dụng cho
các Dự án ODA
Ch-ơng 2: Thực trạng pháp luật về đấu thầu mua sắm ở Việt Nam và việc thực
hiện đối với các Dự án ODA do Ngân hàng Thế giới tài trợ
Ch-ơng 3: Một số khuyến nghị cho việc hoàn thiện các qui định đấu thầu của
Việt Nam trong việc thực hiện các Dự án ODA do Ngân hàng Thế
giới tài trợ.


Tài liệu tham khảo

1. Các văn bản pháp luật
- Nghị định số 17/2001/NĐ-CP ngày 4/5/2001 của Chính phủ về việc
ban hành Quy chế quản lý và sử dụng nguồn hỗ trợ phát triển chính
thức;
- Nghị định số 88/1999/NĐ-CP; Nghị định 14/2000/NĐ-CP, Nghị định
66/2003/NĐ-CP của Chính phủ về việc ban hành Quy chế đấu thầu;
- Quyết định số 223/1999/QĐ-TTg ngày 7/12/1999 của Thủ t-ớng
Chính phủ về thuế giá trị gia tăng đối với dự án sử dụng nguồn vốn hỗ
trợ phát triển chính thức;
- Quyết định số 211/1998/QĐ-TTg ngày 31/10/1998 của Thủ t-ớng
Chính phủ về việc ban hành Quy chế chuyên gia n-ớc ngoài thực hiện
các ch-ơng trình, dự án ODA ở Việt Nam
- Quyết định số 223/1999/QĐ-TTg ngày 7/12/1999 của Thủ t-ớng
Chính phủ về thuế giá trị gia tăng đối với các dự án sử dụng nguồn vốn

hỗ trợ phát triển chính thức
- Quyết định số 112/2001/QĐ-TTg ngày 9/11/2001 của Bộ tr-ởng Bộ
Tài chính về việc ban hành một số định mức chi tiêu áp dụng cho các
dự án có sử dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức vay nợ.
- Thông t- số 02/2000/TT-BKH ngày 12/01/2000 của Bộ Kế hoạch và
Đầu t- h-ớng dẫn thực hiện Quy chế chuyên gia n-ớc ngoài thực hiện
các ch-ơng trình, dự án ODA ở Việt Nam
- Thông t- số 06/2001/TT-BKH ngày 20/9/2001 của Bộ KH&ĐT h-ớng
dẫn thực hiện Quy chế quản lý và sử dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển
chính thức.
- Thông t- số 42/2001/TT-BTC ngày 12/6/2001 của Bộ Tài chính h-ớng
dẫn quản lý, hạch toán vốn hoàn thuế giá trị gia tăng cho các dự án sử
dụng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức;

93


2. Tài liệu tham khảo tiếng Việt
- Báo cáo tổng hợp kết quả khảo sát các Ban quản lý dự án ODA, các
vấn đề và khuyến nghị (Hội nghị quản lý các dự án đầu t- sử dụng vốn
ODA, Đồ Sơn 4/2000)
- Các Bản tin về nguồn hỗ trợ phát triển chính thức - ODA (Vụ Kinh
tế đối ngoại - Bộ Kế hoạch và đầu t-)
- H-ớng dẫn của WB về đấu thầu mua sắm trong khuôn khổ vốn vay
IBRD và tín dụng IDA tháng 1/1995, sửa đổi tháng 1 và tháng 8/1996,
tháng 9/1997 và tháng 1/1999; và lựa chọn và tuyển dụng T- vấn của
bên vay của WB tháng 1/1997, sửa đổi tháng 9/1997 và tháng 1/1999.
- Luật mẫu của UNCITRAL về đấu thầu hàng hoá xây lắp và dịch vụ
- Tài liệu Dự án Tăng cường năng lực thực hiện dự án phân cấp (TF027289)
Cơ quan thực hiện: Bộ Kế hoạch và đầu tTài trợ: Ngân hàng thế giới

- Tài liệu Dự án Hỗ trợ kỹ thuật pháp lệnh đấu thầu
Cơ quan thực hiện: Bộ Kế hoạch và đầu t- & Tr-ờng ĐH Kinh tế quốc
dân
Tài trợ: Ngân hàng thế giới
- Tài liệu về Hội nghị giữa kỳ Nhóm t- vấn các nhà tài trợ cho Việt Nam
(Sapa 19-21/6/2003)
- Việt Nam - báo cáo đánh giá đánh giá hoạt động đấu thầu mua sắm
quốc gia (Tài liệu của Ngân hàng thế giới, 6/2002)
3. Tài liệu tham khảo tiếng Anh
- Rome Declaration on Harmonization (Rome, Italy 25/2/2003)
- Status of Harmonization Procedures (Joint report by ADB, AFD, JBIC,
KfW and WB, 2003)

94


- Vietnam Harmonization Procedures (Report of Joint Harmonization
Initiative of ADB, JBIC and WB 1/2003)
4. Th«ng tin trªn internet
- www.worldbank.org
- www.google.com
- www.mpi.gov.vn

95