Quản lý tài chính tại công ty cổ phần công nghệ thông tin, viễn thông và tự động hóa dầu khí

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

CAO ĐỨC ANH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN, VIỄN THÔNG
VÀ TỰ ĐỘNG HÓA DẦU KHÍ

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------CAO ĐỨC ANH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN, VIỄN THÔNG
VÀ TỰ ĐỘNG HÓA DẦU KHÍ
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS MAI THỊ THANH XUÂN
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự
hướng dẫn của cô giáo hướng dẫn khoa học. Các kết quả nghiên cứu, các luận
giải và phân tích, đánh giá trong luận văn là trung thực, đảm bảo tính khoa học,
tính thực tiễn.
Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi có tiếp thu các tài liệu tham khảo
và tiếp cận các thông tin là các số liệu dựa trên các nguồn cung cấp chính thống,
đáng tin cậy. Nếu có gì sai sót tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn.


LỜI CÁM ƠN
Để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sỹ Quản lý kinh tế tại trường Đại
học kinh tế, được sự đồng ý của Khoa Kinh tế chính trị, Trường Đại học Kinh tế
và sự nhất trí của giảng viên hướng dẫn PGS.TS Mai Thị Thanh Xuân, tôi đã
tiến hành thực hiện luận văn thạc sỹ Quản lý kinh tế với đề tài: “Quản lý tài chính
tại Công ty Cổ phần Công nghệ thông tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí”.
Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được
sự hướng dẫn, giúp đỡ quý báu của các quý thầy cô, các anh/chị trong tập thể
lớp. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân
thành tới:
Ban giám hiệu trường Đại học Kinh tế - ĐHQGHN, Khoa kinh tế chính
trị và các thầy cô giáo đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình
học tập và hoàn thành luận văn;

PGS.TS Mai Thị Thanh Xuân, người thầy đã hết lòng giúp đỡ, hướng dẫn
và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận văn này;
Cuối cùng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các tác giả của những cuốn sách,
công trình nghiên cứu được đề cập trong danh mục tài liệu tham khảo của luận
văn này.
Hà Nội, 29 tháng 11 năm 2016

Cao Đức Anh


MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................. i
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................... ii
DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................... iii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1.TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN
LÝ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ................................................................. 5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý tài chính doanh nghiệp........ 5
1.1.1. Những công trình nghiên cứu đã công bố liên quan đến nội dung
quản lý tài chính doanh nghiệp ................................................................... 5
1.1.2. Những vấn đề luận văn cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện ........... 8
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính doanh nghiệp ...................................... 9
1.2.1. Các khái niệm cơ bản liên quan đến quản lý tài chính doanh nghiệp.9
1.2.2. Mục tiêu và nguyên tắc quản lý tài chính doanh nghiệp................ 10
1.2.3. Sự cần thiết của quản lý tài chính doanh nghiệp............................ 13
1.2.4. Nội dung quản lý tài chính doanh nghiệp ...................................... 16
1.2.5. Các chỉ tiêu đánh giá ...................................................................... 30
1.2.6. Những nhân tố ảnh hưởng tới quản lý tài chính doanh nghiệp ...... 31
CHƯƠNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………………….35
2.1. Phương pháp thu thập thông tin .............................................................. 35

2.2. Phương pháp phân tích, xử lý thông tin .................................................. 35
2.2.1. Phương pháp kế thừa ...................................................................... 35


2.2.2. Phương pháp thống kê-so sánh ...................................................... 36
2.2.3. Phương pháp phân tích-tổng hợp ................................................... 36
CHƯƠNG 3.THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ
PHẨN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN, VIỄN THÔNG VÀ TỰ ĐỘNG HÓA
DẦU KHÍ GIAI ĐOẠN 2011-2015…………………………………………38
3.1. Khái quát về Công ty Cổ phần Công nghệ thông tin, Viễn thông và Tự
động hóa Dầu khí ............................................................................................ 38
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ..................................................... 38
3.1.2. Các hoạt động kinh doanh .............................................................. 39
3.1.3. Bộ máy quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Công nghệ thông tin,
Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí ......................................................... 40
3.2. Tình hình quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Công nghệ thông tin, Viễn
thông và Tự động hóa Dầu khí giai đoạn 2011-2015 ..................................... 43
3.2.1. Hoạch định tài chính ...................................................................... 43
3.2.2. Quản lý tài sản và nguồn vốn ......................................................... 46
3.2.3. Quản lý doanh thu, chi phí, lợi nhuận ............................................ 58
3.2.4. Kiểm tra, kiểm soát các hoạt động tài chính .................................. 66
3.3. Đánh giá tình hình quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Công nghệ thông
tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí......................................................... 67
3.3.1. Đánh giá kết quả quản lý tài chính theo các chỉ tiêu cụ thể ........... 67
3.3.2. Những thành tựu đạt được.............................................................. 71
3.3.3. Những hạn chế chủ yếu .................................................................. 73
3.3.4. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................... 75


CHƯƠNG 4.ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI

CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN, VIỄN THÔNG
VÀ TỰ ĐỘNG HÓA DẦU KHÍ ĐẾN NĂM 2020............................................. 80
4.1. Bối cảnh nhân tố có tác động đến hoạt động QLTC tại Công ty Cổ phần Công
nghệ thông tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí........................................... 80
4.1.1. Bối cảnh quốc tế ................................................................................. 80
4.1.2. Bối cảnh trong nước ........................................................................... 81
4.2. Định hướng hoàn thiện quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Công nghệ
thông tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí đến năm 2020............................ 82
4.3. Một số giải pháp chủ yếu hoàn thiện quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần
Công nghệ thông tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí ................................. 83
4.3.1. Cần xây dựng chiến lược tài chính tổng thể và có tầm nhìn dài hạn trong
hoạch định tài chính ....................................................................................... 83
4.3.2. Cơ cấu lại bộ máy quản lý và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ tài
chính...............................................................................................................86
4.3.3. Tăng cường hoạt động đầu tư để nâng cấp đổi mới cơ sở vật chất kỹ
thuật, hiện đại hóa thông tin nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ........... 89
4.3.4. Đưa ra các giải pháp sát thực để nâng cao hiệu quả quản lý thu hồi công
nợ...................................................................................................................92
4.3.5. Xây dựng các quy chế, chính sách khoa học và phù hợp trong công tác
quản lý chi phí................................................................................................ 95
4.3.6. Duy trì và phát triển các mối quan hệ tài chính.................................. 97
4.3.7. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát tài chính ............................ 99
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................. 104



DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

HĐCĐ

Hội đồng cổ đông

2

HĐQT

Hội đồng quản trị
Công ty Cổ phần Công nghệ thông tin, Viễn thông và Tự

3

PAIC

4

QLTC

Quản lý tài chính

5

SXKD

Sản xuất kinh doanh

6

TSCĐ

Tài sản cố định

7

TSLĐ

Tài sản lưu động

8

VCSH

Vốn chủ sở hữu

động hóa Dầu khí.

i


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Mục tiêu hoạt động tài chính của Công ty PAIC năm 2016………....44
Bảng 3.2. Tình hình tài sản của Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015..................47
Bảng 3.3. Công nợ phải thu của Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015.................50

Bảng 3.4. Tình hình TSCĐ và khấu hao TSCĐ của Công ty PAIC năm 2015....53
Bảng 3.5. Cơ cấu nguồn vốn của Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015................56
Bảng 3.6. Tỷ suất tự chủ tài chính của Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015........58
Bảng 3.7. Doanh thu tại Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015.............................59
Bảng 3.8. Chi phí tại Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015..................................61
Bảng 3.9. Lợi nhuận tại Công ty giai đoạn 2011-2015........................................65
Bảng 3.10. Khả năng thanh toán của Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015..........67
Bảng 3.11. Cơ cấu tài chính của Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015.................68
Bảng 3.12. Năng lực hoạt động của Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015...........69
Bảng 3.13. Khả năng sinh lời của Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015...............71

ii


DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1.1. Quy trình hoạch định tài chính của doanh nghiệp...............................17
Hình 3.1. Cơ cấu theo trình độ của cán bộ công nhân viên ...............................41
Hình 3.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy QLTC của Công ty PAIC...............................42

iii


MỞ ĐẦU
1. Về tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam đang trong quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng với nền kinh
tế khu vực và thế giới. Để tồn tại và phát triển bền vững trong điều kiện đó đòi
hỏi phải không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh cả ở cấp độ quốc gia và
doanh nghiệp. Trong bối cảnh cạnh tranh thị trường mạnh mẽ, việc hoàn thiện
quản trị doanh nghiệp, trong đó có quản lý tài chính đóng vai trò sống còn của
doanh nghiệp.

Ở cấp độ doanh nghiệp, muốn giành được chiến thắng trên thị trường, các
nhà quản lý phải không ngừng hoàn thiện, đổi mới hoạt động quản lý doanh
nghiệp theo hướng hiệu quả, trong đó phải chú trọng cải tiến hoạt động quản lý
tài chính. Một doanh nghiệp phát triển và thành công trong kinh doanh bao giờ
cũng phải đi kèm với tình hình tài chính vững mạnh và hiệu quả, bởi lẽ để hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp đạt hiệu quả thì nhà quản lý cần nhanh chóng
nắm bắt những tín hiệu của thị trường, xác định đúng nhu cầu về vốn, tìm kiếm
và huy động nguồn vốn đáp ứng kịp thời nhu cầu, và sử dụng vốn hợp lý đạt hiệu
quả cao nhất. Những điều thiết yếu đó chỉ có được trong công tác quản lý tài
chính doanh nghiệp.
Thực tiễn hoạt động SXKD cho thấy, không có một doanh nghiệp nào
thành công nếu công tác QLTC yếu kém, lỏng lẻo. Sự phối hợp nhịp nhàng, ăn
ý và hiệu quả trong tất cả các khâu thuộc lĩnh vực QLTC như hoạch định, lập kế
hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch, sử dụng vốn hiệu quả và kiểm tra giám sát
tài chính. Triển khai thực hiện tốt các dự án SXKD, luôn cập nhật kịp thời các
Nghị định, thông tư về chính sách của nhà nước, theo dõi, đánh giá và điều chỉnh
kịp thời kế hoạch tài chính. Quản lý vốn, doanh thu, chi phí, công nợ khách hàng,

1


lợi nhuận, thực hiện các báo cáo cho lãnh đạo… là các nhân tố quyết định đến
thành công của doanh nghiệp.
Công tác quản lý tài chính được hoàn thiện, đảm bảo tính khoa học là cơ
sở quan trọng để đưa ra các quyết định có tính chiến lược trong quản lý kinh
doanh. Bên cạnh đó, hoàn thiện công tác quản lý tài chính cũng góp phần hỗ trợ
các cơ quan quản lý Nhà nước trong việc quản lý vĩ mô hoạt động kinh doanh
của các doanh nghiệp.
Công ty Cổ phần Công nghệ thông tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu
khí (PAIC) là đơn vị trực thuộc của Công ty Cổ phần Thương mại Dầu khí

Petechim - một đơn vị trực thuộc Tập đoàn Dầu khí Quốc Gia Việt Nam với số
vốn góp chiếm 51,85%. Kể từ khi thành lập, Công ty luôn quan tâm tới hoạt
động QLTC. Trong những năm vừa qua, mô hình hoạt động của Công ty vẫn
còn tồn tại nhiều bất cập và vướng mắc, trong đó cụ thể là cơ chế quản lý tài
chính. Đây chính là một trong những cản trở đối với sự phát triển ổn định và bền
vững của Công ty trong giai đoạn tới.
Xuất phát từ nhu cầu thực tế, tôi chọn đề tài “Quản lý tài chính tại Công
ty Cổ phần Công nghệ thông tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí” làm luận
văn thạc sĩ quản lý kinh tế của mình.
2. Câu hỏi nghiên cứu
Những hạn chế trong công tác quản lý tài chính tại Công ty PAIC giai
đoạn 2011-2015 là gì? Trong thời gian tới, Công ty cần phải làm gì để khắc phục
những hạn chế đó, hoàn thiện công tác quản lý tài chính của Công ty theo hướng
hiệu quả?
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu

2


Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính tại
Công ty PAIC giai đoạn 2011-2015, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm
hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Công ty đến năm 2020.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý tài chính doanh nghiệp.
- Khảo cứu kinh nghiệm quản lý tài chính tại một số công ty từ đó rút ra bài
học kinh nghiệm quản lý tài chính cho Công ty PAIC.
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính tại Công ty PAIC
giai đoạn 2011-2015, rút ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân hạn chế
để từ đó làm rõ vấn đề tài chính cần được giải quyết.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại
Công ty PAIC đến năm 2020.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính
doanh nghiệp, trong đó tập trung vào công tác quản lý tài chính tại Công ty PAIC.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung : Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận
và thực tiễn liên quan đến công tác quản lý tài chính tại các doanh nghiệp, những
vấn đề khác có liên quan chỉ nghiên cứu với hình thức bổ trợ làm rõ các quan hệ
quản lý tài chính.
- Phạm vi không gian: luận văn nghiên cứu hoạt động QLTC tại Công ty
PAIC tuy nhiên luận văn cũng nghiên cứu ở mức độ nhất định về hoạt động
QLTC tại một số doanh nghiệp khác để rút ra bài học cho Công ty PAIC.
- Phạm vi thời gian : Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề quản lý tài chính
tại Công ty PAIC trong giai đoạn 2011-2015.

3


5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận
văn gồm 4 chương:
Chương 1. Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý tài chính doanh
nghiệp.
Chương 2. Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3. Thực trạng quản lý tài chính tại Công ty Cổ phần Công nghệ thông
tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí giai đoạn 2011-2015.
Chương 4. Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Công ty Cổ
phần Công nghệ thông tin, Viễn thông và Tự động hóa Dầu khí đến năm 2020.

4


CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Những công trình nghiên cứu đã công bố liên quan đến nội dung quản
lý tài chính doanh nghiệp
Do tầm quan trọng của công tác quản lý tài chính doanh nghiệp nên hiện
nay đã có không ít công trình nghiên cứu về đề tài này. Những công trình liên
quan trực tiếp đến nội dung luận văn có thể kể đến là:
Hai tác giả PGS.TS Vũ Duy Hào và PGS.TS Đàm Văn Huệ đồng chủ biên
với cuốn sách “Quản trị tài chính doanh nghiệp” xuất bản năm 2009 tại NXB
Giao thông vận tải. Tác giả đã cung cấp những kiến thức cơ bản về tài chính cho
các nhà quản lý và giúp họ đưa ra những quyết định đúng đắn, sáng suốt dựa trên
những dữ kiện tài chính quan trọng. Tác giả còn hướng dẫn thu chi, kế toán, kế
hoạch kinh doanh, huy động vốn... và cung cấp những công cụ tối cần thiết giúp
nhà quản lý chủ động điều hành hoạt động của doanh nghiệp.
Tác giả Dương Hữu Hạnh với cuốn sách “Quản trị tài chánh doanh nghiệp
hiện đại” xuất bản năm 2009 tại NXB Thống kê. Tác giả đã nêu ra những vấn
đề căn bản về tài chính doanh nghiệp, định giá và quyết định đầu tư, quyết định
nguồn vốn, chính sách cổ tức và những quyết định khác của tài chính doanh
nghiệp. Ngoài việc giới thiệu các khái niệm và lý thuyết về tài chính công ty, tác
giả còn làm rõ và nhấn mạnh tới cách thức cũng như khả năng ứng dụng các khái
niệm và lý thuyết này trong thực tế tại Việt Nam hiện nay.
Tác giả Nguyễn Tấn Bình với cuốn sách “Phân tích hoạt động doanh
nghiệp” xuất bản năm 2005 tại NXB Thống kê. Tác giả đã cho thấy phân tích tài
chính doanh nghiệp là yêu cầu không thể thiếu đối với các nhà quản lý, nhà đầu

5


tư, các chủ nợ và các cơ quan quản lý nhà nước trong việc đưa ra các quyết định
kinh tế. Bên cạnh những lý thuyết cơ bản, chuyên sâu về phân tích tài chính
doanh nghiệp, tác giả còn tập hợp các tình huống phân tích trên cơ sở số liệu
thực tế của nhiều loại hình doanh nghiệp.
Tác giả Nguyễn Minh Kiều với cuốn sách “Tài chính doanh nghiệp căn
bản - Lý thuyết và thực hành quản lý ứng dụng cho các doanh nghiệp Việt Nam”
xuất bản năm 2011 tại NXB Lao động – Xã hội. Tác giả đã hướng dẫn phương
pháp ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất
kinh doanh của các doanh nghiệp theo các hình thức kế toán đang áp dụng rộng
rãi ở nước ta, đặc biệt là hình thức chứng từ ghi sổ, một hình thức phụ hợp với
doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời tác giả cũng cung cấp phương pháp lập,
đọc và phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp.
PGS.TS Nguyễn Năng Phúc với cuốn sách “Kế toán quản trị doanh
nghiệp” xuất bản năm 2014 tại NXB Đại học Kinh tế Quốc dân. Tác giả đã chỉ
ra các quá trình liên quan tới việc huy động vốn, sử dụng vốn và làm thế nào để
vốn đầu tư vào doanh nghiệp được sử dụng có hiệu quả. Bên cạnh những lý
thuyết cơ bản và chuyên sâu về kế toán quản trị doanh nghiệp, tác giả còn xây
dựng và cung cấp những thông tin quan trọng cho các cấp quản lý khác nhau
trong nội bộ doanh nghiệp, giúp cho việc đề xuất các giải pháp nhằm duy trì sự
phát triển và phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, quản lý tài chính doanh nghiệp cũng là đề tài được nhiều
nghiên cứu sinh, học viên cao học quan tâm và nghiên cứu dưới nhiều góc độ
khác nhau, cụ thể:
Luận văn thạc sĩ “Giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại Tổng
công ty Xây dựng Hà Nội” của tác giả Đỗ Thị Huyền Như, Trường Đại học Kinh
tế Quốc Dân Hà Nội, năm 2008. Luận văn đã chỉ ra được những bất cập trong

cơ chế quản lý vốn của Tổng công ty với các công ty con trong đó nói rõ sự thay

6


đổi cách thức liên kết vốn kéo theo thay đổi về cách thức liên kết lợi nhuận. Luận
văn đã đề xuất, phân tích và chỉ ra những ưu điểm cơ chế quản lý mới tuy nhiên
vẫn còn giới hạn về mặt thực tiễn nên chưa nhìn ra được nhược điểm của cơ chế
này.
Luận văn thạc sĩ “Quản lý tài chính của Công ty cổ phần giải pháp phần
mềm chuyên nghiệp Việt trong điều kiện hiện nay, thực trạng và giải pháp đổi
mới” của tác giả Nguyễn Thị Dung, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh,
năm 2010. Luận văn đã chỉ ra vai trò của hoạt động quản lý tài chính đối với
hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty từ đó thấy được những tác động tích
cực và góp phần vào kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Tuy
nhiên, công tác phân tích các chỉ tiêu tài chính chưa được thực hiện một cách bài
bản, chuyên sâu dẫn đến việc chưa nhìn nhận và đánh giá đúng thực trạng tài
chính của công ty, do đó việc hoạch định và xây dựng kế hoạch tài chính của
công ty đôi khi còn chưa sát với thực tế.
Luận văn thạc sĩ “Giải pháp hoàn thiện cơ chế tài chính của Tổng công ty
điện lực Việt Nam” của tác giả Cao Ngọc Minh Thư, Đại học Kinh tế và Quản
trị Kinh doanh – Đại học Thái Nguyên, năm 2011. Luận văn đã phân tích, đánh
giá một cách khái quát về thực trạng công tác quản lý tài chính của Tổng công
ty điện lực Việt Nam, từ đó rút ra những vấn đề tài chính cần hoàn thiện, đề xuất
các giải pháp nhằm hoàn thiện và hướng tới mục tiêu chiến lược là xây dựng một
thị trường điện cạnh tranh, hình thành Tập đoàn điện lực phù hợp với môi trường
kinh doanh chuyển từ độc quyền sang cạnh tranh.
Luận văn thạc sĩ “Giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại Công ty Cổ
phần X20 – Tổng cục Hậu cần” của tác giả Lê Thanh Tùng, Đại học Kinh tế và
Quản trị Kinh doanh – Đại học Thái Nguyên, năm 2014. Luận văn đã thống kê

các giải pháp quản lý tài chính trước đây, đưa ra các giải pháp mới phù hợp với
bối cảnh kinh tế hiện nay trên cơ sở phân tích bằng phương pháp SWOT. Luận

7


văn cũng góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về quản lý tài chính
doanh nghiệp, đi sâu vào phương pháp phân tích tài chính và ra quyết định để
đánh giá thực trạng tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần X20 – Tổng cục Hậu
cần.
Luận án tiến sĩ “Cơ chế quản lý tài chính ở Tổng Công ty Cổ phần Sông
Đà” của tác giả Dương Kim Ngọc, Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh,
năm 2015. Luận án đã xây dựng khung lý thuyết nghiên cứu cơ chế quản lý tài
chính của các tổng công ty nhà nước ở Việt Nam. Từ việc phân tích, đánh giá cơ
chế quản lý tài chính hiện hành tại Tổng Công ty Cổ phần Sông Đà, luận văn đã
rút ra các kết luận điểm mạnh, điểm yếu và nguyên nhân tồn tại điểm yếu để từ
đó đề xuất ra các phương hướng hoàn thiện và nhóm giải pháp hoàn thiện cơ chế
quản lý tài chính tại Tổng Công ty Cổ phần Sông Đà.
1.1.2. Những vấn đề luận văn cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện
Các công trình nghiên cứu khoa học trên đã cung cấp những kiến thức cơ
bản về tài chính cho các nhà quản lý, nêu ra những vấn đề căn bản về tài chính
doanh nghiệp, định giá và quyết định đầu tư, quyết định nguồn vốn, chính sách
cổ tức và những quyết định khác của tài chính doanh nghiệp. Đồng thời hướng
dẫn phương pháp ghi chép, cung cấp phương pháp lập, đọc và phân tích báo cáo
tài chính trong doanh nghiệp giúp cho việc đề xuất các giải pháp nhằm duy trì
sự phát triển và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tuy nhiên, các công trình
nghiên cứu khoa học trên chỉ nêu ra, hướng dẫn, cung cấp các kiến thức về QLTC
nói chung, trong phạm vi doanh nghiệp rất rộng. Các số liệu, tình huống phân
tích thực tế được nghiên cứu là trong giai đoạn 2005-2010 chưa được cập nhật,
mang tính thời sự cao.

Qua việc nghiên cứu các công trình nghiên cứu khoa học đã công bố mặc
dù số lượng đề tài nghiên cứu về quản lý tài chính doanh nghiệp là khá nhiều,
phân tích trên nhiều quan điểm, khía cạnh và phạm vi khác nhau. Song tính đến

8


thời điểm hiện tại vẫn chưa có nghiên cứu báo cáo nào nhằm nâng cao chất lượng
công tác QLTC tại Công ty PAIC. Do đó, luận văn tiếp thu các đóng góp của các
công trình nghiên cứu và tiếp tục hoàn thiện các vấn đề hạn chế nêu trên đối với
công tác QLTC tại Công ty PAIC.
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính doanh nghiệp
1.2.1. Các khái niệm cơ bản liên quan đến quản lý tài chính doanh nghiệp
Theo tác giả Dương Hữu Hạnh, tài chính doanh nghiệp là một hệ thống
các quan hệ kinh tế trong phân phối các nguồn tài chính gắn liền với quá trình
tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp nhằm đạt tới mục tiêu nhất định. Bản chất tài chính doanh nghiệp là hệ
thống các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trính phân phối các nguồn tài chính
được thực hiện thông qua quá trình huy động và sử dụng các loại vốn, quỹ tiền
tệ trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhằm đạt được những
mục tiêu nhất định.
Theo tác giả Nguyễn Thúy Anh, quản lý tài chính doanh nghiệp là việc
lựa chọn và đưa ra các quyết định tài chính, tổ chức và thực hiện các quyết định
đó nhằm đạt được mục tiêu hoạt động tài chính của doanh nghiệp, mục tiêu tối
đa hoá lợi nhuận, phát triển ổn định, không ngừng gia tăng giá trị của doanh
nghiệp và tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
Theo hai tác giả PGS.TS Vũ Duy Hào và PGS.TS Đàm Văn Huệ, quản lý
tài chính doanh nghiệp là các hoạt động nhằm phối trí các dòng tiền tệ trong
doanh nghiệp nhằm đạt được mục tiêu của doanh nghiệp. Quản lý tài chính bao
gồm các hoạt động làm cho luồng tiền tệ của công ty phù hợp trực tiếp với các

kế hoạch.
Tổng hợp các khái niệm trên, quản lý tài chính doanh nghiệp bao gồm các
hoạt động liên quan đến đầu tư, tài trợ và quản lý tài sản, nguồn vốn, doanh thu,
chi phí, lợi nhuận theo mục tiêu chung của doanh nghiệp.

9


Kế thừa các khái niệm nêu trên, có thể đưa ra khái niệm như sau: Quản lý
tài chính doanh nghiệp là việc sử dụng các thông tin phản ánh tình trạng tài
chính của doanh nghiệp để phân tích điểm mạnh, điểm yếu trên cơ sở đó đưa ra
các kế hoạch quản lý và kinh doanh phù hợp, có hiệu quả đảm bảo cho hoạt
động tài chính và hoạt động của doanh nghiệp phát triển ổn định.
Việc quản lý tài chính bao gồm việc hoạch định tài chính, lập các kế hoạch
tài chính dài hạn và ngắn hạn, đồng thời quản lý có hiệu quả nguồn tài chính hoạt
động thực của doanh nghiệp. Đây là công việc rất quan trọng đối với tất cả các
doanh nghiệp bởi vì nó ảnh hưởng đến cách thức và phương thức mà nhà quản
lý thu hút vốn đầu tư để thành lập, duy trì và mở rộng công việc kinh doanh.
1.2.2. Mục tiêu và nguyên tắc quản lý tài chính doanh nghiệp
1.2.2.1. Mục tiêu của quản lý tài chính doanh nghiệp
Quản lý tài chính luôn giữ vị trí trọng yếu trong hoạt động quản lý của
doanh nghiệp, quyết định khả năng cạnh tranh, sự thành bại của doanh nghiệp
trong quá trình kinh doanh. Đặc biệt trong xu thế hội nhập khu vực và quốc tế,
trong điều kiện cạnh tranh đang diễn ra khốc liệt, quản lý tài chính càng trở lên
quan trọng hơn bao giờ hết, là hoạt động có mối liên hệ chặt chẽ với mọi hoạt
động khác của doanh nghiệp. Quản lý tài chính doanh nghiệp có những mục tiêu
chủ yếu sau:
Một là, huy động và đảm bảo đầy đủ, kịp thời các nguồn tài chính cho
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Điều này trước hết thể hiện ở chỗ xác định đúng đắn các nhu cầu tài chính

cần thiết cho hoạt động của doanh nghiệp trong từng thời kỳ và tiếp đó phải lựa
chọn các phương pháp và hình thức thích hợp huy động nguồn tài chính từ bên
trong và bên ngoài đáp ứng kịp thời các nhu cầu tài chính cho hoạt động của
doanh nghiệp.
Hai là, tổ chức sử dụng nguồn vốn kinh doanh tiết kiệm và hiệu quả.

10


Việc huy động kịp thời các nguồn vốn có ý nghĩa rất quan trọng để doanh
nghiệp có thể nắm bắt được các cơ hội kinh doanh. Mặt khác việc huy động tối
đa số vốn hiện có vào hoạt động kinh doanh có thể giảm bớt và tránh được những
thiệt hại do ứ đọng vốn gây ra đồng thời giảm bớt được nhu cầu vay vốn, từ đó
giảm được các khoản tiền trả lãi vay. Việc hình thành và sử dụng tốt các quỹ của
doanh nghiệp cùng với việc sử dụng các hình thức thưởng phạt một cách hợp lý
sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy người lao động gắn bó với doanh nghiệp từ đó
nâng cao năng suất lao động, cải tiến kỹ thuật, nâng cao hiệu quả kinh doanh của
doanh nghiệp.
Ba là, giám sát kiểm tra thường xuyên, chặt chẽ các mặt hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Thông qua tình hình thu, chi hàng ngày, tình hình tài chính và thực hiện
các chỉ tiêu tài chính, lãnh đạo và các nhà quản lý doanh nghiệp có thể đánh giá
tổng hợp và kiểm soát được các mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp, phát hiện kịp thời những tồn tại hay khó khăn vướng mắc trong kinh
doanh, từ đó có thể đưa ra các quyết định để điều chỉnh các hoạt động phù hợp
với diễn biến thực tế kinh doanh.
1.2.2.2. Các nguyên tắc quản lý tài chính doanh nghiệp
Giữa các doanh nghiệp khác nhau cũng có sự khác biệt nhất định nên khi
áp dụng nguyên tắc quản lý tài chính phải gắn với những điều kiện cụ thể của
mỗi doanh nghiệp.

Một là, Quản lý tài chính doanh nghiệp phải tôn trọng pháp luật.
Đó là vì trong nền kinh tế thị trường, lợi nhuận tối đa là mục tiêu, là động
lực cho các doanh nghiệp hoạt động. Để đạt được lợi nhuận tối đa các doanh
nghiệp thường không từ bỏ bất kỳ một thủ đoạn nào, kể cả điều đó có phương
hại đến lợi ích quốc gia, đến lợi ích của các doanh nghiệp khác. Điều đó có thể
dẫn tới sự hỗn loạn trật tự xã hội và đó cũng chính là dấu hiệu của sự suy thoái

11


kinh tế. Vì vậy, song song với bàn tay “vô hình” của nền kinh tế thị trường, phải
có bàn tay “hữu hình” của Nhà nước để điều chỉnh nền kinh tế. Thông qua các
công cụ quản lý vĩ mô như: luật pháp, các chính sách tài chính, tiền tệ, giá cả...
Nhà nước tạo ra môi trường kinh doanh, tạo cơ hội kinh doanh để kích thích mở
rộng đầu tư. Tôn trọng pháp luật là nguyên tắc hàng đầu của quản lý tài chính
doanh nghiệp. Hiểu luật để làm đúng luật, đồng thời hiểu luật để doanh nghiệp
có thể định hướng kinh doanh và đầu tư.
Hai là, Quản lý tài chính phải dựa trên nguyên tắc sinh lợi.
Nhà quản lý tài chính cần phải tìm kiếm các dự án sinh lợi. Trong thị
trường cạnh tranh, nhà đầu tư khó có thể kiếm được nhiều lợi nhuận trong một
thời gian dài, khó có thể tìm kiếm được nhiều dự án tốt. Muốn vậy cần phải biết
các dự án sinh lợi tồn tại như thế nào và ở đâu. Tiếp đến, khi đầu tư cần phải làm
giảm tính cạnh tranh và đảm bảo mức chi phí thấp hơn mức chi phí cạnh tranh.
Ba là, Quản lý tài chính phải dựa trên nguyên tắc đánh đổi rủi ro và lợi
nhuận.
Nhà đầu tư có thể lựa chọn những đầu tư khác nhau tùy thuộc vào mức độ
rủi ro mà họ chấp nhận và lợi nhuận kỳ vọng mà họ mong muốn. Khi họ bỏ tiền
vào những dự án mà rủi ro cao thì hy vọng dự án mang lại lợi nhuận kỳ vọng
cao.
Bốn là, Quản lý tài chính phải dựa trên nguyên tắc chi trả.

Trong hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp cần bảo đảm mức ngân quỹ
tối thiểu để thực hiện chi trả. Do vậy, điều đáng quan tâm ở các doanh nghiệp là
các dòng tiền chứ không phải lợi nhuận kế toán. Dòng tiền ra và vào được tái
đầu tư phản ánh tính chất thời gian của lợi nhuận và chi phí. Không những thế
khi đưa ra các quyết định kinh doanh, nhà doanh nghiệp cần tính đến dòng tiền
tăng thêm, đặc biệt là dòng tiền sau thuế.
Năm là, Quản lý tài chính phải tôn trọng nguyên tắc hạch toán kinh doanh.

12


Hạch toán kinh doanh chỉ có thể được phát huy tác dụng trong môi trường
đích thực của nó là nền sản xuất hàng hóa thực thụ mà đỉnh cao là nền kinh tế
thị trường. Sở dĩ như vậy là do yêu cầu tối cao của nguyên tắc này là lấy thu, bù
chi, có doanh lợi đã hoàn toàn trùng hợp với mục tiêu của doanh nghiệp là kinh
doanh để đạt được lợi nhuận tối đa. Do có sự thống nhất đó nên trong nền kinh
tế thị trường, hạch toán kinh doanh là một yêu cầu buộc các doanh nghiệp phải
thực hiện trong quá trình hoạt động của mình.
Để thực hiện được yêu cầu của nguyên tắc này, việc tổ chức công tác tài
chính phải hướng vào hàng loạt các biện pháp: chủ động tận dụng khai thác các
nguồn vốn, bảo toàn và phát huy hiệu quả đồng vốn, việc đầu tư vốn phải tuân
thủ những yêu cầu của thị trường.
Sáu là, Quản lý tài chính phải giữ nguyên tắc an toàn và hiệu quả.
Nguyên tắc này cần được quán triệt trong mọi khâu của quá trình quản lý
tài chính - đó là cơ sở vững chắc cho việc thực hiện các mục tiêu kinh doanh có
hiệu quả. Chính vì vậy khi đưa ra một quyết định tài chính cần cân nhắc, xem
xét trên nhiều phương án, nhiều góc độ khác nhau. Có thể chấp nhận một phương
án đầu tư đưa lại mức lợi nhuận vừa phải nhưng vững chắc còn hơn là một
phương án có lợi nhuận cao nhưng phiêu lưu, mạo hiểm. Ngoài ra lựa chọn các
phương án để đảm bảo an toàn trong kinh doanh cần thiết phải tạo lập các quỹ

dự phòng (quỹ dự trữ tài chính) hoặc mua bảo hiểm.
1.2.3. Sự cần thiết của quản lý tài chính doanh nghiệp
Quản lý tài chính luôn giữ một vị trí quan trọng, nó quyết định tính độc
lập, sự thành công của một doanh nghiệp trong quá trình kinh doanh. Trong môi
trường kinh doanh quốc tế hiện nay, quản lý tài chính càng trở nên quan trọng
hơn bao giờ hết. Điều đó xuất phát từ những lý do chủ yếu sao:

13


Thứ nhất, do yêu cầu là một công cụ giúp doanh nghiệp khai thác, thu hút
các nguồn tài chính nhằm đảm bảo đầy đủ, kịp thời nguồn tài chính cho hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp, nảy sinh các nhu cầu vốn
ngắn hạn và dài hạn cho hoạt động kinh doanh thường xuyên cũng như cho đầu
tư phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhu cầu vốn cần thiết cho hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp luôn luôn biến động và khác nhau ở từng giai đoạn
khác nhau. Có những nhu cầu vốn tương đối ổn định, thường xuyên đồng thời
cũng có những nhu cầu vốn mang tính tạm thời. Do đó, để đảm bảo cho hoạt
động kinh doanh được diễn ra một cách bình thường và liên tục thì cần đảm bảo
và đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu vốn cần thiết cho hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp.
Sự cần thiết của tài chính doanh nghiệp thể hiện trước hết ở việc xác định
đúng đắn nhu cầu vốn cần thiết cho hoạt động của doanh nghiệp trong từng thời
kỳ. Tiếp đó là lựa chọn các phương pháp và hình thức thích hợp huy động vốn
từ bên trong và bên ngoài đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho hoạt động kinh
doanh. Với việc sử dụng một cách linh hoạt các công cụ tài chính như: chính
sách lãi tiền vay, chính sách tín dụng… tài chính doanh nghiệp có thể kích thích
việc thu hút các nguồn vốn trên thị trường, đảm bảo việc sử dụng linh hoạt, rộng
rãi các nguồn vốn và chủ động trong việc tạo lập vốn đáp ứng nhu cầu vốn kinh

doanh với chi phí sử dụng vốn thấp nhất cho doanh nghiệp.
Thứ hai, do yêu cầu giúp doanh nghiệp tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và
hiệu quả.
Hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào
việc tổ chức sử dụng vốn. Việc sử dụng vốn tiết kiệm và có hiệu quả là một đòi
hỏi tất yếu khách quan, quyết định sự tồn tại và phát triển của mỗi doanh nghiệp
trong nền kinh tế thị trường. Vì vậy, ngoài việc huy động vốn, tài chính doanh

14