Sáng kiến kinh nghiệm kinh nghiệm làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở trường trung học cơ sở

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
KINH NGHIỆM LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
Phần1. MỞ ĐẦU
1. Mục đích của sáng kiến.
Trường học là nơi đào tạo nhiều thế hệ học trò, là môi trường tạo
dựng cho đất nước những con người xã hội chủ nghĩa – có đủ tài năng trí
tuệ và những phẩm chất đạo đức cách mạng, để sau này thực sự là người
của dân, vì nhân dân mà cống hiến. Người trực tiếp đào tạo những con
người như thế không ai khác là giáo viên, giáo viên giảng dạy bộ môn,
giáo viên chủ nhiệm lớp.
Giáo viên là những người thầy được đào tạo về kiến thức, về nghiệp
vụ chuyên môn nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện, trở thành
công dân tốt cho xã hội. Bên cạnh đó, ngoài công tác giảng dạy, công tác
chủ nhiệm còn là một công tác mà bất kì người giáo viên nào có tâm huyết
cũng không thể xem nhẹ được. Tuy nhiên công tác chủ nhiệm trong nhà
trường hiện nay gặp phải không ít khó khăn trong việc quản lý, giáo dục
học sinh sa sút về đạo đức, thiếu ý thức trong việc học tập, đặc biệt là
những học sinh cá biệt, chậm tiến.
Trong thực tế, chủ nhiệm lớp là công tác vô cùng khó khăn, phức
tạp, vui ít, buồn nhiều, thành công cũng có, thất bại cũng không phải là
hiếm. Bởi lẽ, mỗi một tập thể lớp đều có những đặc thù riêng của lớp đó.
Có lớp như thế này, có lớp như thế khác: nào là học sinh cá biệt về học
tập, về đạo đức, nào là học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn về kinh
tế, con mồ côi, bố mẹ li thân, bố mẹ đi làm ăn xa…
Trong số đó, đối tượng học sinh làm cho thầy cô giáo trăn trở nhiều
nhất là chưa tích cực trong học tập, thiếu đạo đức. Bên cạnh đó, trong lớp
vẫn có những học sinh ngoan, tự lo cho bản thân mình, xây dựng tập thể
lớp để tập thể lớp tiến kịp với các bạn, để đạt được những chỉ tiêu của
trường đề ra.
Thực tiễn là như vậy, cho nên giáo viên chủ nhiệm phải có phương

pháp chủ nhiệm như thế nào để có hiệu quả cao nhất. Công tác chủ nhiệm
của một giáo viên thành công đồng nghĩa với việc giúp các em hoàn thiện
mình hơn, xây dựng được tập thể lớp vững mạnh, đưa nhà trường ngày
càng tiến lên.


Chính vì vậy, qua công tác chủ nhiệm, tôi đã đúc kết được một số
kinh nghiệm nhằm làm tốt công tác của một người giáo viên chủ nhiệm
lớp, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chủ nhiệm lớp và làm cho lớp chủ
nhiệm có những thành tích đáng tự hào. Vì vậy, trong khuôn khổ sáng kiến
này, tôi trao đổi cùng quý đồng nghiệp một kinh nghiệm trong công tác chủ
nhiệm đó là “KINH NGHIỆM LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ”.
2. Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến.
Thông qua quá trình lâu dài, nhiều năm làm công tác chủ nhiệm,
bản thân luôn đặt ra mục tiêu là: Làm thế nào để hoàn thành xuất sắc
công tác chủ nhiệm mà lãnh đạo nhà trường giao phó?
Do đó, với vai trò là một giáo viên có nhiều năm làm công tác chủ
nhiệm ở trường THCS, tôi đã, đang và sẽ luôn vận dụng những kinh
nghiệm mà bản thân đã đúc kết được trong nhiều năm học qua. Mục đích
của đề tài là giúp chúng ta có được những kinh nghiệm để hoàn thành tốt
công tác chủ nhiệm lớp, đưa lớp chủ nhiệm đạt được những thành tích
nhất định.
Bên cạnh đó, nêu ra một số biện pháp hữu hiệu, khả thi về công tác
chủ nhiệm. Tạo điều kiện cho phong trào thi đua của lớp vào nề nếp,
khuôn khổ, phát huy tính tích cực của học sinh và tinh thần làm chủ tập
thể, tự quản của học sinh.
3.Đóng góp của sáng kiến để nâng cao chất lượng quản lý, dạy và
học.
Sau một số năm áp dụng sáng kiến, bản thân tôi nhận thấy chất

lượng lớp chủ nhiệm dần được cải thiện và nâng cao, là một trong những
lớp dẫn đầu trong học tập và nề nếp của trường.
Phần 2. NỘI DUNG
I. KHÁI QUÁT THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM Ở
TRƯỜNG THCS.
Chúng ta ai cũng biết, lứa tuổi học sinh THCS đã có sự thay đổi rất
lớn về đặc điểm tâm sinh lý hết sức điển hình. Những đặc điểm tâm lý,
trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh THCS còn nhiều hạn chế. Chính
vì vậy, không thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường
THCS, không thể không cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp
đỡ, chỉ bảo cho các em.
Công tác chủ nhiệm lớp là công tác tổ chức quản lí một lớp học sao
cho khi thầy cô có hoặc không có ở lớp thì mọi hoạt động vẫn được duy trì


ổn định, có tính tự giác cao và mọi việc vẫn hoàn thành tốt. Sự phát triển
về nhận thức, nhân cách của người giáo viên chủ nhiệm, khả năng tiếp
thu của học sinh chỉ thực sự hiệu quả khi đó là một tập thể lớp vững mạnh
và lớp học phải là ngôi nhà thứ hai của mỗi trò.
Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quan trọng trong việc giáo dục
nhân cách của học sinh trong lớp phát triển một cách toàn diện. Bởi lẽ họ
là người trực tiếp đảm đương vai trò quản lí học sinh trong một lớp, trực
tiếp tổ chức cho học sinh thực thi mọi yêu cầu giáo dục của nhà trường
đưa ra. Giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi học sinh nhất, hiểu tâm tư
tình cảm của các em, luôn trực tiếp uốn nắn những hành vi sai trái của học
sinh và giúp học sinh phát triển đúng hướng.
Giáo viên chủ nhiệm phải đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh
và tập thể lớp. Chức năng này có ý nghĩa cực kì quan trọng với quá trình
học tập, rèn luyện và phát triển nhân cách của học sinh. Sự đánh giá
khách quan, chính xác, đúng mực là một trong những điều kiện quan trọng

để thầy và trò tiếp tục điều chỉnh mục đích kế hoạch hoạt động cho cả lớp
và mỗi thành viên. Việc đánh giá này được thông qua nhiều kênh đánh giá
như : tập thể tổ, lớp,cha mẹ học sinh, giáo viên bộ môn…
Mỗi học sinh có đặc điểm, hoàn cảnh,thể chất, tâm lí, hành vi đạo
đức, năng khiếu, sở thích…rất khác nhau. Nắm vững những đặc điểm trên
giáo viên có thể lựa chọn những biện pháp sư phạm phù hợp nhằm khơi
dậy và phát huy những mặt mạnh sẵn có ở mỗi em, đồng thời hình thành
và phát triển thêm những phẩm chất để xây dựng cho các em những tâm
hồn và tình cảm phong phú, có cách nghĩ trong sáng, có tấm lòng nhân
hậu, có năng lực vầ sức khỏe dồi dào để thích ứng cuộc sống độc lập và
yêu cầu của thời đại.
Để làm tốt điều này, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt những
nhiệm vụ của mình, phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục,
đồng thời giáo dục những phẩm chất đạo đức để giúp học sinh trở thành
những công dân tốt mai sau. Năm học 2015-2016 tôi được BGH trường
THCS Minh Sơn phân công làm công tác chủ nhiệm lớp 9A Sau khi tìm
hiểu về lớp, nắm được thực trạng của lớp cũng dần dần hiện ra, tôi bắt
đầu vận dụng những kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm đối với lớp để
xây dựng một tập thể đoàn kết, vững mạnh, luôn cố gắng vươn lên trong
học tập..
1. Thuận lợi , khó khăn:
a.Thuận lợi:
Đối với trường THCS Minh Sơn, Ban giám hiệu nhà trường luôn chú
trọng, quan tâm đến việc giáo dục đạo đức học sinh. Đồng thời cũng luôn
thường xuyên quan tâm đến công tác chủ nhiệm cũng như năng lực chủ


nhiệm của giáo viên làm công tác chủ nhiệm để có những chiến lược mới
nhằm xây dựng những tập thể lớp chất lượng theo tiêu chí “xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

Gia đình học sinh phần lớn đã có sự quan tâm đến việc học tập và
rèn luyện ở trường, nên sự phối kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với phụ
huynh học sinh có nhiều thuận lợi. Bản thân các em đều có nhận thức
khá, tương đối ngoan, có ý thức trong học tập và rèn luyện, luôn cố gắng
vươn lên học tốt...
b.Khó khăn:
Tập thể lớp 9A có 25 học sinh, trong đó đa số học sinh là con em gia
đình làm nông nghiệp, một số em hoàn cảnh gia đình còn khó khăn, có em
bố mẹ đi làm xa, ở với ông bà, thiếu sự quan tâm thường xuyên của bố
mẹ; còn một số phụ huynh chưa thật sự để tâm đến việc học và giáo dục
con cái, phó mặc cho nhà trường. Điều này cũng là một yếu tố khó khăn
đối với giáo viên chủ nhiệm.
Trường THCS Minh Sơn nằm nằm sát quốc lộ 1A bên cạnh những
mặt tích cực thì còn rất nhiều tác động ảnh hưởng đến các em như có các
quán internet, nhiều trò chơi lôi cuốn các em…Địa bàn rộng, kéo dài cũng
là một khó khăn trong quản lí học sinh, nhất là sau giờ tan trường.
Bên cạnh đó, một số học sinh còn có tính ham chơi,chưa xác định
rõ nhiệm vụ học tập nên dẫn đến việc tạo điều kiện cho giáo viên chủ
nhiệm hoàn thành kế hoạch đề ra còn chậm, chưa như mong muốn.
2.Thành công – hạn chế :
a.Thành công:
Qua quá trình vận dụng những kinh nghiệm, những giải pháp trong
công tác chủ nhiệm lớp, bản thân tôi đã đạt được nhiều kết quả tốt, luôn
hoàn thành xuất sắc các công việc đề ra trong công tác chủ nhiệm. Đồng
thời, lớp chủ nhiệm cũng đã đạt được nhiều thành công trong học tập, rèn
luyện và trong hoạt động phong trào. Đồng thời, có sự tác động lớn đến
sự thay đổi về nhận thức, thay đổi nhân cách của phần lớn các đối tượng
học sinh.
b.Hạn chế:
Một số học sinh vẫn theo nếp sống cũ của bản thân, chưa tự giác

tích cực, chưa chủ động phối hợp với giáo viên chủ nhiệm nên kết quả
một số hoạt động chưa cao.
3.Các nguyên nhân và các yếu tố tác động:
Có nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động đến kết quả của công tác
chủ nhiệm, có nguyên nhân là chủ quan như điều kiện kinh tế của gia đình


học sinh; độ tuổi của học sinh; địa bàn sinh sống của học sinh. Cũng có
những nguyên nhân là khách quan như: nhận thức của gia đình học sinh
đối với việc học của con cái; tính cách ham chơi và nhận thức chậm của
các đối tượng học sinh, địa bàn sinh sống của học sinh luôn tiềm ẩn nhiều
trò chơi, lôi kéo, cám dỗ các em tất cả là những yếu tố có tác động lớn đến
công tác chủ nhiệm của những giáo viên chủ nhiệm lớp.
Tuy nhiên, đó chỉ là những nguyên nhân từ phía học sinh, còn để
làm tốt công tác chủ nhiệm thì chính người giáo viên làm công tác chủ
nhiệm ấy mới thật sự là yếu tố có tính tác động quyết định nhất đến sự
thành công hay thất bại của công tác chủ nhiệm lớp. Vì thế, người làm
công tác chủ nhiệm phải là những người luôn nhiệt huyết, năng động,
chuyên cần và luôn có những thay đổi trong quá trình chủ nhiệm để có thể
đạt được những kết quả tốt, hoàn thành xuất sắc công tác chủ nhiệm lớp.
II . NHỮNG BIỆN PHÁP ĐÃ ĐƯỢC ÁP DỤNG TẠI ĐƠN VỊ THCS MINH
SƠN.
1. Mục tiêu
Trước hết phải xác định rõ: Giáo viên chủ nhiệm là một thầy cô phụ
trách Đội, có một phần nghiệp vụ công tác đội, tâm huyết với nghề dạy
học, xem tập thể lớp như một gia đình nhỏ mà giáo viên chủ nhiệm đóng
vai trò như một người cha, người mẹ vậy.
Tâm lý giáo viên chủ nhiệm, ai cũng muốn học sinh lớp mình phụ
trách luôn ngoan, học giỏi, tập thể lớp luôn học tập tiến bộ…Nhưng trên
thực tế, trong một tập thể lớp chúng ta luôn gặp những học sinh cá biệt,

luôn làm đau đầu các thầy cô phụ trách vì vậy. Khi tiếp nhận lớp, giáo viên
chủ nhiệm thường phải quan tâm xem lớp mình có bao nhiêu đối tượng
học sinh để có biện pháp phù hợp. Chính vì lẽ đó, người giáo viên chủ
nhiệm phải nâng cao khả năng sư phạm, óc sáng tạo, tăng cường khả
năng tự nghiên cứu, học hỏi của giáo viên trong quá trình chủ nhiệm.
Đồng thời thể hiện sự nhiệt tình, tâm huyết, không ngại khó khăn, gian khổ
và sự gần gũi, thân thiện với các đối tượng học sinh nhằm nâng cao hiệu
quả việc chủ nhiệm lớp đối với giáo viên làm chủ nhiệm và nâng cao kết
quả học tập, rèn luyện, hoạt động phong trào cũng như việc thay đổi nhận
thức, thay đổi nhân cách của các đối tượng học sinh.
2. Nội dung và cách thức thực hiện
* Nội dung:
Được Ban Giám hiệu giao trọng trách chủ nhiệm, giáo viên phải thấy
rằng đó là trách nhiệm lớn, phải xem lớp chủ nhiệm là những người thân
của mình, đó là em, là con trong gia đình. Xuất phát từ nhận thức trên,
người giáo viên chủ nhiệm mới để hết tâm trí, tình cảm của mình vào công


việc quan trọng này. Từ đó có thể xây dựng được những phương pháp
chủ nhiệm có hiệu quả
* Cách thức:
Những giải pháp, việc làm cụ thể mà tôi đã và đang áp dụng để làm
tốt công tác chủ nhiệm một lớp:
+ Công việc đầu tiên khi mới nhận lớp chủ nhiệm:
Giáo viên phải nắm bắt được tình hình của lớp: Sĩ số, nam, nữ, đối
tượng học sinh thông qua giáo viên chủ nhiệm năm học trước, giáo viên
giảng dạy, giáo viên tổng phụ trách Đội…
Ổn định tổ chức lớp càng sớm càng tốt để lớp đi vào nền nếp cũng
như học tập.
Việc bầu Ban cán sự lớp hết sức cẩn trọng, nhất là bầu lớp trưởng.

Lớp trưởng là học sinh nam hay nữ cũng được, miễn là em đó có bản lĩnh,
năng lực. Thường là các em nam hay tự ái khi lớp trưởng là nữ. Trường
hợp này, giáo viên chủ nhiệm phải hết sức khéo léo tạo nên việc sớm hòa
đồng giữa các em bằng mọi cách, khẳng định khả năng của lớp trưởng.
Việc tiếp đến là sắp xếp chỗ ngồi của các em. Chỗ ngồi có tác động
tâm lý rất lớn đến các em. Nên đổi chỗ định kì khoảng 2 tháng một lần để
các em đều được ngồi ở những vị trí phù hợp, đảm bảo phát triển cân đối
về mắt.
+ Xây dựng Ban cán sự lớp:
Ban cán sự lớp là một yếu tố rất quan trọng đảm bảo duy trì tốt mọi
hoạt động của lớp vì vậy GVCN phải lựa chọn, phân công, giao nhiệm vụ
cụ thể, hợp lý cho mỗi em. GVCN phải kiểm tra thường xuyên, động viên,
rút kinh nghiệm, đưa ra một số giải pháp để ban cán sự lớp hoàn thành tốt
nhiệm vụ. Ví dụ : Mỗi em trong ban cán sự đều có sổ sách ghi chép công
tác mình làm và hiểu được nội dung của công việc mình phụ trách. Cuối
tuần dến tiết sinh hoạt lớp, các em tự giác xếp thi đua theo tổ, số liệu từng
mảng công tác để trình bày trước lớp và cô chủ nhiệm. Tiết sinh hoạt lớp,
GVCN như người dự giờ buổi sinh hoạt của các em, nghe các em báo
cáo, chờ ý kiến chỉ đạo và triển khai công tác mới của cô “cố vấn”.
Gắn các em vào các phong trào để các em cảm thấy tự tin hơn, cảm
thấy được thầy cô và bạn bè tín nhiệm nên sẽ cố gắng làm việc cho thật
tốt.
Về quyền lợi: GVCN luôn động viên các em cán bộ lớp qua việc
tuyên dương khen thưởng (nếu có) mỗi đợt thi đua để cổ vũ tinh thần các
em.


Một điều cần quan tâm là GVCN phải linh động từng nội dung công
tác, phải kết hợp thật hài hòa việc thực hiện, giảm biết thời gian không
đáng có để các em tập trung vào việc học là chính.

+ Xây dựng tổ chức lớp tự quản và tiến bộ:
Làm thế nào để xây dựng được một tập thể lớp tự quản theo đúng
nghĩa của nó. Tức là các em tự quản lý: hành vi, đạo đức, tác phong, nề
nếp, hoạt động của lớp khi không có giáo viên. Điều này GVCN phải tạo
trước cho các em ý thức tự giác và việc quản lý theo dõi hoạt động của đội
ngũ cán bộ lớp phải được thực hiện thường xuyên.Muốn vậy, ngay từ đầu
năm học GVCN cho tiến hành việc theo dõi thi đua của các tổ. Các tổ
trưởng và tổ phó tự quản lý thành viên của tổ mình, phân công theo dõi
trực chéo nhau giữa các tổ dưới sự giám sát của cán bộ lớp tương ứng
với nội dung từng hoạt động. Ví dụ
Truy bài phút đầu buổi, các tổ trưởng sẽ kiểm tra việc chuẩn bị bài
các bộ môn trong buổi hôm đó của các bạn trong tổ như thế nào. Cán sự
các môn và lớp phó học tập sẽ kiểm tra việc chuẩn bị của các tổ trưởng.
Tiết trống hoặc không có giáo viên, lớp sẽ ôn bài hoặc hoạt động tập
thể dưới sự chỉ đạo của lớp trưởng.
Những sai phạm của các tổ, thành viên trong lớp được ghi tên và
nêu ra trong tiết sinh hoạt cuối tuần.
Tiết sinh hoạt lớp là tiết quan trọng nhất trong một tuần thời lượng
chỉ có 45 phút mà công việc lớp trong tuần có rất nhiều thi làm sao giải
quyết truyền tải hết. Vì vậy, GVCN phải tập cho lớp việc đánh giá, xếp thi
đua trước. Mỗi bộ phận có sẵn bản tổng hợp báo cáo. Đến tiết sinh hoạt
các em tự thông báo kết quả thi đua, các nội dung được thực hiện trong
một tuần (những việc đã làm được và không làm được với lý do cụ thể),
tình hình lớp tromh tuần, số bạn vi phạm học tập (không chuẩn bị bài,
không thuộc bài…), vi phạm việc rèn luyện đạo đức tác phong (không
đồng phục, mất đoàn kết, mất trật tự…), vi phạm về công tác văn thể, lao
động, tự quản.
GVCN theo dõi, ghi sổ từng nội dung sinh hoạt trong tuần thông qua
báo cáo của từng bộ phận. Lần lượt giải quyết từng nhóm vụ việc, tìm lý
do sai phạm, đưa ra biện pháp xử lý. GVCN nhận xét kết quả thi đua tuyên

dương tổ, cá nhân tốt. Triển khai nội dung tuần tiếp theo và nhắc nhở các
em thực hiện tốt các nội dung của lớp trong tuần tiếp theo.
Trong bất cứ phong trào nào động viên khen thưởng luôn là yếu tố
không thể thiếu. Tùy theo tình hình, đặc thù của lớp mà GVCN nên áp
dụng những nội dung biểu điểm thi đua thích hợp.


Một tập thể đoàn kết tham gia tốt các phong trào không phải tự
dưng mà có. Phải là kết quả của quá trình đầu tư làm công tác tư tưởng,
vô hiệu hóa các phần tử học sinh cá biệt thường gây rối phá vỡ tính đoàn
kết trong tập thể. Thường thường sự chia rẽ nội bộ hay xảy ra ở các bạn
khác thôn, xóm hoạc giữa các nhóm khác nhau về sở thích, sức học…
Điều này GVCN nên nắm bắt để có biện pháp dàn xếp, xử lý.
Ví dụ: Em Hậu và em My hay trêu chọc các bạn trong và ngoài lớp,
thường nói chuyện trong giờ học, thường xuyên không học bài và chuẩn bị
bài trước khi đến lớp…Bằng động thái của mình, GVCN gặp riêng nhắc
nhở mời phụ huynh đến trao đổi gửi kết quả học tập về gia đình ở tháng
10 thì đến tháng 11 hai em được khen về tiên bộ trong rèn luyện đạo đức
tác phong, đôi lúc có phát biểu xây dựng bài. GVCN lấy gương của hai em
này để tiếp tục giáo dục một số thành phần khác. Do vậy đến cuối năm
các em đều có những tiến bộ được các giáo viên bộ môn và các bạn trong
lớp thừa nhận.
+ Tiếp xúc với học sinh của lớp chủ nhiệm:
Giáo viên chủ nhiệm có tiếp xúc thường xuyên với học sinh mới biết
được các em biết gì, cần gì, các em là người như thế nào. Có tiếp xúc với
các em mới kéo ngắn được khoảng cách giữa thầy và trò, các em không
còn e ngại, rụt rè, chắc chắn sẽ tự tin hơn và mạnh dạn bộc bạch những
việc cuả lớp, những thiếu sót của bản thân…
Khi tiếp xúc với học sinh, với vai trò là giáo viên chủ nhiệm, có
những việc nên làm và những việc không nên làm:

Phải thật khéo léo hỏi thăm về gia cảnh để biết được đó có phải là
điều kiện khó khăn, hoặc thuận lợi ảnh hưởng đến học tập, đạo đức của
các em. Đối với học sinh có gia đình quan tâm, giáo viên nên phát huy thế
mạnh này. Vì thường học sinh được giáo dục tốt, được chăm lo việc học
tập nên thường chăm ngoan hơn, chính những em như thế này là nhân tố
tích cực của lớp. Ngược lại, học sinh gặp phải những khó khăn về gia đình
như: kinh tế, con ngoại hôn, cha mẹ là người say sưa, lười lao động… do
đó giáo viên và tập thể lớp luôn cần có sự quan tâm giúp đỡ. Đối tượng
này thường tự ti, mặc cảm nên cần phải khéo léo tế nhị trong cách đối xử
cũng như giúp đỡ các em.
Những buổi lao động, xây dựng trường, sinh hoạt đội, thi làm báo
tường… rất dễ dàng tạo điều kiện để thầy và trò gần gũi nhau hơn, hiểu
nhau hơn. Giáo viên hướng dẫn cặn kẽ công việc để các em tự tin phát
huy khả năng của mình. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao
làm các em tránh được những sai sót thay vì nhăn nhó, bất lành, giáo viên
nên nhẹ nhàng nhắc nhở, hướng dẫn lại. Có làm như vậy, giáo viên mới
giúp các em rút ra được kinh nghiệm, tự tin hơn. Đặc biệt trong lao động


ngoài việc hướng dẫn, phân công công việc nặng nhọc, khó khăn. Thử hỏi
có mấy học sinh đứng chơi, không chịu lao động trong khi thấy thầy đang
làm? Giáo viên, cùng lao động với các em vừa tạo nên không khí sôi nổi
trong buổi lao động, vừa giáo dục các tính tích cực, không lánh nặng tìm
nhẹ trong lao động
Phương pháp giảng dạy mỗi giáo viên có sự khác nhau. Bên cạnh
đó còn tuỳ thuộc vào đặc trưng bộ môn. Giáo viên chủ nhiệm có thể khẳng
định rằng mình biết được tất cả các phương pháp giảng dạy của các bộ
môn? Một số học sinh lười học cho rằng thầy cô dạy khó hiểu, yêu cầu
cao…nên các em đạt kết quả học tập bộ môn thấp. Giáo viên chủ nhiệm
cần tìm cách phân tích , để các em có nhận thức đúng đắn, từ đó xác định

đúng trách nhiệm học tập của mình và tự giác hoàn thành yêu cầu do giáo
viên đề ra.
+ Giải quyết các vấn đề nảy sinh trong lớp và giờ sinh hoạt lớp:
Trong một tập thể lớp, việc nảy sinh nhiều vấn đề trong mỗi buổi học
là điều khó có thể tránh khỏi, giáo viên chủ nhiệm phải có mặt với lớp vào
mười lăm phút đầu buổi, nếu buổi nào giáo viên chủ nhiệm không có tiết
dạy, thấy không cần thiết cũng phải đến lớp. Giáo viên đến lớp như vậy để
giúp các em ôn bài, chuẩn bị bài mới hoặc có sự việc gì xảy ra ở buổi học
trước kịp thời chấn chỉnh…Nếu thực hiện tốt và thường xuyên khâu sinh
hoạt đầu buổi, học sinh sẽ ổn định tâm thế để bước vào tiết học đầu tiên
tốt hơn, kể cả các tiết học sau.
Sau mỗi buổi học, xét thấy có việc gì cần giải quyết ngay, giáo viên
yêu cầu các em ở lại năm, mười phút để làm việc và hàng tuần nên có
cuộc họp với cán bộ lớp. Tuy rằng lớp có lớp trưởng, lớp phó…nhưng giáo
viên không hoàn toàn giao cho các em mà phải để ý đến lớp thường
xuyên, kịp thời nhắc nhở, động viên.
Giáo viên chủ nhiệm cần phải biết phát huy khả năng làm việc của
cán bộ lớp, nhất là lớp trưởng. Định hướng cho cán bộ lớp làm việc, tôn
trọng ý kiến đề xuất, cách làm việc của các em, giáo viên giúp cán bộ lớp
làm việc là chính thay vì làm tất cả. Cán bộ lớp là những người gần gũi,
sát với lớp nhiều hơn giáo viên chủ nhiệm nên các em giúp giáo viên giải
quyết các vấn đề của lớp nhanh hơn, hiệu quả hơn và giáo viên chủ nhiệm
đỡ vất vả hơn.
Có một số học sinh thường chán ngán giờ sinh hoạt lớp, thậm chí
có trường hợp vài em bỏ trốn. Sở dĩ có hiện tượng này vì giờ sinh hoạt lớp
chủ yếu là kiểm điểm những sai sót của một số em vi phạm nội quy chủa
trường, lớp. Vì vậy, giáo viên phải tạo không khí vui vẻ, thoải mái trong giờ
này. Giáo viên cho lớp nhận xét, đánh giá hoạt động trong tuần với thời
gian ngắn, dành thời gian nhiều hơn cho việc vạch ra phương hướng tuần

tới, sinh hoạt văn nghệ, thi sáng tác thơ văn, câu hỏi giải quyết tình
huống… Có như thế, những em vi phạm nội quy hầu hết đều tự nhận thấy
sai lầm của mình, sẽ tự thấy hối hận, xấu hổ, kể cả học sinh cá biệt.
Giáo viên chủ nhiệm cần chú ý đến việc khen chê kịp thời đối với
học sinh. Giáo viên không thiên vị, phải công minh trong khi khen cũng
như chê các em. Những lời động viên khi các em làm việc tốt, những lời
nhắc nhở khi các em làm sai có tác dụng rất lớn đến việc tự rèn luyện của
các em.
Như vậy việc gì cần giải quyết giáo viên chủ nhiệm giải quyết kịp
thời sau mỗi buổi học, không đợi đến sinh hoạt lớp. Làm như vậy rất dễ
dàng chấn chỉnh nề nếp của tập thể. Điều hết sức quan trọng là cách đối
xử, xử lý học sinh cá biệt không nên quá nghiêm khắc.
+ Hoạt động kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm và các lực lượng
giáo dục khác:
- Phối hợp với gia đình học sinh
Việc giáo dục học sinh trong nhà trường là sự kết hợp nhà trường
với đoàn thể, địa phương, gia đình…Trong đó, mối quan hệ giữa gia đình
và nhà trường nhất là đối với giáo viên chủ nhiệm là hết sức cần thiết.
Chính vì vây, công tác chủ nhiệm của một giáo viên thành công hay không
đừng bao giờ quên gia đình học sinh là yếu tố quan trọng.
Với tôi việc đến thăm gia đình học sinh rất cần thiết. Trước khi đến
thăm phụ huynh học sinh, giáo viên cần phải phân loại đối tượng học sinh:
Hạnh kiểm tốt, học tập tốt – hạnh kiểm tốt, học tập trung bình, yếu – hạnh
kiểm trung bình, yếu…để có kế hoạch đi thăm. Tốt nhất là nên đi thăm
trước đối với gia đình những em có hạnh kiểm trung bình, yếu hoặc những
trường hợp đặc biệt khác của học sinh…
Đến với gia đình những em chăm ngoan là nhằm để biết thêm về
hoàn cảnh gia đình, phương pháp học tập…của các em. Tiện thể giáo viên
báo cho gia đình biết những ưu điểm về hạnh kiểm, học tập…Thường là

phụ huynh của đối tượng này lo lắng, quan tâm đến con cái nhiều hơn khi
biết thêm con mình từ giáo viên chủ nhiệm.
Đến với học sinh hay nghịch, lơ là việc học tập, việc giáo viên chủ
nhiệm đến nhà thăm gia đình là hết sức cần thiết. Vì có những học sinh
gia đình lao động nghèo, cha mẹ ít có thời gian quản lý, chỉ bảo chuyện
học hành của con cái, có thể nói là họ giao con mình cho thầy cô. Đến khi
được giáo viên chủ nhiệm báo cho biết về tình hình học tập, rèn luyện
đạo đức họ mới vỡ lẽ. Có gia đình thực sự khổ tâm vì con, nhưng cũng có
gia đình xem như chẳng có chuyện gì, thậm chí chẳng cần thiết phải nghe
thông tin từ giáo viên. Nhưng giáo viên chủ nhiệm đừng bao giờ nản lòng,


thậm chí phải tác động nhiều lần để cùng nhau bàn bạc về việc giáo dục
học sinh đến khi nào có kết quả. Và điều cần lưu ý là khi giáo viên chủ
nhiệm trao đổi cùng phụ huynh học sinh phải có mặt các con.
Gặp phụ huynh học sinh cá biệt, bản thân tôi nhận thấy, muốn có tác
dụng tốt và hữu ích thì chúng ta có thể thực hiện như sau:
Đến thăm gia đình, cùng trao đổi việc giáo dục học sinh là việc làm
thường xuyên, tuy mất nhiều thời gian của giáo viên chủ nhiệm. Sau mỗi
lần được giáo viên chủ nhiệm đến nhằm bản thân học sinh có tiến bộ rõ,
nếu tiến bộ chậm cũng được rồi
GVCN phải là người huy động được tiềm năng, trí tuệ và khả năng
của các bậc phụ huynh vào việc giáo dục toàn diện học sinh đặc biệt là
vấn đề tư tương đạo đức ý thức học tập cũng như việc phòng chống các
tệ nạn xã hội. Muốn có sự phối hợp này cần nhận thức một cách đầy đủ
trách nhiệm của chính phụ huynh học sinh và sự yêu nghề mến trẻ của
GVCN.
- Phối hợp với các giáo viên bộ môn
GVCN phải thường xuyên thông báo trao đổi với giáo viên bộ môn
về tình hình học tập của lớp cũng như của từng học sinh để nắm bắt được

khả năng trình độ của các em mà có phương pháp giảng dạy thích hợp.
Tôi còn đề nghị giáo viên bộ môn có kế hoạch phụ đạo thêm những em
yếu kém giúp các em lấy lại kiến thức cơ bản. Còn trong các tiết học đề
nghị giáo viên bộ môn thường xuyên kiểm tra bài vở, gọi các em phát biểu
ý kiến. Những câu trả lời đúng giáo viên bộ môn tuyên dương hoặc cộng
điểm để các em có hứng thú trong học tập
- Phối hợp với Đội TNTP Hồ Chí Minh:
GVCN cũng thường xuyên phối hợp với các thầy cô phụ trách công
tác đội, để thường xuyên nắm bắt tình hình học sinh lớp mình cũng như
phối hợp học sinh cá biệt của lớp.
Ngoài việc học kiến thức văn hóa, thì việc tham gia các hoạt động đội là
một điều không thể thiếu. Thông qua đó, các em sẽ được rèn luyện thêm
nhiều phẩm chất của người học sinh cần có như là: tình đoàn kết, lòng
nhân ái, tinh thần cầu tiến…GVCN phải luôn phối hợp với Đội TNTP, hiểu
biết về hoạt động đội của các em, luôn động viên nhắc nhở các em trong
các hoạt động đội
c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp:
* Đối với giáo viên chủ nhiệm: Luôn quan tâm, theo dõi và gần gũi
với các đối tượng học sinh. Đánh giá được khả năng tư duy, nhận thức về
học tập và ý thức tham gia các hoạt động của học sinh. Tìm hiểu được


điều kiện sống, sự quan tâm của gia đình đối với học sinh. Nhìn thấy được
sự thay đổi trong tâm, sinh lí của các em học sinh để có phương pháp
giáo dục. Tranh thủ được sự giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường, của
các bộ phận và của đồng nghiệp trong công tác chủ nhiệm.
* Đối với gia đình phụ huynh học sinh: Luôn phải quan tâm đến nhu
cầu học tập của học sinh. Theo dõi sự phát triển của con cái để hiểu được
tâm, sinh lí con cái và đáp ứng các nhu cầu cần thiết trong học tập của
học sinh. Luôn gần gũi, lắng nghe ý kiến con cái để tạo mọi điều kiện

thuận lợi nhất về tinh thần, vật chất cho con cái học tập tốt. Thường xuyên
liên lạc với giáo viên chủ nhiệm để có hướng đi đúng cho con cái và có
biện pháp giáo dục con cái tốt nhất.
* Đối với cá nhân học sinh: Luôn xác định nhiệm vụ học tập và rèn
luyện trong một tập thể, một môi trường học tập là quan trọng nhất. Có
phương pháp học tập khoa học, có nhận thức rõ ràng, đúng đắn về tầm
quan trọng của việc học và rèn luyện. Luôn có lối sống lành mạnh, luôn
học tập những chuẩn mực đạo đức đúng đắn để có cách ứng xử đúng với
thầy cô, cha mè, bạn bè và những người xung quanh. Tích cực tham gia
các hoạt động tập thể. Luôn biết lắng nghe lời dạy của gia đình, thầy cô và
sự góp ý của bạn bè. Quan tâm, giúp đỡ bạn bè, tự giác chấp hành nội
quy trường lớp và nhiệt tình để hoàn thành tốt mọi kế hoạch đề ra.
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
Giáo viên cần xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết trong một năm học
cho tất cả các mảng của công tác chủ nhiệm.
Xác định thời gian thực, hình thức thực hiện và người thực hiện đối
với các hoạt động mà giáo viên đã định hướng.
Có hình thức phối hợp chặt chẽ, hiệu quả đối với các đối tượng phối
hợp khác như: Đội TNTP; Thư viện; Văn thư; Giáo viên bộ môn và gia
đình học sinh…
III. KẾT QUẢ
Qua thời gian một năm chủ nhiệm lớp 9A trong năm học 20152016, bằng việc áp dụng kinh nghiệm làm chủ nhiệm của mình, bản thân
đã có được những thành công đáng khích lệ cả về phía cá nhân tôi và cả
lớp tôi chủ nhiệm. Đồng thời, bản thân tôi cũng như đồng nghiệp cũng đã
nhìn thấy được thay đổi rất lớn của nhiều cá nhân học sinh nói riêng và
tập thể lớp nói chung. Cụ thể, sau một năm học, tập thể lớp 9A đạt được
những thành tích và những sự thay đổi như sau:


+ Điểm học tập các môn học ở lớp, lực học của đa số học sinh có

nhiều tiến bộ và cao hơn so với năm học trước
+ Ý thức chấp hành nội quy tương đối tốt, đa số học sinh đã ngoan
hơn, biết nghe lời
+ Tham gia nhiệt tình, tích cực hơn và có nhiều thành tích cao hơn
đối với các hoạt động phong trào
Thái đôô và ý thức học tập tốt của học được nâng lên rõ rệt, học sinh
cảm nhận được tầm quan trọng của việc học và rèn luyện ở trường, lớp.
Đa số học sinh đã chủ động, tích cực và hăng say hơn khi tham gia
các hoạt động phong trào ở lớp, trường hay ở cấp trên.
Tinh thần đoàn kết, biết giúp đỡ nhau trong học tập và trong sinh
hoạt của học sinh được thể hiện trông thấy.
Tỉ lệ học sinh vi phạm nội quy trường lớp đã giảm rất nhiều, số học
sinh được coi là cá biệt đã biết tự thay đổi, tự hòa nhập vào hoạt động
chung của lớp.
Học sinh dường như mạnh dạn, tự tin hơn khi giao tiếp và đứng
trước tâôp thể .
Và kết quả đạt được như sau
Giáo dục học lực
TSHS TSHS
đầu
cuối
năm
năm

Giỏi
SL

Khá
%

SL

TB

%

SL

Yếu
%

SL

Kém

%

SL

%

TB↑
SL

%

100
25

25

6

25

11 45,8

7 29,2

Khá

Tb

0

0

25

Giáo dục hạnh kiểm
TSHSĐN

TSHS
CN

Tốt
SL

%

SL

%

SL

Yếu
%

SL

Khá tốt ↑
%

SL

%

25 100
25

25

19 79,2

5 20,8

0

0

•

Chuyển lớp:
Tốt nghiệp lớp 9 : 24 / 24
Duy trì sĩ số: 24 / 24

= 100 %

= 100 %

Tham gia đầy đủ các cuộc vận động và phong trào thi đua, các đợt
phát động theo kế hoạch của nhà trường và của các cấp phát động 24/24
= 100 %
PHẦN 3. KẾT LUẬN
1. Kết luận
Trong suốt quá trình giảng dạy cũng như trong nhiều năm làm công
tác chủ nhiệm, bản thân tôi đã từng gặp phải những khó khăn rất lớn khi
làm chủ nhiệm lớp. Những khó khăn ấy cũng xuất phát từ nguyên nhân
chủ quan về phái năng lực, nhận thức của tôi; cũng có những nguyên
nhân từ phía nhà trường, gia đình học sinh hay các đối tượng học sinh.
Tuy nhiên, đó chỉ là những khó khăn khi những năm đâu mới được phân
công làm công tác chủ nhiệm. Nhưng, sau một thời gian làm chủ nhiệm
lớp, bản thân tôi tự nhận ra rằng chính mình sẽ làm thay đổi cách thức chủ
nhiệm của mình, để có thể làm tốt được công tác chủ nhiệm.
Điều quan trọng hơn nữa là, trong quá trình chủ nhiệm, để làm tốt
công tác chủ nhiệm của mình, tôi đã không nôn nóng, vội vàng mà luôn
điềm tĩnh, vạch định kế hoạch rõ ràng về thời gian, về nội dung công việc
và hình thức thực hiện công việc. Đồng thời luôn tranh thủ được sự giúp

đỡ của những nguồn lực khác trong nhà trường, từ phía gia đình học sinh
và từ chính sự tích cực của các đối tượng học sinh.
2. Kiến nghị:
Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, luôn đòi hỏi nhiều yếu tố quan
trọng. Nhưng trong đó, quan trọng nhất là phương pháp và là tâm huyết
của giáo viên chủ nhiệm, chứ bản thân tôi không đòi hỏi hay kiến nghị các
cấp Lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường cũng như các tổ chức, cá nhân
hay gia đình học sinh phải làm như thế này, như thế khác. Mà điều tôi luôn
mong muốn đó là sẽ luôn nhận được giúp đỡ, phối hợp để công tác chủ
nhiệm của mình sẽ luôn đạt kết quả cao hơn.
Tóm lại, để làm tốt công tác chủ nhiệm, đòi hỏi người giáo viên chủ
nhiệm không chỉ là một giáo viên dạy tốt văn hóa mà còn phải quan tâm
đến sự phát triển ở học sinh cả những giá trị đạo đức, thể chất, thẩm
mĩ… Vì vậy, theo tôi, hai yếu tố cốt lõi không thể thiếu đối với giáo viên
chủ nhiệm là cái tài của một nhà tâm lí và cái tâm của một nhà giáo dục.
Khi làm tốt hai yếu tố này thì người giáo viên nói chung và người giáo viên


chủ nhiệm nói riêng đều có thể làm tốt trách nhiệm của mình trong thời đại
mới ngày nay và luôn để lại ấn tượng tốt trong lòng mỗi thế hệ học trò.
Giáo dục là cả một quá trình rất cần sự nỗ lực của mỗi giáo viên cần
biết lựa chọn và kết hợp sử dụng các phương pháp phù hợp với từng đối
tượng học sinh. Bằng lòng yêu nghề mến trẻ, bằng sự vị tha, bao dung,đọ
lượng…chắc chắn giáo viên chủ nhiệm sẽ thành công trong công tác giáo
dục học sinh lớp mình phụ trách.
Bằng những kinh nghiệm ít ỏi của mình trong năm tham gia làm
công tác chủ nhiệm, tôi đã tự đúc rút được một số phương pháp cho bản
thân, dù sao, đó cũng là những ý kiến mang tính cá nhân, tôi rất mong
nhận được sự góp ý của hội đồng giáo dục nhà trường cũng như các thầy
cô, đặc biệt những thầy cô đã từng làm công tác chủ nhiệm lớp để đề tài

được hoàn thiện hơn.
Minh Sơn, ngày 11 tháng 12 năm
2016
Người viết sáng kiến

Nguyễn Thị Kim