Tải bản đầy đủ (.pdf) (296 trang)

Giáo trình cung cấp điện dùng cho các trường cao đẳng kỹ thuật

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.77 MB, 296 trang )

IGUYEN
C LIEU


TS. NGO HONG QUANG

Gido trinh
C

U

N

G

C

A

P

D

I

E

N

(Dung cho cac trirdng Cao dang ky thuat)


NHA XUAT

bAn

GlAO DUC VIET NAM


Cong ty Co phan sach Dai hoc - Day nghe - Nha xuat ban Giao due Viet Nam
giCif quyen cong bo tac pham.

427-2009/CXB/3-975/GD

Ma so : 7B757Y9 -DAI


J l d ’i g j j & i t i i i e i i
M on hoc C u n g cap d ie n nam trong chudng trin h dao tao cua
nhi£u n g a n h dien: H e thong dien, Tif d o n g hoa, T hiet bi dien,
Do ludng, D ieu khien, Kinh te n an g luong, Su p h am ky th u a t dien,...
Moi ch u y en n g a n h lai bo tri thdi lu d n g hoc m on C u n g cap d iin khac
nhau: 45, 60, 75, 90 tiet. De d ap ling difOc ta t ca cac thdi lifOng tren,
cuon giao trin h n ay dvfOc bien soan v6i noi d u n g m d bao gom 10
chifOng v6i 110 tiet. T uy theo tlnh chat va m uc tieu dao tao cua tCfng
tru d n g , ttfng c h u y en n ganh, giao vien co the dd d a n g lua chon noi
d u n g giang day thich h o p .
C h u n g toi bien soan cuon sach nay tren cO so kinh n g hiem giang
day n h ieu n am cho cac chuyen n g an h dien he Cao d a n g va Dai hoc.
Giao trin h d u o c lien tuc hieu chinh va cap n h a t cho p h u h d p v6i yeu
c^u cua thuc te n g a n h dien. P h in p h u luc chung toi co' gang su u tap
va dtfa vao n h u n g th ie t bi dien hien dai tien tien cua cac h a n g noi

tieng tro n g va n goai n u 6 c d an g chao ban tai thi tru d n g Viet N am .
De d a p ling vdi dol tUOng la sinh vien he Cao d ang, ch u n g toi co'
gang tru y en d a t n h u n g kien thuc cd ban n h a t va th iet tliifc n h at, vdi
cach trin h bay d d n gian, dS hieu va nh ieu vi d u m in h hoa. C uoi m oi
ch u d n g d u a ra cac bai tap tu de den kho de siiih vien tap d u d t, lam
q u en d i n vdi cong viec thiet ke sau khi ra tru d n g .
G iao trin h C u n g cap d ie n d u n g lam tai lieu giang day va hoc tap
tro n g cac trtfd n g cao d a n g chuyen n g an h dien, d o n g th d i cung co the
th am khao d e g ian g day d he Dai hoc va T rung cap c h u y en nghiep.
N goai ra, hy v o n g cung g iup ich cho cac ky su d a n g cong tac trong
linh vuc thiet ke, xay lap cac cong trinh dien cong nghiep va dan dung.

3


M3c d u tac gia da ra t co g£ng trong cdng viec bi£n soan, nhtfng
cung cap d ien la giao trin h bao h am n h ieu kien thtfc ro n g va p h u t
tap, chfic chfin cu6n sach kh6 ng tran h khoi sai sot. Tac gia ra t m ong
n h a n d u d e y ki£n q u y bau cua d o n g n g h iep va b an doc de c u o n sach
difdc h o a n thien h d n tro n g n h u n g l i n tai b an sau.
M oi gop y xin gui ve C ong ty Co ph£n Sach Dai hoc - D ay nghe,
25 H an T h u y en - H a Noi.

r-f-i

r

•9

Tac gia


4


C h ira n g m a d a u
0.1. Liroi dien Viet Nam va lirai cung cap dien

Luai dien la mot tap hop bao gom dKdng day tai dien va tram bien dp
lam nhiem vu truyen tai va phan phoi nang luang dien tir cac nha may dien
den cac ho tieu thu dien.
Luai dien quoc gia co nhieu cap dien ap. Su dung cap dien ap nao, a
dau phu thuoc vao chidu dai va cong suat truyen tai. Ludi dien Viet Nam
hien co 8 cap dien ap: 0,4(kV), 6(kV), 10(kV), 22(kV), 35(kV), 110(kV),
220(kV) va 500(kV).
Co nhieu cach phan loai luai dien:
- Can cu vao tri so dien ap chia ra luai ha dp, luai trung dp, luai cao
dp va luai sieu cao dp.
- Can cu: vao quy mo cua luai dien chia ra luai khu vice va luai dia
phuang.
Ngoai ra con nhung cach phan loai khac nhu phan loai luai dien theo
vung mien lanh tho (luai dien mien BSc, luai dien mien Trung, luai dien
mien Nam), phan theo cau true luoi (luai dien km, luai dien h a )...
Bang 0.1 sau day chi ro chuc nang nhiem vu cung nhu quan he cua
luai cung cap dien trong luai dien quoc gia Viet Nam.
B ang 0.1. Li/di dien Viet Nam va ludi cung cap dien
Phan loai ludi
dien
Phan loai theo trj
so dien ap
Phan loai theo

chtic nSnq

0,4
Ha ap

6

10

Lirdi dien Viet Nam, U (kV)
22
35
110
Trung ap

Ludi cung cap dien

220

Cao ap

500
Sieu
cao ap

Ludi truyen tai

M6i loai luai dien co dac thu rieng, nguod ta phan chia ra cac loai de
thuan tien cho viec thiet ke, quan ly, van hanh. Tuy nhien can nha rang, dien
nang la dang nang luang khac han vai cac dang nang luang khac, he thong

dien bao gom ba khau: san xuat, truyen tai va phan phoi, la mot tong the
thong nhat khong the tach rai. Tir nhung thiet bi to lofn va quan trong nhu may
phat dien, may bien ap den cac thiet bi tieu thu dien nho be nhu mot dong ca

5


dien trong xuang may, mot chiec bong den cua can ho gia dlnh deu nam trong
he thong dien Viet Nam. M6i hanh vi ung xir cua phan tir nay, khau nay deu
co tac dung tuong h6 den phan tu khac, khau khac. Can phai thiet ke, van
hanh, quan ly timg phan tu, timg khau theo quy dinh chat che sao cho dam bao
sir lam viec an toan, tin cay va kinh te cho toan bo he thong dien.
0.2. Phan loai ludi cung cap dien

Nhu da noi a tren, luai cung cap dien la mot phan cua luoi dien Viet Nam
lam nhiem \oi phan phoi va cung cap dien true tiep cho cac ho tieu thu dien
tir 35(kV) tra xuong, cu the la cap dien cho cac phu tai cua 5 cap dien ap:
0,4(kV), 6(kV), 10(kV), 22(kV), 35(kV).
Luai cung cap dien thucmg duac phan loai theo doi tuong sir dung dien:
Ngudi ta chia ra: ludi dien cong nghiep, luai dien do thi, luai dien nong thon.
Trong m6i loai luai tren deu co phan dien cap cho dan dung (can ho, ducmg
pho, dich vu...) dugc goi la ludi dien dan dung hoac ludi dien anh sang sinli
hoqt va co phan dien cap cho xuang may, nha may duac goi la ludi dien xi
nghiep. Cung con tuy theo so pha dugc su dung de cap dien, ngucfi ta chia ra
luai dien mot pha, luai dien hai pha, ludi dien 3 p h a ...
Sau day chung ta nghien curu ky han ve chuc nang cS'p dien cung nhu
sa do dac trung cho tumg loai ludi cu the.
0.2.1. Lu&i dien cong nghiep
Luai dien cong nghiep lam nhiem vu cung cap dien cho khu cong
nghiep, khu che xuat, xf nghiep, xuang m ay... 6 do nguai ta su dung cac lo

dien, cac dong co cong suat khac nhau vai cac cap dien ap khac nhau. Cac
dong ca may cong cu thuang dung dien ap 0,4(kV), vai may nghien, bang
tai hoac may bam cong suat lan thi dung dien ap 6(kV) hoac 10(kV).
Vai mot xuang may doc lap nhu xuang sua chua nong cu, xuang sua
chua ca kill hoac mot phan xuang cua nha may ca nho chi dat mot vai chuc
may cong cu (may tien, phay, m ai...) co cong suat su dung thuc te vai chuc
kW thi chi nen cap dien b^ng mot duang day ha ap tu tram bien ap phan
phoi cong cong hoac tram bien ap phan phoi cua nha may. Neu cong suat su
dung len tai mot. vai tram kW thi mdi nghi tdi phuang an dat cho cac xuang
nay mot tram bien ap phan phoi rieng.

6


1

Tu- BAPX

H inh 0.1. Lirdi dien ha ap phan xtfdng
1. B udng cap ha ap tC/ BAPX ve phan xifdng
2. Cac duong cap ha ap cap dien cho cac TDL, TCS
3. Cap ti/ TDL cap dien cho tC/ng may

- Vdi mot nha may co nho bao gom vai ba phan xuong vdi cong suat
lOOOkVA trd lai, chi can dat mot tram bien ap chung cho toan nha may, tir
day cap dien ha ap cho cac phan xuong. Can luu y, de dam bao my quan
cong nghiep va an toan, cac ducmg day cao, ha ap trong pham vi nha may
nen su dung cap ngam.
Cac xf nghiep co nho da phan thuoc ho loai ba, nghla la cho phep mat
dien tam thdi (tru xf nghiep luyen kim), chi can mot nguon cung cap dien,

cu the la tram bien ap chi can dat mot may, cac ducmg day chi can di lo don.
- Vdi cac nha may quy mo 1cm nhu nha may co khi trung quy mo, nha
may det, nha may che tao may keo v.v... co cong suat dat tu vai ngan den
hang van kVA, co vai tro quan trong doi vdi nen kinh te quoc dan phai dugc
xep vao ho loai mot, khong dugc phep ngimg cung cap dien, cu the la tram
bien ap phai dat hai may, cac ducmg day phai dung lo kep. O nhung nha may
nay, do cong suat tai m6i phan xuong deu kha Ion tu vai tram den hang ngan
kVA nen quy mo ludi cung cap dien cua nha may cung ldn theo, bao gom ca
ludi trung ap va ludi ha ap. Trong nha may phai dat mot tram phan phoi
trung tam (TPPTT) hoac tram bien ap trung tam (TBATT) va nhieu tram
bien ap phan phoi phan xudng (TBAPX). Vi day la nhung nha may quy mo
ldn dugc xay dimg tren mot pham vi dat dai kha rong len toi hang chuc hecta
nen TBATT hoac TPPTT can dugc dat tai trung tam phu tai cua nha may.
7


0.2.2. Lu&i dien nong thon
Ho tieu thu dien d nong thon chu yeu la cac gia dinh song trong lang
xa, trudng hoc, tram xa, cac tram bofm tudi, tieu nude phuc vu cho san xuat
nong nghiep. Hau het cac ho tieu thu dien nay thuoc ho loai 3, nghla la cho
phep mat dien tam thdi khi can thiet, chi can cap dien bang tram bien ap mot
may va cac dudng day lo don. Vdi cac tram bom quan trong cap huyen hoac
cap tinh nen xep vao ho loai 1, dugc cap dien bang tram bien ap hai may va
dudng day lo kep.
Vdi ludi dien nong thon, co ba loai so do dac trung: so do cap dien cho
mot thon (lang), so do cap dien cho mot xa va so do cap dien cho mot huyen.
- Luai dien thon
C) Viet Nam, m6i thon (lang) thudng xay dung tach biet, cach nhau
tren dudi mot km, vi the mdi thon phai dat mot tram bien ap phan phoi rieng.
M6i thon thudng nam tren chidu dai tir 800 den 1000 met; de dam bao chat

lugng dien ap cho nhung nha d cuoi thon, can dat tram bien ap cua thon d tai
vi tri trung tam dudng true thon. Dien tir tram bien ap phan chia ra hai nua
dudng true, tir day re vao cac dudng dien xom ngo de cap cho cac ho dan.
Tat ca cac dudng dien true thon, ngo xom deu la dudng day tren khong.
B

f32
3
\

/

V

/

/

11
\
4

/

11
\
4

V /
11


£p 2

]2

3

3

V

/

\

/

V

/

11
\
4

/
11
\
4


/

11

\

/

\

/

/

11
\
4

/

11
\
4

V /
11

H] 2
3
\


/

/

i1
\
4

V /
11
/ \
4

V /
1

Hinh 0.5. Ltfdi dien cap cho m ot thon (lang)
B. Tram bien ap cua thon TBA - 35(10)/0,4(kV)
1. B uting day dien ha ap true thon
2. Cac hop cau dao ngo xom
3. D ifdng day dien ha ap ng5 xom
4. Cac cong ta dSt tren cot dien cap dien cho cac ho dan

10


- Luai dien xa
De cap dien cho xa, ngudi ta keo mot dudng dien trung ap (35 hoac
10(kV)) tu dudng dien lien xa ve trung tam xa. Tu dudng dien true nay se

keo tiep cac doan dudng day trung ap ve cac tram bien ap cua tung thon.
Tram bien ap cua thon co the lay dien true tiep tir dudng dien trung ap true
cua xa, cung co the lay lien thong tu thon nay sang thon khac tuy theo dia
hinh. De tien cho viec van hanh, sua chua dudng dien cua xa khong anh
hudng den ludi dien chung cua huyen, ngudi ta dat mot dao cach ly tai dau
dudng day trung ap re ve xa.
Hlnh 0.6 gidi thieu mot ludi dien cua xa gom 4 thon va mot tram bom
dugc lay dien tir dudng true 10(kV) lien xa.

H inh 0.6. Ludi dien cap dien cho mot xa
1. Dao cach ly
2. Dudng true 10(kV) cua xa
3. Dudng 10(kV) re nhanh ve cac thon
4. Tram bien ap 10/0,4(kV) cua cac thon va tram bdm

- Lifdi dien huyen
Phu tai dien cua huyen chu yeu la cac xa, thi tran huyen. Cung co the
co tram bam ldn hoac mot hai nha may che bien nong san nho le nam trong
dia ban, tuy theo tfnh chat quan trong ma tram bam va nhung nha may nay
can phai cap dien lien tuc bang dudng day lo kep hoac chi can cap bang
dudng day lo dan.
11


De cap dien cho huyen, ngudi ta xay dung mot tram bien ap trung gian
110/35(kV) hoac 110/10(kV) d trung tam, tir day di ra cac ducmg day trung
ap 10(kV) hoac 35(kV), m6i dudng day cap cho vai xa. Neu co tram bam
lcfn, can cap bang dudng day rieng.

Hinh 0.7. Li/di cung cap dien mot huyen

TBA. Tram bien ap trung gian TBATG -1 1 0 /3 5 (1 0)(kV)
1,2,3,4,5. Cac lo dufdng day trung ap cap dien ve xa
TB. Tram bom ldn
• Cac tram bien ap phan phoi TBA - 35(10)/0,4(kV)
.......... Ranh gidi cac xa thj tran
(l)-»(X II) Cac xa trong huyen, (TT). Thj tran

0.2.3. Lu&i dien do thi
Phu tai dien cua do thi rat phuc tap, bao gom cac ho dan song tren
dudng pho, trong cac nha chung cu hoac biet thu rieng, cac ca quan hanh
chfnh, sieu thi, benh vien, trudng hoc, nha van phong, trien lam, khach san,
12


nha nghi, vudn hoa va cac cong trinh cong cong khac. Ngoai ra con co cac
phu tai cong nghiep nhtr xudng may, xf nghiep nam xen lan voi cac phu tai
anh sang sinh hoat.
Phu tai dien do thi phong phu da dang dan toi ludi dien ha ap cung cap
cho cac phu tai cung phong phu, da dang, nhung trong khuon kh6 han hep ve
thdi luang cua giao trinh nen khong the gidi thieu het. 6 day chi xin gidi
thieu mot so so do ludi dien dac trung: So do ludi ha ap cung cap cho cac ho
dan song tren dudng pho, so do ludi cung cap dien cho thi xa - thanh pho
nho, so do ludi cung cap dien cho cac thanh pho ldn.
- Ludi cung cap dien cho cac ho dan tren difong pho
De tranh phai dao dudng anh hudng den giao thong trong khi lap dat,
sua chua cap ha ap, moi tram bien ap phan phoi cong cong chi cap dien cho
mot phia mat pho. Vdi nhung doan pho ngan 100, 200, 300m thi dat TBA d
goc pho de cap dugc cho hai doan pho vuong goc ke nhau, vdi doan pho dai
500-^600m thi phai dat TBA d gitra doan pho, vdi nhung pho dai lien tuc tren
600m thi phai tang so tram bien ap sao cho ban kinh cap dien tir tram den

ho dan xa nhat khong qua 250-^300(m) nham dam bao chat lugng dien ap.

a)

b)

Hinh 0.8. Phtfdng an cap dien ha ap cho do thj
a) Tram bien ap dat d goc pho; b) Tram bien ap dat d giCra pho
1. Tram bien ap; 2. Dudng true cap ha ap; 3. Ho dung dien

- Luai dien thi xa, thanh pho nho
Cap dien ap trung ap cap cho do thi la 22(kV). Ludi trung ap 22(kV)
dugc cap tir cac tram bien ap 110/22(kV). De dam bao do tin cay, ludi trung
ap do thi dugc cau true thanh mach vong kin van hanh hd. Mach vong cap
trung ap nay se cung cap dien cho cac tram bien ap cong cong dat tren he
pho (hinh 0.8) hoac cac tram bien ap cua khach san, sieu thi, benh vien, khu
chung c u ...
Hinh 0.9 gidi thieu mot khu vuc do thi dugc cap dien tu hai tram bien
ap 110/22(kV) vdi 8 mach vong cap trung ap. Tuy theo quy mo cua do thi,
so tram bien ap 110/22(kV) co the la 2,4,6,8...
13








•________•


Hinh 0.9. Lirdi dien trung ap do thj
B,, B2. Tram bien ap trung gian 110/22(kV)
----- Cac mach vong cap trung ap
•. Cac tram bien ap phan phoi 22/0,4(kV)

Nguyen tac cau true mot mach vong km van hanh ho cua lucri cap
trung ap do thi dugc minh hoa tren hinh 0.10. Mach vong cap 22(kV) dugc
cap dien tu hai phan doan thanh gop 22(kV) cua tram TBA van hanh doc lap
(MC thudng md). Trong trudng hgp mach vong lam viec blnh thudng thi
diem K md, m6i nua mach vong lam viec doc lap ca'p dien cho 4 tram bien
ap phan phoi. Gia thiet xay ra su co tren doan cap noi giua hai tram B2 va B3,
thiet bi dong cat tai 1 va 2 md ra tach phan cap bi su co ra khoi ludi d£ sua
chua, diem K dong lai va tram B3, B4 tiep tuc dugc cap dien tu nua mach
vong II sang. Nhu vay, du bi su co tai bat ky doan cap nao thi mot vai tram
bien ap chi mat dien tam thdi trong thdi gian thao tac.

Hinh 0.10. So do nguyen ly mach vong trung ap

- Lucri dien do thi lerti
Do thi co quy mo ldn nhat la cac thanh pho loai 1 nhu Thu do Ha Noi,
Thanh pho Ho Q ii M inh... Ngoai khu vuc noi thanh vai trieu dan vdi hang
14


ngan tram bien ap phan phoi, con ca vung ngoai o rong menh mong nhieu
lang, xa, nhieu khu cong nghiep, khu che xuat, cum xf nghiep cung nhung
tram bom ldn. Dien tfch do thi loai nay len tdi vai ngan km2 va cong suat
dien tieu thu cung len tdi vai ngan MW.
De cung cap dien cho nhung do thi ldn, thudng phai sir dung mot so

mach vong vdi nhieu cap dien ap khac nhau.
+ Mach vong 220(kV) n£m phfa ngoai cung vdi cac tram bien ap
220/110(kV) cap dien tir ludi dien quoc gia cho cac mach vong 110(kV)
phfa trong.
+ Mach vong 110/35,22,10(kV) cap dien cho khu vuc ngoai thanh,
trong do cac dudng day cap dien ap 10,35(kV) thudng dugc cap cho cac lang
xa, cac tram bom ldn; dudng day cap 22(kV) cap dien cho cac khu che xuat,
khu cong nghiep.
+ Mach vong 110/22(kV) cap dien cho khu vuc noi do (hinh 0.9).
+ Cuoi cung la cac mach vong cap 22(kV) cap dien cho cac tram bien
ap phan phoi 22/0,4(kV).

H inh 0.11. Li/di cung cap dien cho do thi ldn
1. Mach vong 220(kV), T. Cac tram bien ap 2 20/110(kV)
2. Mach vong 1 10(kV) ngoai thanh; B1. Cac tram bien ap 110/35,22,10(kV)
3. Mach vong 110(kV) noi thanh; B2. Cac tram bien ap 110/22(kV)

15


0.3. Nhurng yeu cau doi vdi luoi cung cap dien

Mot ludi cung cap dien d bat ky cap dien ap nao cap dien cho bat ky
doi tuong su dung dien nao cung phai thoa man nhung yeu cau ve kinh te ky thuat. Do la 4 yeu cau co ban sau day.
0.3.1. Do tin cay cung cap dien
Do tin cay cung cap dien la miic dam bao cung cap dien lien tuc tuy
thuoc vao tfnh chat cua ho tieu thu dien. Trong viec tfnh toan. lira chon
phuong thuc cap dien, ngudi ta thudng chia ra 3 loai ho.
Ho loai 1 la ho rat quan trong khong dugc phep ngiing cung cap dien,
neu de xay ra mat dien se din den cac hau qua nghiem trgng:

- Lam mat an ninh chfnh tri, mat trat tu xa hoi. Do la cac ho tieu thu:
san bay, ben cang, khu quan su, dai phat thanh truyen hinh, khu ngoai giao
doan, dai su: quan, nha ga, ben xe, true giao thong chfnh trong thanh pho...
- Gay thiet hai ldn cho nen kinh te quoc dan. Cac ho tieu thu thuoc
loai nay gom co: khu che xuat, khu cong nghiep, dau khf, luyen kim, nha
may co khf quy mo ldn, xi mang, dong tau bien, che bien hai san, cac tram
bom nong nghiep ldn, tram bom cap nude cho do thi... Nhung ho nay co vai
tro rat quan trong trong nen kinh te quoc dan hoac san pham, gia tri chiem ti
trong ldn, che bien hang xuat khau dem lai nguon ngoai te ldn, chong lu lut
hoac cung cap mat hang thiet yeu cho ddi song.
- Lam nguy hai den tinh mang con ngudi.
Ho loai 2 bao gom cac xf nghiep che tao hang tieu dung (nhu xe dap,
banh keo, dudng sua, may m ac...) va thuong mai, dich vu (sieu thi, khach
san...). Neu xay ra mat dien se gay thiet hai cho chfnh cac xf nghiep do nhu
lan cong, gay thuf pham, phe pham, pha vd hgp dong cung cap nguyen lieu
hoac san pham cho ban hang, lam giam sut doanh so va lai suat...
Ho loai 3 la nhung ho khong quan trong cho phep mat dien khi can
thiet. Do la cac ho anh sang sinh hoat do thi va nong thon.
Can luu y rang, cach phan loai ho tieu thu nhu tren chi la tam thefi
trong giai doan nen kinh te quoc dan con thap kem, sau nay khi nen kinh te
phat trien se dam bao cung cap dien lien tuc cho tat ca cac ho tieu thu, nghia
la tat ca phai dugc coi la loai 1.
Trong thuc te ngudi ta thuc hien cac phuong thuc cung cap dien tuong
ung cho 3 loai ho nhu sau:
16


- Doi vdi ho tieu thu loai 1, dien dugc cap tu hai nguon —> dudng day
lo kep —» tram bien ap 2 may —> he thong thanh gop phan doan.
- Doi vdi ho tieu thu loai 2, dien dugc cap tir mot nguon —>dudng day lo

don —» tram bien ap 1 may —>he thong 1 thanh gop + may phat dien du phong.
- Doi vdi ho tieu thu loai 3, dien dugc cap tu 1 nguon —» dudng day lo
don —> tram bien ap 1 may —>he thong 1 thanh gop.

r0 '

y

n
a)

b)

c)

Hinh 0.12. Cac phtfdng thuTc cap dien
a) Cap dien cho ho loai 1; b) Cap dien cho ho loai 2; c) Cap dien cho ho loai 3
1. Dudng day truyen tai; 2. Tram bien ap; 3. Thanh gop ha ap;
4. May phat dien du phong; 5. Bo ap to mat lien dong

Chu y: Cac ky hieu thiet bi dien xem d phan phu luc.
0.3.2 Chat litffng dien
Chat lugng dien dugc the hien d hai chi tieu: tan so va dien ap. Mot
phuong an cung cap dien co chat lugng tot la phuong an dam bao tri so cua
tan so va dien ap luon nam trong pham vi cho phep.
Tan so la chi tieu chung cua toan he thong dien, dieu chinh tri so nay
tai moi thdi diem la nhiem vu cua co quan Trung tam Dieu do Quoc gia.
Viec dam bao cho tri so dien ap tai tat ca cac nut cua ludi trung ap va ha ap
nam trong gidi han cho phep la nhiem vu cua ky su thiet ke va van hanh ludi
cung cap dien.

De dam bao su lam viec blnh thudng cua cac thiet bi dung dien (den,
quat, tivi, tu lanh, dieu hoa, bep dien, binh nong lanh, cac dong co dien,...),
yeu cau dien ap dat vao cuc cua chung khong dugc chenh lech qua 5% so
vdi tri so dien ap dinh muc.
17


Do chenh lech dien ap so vdi tri so dinh mtic goi la do lech dien dp, ky
hieu la 5U
SU = U - U dm

(0.1)

Trong do: Udm- dien ap dinh mire cua luai dien (220V hoac 380V).
U - dien ap thuc te dat vao cuc cua thiet bi dung dien tai thdi die’m khao sat.
Do lech dien ap thudng dugc tfnh theo phan tram so vdi tri so dien ap
dinh muc:
5U% =

U -U

dm

u

(0.2)

.100

(0.3)


Yeu cau 18U% l< 5%Udm.
Neu 8U > +5%UJm thiet bi dung dien se chay

Neu 8U < - 5%Udm thiet bi dung dien se lam viec khong tot: den
khong du sang, thap qua den tuyp se khong sang, quat khong du gio, may
bam nude khong khai dong dugc, may khau bo chi, cac may moc khac giam
hieu suat hoac gay thu pham, phe pham v.v...
Can phan biet khai niem do lech dien dp va khai niem ton that dien dp.
Ton that dien ap la dien ap rcri (hoac giang) tren luai dien, do chfnh la hieu
so dien ap diem dau va cuoi cua mot doan ducmg day hoac mot tuyen dudng
day trong cung mot cap dien ap
AU = U, - U2
(0.4)
Trong thiet ke va van hanh cung cap dien ngudi ta quan tam den tri so cho
phep cua ton that dien ap AUq,, do chfnh la tri so ldn nhat cua tdn that dien ap
ma do lech dien ap tai diem cuoi nguon khong vugt qua tri so cho phep.

KX>

\

K X K

U(kV)

U(kV)

u, = u d m


AU

dm

12

l(km)

i l(km)

O
a)

b)

Hinh 0.13. Minh hoa ton that dien ap va do lech dien ap

18


Tren hinh 0.13a, gia thiet trudng hap dien ap dau nguon bang dinh
muc, liic nay ton that dien ap tren duong day bang do lech dien ap tai diem 2
AU12 = u , - U2 = 5U2
Nghia la ta co the cho phep ton that tren dudng day bang 5%Udm
AU12tp = 5%Udm
Tren hinh 0.13b dien ap nguon ldn hon dinh mire, khi do ve tri so ton
that dien ap tren dudng day 12 bang tong tri so do lech dien ap tai 1 va 2.
AU12 = 5U, + 8U2
V i du 1: Tai thdi diem khao sat, biet dien ap thanh gop ha ap cua tram
bien ap U, = 400 (V) va AU12 = 15(V). Hoi dien ap cuoi nguon U2 bang bao

nhieu va do lech dien ap tai diem 2 bang bao nhieu?
Giai:

Dien ap tai diem cuoi nguon 2 la:
U2 = U, - AU12 = 400 - 15 = 385 (V)
Do lech dien ap tai diem 2 la:
5U2-= 5U2 - Udm= 385 - 380 = +5 (V)
5U2% =
2

385-380.100 = +i,32%
380

V i du 2: Tai thdi diem khao sat, dong ho von tai thanh cai ha ap tram bien
ap chi 390(V). Hoi ton that dien ap cho phep tren dudng day 12 la bao nhieu?
Giai:

Dien ap thap nhat cho phep tai diem cuoi nguon 2 la tri so ung vdi do
lech 8U2= - 5%Udm, khi do:
U2 = Udm- 5%Udm= 380 - 0,05.380 = 361(V)
Vay ton that dien ap cho phep tren dudng day 12 la:
AU12cp = 390 - 361 = 29(V).
Neu tinh theo phan tram:
AU12cd% = '— .100 = 7,63%.
p
380
Chu y rang, trong giai doan thiet ke, vi chua biet dugc tri so dien ap
tren thanh gop ha ap cua tram bien ap la bao nhieu, de dam bao an toan,
ngudi ta coi nhu tri so dien ap nay bang dinh muc va chi cho phep ton that
19



dien ap tren dudng day la 5% trong trucJng hop van hanh binh thuong va
10% trong trucfng hop sir cd.
AUcpb, < 5%Ulm
A U ^ S llM b U * .

(0.5)
(0.6)

0.3.3. Kinh te
Tfnh kinh te cua mot phuong an dugc the hien qua hai dai lugng: von
dau tu va phi ton van hanh. Hai dai lugng nay luon mau thuan nhau. neu von
dau tu ldn thi phi ton van hanh nho va ngugc lai. Phuong an kinh te chfnh la
phuong an tong hoa dugc hai yeu to tren. Van de kinh te cua mot phuong an
se dugc nghien cuu ky trong chuong 8 cua giao trinh nay.
0.3.4. An toan
Khi thiet ke va lap dat cong trinh dien, van de an toan phai dugc dat
len hang dau. Do la an toan cho cac thiet bi dien, an toan cho can bo ky
thuat van hanh, an toan cho cac cong trinh kien true va cu dan noi co luai
dien di qua.
Can nhd rang, ludi cung cap dien bao gom cap trung va ha ap di lln
vdi dudng pho, xom lang, khu chung cu, xudng m ay... Khi xay ra su co se
gay chay no, khong nhung pha hoai cong trinh dien, gay mat dien ma con
gay thiet hai cho nha cua, gay tai nan chet ngudi...
Vi the, cong trinh dien can dugc thiet ke.lap dat, quan ly, van hanh va
su dung theo dung nhung quy dinh ky thuat nghiem ngat.
Ngoai 4 chi tieu co ban tren ngudi ta con cd the quan tam den cac chi
tieu khac nhu thuan tien cho van hanh, sua chua, d6 phat trien v.v...
0.4. Nhurng phan tu chfnh cua ludi cung cap dien va ky hieu tren ban ve


0.4.1. May bien dp va tram bien dp
May bien ap lam nhiem vu bien doi dien ap va truyen tai con 2 suat.
May bien ap bien doi dien ap tir thap len cao goi la may bien dp tang dp,
ngugc lai thi goi la may bien dp giam dp. Trong ludi cung cap dien chu yeu
dung may bien ap giam ap.
Mot may bien ap co the lien he giua 2 hoac 3 cap dien ap. May bien ap
lien he giua 2 cap bien ap goi la may bien dp hai cuon day (hoac hai day
cuon), lien he giua 3 cap dien ap goi la may bien dp ba cuon day (hoac ba
day cuon).
20


Tram bien ap la nai dat may bien ap, mot tram co the dat mot, hai hoac
nhieu may bien ap. Ngoai may bien ap, trong tram con dat cac thiet bi dong
cat (nhu may cat, dao cach ly) va nhiSu thiet bi khac (nhu bien dong, bien
dien ap, chong set, noi dat...).
Can phan biet tram bien dp va tram phan phoi. Train phan phoi khong
dat may bien ap vi khong lam nhiem vu bien doi dien ap, chi lam nhiem vu
phan phoi dien nang cho cac ho tieu thu.

u3
a)

b)

c)

d)


Hinh 0.14. Ky hieu may bien ap, tram bien ap, tram phan phoi
a) May bien ap hai cuon day; c) Tram bien ap: 1. Dau vao 2. Dau ra;
b) May bien ap ba cuon day; d) Tram phan phoi

Ngoai hinh ve, may bien ap con dugc ghi r5 cac thong so quan trong:
ten loai may (hoac hang san xuat), cong suat may (kVA), dien ap ben cao,
ben ha (kV). Loai may - SdmB(kVA) - U,/U2(kV).
Vi du:
TM -250-10/0,4: May bien ap dau ba pha, cong suat 250 (kVA) dien ap
10/0,4(kV) do Nga san xuat.
3CA-1000-12/0.4: May bien ap giam ap 1000(kVA) dien ap 12/0,4(kV)
do Siemens san xuat.
SCB8-630-10,5/0,4 (kV):May bien ap giam ap 630(kVA), dien ap
10,5/0,4(kV) do Trung Quoc san xuat.
BA-500-22/0,4: May bien ap phan phoi 500(kVA) dien ap 22/0,4(kV)
do hang ABB san xuat.
Chu y: Ngoai cac ky hieu chfnh thuc tren hinh 0.14, trong trudng hgp
dac biet nao do (vi du do khuon kho han hep cua ban ve), ngudi ta co the
dung ky hieu rieng de mo ta may bien ap, tram bien ap, tram phan phoi (xem
hinh 0.7, 0.9, 0.11), tuy nhien phai chu thich ro.
0.4.2. Du&ng day truyen tdi dien
De truy6n tai dien ngudi ta su dung dudng day tren khong, dudng cap
va day boc cach dien.
21


a) Ducmg day tren khong
Dudng day tren khong bao gom mot he thong cot dien dugc trai dai
suot tuyen tren do co treo day din qua cac sur cach dien. Vat lieu lam day
din cua dudng day tren khong la nhom hoac nhom loi thep.

Nhom la loai day nhe, din dien tot nhung do ben khong ldn chi dugc
dung d dudng day tren khong ha ap vdi khoang cot be tu 40 den 50m. Dudng
day tren khong trung ap vdi khoang cot 80 -f- 120m phai dung day din la day
nhom 15i thep, trong do nhom lam nhiem vu din dien con thep lam tang do
ben co. Day nhom va day nhom loi thep dugc che tao tir nhieu sgi nho van
xoln lai.
Dong co kha nang din dien tot hon nhom nhung d lt va nang hon, chi
dugc dung d nhung moi trudng dac biet co hoa chat an mon nhom.
Day din cua dudng day tren khong con dugc ggi la day dan tran.
Tren ban ve cung cap dien, dudng day tren khong dugc ky hieu blng
dudng thang net manh, tren do co ghi chu DDK va cap dien ap truyen tai.
Vdi DDK trung ap va cao ap, vi luon tai dien 3 pha, nen khi ghi so
hieu day din chi can ghi loai day va tiet dien day, khong can ghi ro so pha,
vf du A-50, AC-150.
Vdi DDK ha ap, tuy tung khu vuc hoac doi tugng cap dien, cd khi tai 1
pha, 2 pha, 3 pha, nen phai ghi so hieu that chi tiet theo quy cach:
Loai day (n.F + l.F0)
Trong do:
Loai day la A hoac AC
n - So pha
F - Tiet dien day pha (mm2)
F0 - tiet dien day trung tfnh (mm2)
Chu y, vdi DDK 3 pha 4 day thi:
Fo ^ F

(0.7)

Vdi DDK 2 pha 3 day hoac 1 pha 2 day thi:
Fo = F


22

(0.8)


Khi noi den tiet dien trong day din AC la chi ke phan tiet dien din
dien tire la tiet dien cua phan nhom, khong ke phan loi thep.

ODK - 0,4(kV)

D

4)
2AC - 95

2)

3)

2AC (3x50 + 1x35)

5)
AC (3x120 + 1x70)

AC - 50
6)

7)

AC (2x50 + 1x50)


AC (1x50+ 1x50)
8)

Hinh 0.15. Cau tao day dan va ky hieu ODK
a), b) Day A va day AC cd nho, cd ldn
1), 2), 3). Cac ky hieu dtfdng day trung ap
4) + 8). Cac ky hieu dudng day ha ap 1,2,3 pha

Dudng day tren khong so vdi dudng cap thi re hon, tuy nhien lai thieu
my quan va an toan, vi the chi dung thuan tien d ludi trung, ha ap khu vuc
nong thon va ludi cao ap. Vdi ludi cung cap dien do thi, de dam bao my
quan va an toan phai dung dudng day cap.
b) Dudng day cap
So vdi day din dudng day tren khong thi cap la loai day din dac biet.
Vdi DDK cach dien giua cac day din pha la khong khf, thi vdi cap la chat
cach dien cd kha nang cach dien cao hon rat nhieu so vdi khong khf, vi the
loi cap cac pha cd the dat rat gan nhau lam giam nho kfch thudc cua cap, rat
tien loi cho viec van chuyen, lip dat.
De thuan tien cho viec sir dung, lip dat ngudi ta che tao nhieu chung
loai cap. Vdi ludi cao ap co cap 1 loi, vdi ludi trung ap co cap 1 loi, 3 loi.
Vdi ludi ha ap co cap 1 loi, 2 loi, 3 loi, 4 loi.

23


Loi cap (hay con goi la ruot cap) dirge che tao tir nhom va dong. Cap
loi nhom re hon, nhe hon nhimg kha nang tai dien kern hon, gay ton that
dien nang ldn hon. Cap loi dong nang hon, dat hon nhung kha nang tai dien
cao hon, ton that dien nang nho hon, rat thich hgp vdi ludi cung cap dien do

thi va xi nghiep.
Ldp ngoai cung cua cap goi la vo cap. Ngudi ta che tao nhieu loai cap
co vo khac nhau de sir dung d nhung moi trudng khac nhau: cap chiu nhiet
(con goi la cap chong chay), cap chiu an mdn, cap chiu man, cap co dai thep
chiu lire co hoc v.v...
Cap dugc goi ten theo chat cach dien, cach dien cua cap lam blng
nhua cach dien tong hgp PVC hoac XLPE. Cap cach dien bang nhua PVC
goi la cap PVC, cap cach dien bang nhua XLPE goi la cap XLPE.
Khi thiet ke hoac mua cap can ghi rd loai cap, cap dien ap, vat lieu lam
loi, so lugng loi, tiet dien loi, loai vo irng vdi moi trudng sir dung.
Trong cac ban ve cung cap dien, cap dugc ky hieu bang mot ducmg
thang hai dau cd hai tam giac de trang (hai dau cap), dau cap lam nhiem vu
tach rieng cac loi cap ra de dau vao thiet bj dien khac. Tren ky hieu cap phai
ghi day du so lieu ve cap theo quy cach sau:
- Cap trung, cao ap: n chat cach dien (m.F)
Trong do:
n - so cap, neu = 1 thi khong can ghi, chat cach dien - ghi PVC hoac XLPE
m - so 15i cap
F - tiet dien loi cap (mm2)
- Cap ha ap: n cha't cach dien (mF + l.F0)
Trong do:
n - so cap
m - so I5i pha
F - tiet dien loi pha (mm2)
F0 - tiet dien loi trung tinh (mm2)

24


a)

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Loi trung tinh
Lop boc cach dien
Loi pha
L6p cach dien XLPE
Giay chen
LGp boc thep
Vo cap bSng PVC
Ma hieu cap

Loi cap
L6p boc cach dien
L6p cach dien x l P E

Lop boc cach dien
Lop boc thep
L6p boc PVC
Lop boc thep
Vo cap bang PVC

Cap 22(kV)

Cap 0,4(kV)

XLPE (3x120)

PVC (3x50 + 1x35)

z. P»
3XLPE (1x500)

8.

J. u>

PVC (1x50+ 1x50)
2PVC (3x95 + 1x50)

2XLPE (3x70)
9.

4. t
2[3XLPE (1x500)]
c; >

=>• 1>---

2[3PVC (1x500) + 1PVC (1x300)]

--- 0

10.

C>----------------------------d

Hinh 0.16. Cau tao cap va ky hieu cap tren ban ve
a)

Cap ha ap 4 loi; b) Cap trung ap 3 loi

1 h- 5. Ky hieu cap trung ap lo ddn va kep khi dung cap 1 loi va 3 loi
6 h- 10. Ky hieu cap ha ap lo ddn va kep khi dung cap 1 loi va 4 loi

c) Day boc cach dien
Luai dien noi that trong cac can ho, trong lop hoc, sieu thi, benh vien,
co quan van phong... deu dung day boc cach dien hoac cap. Day boc cach
dien dugc che tao phong phu ve chung loai, da dang ve m lu ma, mau sdc, rat

25


thuan tien cho lap dat dien noi that: co loai day 1 loi, 2 15i, co day loi dong,
15i nhom, co day 1 scfi, nhieu sod, co day cung, day mem. De giam ton that
ngudi ta thudng dung day dong.
Day boc cach dien thudng che tao cac cd sau:

0,5 - 0,75 - 1 - 1,5 - 2-2,5 - 3 - 3,5 - 4 (mm2)
Ky hieu day boc cach dien la dudng thang, tren do ghi so hieu day
theo quy cach:
nM (mF)
Trong do:
n - So day boc
M - Loi dong
m - So loi
F - Tiet dien 1 loi (mm2)
Vi du:
M(2 x 1,5) - Day dong boc cach dien 2 loi, tiet dien 1,5 (mm2)
2M(1 x 4) - Hai day dong boc cach dien 1 loi, tiet dien 4 (mm2)

26


×