Cấu tạo hạt nhân

1. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử
+ Thí nghiệm của Rơdơpo đã chứng tỏ rằng
nguyên tử tuy rất nhỏ (đường kính cỡ 10
-9
m)
nhưng có cấu tạo phức tạp bao gồm một
hạt ở giữa, gọi là hạt nhân, xung quanh có
các êlectron.

+ Đường kính của hạt nhân nhỏ hơn hàng chục
vạn lần so với nguyên tư,û và chỉ bằng 10
-14
–
10
-15
m.
+++
-
-
-
1 m << 10
5
m = 100 km
+ Hạt nhân cũng lại có cấu tạo riêng. Các
hiện tượng phóng xạ và các phản ứng hạt
nhân đã chứng tỏ rằng:
Hạt nhân được cấu tạo từ những hạt nhỏ
hơn gọi là nuclôn. Có hai loại nuclôn:
prôtôn (p), mang một điện tích nguyên tố

dương +e, và nơtrôn (n), không mang điện
+ Vỏ êlectron có điện tích –Ze, hạt
nhân có điện tích +Ze nên cả
nguyên tử bình thường là trung hoà
về điện.
+ Nếu một nguyên tố có số thư tự Z trong
bảng tuần hoàn Menđêlêep (Z gọi là
nguyên tử số) thì nguyên tử của nó có Z
êlectron ở vỏ ngoài, và hạt nhân của
nguyên tử ấy chứa Z prôtôn và N nơtrôn.
+ Tổng số A = Z + N gọi là khối
lượng số hoặc số khối.
+ Nguyên tử cacbon (than) ứng
với Z = 6, nó có 6 êlectron, hạt
nhân của nó chứa 6 prôtôn và 6
nơtrôn, số khối A = 12.
Thí dụ: Nguyên tử hiđrô đứng đầu bảng
tuần hoàn, Z = 1; nó có 1 êlectron ở vỏ
ngoài, hạt nhân của nó có 1 prôtôn và
không có nơtrôn; số khối A = 1.
+ Nguyên tử natri ứng với Z = 11 có 11
êlectron, hạt nhân của nó chứa 11 prôtôn
và 12 nơtrôn, số khối A = 11 + 12 = 23.
+ Các nguyên tử nêu trên đây có kí hiệu
là
1
1
H,
6
12

C.
+ Nhiều khi chỉ cần ghi số khối
1
H,
12
C,..)
và kí hiệu hoá học đã xác đònh nguyên tử
số rồi.
+ Cũng có thể ghi C12, Na23, U235 v.v…
Các prôtôn trong hạt nhân mang điện
dương nên đẩy nhau. Nhưng hạt nhân vẫn
bền vững vì các nuclôn (kể cả prôtôn lẫn
nơtrôn) được liên kết với nhau bởi các lực
hút rất mạnh gọi là lực hạt nhân.
2. Lực hạt nhân
+ Lực hạt nhân là loại lực mạnh nhất trong
các lực đã biết, nhưng chỉ tác dụng khi
khoảng cách giữa hai nuclôn bằng hoặc
nhỏ hơn kích thước của hạt nhân, nghóa là
lực hạt nhân có bán kính tác dụng khoảng
10
-15
m.

Các nuclôn được liên kết với nhau bởi
các lực hút rất mạnh gọi là lực hạt nhân.
Lực hạt nhân là loại lực mạnh nhất trong
các lực đã biết, nhưng bán kính tác dụng
rất nhỏ cỡ 10
-15

m.
+
+
Các nguyên tử mà hạt nhân chứa
Các nguyên tử mà hạt nhân chứa
cùng số prôtôn Z nhưng có số nơtrôn N
cùng số prôtôn Z nhưng có số nơtrôn N
khác nhau (số khối A khác nhau) gọi là
khác nhau (số khối A khác nhau) gọi là
đồng vò.
đồng vò.
3. Đồng vò
+ Các nguyên tử H, C, Na nêu trên thuộc loại
+ Các nguyên tử H, C, Na nêu trên thuộc loại
phổ biến trong thiên nhiên. Có những nguyên
phổ biến trong thiên nhiên. Có những nguyên
tử cũng là hiđrô vì cũng có Z = 1, nhưng hạt
tử cũng là hiđrô vì cũng có Z = 1, nhưng hạt
nhân của nó lại có 1 hoặc 2 nơtrôn.
nhân của nó lại có 1 hoặc 2 nơtrôn.