Nghiên cứu cơ sở lý luận, thực tiễn và đề xuất các giải pháp chính sách góp phần giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA SAU ĐẠI HỌC
--------------

ĐẶNG ĐÌNH GIANG

NGHIÊN CỨU CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN VÀ ĐỀ
XUẤT CÁC GIẢI PHÁP CHÍNH SÁCH GÓP PHẦN GIẢM
PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH TRONG LĨNH VỰC NÔNG
NGHIỆP CỦA VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

HÀ NỘI - 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA SAU ĐẠI HỌC
--------------

ĐẶNG ĐÌNH GIANG

NGHIÊN CỨU CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN VÀ ĐỀ
XUẤT CÁC GIẢI PHÁP CHÍNH SÁCH GÓP PHẦN GIẢM
PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH TRONG LĨNH VỰC NÔNG
NGHIỆP CỦA VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Chuyên ngành: BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Mã số: Chƣơng trình đào tạo thí điểm

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Chu Ngọc Kiên

HÀ NỘI - 2016


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................... 3
2.1 Mục đích nghiên cứu.................................................................................... 3
2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu....................................................................... 4
3.1 Đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 4
3.2 Phạm vi nghiên cứu ...................................................................................... 4
4. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................... 5
5. Kết cấu luận văn .................................................................................................. 6
Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN
CỨU VỀ GIẢM PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH TRONG LĨNH VỰC NÔNG
NGHIỆP Ở VIỆT NAM........................................................................................... 7
1.1 Phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam ....................... 7
1.1.1. Khái niệm “Khí nhà kính” ....................................................................... 7
1.1.2. Các nguồn phát thải KNK trong lĩnh vực nông nghiệp. .......................... 8
1.1.3. Các yếu tố tác động đến phát thải KNK trong lĩnh vực lĩnh vực nông
nghiệp và sử dụng đất ...................................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tàiError! Bookmark not
defined.
1.3. Kinh nghiệm quốc tế về việc giảm phát thải KNK trong lĩnh vực nông nghiệp
............................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Công nghệ canh tác nhà kính của Israel. Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Sử dụng mô hình hệ thống Trái Đất của NASA ở phương Tây ........... 20

1.3.3. Thay đổi khẩu vị giúp bò thải ít khí methan hơn ở New Zealand .Error!
Bookmark not defined.
1.3.4. Bài học rút ra cho Việt Nam ................. Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH VÀ QUẢN LÝ
PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH TRONG LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP Ở
VIỆT NAM ................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.1. Thực trạng sản xuất nông nghiệp và phát thải KNK ở nước ta ..............Error!
Bookmark not defined.
2.1.1. Sản lượng lương thực,số lượng vật nuôi, phụ phẩm nông nghiệp ..Error!
Bookmark not defined.
2.1.2. Thực trạng phát thải KNK trong nông nghiệpError!

Bookmark

not

defined.
2.2. Thực trạng quản lý phát thải KNK trong nông nghiệpError! Bookmark not
defined.
2.2.1. Đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về quản lý
nông nghiệp và sử dụng đất trong nông nghiệp hướng đến giảm phát thải KNK
.......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Các quyết định, đề án, dự án và mô hình giảm phát thải KNK trong
nông nghiệp ở nước ta ...................................................................................... 40
2.3. Đánh giá thực trạng giảm phát thải KNK trong lĩnh vực nông nghiệp nghiệp,
sử dụng đất ............................................................ Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Những kết quả đạt được ......................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Những tồn tại, bất cập ............................ Error! Bookmark not defined.

2.3.3. Nguyên nhân của các tồn tại, bất cập..................................................... 51
2.4. Dự báo sản lượng nông nghiệp, lượng phát thải KNK đến năm 2020, 2030
............................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Sản lượng lương thực, số lượng vật nuôi và phụ phẩm nông nghiệp


.......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.2. Dự báo lượng phát thải KNK đến năm 2020, 2030 ............................... 60
Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG, QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU VÀ GIẢI PHÁP
GIẢM PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH TRONG LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP
Ở VIỆT NAM ......................................................................................................... 61
3.1. Định hướng, quan điểm và mục tiêu của Việt Nam về giảm phát thải KNK 61
3.1.1. Định hướng ............................................................................................ 61
3.1.2. Quan điểm .............................................................................................. 63
3.1.3. Mục tiêu ................................................. Error! Bookmark not defined.
3.2 Một số giải pháp giảm phát thải KNK trong nông nghiệpError!

Bookmark

not defined.
3.2.1. Nhóm giải pháp trong công tác quản lý . Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Nhóm giải pháp chuyên môn nghiệp vụ Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Nhóm giải pháp điều kiện ...................................................................... 91
KẾT LUẬN ............................................................... Error! Bookmark not defined.5
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 7


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm 1980, bằng chứng khoa học về mối liên hệ giữa lượng khí

nhà kính (KNK) phát thải vào khí quyển do các hoạt động của con người với
nguy cơ biến đổi khí hậu (BĐKH) toàn cầu đã dẫn đến sự quan tâm chung của
toàn thế giới. Cùng với sự phát triển công nghiệp mạnh mẽ trên toàn thế giới,
thông qua những hoạt động như đốt các nhiên liệu hóa thạch, khai thác mỏ,
cháy rừng và khai thác rừng, chuyển đổi sử dụng đất, sản xuất lương thực và
chăn nuôi, sản xuất công nghiệp, chất thải,... con người đã và đang làm tăng
nồng độ các KNK trong khí quyển. Điều đó dẫn đến gia tăng hiệu ứng nhà
kính, làm nhiệt độ bề mặt Trái đất và khí quyển tăng nhanh với tốc độ chưa
từng có trong quá khứ. Người ta gọi đó là hiện tượng nóng lên toàn cầu, gây
BĐKH trên Trái đất, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái tự
nhiên và mọi sự sống trên Trái đất mà hậu quả tiêu biểu nhất là làm mực nước
biển dâng cao.
BĐKH đã trở thành một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại
trong thế kỷ 21, tác động nghiêm trọng đến các hoạt động sản xuất, đời sống, hệ
sinh thái, môi trường trên phạm vi toàn thế giới. Nhiệt độ tăng, mực nước biển
dâng gây ngập lụt, nhiễm mặn nguồn nước, ảnh hưởng đến nông nghiệp; gây rủi
ro lớn đối với công nghiệp và các hệ thống kinh tế - xã hội trong tương lai. Vấn
đề BĐKH đã, đang và sẽ làm thay đổi toàn diện và sâu sắc quá trình phát triển và
an ninh toàn cầu như năng lượng, nước, lương thực, xã hội, việc làm, ngoại giao,
văn hóa, kinh tế, thương mại.

1


Nhiều nghiên cứu, đánh giá cho thấy, Việt Nam nằm trong nhóm các nước sẽ
bị tác động nghiêm trọng do BĐKH, đặc biệt là mực nước biển dâng. Thực tế,
trong những năm gần đây, những hiện tượng thiên tai bất thường đã và đang ảnh
hưởng không nhỏ tới môi trường, môi sinh cũng như nhiều hoạt động khác của
người dân. Trước những thách thức do BĐKH gây ra, Chính phủ và các bên hữu
quan của Việt Nam, cùng với sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, đã thực hiện

nhiều chính sách, giải pháp nhằm giảm nhẹ BĐKH, bảo vệ hệ thống khí hậu
Trái đất, mà trọng tâm trong đó là các hành động hướng tới mục tiêu giảm phát
thải KNK.
Nông nghiệp không chỉ là ngành chịu tác động của BĐKH mà còn là ngành
gây phát thải KNK lớn làm gia tăng sự nóng lên toàn cầu. Canh tác lúa, lên men
dạ cỏ gia súc nhai lại, sử dụng đất nông nghiệp, chất thải chăn nuôi và phế phụ
phẩm nông nghiệp là những nguồn phát thải KNK lớn. Do vậy, tính toán phát
thải KNK từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp có vai trò quan trọng trong việc
xác định cơ cấu phát thải và đề xuất các biện pháp giảm phát thải KNK. Theo
Thông báo số 2 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, hoạt động sản xuất nông
nghiệp là nguồn gây phát thải lượng khí nhà kính lớn nhất và được dự báo tiếp
tục tăng trong những năm tiếp theo. Đối với các hoạt động sản xuất của ngành,
phát thải canh tác lúa ngập nước gây phát thải trên 57% lượng KNK của cả
ngành do phát thải lớn khí mêtan (CH4) và ôxítnitơ (N2O), tiếp theo là các hoạt
động chăn nuôi do cơ cấu chăn nuôi ngày càng tăng mạnh.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có nhiều hoạt động nhằm giảm
lượng phát thải KNK thông qua các chính sách xây dựng nông thôn mới. Quyết
2


định số 3119/QĐ-BNN-PTNT ngày 16/12/2011 phê duyệt đề án giảm phát thải
KNK trong nông nghiệp, nông thôn đến năm 2020. Theo đó, mục tiêu đến năm
2020 giảm 20% lượng phát thải KNK, tăng trưởng ngành 20%, xóa đói giảm
nghèo 20%. Chiến lược phát triển xanh quốc gia cũng đã xác định hoạt động
nông nghiệp tiếp tục là ngành có tiềm năng giảm phát thải KNK thông qua các
hoạt động tăng lượng tích trữ cácbon, bảo đảm an ninh và an toàn lương thực,
các dịch vụ hệ sinh thái.
Từ những lý do nêu trên, việc nghiên cứu xác định tiềm năng giảm phát thải
KNK, hiện trạng hệ thống chính sách và pháp luật thúc đẩy giảm phát thải KNK
trong nông nghiệp Việt Nam, để từ đó đề xuất các giải pháp giảm thiểu BĐKH,

góp phần xây dựng chiến lược phát triển xanh của ngành và Chính phủ là vô
cùng cần thiết.
Với ý nghĩa đó, tác giả chọn đề tài “Nghiên cứu cơ sở lý luận, thực tiễn và
đề xuất các giải pháp chính sách góp phần giảm phát thải khí nhà kính trong
lĩnh vực nông nghiệp của Việt Nam” làm luận văn Thạc sĩ Biến đổi khí hậu.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn này hướng đến cung cấp thực trạng và tiềm năng về giảm phát thải
KNK, hiện trạng hệ thống chính sách và pháp luật thúc đẩy giảm phát thải KNK,
kinh nghiệm quốc tế về việc giảm phát thải KNK, từ đó đưa ra những phương
hướng, giải pháp nhằm thúc đẩy các hành động giảm phát thải KNK trong lĩnh
vực nông nghiệp ở Việt Nam.

3


2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên, luận văn tập trung thực hiện các nhiệm vụ
chủ yếu sau đây:
- Đánh giá tổng quan tình hình phát thải KNK, tiềm năng, cơ hội và các thách
thức giảm phát thải KNK trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam.
- Phân tích, đánh giá cơ sở lý luận việc thực hiện các giải pháp nhằm giảm
phát thải KNK trong lĩnh vực nông nghiệp.
- Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về giảm phát thải KNK trong lĩnh vực
nông nghiệp.
- Đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy các hành động giảm phát thải KNK
trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu, đánh giá, phân tích thực trạng phát thải khí nhà

kính trong nông nghiệp và các chính sách hiện hành nhằm đề xuất phương
hướng, giải pháp góp phần giảm phát thải KNK trong lĩnh vực nông nghiệp của
Việt Nam.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Trọng tâm của đề tài là nghiên cứu nhằm đề xuất các giải pháp giúp giảm
phát thải KNK trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam. Theo đó, đề tài sẽ có
những nghiên cứu, đánh giá thực trạng quản lý trong lĩnh vực nông nghiệp trên
4


phạm vi cả nước; tổng hợp và đánh giá về cơ cấu phát thải KNK của lĩnh vực
nông nghiệp; phân tích và đánh giá kinh nghiệm của quốc tế trong việc thực hiện
các giải pháp giảm phát thải KNK nói chung và đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để thực hiện những nội dung nghiên cứu, đề tài sử dụng cách tiếp cận hệ
thống, thể hiện ở việc nghiên cứu nguồn gốc của phát thải các loại KNK từ các
hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, các yếu tố tác động đến phát thải KNK;
nghiên cứu vấn đề phát thải KNK từ lý luận đến thực tiễn, từ quá khứ đến hiện
tại và dự báo cho tương lai, bài học kinh nghiệm của các quốc gia trong việc lựa
chọn các lĩnh vực ưu tiên, từ đó đề ra các giải pháp giảm phát thải KNK.
Khi triển khai đề tài, tác giả sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp kế thừa: được tiến hành ngay từ khi thiết kế chương trình đề
tài khoa học này. Đó là việc khái quát hoá, tổng hợp hoá các công trình nghiên
cứu đã được các tác giả tổng kết trên thế giới về phát thải và giảm phát thải
KNK, các mô hình định lượng mà các quốc gia đã áp dụng để dự báo mức độ
phát thải và phương án giảm phát thải KNK trong các ngành/lĩnh vực.
- Phương pháp điều tra, thu thập thông tin: Nghiên cứu, điều tra, thu thập các
tài liệu trong và ngoài nước về phát thải KNK, các lĩnh vực phát thải KNK tác
động đến phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam, và các nguồn thông tin khác
phục vụ việc nghiên cứu đề tài.

- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Dựa trên các nguồn thông tin, tài liệu, số
liệu thu thập được, tiến hành phân tích, tổng hợp thành những bảng biểu, biểu
đồ, dữ liệu,... phục vụ cho việc nghiên cứu các nội dung của đề tài.
5


5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận
văn được kết cấu thành 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở khoa học và tổng quan tình hình nghiên cứu về giảm phát
thải khí nhà kính trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam
Chƣơng 2: Thực trạng phát thải khí nhà kính và quản lý phát thải khí nhà
kính trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam
Chƣơng 3: Định hướng, quan điểm, mục tiêu và giải pháp giảm phát thải khí
nhà kính trong lĩnh vực nông nghiệp ở Việt Nam

6


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.

Ban chỉ đạo thực hiện Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí
hậu và Nghị định thư Kyoto tại Việt Nam (2012), Thông tin tóm tắt về cơ
chế phát triển sạch và thị trường cácbon quốc tế, Hà Nội

2.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2012), Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh,

Hà Nội

3.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (2012), Quy hoạch tổng thể phát
triển sản xuất ngành nông nghiệp đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030,
Hà Nội

4.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (2013), Đề án giảm phát thải khí
nhà kính trong nông nghiệp, nông thôn đến năm 2020, Hà Nội

5.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiên (2016), Đóng góp dự
kiến do quốc gia tự quyết định của Việt Nam, Hà Nội

6.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (2008), Chương trình mục tiêu quốc gia ứng
phó với biến đổi khí hậu, Hà Nội

7.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (2010), Thông báo quốc gia lần thứ 2, Hà Nội

8.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (2011), Báo cáo môi trường quốc gia 2010 Tổng quan môi trường Việt Nam, Hà Nội

9.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (2011), Chiến lược quốc gia về bảo vệ môi
trường đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Hà Nội

10. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2011), Chiến lược quốc gia về biến đổi khí
hậu, Hà Nội

7


11. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2012), Đề án quản lý phát thải khí gây hiệu
ứng nhà kính, quản lý các hoạt động kinh doanh tín chỉ cácbon ra thị
trường thế giới, Hà Nội
12. Bộ Tài nguyên và Môi trường, Dự án Quản lý chất thải vật nuôi Đông Á,
Báo cáo Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng chính sách phát triển năng
lượng khí sinh học và phát triển thị trường kí sinh học ở Việt Nam, Hà Nội
13. Chính phủ (2007), Đề án phát triển nhiên liệu sinh học đến năm 2015, tầm
nhìn đến 2025, Hà Nội
14. Chính phủ (2009), Nghị định 04/2009/NĐ-CP về ưu đãi, hỗ trợ hoạt động
bảo vệ môi trường, Hà Nội
15. Chính phủ (2012), Chiến lược Phát triển bền vững Việt Nam giai đoạn
2011 - 2020, Hà Nội
16. Chính phủ (2012), Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020,
Hà Nội
17. Chính phủ (2013), Quyết định số 50/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính
phủ quy định về thu hồi và xử lý sản phẩm thải bỏ, Hà Nội
18. Dự án Tăng cường năng lực kiểm kê quốc gia khí nhà kính tại Việt nam, Bộ
Tài nguyên và Môi trường (2014), Kiểm kê khí nhà kính năm 2010, Hà

Nội
19. Đảng Cộng sản Việt Nam (2013), Nghị quyết số 24-NQ/TW, ngày
03/6/201,3 Hội nghị Trung ương 7 khóa XI về chủ động ứng phó với biến
đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, Hà Nội
20. Mai Khánh Linh (2016), Giảm ô nhiễm không khí từ nông nghiệp bằng
cách nào?, Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
8


21. Mai Văn Trịnh, Trần Văn Thể, Bùi Thị Phương Loan (2013), Tiềm năng
giảm thiểu phát thải khí nhà kính của ngành sản xuất lúa nước Việt Nam,
Hà Nội
22. IPCC, Revised 1996, IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas
Inventory: Reference Manual;
23. IPCC, 2006, IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventory;
24. Kim Griggs (2002), New Zealand's belching animals, Wellington
25. Nguyễn Hữu Thành, Nguyễn Đức Hùng, Trần Thị Lệ Hà, Nguyễn Thọ
Hoàng (2012), Tình hình phát thải khí mêtan (CH4) do hoạt động canh tác
lúa nước ở khu vực đồng bằng sông Hồng, Tạp chí khoa học và phát triển
2012, Hà Nội
26. Nguyễn Văn Tài (2014), Đề xuất định hướng và phương án giảm phát thải
khí nhà kính cho lĩnh vực AFOLU và chất thải phù hợp với điều kiện Việt
Nam, Hà Nội
27. Nguyễn Văn Tài (2014), Kinh nghiệm quốc tế trong lựa chọn và thực hiện
các giải pháp giảm phát thải khí nhà kính và bài học cho Việt Nam, Hà Nội
28. Nguyễn Văn Tài (2014), Nghiên cứu xây dựng định hướng và các phương
án giảm phát thải khí nhà kính trên cơ sở đảm bảo các mục tiêu phát triển
kinh tế - xã hội của Việt Nam, Hà Nội
29. Phạm Xuân Nam (2010), Kết hợp tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công
bằng xã hội trong mô hình phát triển của Việt Nam ở thời kỳ đổi mới, Tạp

chí Khoa học xã hội Việt Nam, Hà Nội
30. Phương Ly (2015), Kinh nghiệm của Israel về ứng dụng công nghệ cao
trong sản xuất nông nghiệp, Tạp chí Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh
9


tế - xã hội Quốc gia - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Hà Nội
31. T.Trinh (2014), Hướng tới nền nông nghiệp thân thiện môi trường, Báo
điện tử Cần Thơ
32. Tổng cục Thống kê (2015), Niên giám thống kê 2015, Hà Nội
33. Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, Báo cáo Đánh giá
thực trạng sản xuất phân compost ở Việt Nam, Hà Nội
34. Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (2010), Báo cáo
đánh giá kết quả thực hiện Chiến lược quốc gia về BVMT đến năm 2010 và
định hướng đến năm 2020, Hà Nội
35. Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường (2014), Các định
hướng và phương án giảm phát thải khí nhà kính, Hà Nội
36. Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường (2014), Đánh giá
thực trạng, đề xuất giải pháp giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực
nông nghiệp, lâm nghiệp, thay đổi sử dụng đất ở Việt Nam, Hà Nội
37. Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường (2014), Nghiên cứu
cácbon thấp đối với ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và sử dụng đất tại Việt
Nam, Hà Nội
38. Viện Môi trường Nông nghiệp - Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam,
Mô hình hóa phát thải khí ôxítnitơ (N2O) từ các biện pháp canh tác khác
nhau làm cơ sở cho xây dựng các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng
phân đạm cho cây lúa và ngô, Hà Nội

10