Bài giảng quản lý đại cương chương 1 đh BK hà nội

TRƯỜNG ĐẠI
ĐẠI HỌC
HỌC BÁCH
BÁCH KHOA
KHOA HÀ
HÀ NỘI
N ỘI
TRƯỜNG
KHOAKINH
KINHTẾ
TẾ VÀ
VÀQUẢN
QUẢNLÝ
LÝ
KHOA
BỘMÔN
MÔNKINH
KINHTẾ
TẾHỌC
HỌC
BỘ

QUẢN LÝ ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI

ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

SƠ LƯỢC VỀ CHƯƠNG TRÌNH
 Khái niệm cơ bản về quản lý đại cương
 Bản chất và nội dung của quản lý hoạt động
 Chức năng lập kế hoạch hoạt động
 Chức năng đảm bảo tổ chức cho hoạt động
 Chức năng điều phối hoạt động
 Chức năng kiểm tra
 Ôn tập chuẩn bị thi

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

TÀI LIỆU THAM KHẢO
 PGS.TS. Đỗ Văn Phức, 2003, Quản lý đại

cương, NXB Khoa học Kỹ thuật
 Nguyễn Thị Liên Hiệp, 2003, Quản trị học,
NXB Thống kê
 Nguyễn Hải Sản, 2003. Quản trị học, NXB
Thống kê.
 Robin S et al, 2000, Management, 2nd ed.,
Prentice Hall, Sydney, Australia.
QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

XÃ HỘI HÓA LAO ĐỘNG
Nhu
ầu con
ời đa
Nhuccầu
conngư
người
đa

ddạng
ạng vvà
à phong
ú
phongph
phú

SSự
ự khan
ếm vvà
à kh
ó
khanhihiếm
khó
khăn
m kikiếm
ếm
khăntrong
trongtìtìm
ccác
ác yyếu
ếu ttố
ố đđầu
ầu vvào
ào ssản
ản
xu
ất
xuất

QU
Á TRÌNH
ẢN XU
ẤT
QUÁ
TRÌNHSSẢN
XUẤT
NG
ÀY CCÀNG
ÀNG PH
ỨC TTẠP
ẠP
NGÀY
PHỨC
HƠN
HƠN

SSự
ự ccạnh
ạnh tranh
tranh

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC

ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

TRONG THỰC TẾ ...

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ
“…Phương thức làm cho hoạt động tiến tới mục tiêu được hoàn
thành với một hiệu quả cao, bằng và thông qua những người
khác”
“…Quản trị là những hoạt động cần thiết
được thực hiện khi con người kết hợp với

nhau trong các tổ chức nhằm đạt được
những mục tiêu chung…”

••Tổ
Tổchức
chứcvà
vàcác
cácmục
mục
tiêu
tiêucủa
củatổ
tổchức
chức
••Làm
Làmviệc
việcvới
vớivà
và
thông
thôngqua
quanhững
những
người
ngườikhác
khác
“...Quản lý là quá trình làm việc với và
••Kết
Kếtquả
quảvà

vàhiệu
hiệu
thông qua những người khác để thực hiện quả
quả

các mục tiêu của tổ chức trong một môi
trường luôn biến động...”

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ...
 Tổ chức là một sự sắp xếp có chủ ý của con người
nhằm thực hiện một số mục đích cụ thể nào đó.
Mỗi một tổ chức thì có một mục đích khác nhau.
Tổ chức bao gồm các thành viên con người trong đó. Nếu có một
người thực hiện công việc thì không gọi là tổ chức
Tổ chức có những cấu trúc có chủ ý và từ đó các thành viên có

thể làm việc với nhau

Mục đích khác
nhau

Con người

Cấu trúc chủ
định

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ...
 Làm việc với và thông qua những người khác
Quá trình xã hội hóa quá trình lao động, phân công và hợp tác
lao động, cùng với việc quá trình sản xuất ngày càng phức tạp
dẫn đến công việc phải được làm qua nhiều bước và thông qua

nhiều người
Do tổ chức được hình thành bởi nhiều người có cùng chung mục
tiêu, do vậy nỗ lực của các cá nhân này phải được kết hợp và
điều phối để thực hiện các mục tiêu chung

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ...
Kết quả và hiệu quả
Kết quả là sản phẩm cuối cùng của những hoạt động
nhằm đạt được mục tiêu.
 Nhà quản lý phải quan tâm đến việc hoàn thành các nhiệm vụ
sao cho đạt đựơc mục đích của tổ chức  doing the right
things – làm đúng việc.

Hiệu quả là phần rất quan trọng của quản lý. Đây là mối
quan hệ giữa lợi ích thu được từ hoạt động với các

nguồn lực huy động sử dụng cho việc tạo ra kết quả đó
 làm việc đúng = doing things right

Đây là 2 công việc có liên hệ mật thiết với nhau trong
QL
QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

QUẢN LÝ THỰC SỰ LÀ GÌ
Kết quả

Hiệu quả
SSự
ự ddụng
ụng ngu
ồn lự
c
nguồn

lực
Lãng phí  ít lãng phí

ĐĐạt
ạt đư
ợc m
ục đđích
ích
được
mục
Đạt mức cao <-- Đạt mức thấp

Quản
Quảnlý
lýcố
cốgắng
gắngđể
để
••Giảm
Giảmlãng
lãngphí
phí
••Đạt
Đạtđược
đượckết
kếtquả
quảcao
cao
Hiệu quả kinh tế và hiệu quả mục đích trong Quản lý

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

BẢN CHẤT CỦA QUẢN LÝ
 Từ quản lý ám chỉ quá trình điều phối và tổng hợp các hoạt
động công việc lại sao cho chúng được hoàn thành với hiệu
quả và năng suất cao nhất với và cùng với những người
khác  tối đa hóa hiệu quả sử dụng các nguồn lực để đạt
được mục tiêu
 “Quá trình” thể hiện các chức năng liên tục và chủ yếu mà
các nhà quản lý thường xuyên phải làm. Đó là
 Lập kế hoạch

Điều phối

 Tổ chức

Kiểm tra, điều khiển

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

TẠI SAO CẦN PHẢI CÓ QUẢN LÝ
 Quản lý bắt nguồn từ tính chất xã hội hoá quá trình lao
động và có sự phân công và hợp tác lao động.
 Nhu cầu con người ngày càng phong phú và đa dang, cùng với sự khăn hiếm về các
yếu tố đầu vào Sx và cạnh tranh cao đã làm cho quá trình sản xuất trở nên phức tạp 
Để đạt được hoàn thành 1 công viêc hay đạt một mục tiêu chung thì cần phải có sự
tham gia của nhiều cá nhân, nhiều bộ phận khác nhau. Trong đó mỗi cá nhân hoặc bộ
phận phải đảm nhận thực hiện một chức năng cụ thể nào đó. Mục tiêu chung chỉ thực
hiện được nếu như người ta phối hợp được những hoạt động riêng lẻ của các cá nhân
hay các bộ phận nói trên

 Trong điều kiện hiện nay, vai trò của quản lý ngày càng
tăng vì
 Kinh tế xã hội ngày càng phát triển thì các yếu tố có tính ngẫu nhiên, bất định, rủi ro
ngày càng tăng.

 Các nguồn lực mà con người có thể sử dụng ngày càng cạn kiệt và bị giới hạn trong
khi đó nhu cầu và mong muốn của xã hội đòi hỏi phải thoả mãn ngày càng tăng và
luôn có xu hướng vượt trước khả năng đáp ứng.
 Từ tiềm năng sáng tạo của quản lý, trên thực tế có rất nhiều quốc gia không được ưu
đãi về tài nguyên, điều kiện tự nhiên, nhưng do quản lý tốt họ vẫn trở thành các cường
quốc về kinh tế trên thế giới.
QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

CHỨC NĂNG CỦA QUẢN LÝ
Planning
Planning

Organizing
Organizing

Organizational
goals

Leading
Leading

Controlling
Controlling
QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

CHỨC NĂNG CỦA QUẢN LÝ
 Chức năng và quá trình
Lập kế hoạ
hoạch

Tổ chứ
chức

Điề

Điều phố
phối

Kiể
Kiểm tra
Dẫn đến

Xác lập mục
đích, thành lập
chiến lược và
phát triển kế
hoạch cấp nhỏ
hơn để điều
hành hoạt động

Quyết định
những gì phải
làm, làm như
thế nào và ai sẽ
làm việc đó

Định hướng,
động viên tất cả
các bên tham
gia và giải quyết
các mâu thuẫn

Theo dõi các
hoạt động để
chắc chắn rằng

chúng được
hoàn thành như
trong kế hoạch

Đạt được
mục đích
đề ra của
Tổ chức

 Quá trình quản lý tâp hợp những quyết định và công việc đang xảy
trong đó người quản lý phải thực hiện: lập kế hoạch, tổ chúc, điều phối
và kiểm tra.
QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

NHÀ QUẢN LÝ HỌ LÀ AI?
Trong tổ chức bao giờ cũng gồm
1. Người thừa hành: người trực tiếp làm công việc hay nhiệm vụ

và không có trách nhiệm trông coi công việc của người khác
2. Ng­êi quản lý: Là những người điều khiển những người khác

Ngày xưa
 Là những người thuộc tổ chức,
luôn nhìn thấy đáo và định hướng
công việc cho các thành viên khác
của tổ chức
 Người quản lý
 Người thực hiện

Ngày nay
 nhà quản lý là thành viên của
tổ chức, người tập hợp và điều
phối công việc cho những người
khác.
QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

VAI TRÒ NGƯỜI QUẢN LÝ
 Miêu tả công việc của nhà quản lý không phải dễ.
2 tổ chức giống nhau, nhưng 2 công việc quản lý sẽ
không hoàn toàn giống nhau  Xem xét trên các khía
cạnh sau
 Chức năng và quá trình
 Vai trò nhà quản lý
 Kỹ năng quản lý
 Hệ thống quản lý
 Quản lý sự khác biệt và sự thay đổi

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

NHÀ QUẢN LÝ HỌ LÀ AI?
 Nhà quản lý cao cấp
 Nhà quản lý cấp trung gian

 Nhà quản lý trực tiếp

NQL
cấp cao
nhất

NQL cấp trung
gian
Đốc công – quản lý trực
tiếp

Nhân viên – Người thừa hành

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

Chief
Chief Executive

Executive
General
General Parts
Parts Inc.
Inc.

VP
VP of
of
Production
Production

Plant
Plant
Manager
Manager

Service
Service
Manager
Manager

VP
VP of
of
Finance
Finance

Account
Account

Manager
Manager

Payroll
Payroll
Manager
Manager

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

VAI TRÒ C
ỦA NH
À QU
ẢN LÝ
CỦA
NHÀ
QUẢN

Liên
ệ ccác
ác ccá
á nhân
Liên hhệ
nhân

Vai
Vai trò
trò thông
thông tin
tin

•• Vai
Vai trò
trò biểu
biểu tưởng
tưởng

•• Theo
Theo dõi
dõi thông
thông tin
tin

•• Vai
Vai trò
trò lãnh
lãnh đạo
đạo

•• Phân
ệc
Phân công
công C.vi
C.việc

•• Vai
Vai trò
trò liên
liên hệ
hệ

•• Ngư
ời ph
át ngôn
Người
phát
ngôn

Vai
Vai trò
trò ra
ra quyết
quyết định
định
•• Có
Có tính
tính thương
thương mại

mại
và
và sáng
sáng tạo
tạo
•• Làm
Làm dịu
dịu các
các cơn
cơn
sóng
sóng gió
gió
•• Điều
Điều phối
phối và
và phân
phân
bổ
bổ nguồn
nguồn lực
lực
•• Thương
Thương lượng
lượng

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG

TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

NHỮNG NHÀ QUẢN LÝ HỌ LÀM GÌ
 Kỹ năng quản lý
 Kỹ năng kỹ thuật
 Những kỹ năng như kiến thức, sự lành nghề trong một lĩnh vực cụ thể

 Kỹ năng giao tiếp
 Thể hiện khả năng
•
•
•

làm việ
việc tốt với nhữ
những ngườ
người khá
khác và hiể
hiểu họ
xây dựng một nỗ lưc hợp tác trong nhó
nhóm

Động viên và giả
giải quyế
quyết xung đột

 Quản trọng cho tất cả mức độ quản lý

 Khả năng nhận thức
 Khả năng nhận thức và suy nghĩ về những tình huống rất ngắn ngủi
 Nhìn tổ chức như là một thể đồng nhấtvà mỗi quan hệ giữa các đơn vị nhỏ
 Hình dung được làm sao tổ chức có thể tồn tại trong một môi trường rộng lớn
hơn
QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

Kỹ năng nhậ
nhận thứ
thức và thiế
thiết kế

50%

50%

Kỹ năng kỹ thuậ
thuật

Cấp quả
quản lý

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

Quản lý trực tiếp

Nhận thức

Quản lý trung gian

Quản lý cao cấp

Nhận thức
Nhận thức

Giao tiếp
Giao tiếp
Giao tiếp
Kỹ thuật
Kỹ thuật
Kỹ thuật
QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

NHỮNG NHÀ QUẢN LÝ HỌ LÀM GÌ
Khả năng

nhận thức

Lãnh đạo cao cấp
Lãnh đạo trung cấp

Khả năng
giao tiếp
Khả năng
kỹ thuật

Lãnh đạo thấ
thấp cấp

Quản lý xung đột

Đặt mục tiêu
Giải quyết vấn đề

Làm việc theo nhóm tốt

NHÀ QUẢN LÝ
HIỆU QUẢ
Quản lý thời gian

Kỹ năng giao tiếp
Trao đổi thông tin miệng
ẢN
QU
ĐẠI CƯƠNG
Một số kỹ nưang của nhà quản lý có hiệQUẢ

u qu
ả LÝ ĐẠ


TRƯ
ỜNG ĐĐẠI
ẠI HHỌC
ỌC BBÁCH
ÁCH KHOA
À NNỘI
ỘI
TRƯỜNG
KHOAHHÀ

CÁC LÝ THUYẾT VỀ QUẢN LÝ
CCác
ác lýlýthuy
ết qu
ản lýlý
thuyết
quản

NNền
ền tả
ng
tảtảng
lílích
ch sử
ử
ssử

Nhữ
Những ví
ví dụ đầ
đầu
tiên về
về quả
quản lý

Học thuyế
thuyết cổ
cổ
điể
điển

Quả
Quản lý khoa
học

Học thuyế
thuyết cổ
cổ
diể
diển

Tiế
Tiếp cậ
cận
định tí
tính

Lập luậ
luận đầ
đầu tiên

Thuyế
Thuyết QL hà
hành
chí
chính chung

Nghiên cứ
cứu củ
của
Hawthorrne

Adam Smith

Federick Taylor
Cách mạ
mạng CN

Hành vi tổ
tổ
chứ
chức

Henri Fayol

Frank & Gilbreth

Max Weber

Herry Gantt

Ralph Davis

McNamara
Charles Thornton

Phong trà
trào quan hệ
hệ
con ngườ
người
Lý thuyế
thuyết khoa họ
học
hành vi

Sơ đồ sự phát triển các học thuyết về quản lý

QUẢ
QUẢN LÝ ĐẠ
ĐẠI CƯƠNG