ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
PHẠM NGỌC TUẤN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
TẠI CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LÝ NHÂN,
TỈNH HÀ NAM THEO TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC HỌC SINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Đình Châu
HÀ NỘI - 2016
LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo trường
Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội đã tận tâm giảng dạy và giúp đỡ tôi trong
suốt thời gian học tập, nghiên cứu và bảo vệ luận văn tại trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo
huyện Lý Nhân; cảm ơn toàn thể cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh
của 25 trường Trung học cơ sở trong toàn huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đã tạo điều kiện
thuận lợi, cung cấp thông tin, tham gia trả lời phiếu khảo sát, giúp đỡ, động viên tôi nghiên
cứu để hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Trần Đình Châu đã tận tình
hướng dẫn, giúp đỡ động viên để tôi có thể hoàn thành luận văn này.
Bản thân tôi dù đã có nhiều cố gắng song nội dung luận văn này không thể tránh
khỏi những hạn chế, thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của các nhà
khoa học, các thày, cô giáo và bạn bè để luận văn được hoàn thiện hơn.
Trân trọng cảm ơn!
Hà Nam, ngày 10 tháng 10 năm 2016
TÁC GIẢ
Phạm Ngọc Tuấn
i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BGH
Ban giám hiệu
CB
Cán bộ
CBQL
Cán bộ quản lý
CMHS
Cha mẹ học sinh
CNH - HĐH
Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
CNTT
Công nghệ thông tin
CSVC
Cơ sở vật chất
CSVC - KT
Cơ sở vật chất - kỹ thuật
DH
Dạy học
ĐT
Đào tạo
ĐTB
Điểm trung bình
GD
Giáo dục
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GDPT
Giáo dục phổ thông
GV
Giáo viên
GVCN
Giáo viên chủ nhiệm
HĐ
Hoạt động
HĐDH
Hoạt động dạy học
HĐQL
Hoạt động quản lý
HS
Học sinh
HT
Hiệu trưởng
KHXH
Khoa học xã hội
KHTN
Khoa học tự nhiên
KTĐG
Kiểm tra đánh giá
NCKH
Nghiên cứu khoa học
NXB
Nhà xuất bản
PPCT
Phân phối chương trình
PPDH
Phương pháp dạy học
PPGD
Phương pháp giáo dục
QL
Quản lý
ii
QLGD
Quản lý giáo dục
QTDH
Quá trình dạy học
QTGD
Quá trình giáo dục
SGK
Sách giáo khoa
SGV
Sách giáo viên
SHCM
Sinh hoạt chuyên môn
STK
Sách tham khảo
TBDH
Thiết bị dạy học
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
UBND
Ủy ban nhân dân
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
iii
MỤC LỤC
Lời cảm ơn ................................................................ Error! Bookmark not defined.
Danh mục chữ viết tắt ................................................................................................ ii
Mục lục ...................................................................................................................... iv
Danh mục bảng ........................................................................................................ vii
Danh mục sơ đồ, biểu đồ ......................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................9
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC,
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG
LỰC HỌC SINH Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞError!
Bookmark
not
defined.
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................ Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số khái niệm cơ bản .................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Quản lý ............................................................ Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Quản lý giáo dục và nội dung quản lý giáo dụcError!
Bookmark
not
defined.
1.2.3. Quản lý nhà trường và quản lý hoạt động dạy họcError!
Bookmark
not
defined.
1.2.4. Năng lực .......................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực của học sinhError! Bookmark not
defined.
1.3. Lý luận cơ bản về quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực
học sinh ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Lý luận dạy học và quản lý hoạt động dạy họcError!
Bookmark
not
defined.
1.3.2. Lý luận dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực học sinh và quản lý hoạt
động dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực học sinhError!
Bookmark
not
defined.
1.4. Quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực học sinh cấp Trung
học cơ sở.................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Trường Trung học cơ sở trong hệ thống giáo dục quốc dânError! Bookmark
not defined.
1.4.2. Năng lực của học sinh, vai trò của các môn học trong việc đóng góp hình
thành và phát triển các năng lực của học sinh Trung học cơ sởError!
not defined.
iv
Bookmark
1.4.3. Nội dung, phương pháp dạy học, đánh giá theo tiếp cận phát triển năng lực
học sinh ở trường Trung học cơ sở ........................... Error! Bookmark not defined.
1.4.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực học
sinh cấp THCS .......................................................... Error! Bookmark not defined.
1.5. Những yếu tố tác động tới công tác quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận
phát triển năng lực học sinh THCS ........................... Error! Bookmark not defined.
1.5.1. Chủ quan ......................................................... Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Khách quan...................................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 1...................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO
TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG THCS
HUYỆN LÝ NHÂN - TỈNH HÀ NAM ...................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Lý Nhân, tỉnh Hà NamError! Bookmark not
defined.
2.1.1. Vị trí địa lý, dân số, lao động huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam ................. Error!
Bookmark not defined.
2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam ....... Error!
Bookmark not defined.
2.2. Sơ lược về các trường THCS huyện Lý Nhân, tỉnh Hà NamError! Bookmark
not defined.
2.2.1. Quy mô trường lớp .......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Đội ngũ giáo viên, đội ngũ cán bộ quản lý ..... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Chất lượng giáo dục ........................................ Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Tính cấp thiết của việc triển khai công tác quản lý hoạt động dạy học theo
tiếp cận phát triển năng lực học sinh THCS ............. Error! Bookmark not defined.
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận phát triển năng lực học sinh
ở các trường THCS huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam ... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Tổ chức khảo sát ............................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận phát triển
năng lực học sinh ở các trường THCS huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam ............. Error!
Bookmark not defined.
2.3.3. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động dạy học theo tiếp cận phát
triển năng lực học sinh ở các trường THCS huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam ..... Error!
Bookmark not defined.
2.3.4. Nguyên nhân của thực trạng ........................... Error! Bookmark not defined.
v
Tiểu kết chương 2...................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG
LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƢỜNG THCS HUYỆN LÝ NHÂN, TỈNH HÀ
NAM ............................................................................. Error! Bookmark not defined.
3.1. Định hướng đề xuất các biện pháp ..................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Về phương pháp dạy học ................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Về kỹ thuật tổ chức hoạt động dạy học ........... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Về kiểm tra đánh giá ....................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Về quản lý hoạt động dạy học ......................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ...................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Đảm bảo tính hệ thống cấu trúc, tính đồng bộ, tính kế thừaError! Bookmark
not defined.
3.2.2. Đảm bảo tính thực tiễn .................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Đảm bảo tính hiệu quả .................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Đảm bảo tính khả thi ....................................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Những biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy học
theo tiếp cận phát triển năng lực của học sinh ở các trường THCS huyện Lý Nhân,
tỉnh Hà Nam .............................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên - lực
lượng đóng vai trò quyết định trong việc thực hiện dạy học nhằm đạt được mục tiêu
phát triển năng lực học sinh ...................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Biện pháp 2: Tăng cường chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học đáp ứng yêu
cầu đổi mới dạy học tiếp cận năng lực học sinh cấp Trung học cơ sở.............. Error!
Bookmark not defined.
3.3.3. Biện pháp 3: Tăng cường chỉ đạo đổi mới hình thức dạy học đáp ứng yêu cầu
đổi mới dạy học tiếp cận năng lực học sinh cấp Trung học cơ sởError! Bookmark
not defined.
3.3.4. Biện pháp 4: Tăng cường chỉ đạo đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá kết
quả học tập của học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy học tiếp cận năng lực học
sinh cấp Trung học cơ sở .......................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.5. Biện pháp 5: Đổi mới quản lý giờ lên lớp của giáo viênError!
Bookmark
not defined.
3.3.6. Biện pháp 6: Đổi mới quản lý hoạt động học của học sinhError! Bookmark
not defined.
vi
3.3.7. Biện pháp 7: Tăng cường quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và các
điều kiện hỗ trợ dạy học khác ................................... Error! Bookmark not defined.
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................ Error! Bookmark not defined.
3.5. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện phápError! Bookmark
not defined.
3.5.1. Mục đích ý nghĩa khảo nghiệm ....................... Error! Bookmark not defined.
3.5.2. Đối tượng khảo nghiệm................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 3...................................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................. Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ................................................................. Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị .......................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................10
PHỤ LỤC ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
vii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Phát triển mạng lưới trường lớp huyện Lý NhânError! Bookmark not
defined.
Bảng 2.2. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên ....... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.3. Thống kê kết quả HSG các năm học ........ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.4. Thống kê HS tốt nghiệp các năm học ....... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.5. Tình hình đội ngũ giáo viên trung học cơ sở huyện Lý Nhân .......... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.6. Cơ cấu đội ngũ giáo viên dạy các bộ môn Error! Bookmark not defined.
năm học 2015 - 2016 ................................................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.7. Cơ cấu độ tuổi và thâm niên giảng dạy của giáo viên các trường trung học
cơ sở huyện Lý Nhân năm học 2015 - 2016 ............. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.8. Đội ngũ Hiệu trưởng các trường THCS huyện Lý Nhân ................. Error!
Bookmark not defined.
năm học 2015 - 2016 ................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.9. Đội ngũ nhân viên các trường THCS huyện Lý NhânError!
Bookmark
not defined.
năm học 2015 - 2016 ................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.10. Tổng hợp ý kiến đánh giá về việc phân công giảng dạy ................ Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.11. Đánh giá về mức độ cần thiết và mức độ thực hiện các ................. Error!
Bookmark not defined.
biện pháp, công tác bồi dưỡng giáo viên .................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.12. Đánh giá việc quản lý lập kế hoạch, thực hiện chương trình giảng dạy
của giáo viên trung học cơ sở huyện Lý Nhân .......... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.13. Thực trạng quản lý việc soạn bài của giáo viên trước khi lên lớp .. Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.14. Kết quả khảo sát nội dung quản lý, biện pháp quản lýError! Bookmark
not defined.
giờ lên lớp của giáo viên ........................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.15. Tổng hợp khảo sát ý kiến về biện pháp quản lý việcError!
Bookmark
not defined.
kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh ........ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.16. Đánh giá các biện pháp quản lý hoạt động học tập của học sinh ... Error!
Bookmark not defined.
viii
Bảng 3.1. Đối tượng khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thiError!
Bookmark
not defined.
Bảng 3.2. Kết quả đánh giá về tính cấp thiết và khả thiError!
Bookmark
not
defined.
của các biện pháp ...................................................... Error! Bookmark not defined.
ix
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Mô hình hoạt động quản lý ...................... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 1.2. Mô hình mối quan hệ các chức năng quản lýError!
Bookmark
not
defined.
Sơ đồ 1.3. Quy trình giảng dạy của giáo viên ........... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 1.4. Quá trình dạy học ..................................... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 1.5. Hoạt động dạy học ................................... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 1.6. Vai trò của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học .............. Error!
Bookmark not defined.
Sơ đồ 1.7. Mô hình thành phần năng lực (UNESCO)Error!
Bookmark
not
defined.
Sơ đồ 1.8. Mô hình các thành phần cấu trúc của năng lựcError!
Bookmark
not
defined.
Sơ đồ 1.9. Nội dung DH nhằm phát triển năng lực HSError!
Bookmark
not
Bookmark
not
defined.
Biểu đồ 2.1. Tỷ lệ xếp loại hạnh kiểm HS các năm họcError!
defined.
Biểu đồ 2.2. Tỷ lệ xếp loại học lực HS các năm học Error! Bookmark not defined.
x
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Bước sang thế kỷ XXI, cùng với xu thế phát triển chung của thế giới, nước ta đã và
đang chuyển sang một giai đoạn phát triển mới, với yêu cầu ngày càng cao về chất lượng
và QL chất lượng trong tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Ở nước ta, đổi
mới QLGD nhằm phát triển và nâng cao chất lượng ĐT nguồn nhân lực đã và đang là
một nhiệm vụ có tính chiến lược trong quá trình đổi mới GD&ĐT theo định hướng chuẩn
hoá, hiện đại hoá và xã hội hoá.
Mục tiêu GD theo tinh thần đổi mới là: Phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất
người học. Toàn diện ở đây được hiểu là chú trọng phát triển cả phẩm chất và năng lực
con người... GD chuyển từ GD nội dung gì sang HS vận dụng được kỹ năng gì . Để có :
"Một nền GD sẽ ĐT các em nên những người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, một
nền GD làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em" [12].
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã chỉ rõ những yếu kém,
bất cập của GD, trong đó có những vấn đề gây bức xúc xã hội kéo dài, chưa đáp ứng
được yêu cầu của sự nghiệp CNH - HĐH và hội nhập quốc tế. “GD ĐT còn nặng lý
thuyết, nhẹ thực hành. Đào tạo thiếu gắn kết với NCKH, sản xuất kinh doanh và nhu cầu
của thị trường lao động; chưa chú trọng đúng mức việc GD đạo đức, lối sống và kỹ năng
làm việc. PPGD, việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả còn lạc hậu, thiếu thực chất. QL
GD&ĐT còn yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và CBQL GD chưa đáp ứng yêu cầu” [8].
Đổi mới nhằm đạt được mục tiêu tổng quát là
: “Đổi mới căn bản , toàn diện
GD&ĐT là đổi mới những vấn đề lớn , cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm , tư tưởng chỉ đạo
đến mục tiêu , nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện.
Mục tiêu GD con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng,
khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và
làm việc hiệu quả” [1].
Khoa học đã chỉ ra rằng mỗi con người sinh ra thì có năng lực khác nhau. GD như
thế nào để mỗi năng lực đó được phát lộ và phát triển một cách tốt nhất.
Trong các giải pháp nhằm đạt được mục tiêu nêu trên, có thể khẳng định vai trò
quan trọng của việc:
- Đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng;
11
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng cộng sản Việt Nam (2013), Nghị quyết số 29NQ/TW ngày 04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu CNHHĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế.
2. Trần Đình Châu (2011), Một số chyên đề bồi dưỡng Cán bộ quản lý và giáo viên
THCS. Nxb Giáo dục Việt Nam.
3. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2014), Đại cương khoa học quản lý. Nxb
Đại học Quốc gia Hà Nội.
4. Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020, Ban hành kèm theo Quyết định số
711/QĐ-TTg ngày 13 tháng 6 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ.
5. Nguyễn Đức Chính, Vũ Lan Hƣơng (2015), Phát triển chương trình giáo dục. Nxb
Giáo dục Việt Nam.
6. Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể (trong chương trình giáo dục phổ thông mới
- Dự thảo (2015), Bộ Giáo dục và Đào tạo.
7. Đại Việt sử ký toàn thư. Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
8. Đảng cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII.
9. Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học, Ban hành kèm
theo Thông tư số 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ GD&ĐT.
10. Nguyễn Thu Hà (2014), “Nghiên cứu Giáo dục”, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN (2,
tập 30), tr 56-64.
11. Phạm Minh Hạc (1986), Một số vấn đề về giáo dục và khoa học giáo dục. Nxb Giáo
dục Việt Nam.
12. Hồ Chí Minh toàn tập (2011). Nxb Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội.
13. Trần Kiểm (1997), Giáo trình quản lý và giáo dục. Viện Khoa học và Giáo dục Hà
Nội.
14. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2012), Quản lý giáo dục, một số vấn đề lý luận và thực tiễn.
Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
12
15. Nguyễn Thị Mỹ Lộc và các cộng sự (2015), Quản lý giáo dục, một số vấn đề lý luận
và thực tiễn. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
16. Luật Giáo dục 2005, sửa đổi 2008.
17. Phòng GD&ĐT Lý Nhân, Báo cáo tổng kết năm học 2013-2014, số 65/BC-PGDĐT
ngày 06/6/2014.
18. Phòng GD&ĐT Lý Nhân, Báo cáo tổng kết năm học 2014-2015, số 61/BC-PGDĐT
ngày 09/6/2015.
19. Phòng GD&ĐT Lý Nhân, Báo cáo tổng kết năm học 2015-2016, số 455/BCPGDĐT ngày 20/6/2016.
20. Phòng GD&ĐT Lý Nhân, Kế hoạch năm học 2013-2014, cấp THCS, số
1068/KHGD-THCS ngày 20/9/2013.
21. Phòng GD&ĐT Lý Nhân, Kế hoạch năm học 2014-2015, cấp THCS, số 28/KHGDTHCS ngày 15/9/2014.
22. Phòng GD&ĐT Lý Nhân, Kế hoạch năm học 2015-2016, cấp THCS, số 37/KHGDTHCS ngày 08/10/2015.
23. Nguyễn Ngọc Quang (1989), Những khái niệm cơ bản về lý luận quản lý giáo dục.
Trường Cán bộ QLGD Trung ương I, Hà Nội.
24. Sơ lược lịch sử Giáo dục Việt Nam và một số nước trên thế giới (2009), tài liệu dùng
cho cán bộ quản lý trường phổ thông – Dự án SREM. Nxb Hà Nội.
25. Thái Duy Tuyên (2005), Những vấn đề chung của giáo dục học. Nxb Đại học sư
phạm, Hà Nội.
26. Phạm Viết Vƣợng (2000), Giáo dục học. Nxb Hà Nội.
13