Hoạt động mua bán và sáp nhập các ngân hàng thương mại Việt Nam Nghiên cứu thương vụ Ngân hàng TMCP Phương Nam và Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘITRƢỜNG ĐẠI HỌC
KINH TẾ

NGUYỄN PHƢƠNG LINH

HOẠT ĐỘNG MUA BÁN VÀ SÁP NHẬP CÁC NGÂN
HÀNGTHƢƠNG MẠI VIỆT NAM:
NGHIÊN CỨU THƢƠNG VỤNGÂN HÀNGTMCP
PHƢƠNG NAM VÀ NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN
THƢƠNG TÍN
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN
HÀNGCHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN
CỨU
HàNội –2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘITRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN PHƢƠNG LINH
HOẠT ĐỘNG MUA BÁN VÀ SÁP NHẬP CÁC NGÂNHÀNG
THƢƠNG MẠI VIỆT NAM: NGHIÊN CỨU THƢƠNG
VỤNGÂN HÀNG TMCP PHƢƠNG NAMVÀ NGÂN HÀNG
TMCP SÀI GÒN THƢƠNG TÍN
Chuyênngành: Tàichính –Ngânhàng
Mãsố: 60 34 02 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNGCHƢƠNG
TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. NGUYỄN
VIỆT KHÔI
XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘHƯỚNG DẪNPGS.TS. NGUYỄN
VIỆT KHÔI

XÁC NHẬNCỦA CHỦTỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂNPGS.
TS. PHÍ MẠNH HỒNG
Hà Nội –2016


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quảnghiên cứu của riêng tôi, chưa được công
bốtrong bất cứmột công trình nghiên cứu nào của người khác. Việc sửdụng kết
quả, trích dẫn tài liệu của người khác đảm bảo theo đúng các quy định. Các nội
dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin được đăng tải trên các
tác phẩm, tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn.
Tácgiảluận vănNguyễn Phƣơng Linh


MỤC LỤC
DANH MỤC
CÁC TỪVIẾT TẮT...........................................Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC BẢNG.....................................................................Error! Bookmark
not defined.
DANH MỤC HÌNH......................................................................Error! Bookmark
not defined.
PHẦN
MỞĐẦU......................................................................................................................
.......1
CHƢƠNG
1...................................................................................................................................
..5
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞLÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
VỀHOẠT ĐỘNG MUA BÁN VÀ SÁP NHẬP CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG

MẠI5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu vềhoạt động mua bán và sáp nhập các ngân
hàng thƣơng
mại.............................................................................................................................5
1.2. Cơ sởlý luận vềhoạt động mua bán và sáp nhập các ngân hàng thƣơng
mại..........9
1.2.1. Khái niệm và bản chất về mua bán và sáp nhập........................................9
1.2.2. Phân loại hình thức mua bán và sáp nhập...Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Các phương thức thực hiện mua bán và sáp nhậpError! Bookmark not
defined.
1.2.4. Quy trình thực hiện mua bán, sáp nhập.......Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Một số chỉ tiêu đánh giá trước –sau M&A..Error! Bookmark not defined.
1.2.6. Lợi ích của mua bán, sáp nhập.....................Error! Bookmark not defined.


1.2.7. Hạn chế của mua bán, sáp nhập...................Error! Bookmark not defined.
1.2.8. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động mua bán, sáp nhập ngân hàngError!
Bookmark not defined.
1.3. Kinh nghiệm M&Angân hàng trên thếgiới và bài học kinh nghiệm cho Việt
NamError! Bookmark not defined.
1.3.1. Mua bán sáp nhập ngân hàng tại các nước.Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam..............Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾLUẬN
VĂNError! Bookmark not defined.
2.1. Thiết kếquy trình luận văn..................................................Error! Bookmark not
defined.
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.....................................................Error! Bookmark
not defined.
2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu......................Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu..........Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3....................................................................................Error! Bookmark
not defined.
PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG MUA BÁN VÀ SÁP NHẬP CÁC NHTM VIỆT
NAM–THƢƠNG VỤĐIỂN HÌNHNGÂN HÀNG TMCP PHƢƠNG NAM VÀ
NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƢƠNG TÍN..............................Error!
Bookmark not defined.
3.1. Phân tích hoạt động mua bán và sáp nhập ngân hàng thƣơng mại Việt
NamError! Bookmark not defined.
3.1.1. Tổng quan hoạt động M&A ngân hàng giai đoạn trước 2011Error!
Bookmark not defined.
3.1.2. Tổng quan hoạt động M&A ngân hàng giai đoạn từ 2011 đến 2015Error!
Bookmark not defined.
3.1.3. Thực trạng hoạt động M&A ngân hàng thương mại Việt NamError!
Bookmark not defined.


3.2. Trƣờng hợp sáp nhập NHTMCP Phƣơng Nam và NHTMCP Sài Gòn Thƣơng
Tín.....................................................................................................Error!
Bookmark not defined.
3.2.1. Giới thiệu chung về ngân hàng TMCP Phương Nam và ngân hàng TMCP
Sài Gòn Thương Tín....................................Error!Bookmark not defined.
3.2.2. Tình hình hoạt động của ngân hàng TMCP Phương Nam và ngân hàng
TMCP Sài Gòn Thương Tín trước khi sáp nhập...Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Lí do sáp nhập................................................Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Lộ trình, diễn biến trong khi thực hiện sáp nhậpError! Bookmark not
defined.
3.2.5. Những kết quả đạt được sau khi sáp nhập...Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4....................................................................................Error! Bookmark
not defined.BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ ĐỀXUẤT CHO HOẠT ĐỘNG MUA
BÁN VÀ SÁP NHẬP CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM.Error!

Bookmark not defined.
4.1. Bài học rút ra từtrƣờng hợp sáp nhập của NHTMCP Phƣơng Nam và
NHTMCP Sài Gòn Thƣơng Tín.....................................................................Error!
Bookmark not defined.
4.1.1. Thời gian chuẩn bị sáp nhập kĩ lưỡng, lộ trình công khaiError! Bookmark
not defined.
4.1.2. Tổ chức chương trình đào tạo “Hợp nhất để phát triển” trước và sau khi sáp
nhập cho quản lý và nhân viên.........................Error! Bookmark not defined.
4.2. Định hƣớng cho hoạt động mua bán và sáp nhập các ngân hàng thƣơng mại
Việt Nam giai đoạn 2017 –2020..........................................................Error!
Bookmark not defined.
4.3. Một sốđềxuất cho hoạt động mua bán và sáp nhập các ngân hàng thƣơng mại
Việt Nam giai đoạn 2017 -2020..................................................Error! Bookmark
not defined.
4.3.1. Về phía cơ quan quản lí nhà nước................Error! Bookmark not defined.
4.3.2. Về phía các ngân hàng thương mại Việt NamError! Bookmark not defined.


KẾT LUẬN.....................................................................................Error! Bookmark
not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢOPHỤLỤC


PHẦN MỞĐẦU

1. Sựcần thiết của đềtàiĐểtăng khảnăng cạnh tranh cho các ngân hàng thương mại
Việt Nam,ổn định tình hình tài chính, phát triển kinh tếtrong nước và lành mạnh
hóa hệthống ngân hàng,tạo điều kiện cho các ngân hàng phát triển trong bối cảnh
hội nhập ngày càng sâu rộng, thủtướng chính phủđã ban hành đềán cơ cấu lại
hệthống các tổchức tín dụng giai đoạn 2011 -2015, trong đó mua bán và sáp nhập

(M&A) ngân hàng được coi là một trong những phương thức quan trọng trong
quá trình tái cấu trúc với mục tiêu tăng cường năng lực tài chính, nâng cao chất
lượng dịch vụ,khảnăng quản lý, tiết kiệm chi phí, giảm bớt sốlượng các ngân
hàng và tổchức tín dụng yếu kém, ổn định nền kinh tế. Từkhi đềán tái cấu trúc
được thực hiện tính đến hết năm 2015 đã có 19 tổchức tín dụng, chi nhánh ngân
hàng nước ngoài đã giảm thông qua việc mua bán, sáp nhập và thu hồi giấy phép,
trong đó có 9 ngân hàng, 2 TCTD phi ngân hàng và 8 chi nhánh ngân hàng nước
ngoài. Trong năm 2015, bốn thương vụsáp nhập ngân hàng và năm thương
vụNHTM mua lại côngty tài chính đã diễn ra, sốlượng NHTMViệt Namcòn lại 33
so với 42 ngân hàng năm 2010. Hoạt động M&A ngân hàng điển hình năm 2015 là
thương vụsáp nhập đình đám giữa ngân hàng TMCP Phương Nam (Southern
Bank) vào ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), đây là thương
vụtiêu biểu của việc ngân hàng yếu kém sáp nhập vào ngân hàng lớn, việc sáp
nhập này mang theo một sựkỳvọng vềsựtăng trưởng, lớn mạnh và phát triển của
ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín nói riêng và toàn ngành ngân hàng nói
chung.Mặc dù thương vụsáp nhập này đã hoàn tất và đi vào hoạt động được một
thời gian nhưng nghiên cứu tổng thểvà quá trình thực hiện, động lực thúc đẩy và
nguyên nhân các ngân hàng tham gia vào sáp nhập chỉđược đềcập rời rạc.Bên


cạnh đó là do mới sáp nhập nên vẫn còn nhiều hạn chếtồn tại ảnh hưởng đến hoạt
động của ngân hàngTMCP Sài Gòn Thương Tín hậu sáp nhập,sau sáp nhập quy
mô ngân hàng được mởrộng nhưng hiệu quảkinh doanh bịthách thức lớn,đặc
biệt là những khoản nợxấu của ngân hàng sau sáp nhập,áp lực sụt giảm lợi
nhuận. Do đó, nghiên cứu sẽlàmrõ các lí do,
2động lực của hoạt động sáp nhập giữa haingân hàng, tìm ra những lợi ích, hạn
chế, phân tích các nhân tốgây ảnh hưởng đến hoạt động sáp nhập nàyrồi từđórút ra
bài học qua thương vụsáp nhập của 2 ngân hàng vàđưa ra những đềxuất cho hoạt
độngmua bán sáp nhập cácngân hàng thương mại Việt Nam.Xuất phát từlý do nêu
trên, tác giảchọn đềtàinghiên cứu là: “Hoạt động mua bán và sáp nhập các ngân

hàng thương mại Việt Nam: Nghiên cứu thương vụ ngân hàngTMCP Phương Nam
và ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín” 2. Câu hỏi nghiên cứuĐểthực hiện
đềtài nghiên cứu trên, luận văn trảlời các câu hỏi nghiên cứu:-Tại sao cần phải
thực hiện mua bán và sáp nhập (M&A) các ngân hàng thương mại?-Thực
trạnghoạt động M&A trong ngành ngân hàngViệt Nam đãdiễn ra như thế nào?Hoạt động sáp nhập ngân hàng TMCP Phương Nam vào ngân hàng TMCP Sài
Gòn Thương Tín diễn ra như thế nào (trướcvà sau khi sáp nhập)? -Kết quả đạt
được của ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín sau khi sáp nhập là gì? -Cần đưa
ra những đề xuấtnào chohoạt động mua bán sáp nhậpcác NHTM Việt Nam?3. Mục
đích và nhiệm vụnghiên cứu3.1. Mục đích nghiên cứuĐánh giá toàn cảnh M&A
ngân hàngViệt Nam giai đoạntrước 2011 và từ2011đếnnay. Đi sâu vào phân tích
đánh giá kết quảsáp nhập ngân hàng TMCP Phương Nam vào ngân hàng TMCP
Sài Gòn Thương Tín. Từđó rút ra bài họcvà đưa ra những đề xuất cho hoạt động
M&Acủangân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2017 -2020. 3.2. Nhiệm
vụnghiên cứu(1)Hệthống hóa cơ sởlý luận vềhoạt động mua bán và sáp nhập ngân
hàng.
3(2)Đánh giá thực trạng hoạt động mua bán sáp nhập ngân hàng thương mại Việt
Namhiện nay. (3)Phân tích đánh giá thực trạng vềquy mô hoạt động, mạng lưới
hoạt động, kết quảhoạt động kinh doanh, các chỉtiêu sinh lời và an toàn tài chính
của ngân hàng TMCP Phương Nam và ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín
trước và sau khi sáp nhập.(4)Chỉra những lợi ích và hạn chếcòn tồn tạitrong
hoạt động M&A của ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín sau sáp
nhập,chỉranhững nhân tốtác động đến hoạt động mua bán sáp nhập của ngân hàng
này.(5)Rútra bài họckinh nghiệmgiữa thương vụsáp nhập giữa NHTMCP
Phương Nam và NHTMCP Sài Gòn Thương Tínvà đưa ra một sốđềxuất cho hoạt
độngM&Acủangân hàngViệt Nam trong giai đoạn 2017 -2020. 4. Đối tƣợng và


phạm vi nghiên cứu4.1. Đối tượng nghiên cứu:Hoạt động mua bán và sáp nhập các
ngân hàng thương mại Việt Nam.4.2. Phạm vi nghiên cứu: -Không gian:Thương
vụM&A ngân hàng Việt Nam, đặc biệt phân tích thương vụM&A của ngân hàng

TMCP Sài Gòn Thương Tín và ngân hàng TMCP Phương Nam.-Thời gian nghiên
cứu: Đối với sốliệu thứcấp: Từ2011–30/09/2016Đối với sốliệu sơ cấp: Điều tra qua
phiếu khảo sát từ01/10/2016 –30/10/20165. Cấu trúc luận vănNgoài các phần
mởđầu, kết luận, các bảng biểu, phụlục, mục lục, danh mục các tài liệu tham khảo,
luận văn gồm 4 chương:Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sởlý
luậnvà thực tiễnvềhoạt động mua bán và sáp nhập các ngân hàng thương
mạiChương 2: Phương pháp nghiên cứu và thiết kếluận văn
4Chương 3: Phân tíchhoạt động mua bán và sáp nhập các NHTM Việt Nam –
Thương vụđiển hìnhngân hàng TMCP Phương Nam và ngân hàng TMCP Sài Gòn
Thương TínChương 4: Bài họckinh nghiệmvàđềxuất cho hoạt động mua bán và
sáp nhập các ngân hàng thương mại Việt Nam.
5CHƢƠNG 1TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU,CƠ SỞLÝ LUẬNVÀ
THỰC TIỄNVỀHOẠT ĐỘNG MUA BÁN VÀ SÁP NHẬP CÁC NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu vềhoạt động mua bán và sáp
nhậpcác ngân hàng thƣơng mạiTrong bối cảnh khủng hoảng tài chính Hoa Kỳ,
giai đoạn đỉnh điểm năm 2007 đến năm 2009 hàng loạt các ngân hàng hàng đầu
của Mỹbịphá sản, khủng hoảng nợtừkhu vực đồng EURO, năm 2015 Trung
Quốc thực hiện phá giá đồng nhân dân tệởmức thấp nhất trong vòng 4 năm trởlại
đây,nền kinh tếTrung Quốc không ngừngbiến động...đã làm cho nền kinh tếtài
chính thếgiới bịảnh hưởng trầm trọng thì việc thực hiện việc sáp nhập và mua
bán ngân hàng thương mại là yêu cầu cấp thiết của hệthống ngân hàng trên toàn
thếgiới và cảViệt Nam. Hoạt động mua bán –sáp nhập (Mergers and Acquistions,
M&A) các ngân hàng thương mại là vấn đềđang rất được nhiều người quan tâm và
nghiên cứu.Hoạt động mua bán và sáp nhập ngân hàng đang được khá nhiều người
trên thếgiới quan tâm và nghiên cứu. Theo Elena Beccalli và Pascal Frantz(2009),
2 tác giảđã thực hiện nghiên cứu 714 thương vụM&A ngân hàng tại Châu Âu trong
giai đoạn từnăm 1991 đến năm 2005 đểxem xét tác động, sựthay đổi mà hoạt
động M&A ngân hàng đem lại cho các ngân hàng tại Châu Âu trước và sau khi
thực hiện các thương vụmua bán sáp nhập ngân hàng, và họcũng đã chỉra sựkhác
biệt trong lợi nhuận hoạt động của các ngân hàng tại Châu Âu khi thực hiện hoạt

động M&A. Nghiên cứu của họđã chỉra rằng việc các ngân hàng này thực hiện
hoạt động M&A đã dẫn đến sựsuy giảmnhẹđến lợi nhuận trên vốn chủsởhữu, hiệu
quảdòng tiền và tỷsuất lợi nhuận, tuy nhiên bên cạnh đó hoạt động M&A này lại


cải thiện đáng kểđến hiệu quảchi phí của ngân hàng.Tại quốc gia Việt Nam cũng
đã có nhiều người làm nghiên cứu kinh tếtrải nghiệm qua thực tiễn đã nghiên cứu
tìm ra hướng đi, bài học kinh nghiệm, các
6phương pháp,...đểM&A ởViệt Nam phát triển theo chiều hướng ngày càng tốt
hơn. Các nghiên cứu vềM&A doanh nghiệpNghiên cứu của Trịnh ThịPhan Lan và
Nguyễn Thùy Linh (2010) đã chỉra rằng yếu tốvăn hóa là một yếu tốquan trọng
trong việc quyết định thành bại của một thương vụM&A và dung hòa văn hóa
các tổchức sau M&A. Đây là nhân tốquyết định sựtồn tại, phát triển của tổchức
đó, việc dung hòa văn hóa sẽgóp phần tới 36% sựthành công của một thương
vụM&A. Do hạn chếcủa một bài báo nên họmới chỉdừng ởviệc nghiên cứu yếu
tốvăn hóa mà không tổng quan hết được các yếu tốảnh hưởng đến thành công hay
thất bại của một thương vụM&A. Nghiên cứu của Vũ Anh Dũng và các cộng
sự(2012) đã nêu lên bức tranh toàn cảnh vềhoạt động mua bán và sáp nhập tại Việt
Nam, họphân tích, dựbáo xu hướng M&A, chỉra việc tránh bẫy cộng hưởng mà
các thương vụM&A đem lại. Cộng hưởng trong lĩnh vực M&A được hiểu là
“sựtăng lên khảnăng cạnh tranh và dẫn đến dòng tiền vượt quá những gì hai doanh
nghiệp tạo ra một cách độc lập” theo Vũ Anh Dũng và các cộng sự(2012). Các
doanh nghiệp thực hiện M&A mới chỉdưới góc độtài chính, lợi ích dựkiến mà nó
đem lại vì thếcần phải có một chiến lược M&A cụthểvà đặc biệt là kếhoạch cho
việc hợp nhất hậu M&A. Các nghiên cứu về M&A ngân hàngNghiên cứu của
Nguyễn ThịHải Yến (2012) vềcơ sởlý luận đã làm rõ được bản chất của M&A,
tổng quan được hoạt động M&A ngân hàng Việt Nam từnăm 2000 đến năm 2012,
bên cạnh đó nghiên cứu đã phân tích trường hợp cụthểvềthương vụhợp nhất giữa
3 ngân hàng Sài Gòn –ĐệNhất –Tín Nghĩa. Nghiên cứu đã sửdụng phân tích
SWOT 3 ngân hàng khi tiến hành hoạt động M&Ađểtừđó đềxuất ra kiến nghịvà

giải pháp nhằm phát triển hoạt động M&A tại ngân hàng Việt Nam, chính vì vậy
mà giải pháp sẽkhông được mang tính toàn diện.Nghiên cứu của Phan Diên
Vỹ(2013) đãkhái quát được cơ sởlý luận, làm rõ bản chấtvềmua bán và sáp nhập
các NHTM làm cơ sởcho việc nghiên cứu. Nghiên cứu đã phân tíchđánh giá thực
trạng mua bán sáp nhập của các ngân hàng
7thương mại Việt Nam qua hai giai đoạnlàtrước tái cấu trúcnăm1990 –2003 và sau
tái cấu trúc năm 2004 –2012, chỉra những kết quảđạt được, nguyên nhân và hạn
chếcòn tồn tại trong quá trình mua bán sáp nhập ngân hàng Việt Nam đến năm
2012 từđó nêu lên sựcần thiết phải thúc đẩy quá trình sáp nhập, hợp nhất và mua
bán ngân hàng thương mại cổphần ởViệt Nam, nêulên định hướng và đềxuất một
sốgiải pháp đểphát triển hoạt độngmua bán sáp nhập ngân hàng. Nghiên cứu của


Nguyễn ThịDiệu Chi(2014)làm rõ những vấn đềcơ bản vềhoạt động mua bán và
sáp nhập và sựphát triển của hoạt động này trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, các
phương thức, quy trình thực hiện và một sốnhân tốtác động tới hoạt động này trong
lĩnh vực tài chính ngân hàng. Nghiêncứu phân tích và đánh giá mối liên hệmật
thiết giữa kết quảhoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và khảnăng, xác
suất doanh nghiệp tài chính sẽthực hiện các thương vụmua bán sáp nhập, tập trung
vào 3 nhóm tổchức là ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán và công ty bảo
hiểm. Nghiên cứuđã vận dụng mô hình hồi quy định lượng Probit đểtiến hành đánh
giá và chứng minh hoạt động mua bán sáp nhập có ảnh hưởng tích cực tới kết
quảhoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tài chính, và mối quan hệgiữa
tìnhhình kinh doanh hiện tại của doanh nghiêp tới xác suất doanh nghiệp sẽtiến
hành các thương vụmua bán sáp nhập, đánh giá được một sốvấn đềcòn tồn tại
trongquá trìnhmua bán sáp nhập ngân hàng Việt Nam giai đoạn 2007 -2013và đưa
ra đềxuất và khiến nghịtới Nhà nước, BộTài Chính, Ngân hàng nhà nước và Ủy
ban chứng khoán tạo nền tảng đểphát triển hoạt động mua bán và sáp nhập trong
lĩnh vực tài chính ngân hàng Việt Nam đến năm 2020.Theo Trần ThịThu Hường và
Nguyễn Bích Ngọc (2014) đã nghiên cứu thực trạng M&A ngân hàng trong 3 giai

đoạn: giai đoạn một từnăm 1991 -2005, giai đoạn hai từnăm 2005 -2010 và giai
đoạn ba từnăm 2010 -2014, đểchỉra động cơ cho các thương vụM&A ngân hàng,
hoạt động M&A đã đem lại việc thúc đẩy tăng trưởng, giảm chi phí và giảm
sựcạnh tranh, thu hút thêm được nguồn vốn, mua sắm trang thiết bị, thúc đẩy các
ngân hàng tìm kiếm đối tác phù hợp đểtham gia vào các hoạt động mua bán và sáp
nhập. Đồng thời TrầnThịThu Hường và Nguyễn Bích


Ngọc (2014)cũng nêu ra các thách thức M&A ngân hàng phải đối mặt là các
cổđông ngân hàng nhỏsáp nhập với ngân hàng lớn sẽchịu nhiều thiệt thòi, hậu
M&A làm cho một lượng nhân viên bịsa thải do áp lực từviệc cắt giảm nhânviên,
tâm lý khách hàng không ổn định vì sựthay đổi vềlãi suất tiền gửi và các chi phí
phát sinh khác, quản trịrủi ro hậu sáp nhập đặc biệt là rủi ro thanh khoản và rủi ro
tín dụng.Mới đây nhất có nghiên cứu của Nguyễn Xuân Thành (2016), đã nêu lên
những thay đổi vềluật, chính sách và diễn biến kinh tếvĩ mô của Việt Nam trong
giai đoạn 2006 –2010 dẫn tới tình hình tài chính khó khăn của các NHTM vào cuối
năm 2011, và tổng hợpcác sựkiện tái cơ cấu, mua bán và sáp nhậpngân hàng
giaiđoạn 2011 –2015.Tuy nhiên nghiên cứu mới chỉtổng quan các thương vụsáp
nhập ngân hàng mà chưa phân tích sâu cụthểthương vụnào.Khoảng trống nghiên
cứu:Vấn đềtái cấu trúc ngân hàng, hoạt động trướcvàsaumua bán sáp nhập ngân
hàng thương mại đang được khá nhiều người quan tâm và nghiên cứu. Qua tìm
hiểu của tác giảthấy rất ít nghiên cứu phân tích sâu cụthểtừng thương vụM&Avà
đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào vềhoạt động sáp nhập của NHTMCP
Phương Nam vào NHTMCP Sài Gòn Thương Tín.Bài nghiên cứu này sẽtổng quan
các thương vụM&A ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạntrước 2011 và
giai đoạntái cấu trúctừnăm 2011 đến năm 2015, đi sâu vào phân tíchthương vụngân
hàng TMCP Phương Nam sáp nhập vào ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương
Tín,đây là một thương vụlớn có ý nghĩa đặc trưng trong sốthương vụM&A giữa
ngân hàng lớn và ngân hàng yếu kém. Kết quảnghiên cứu này nhằmphân tích đánh
giá thực trạnghoạt độngsáp nhậpcủa 2 ngân hàng, lợi íchkết quảđạt đượcvà hạn

chếtồn tạicủa ngân hàng Sài Gòn Thương Tín sau sáp nhập. Bên cạnh đó tác
giảtiến hành khảo sát đểđánh giánhân tốảnh hưởngđếnhoạt động M&A của ngân
hàngSài Gòn Thương Tín. Từphân tích và nghiên cứu thương vụnày sẽcó cáinhìn
nhận rõ ràng và cụthểhơn nữa tình trạng mua bán sáp nhập nhập các NHTM Việt
Namđểtừđórút ra bài học và đưara một sốđềxuấtchohoạt động M&A ngân hàngtại
Việt Nam.
91.2. Cơ sởlý luận vềhoạt động mua bán và sáp nhập các ngân hàng thƣơng
mại1.2.1. Khái niệm và bản chất vềmua bán và sáp nhậpMergersand
Acquisitionsviết tắt là M&A, thường được dịch ra Tiếng Việt là sáp nhập và mua
lại, hay mua bán và sáp nhậphoặc thâu tóm và hợp nhất, dùng đểchỉcác hoạt động


mua bán, sáp nhập hay hợp nhất của doanh nghiệp. Ngân hàng là một loại hình
doanh nghiệp, vì vậy ngân hàng cũng bịđiều chỉnh bởi các quy định chung của
pháp luật vềhoạt động M&A đối với doanh nghiệp.Theo Donald M. DePamphilis
(2012)thì sáp nhập là sự kết hợp của hai hay nhiều công ty, trong đó chỉ có một
công ty được tồn tại hợp pháp, các công ty còn lại phải chấm dứt sự tồn tại và công
ty kết hợp sẽ tiếp tục hoạt động dưới cái tên của công ty được tồn tại. Trong khi đó,
mua lại là việc một công ty mua lại quyền kiểm soát của công ty khác.Tại Việt
Nam, khái niệm M&A được định nghĩa trong Luật Doanh nghiệp 2014 như sau:
Sáp nhập doanh nghiệp là“Một hoặc một số công ty (sau đây gọi là công ty bị sáp
nhập) có thể sáp nhập vào một công ty khác (sau đây gọi là công ty nhận sáp nhập)
bằng cách chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang công ty
nhận sáp nhập, đồng thời chấm dứt sự tồn tại của công ty bị sáp nhập”(Điều
195).Hợp nhất doanh nghiệp là “Hai hoặc một số công ty (sau đây gọi là công ty bị
hợp nhất) có thể hợp nhất thành một công ty mới (sau đây gọi là công ty hợp nhất),
đồng thời chấm dứt tồn tại của các công ty bị hợp nhất”(Điều 194).Trongđiều
17Luật cạnh tranh:“Mua lại doanh nghiệp là việc một doanh nghiệp mua toàn bộ
hoặc một phần tài sản của doanh nghiệp khác đủ để kiểm soát, chi phối toàn bộ
hoặc một ngành nghề của doanh nghiệp bị mua lại”.Theo Vũ Anh Dũng và cộng

sự(2011) về bản chất M&A thì việc phân biệt giữa khái niệm sáp nhập và thâu tóm
hay mua lại khá hẹp, đặc biệt khi các thuật ngữ này được sử dụng một cách đồng
nghĩa hay có cùng ý nghĩa.Trên thực tế, sáp
TÀI LIỆU THAM KHẢOA.Tiếng Việt1.Nguyễn ThịDiệu Chi, 2014. Phát triển
hoạt động mua bán và sáp nhập trong lĩnh vực tài chính ngân hàng Việt Nam. Luận
án tiến sỹ. Trường đại học Kinh tếQuốc dân.2.Chính phủ, 2012. Đềán cơ cấu lại
hệthống các TCTD giai đoạn 2011 –2015 ban hành kèm theo QĐ số254/QĐ –TT
ngày 01/03/2012. Hà Nội, tháng 3 năm 2012.3.Vũ Anh Dũng và cộng sự, 2011.
Một sốvấn đềvềlý luận và thực tiễn vềsáp nhập và mua lại (M&A). Tạp chí Những
vấn đềkinh tếvà chính trịthếgiới, số10, trang 15 -26.4.Vũ Anh Dũng và cộng sự,
2012. Vietnam M&A Review 2011 -2012. Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Quốc
gia Hà Nội.5.Trần ThịThu Hường và Nguyễn Bích Ngọc, 2014. M&A ngân hàng
tại Việt Nam: Thực trạng, động cơ và thách thức trong thời gian tới. Tạp chí
Thịtrường -Tài chính -Tiền tệ, số9, trang 18.6.Nguyễn Minh Kiều, 2010. Tài chính
doanh nghiệp căn bản. HồChí Minh: Nhà xuất bản Thống kê.7.Trịnh ThịPhan Lan
và Nguyễn Thùy Linh, 2010. M&A và tác động của yếu tốvăn hóa. Tạp chí khoa
học, số26, trang 256 -261.8.Lê Văn Luyện, 2016. Sắp xếp lại hệthống ngân hàng
Việt Nam trong bối cảnh tái cơ cấu. Tạp chí ngân hàng, số3+4, trang 86 –
90.9.Michael E.S. Frankel, 2005. M&A căn bản -các bước quan trọng trong quá


trình mua bán doanh nghiệp và đầu tư.Dịch từtiếng Anh. Người dịch Minh Khôi
và Xuyến Chi, 2009. Hà Nội: Nhà xuất bản Tri Thức.10.Ngân hàng nhà nước,
2010. Thông tư quy định việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại tổchức tín dụng ban
hành kèm theo thông tư số04/2010/TT-NHNN ngày 11 tháng 02 năm 2010. Hà
Nội, tháng 2năm 2010.
11.Ngân hàng nhà nước, 2015. Thông tư quy định việc tổchức lại tổchức tín dụng
ban hành kèm theo thông tư số 36/2015/TT-NHNN ngày 31 tháng 12 năm 2015.
Hà Nội, tháng 12 năm 2015.12.Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín, 2012
-2015. Báo cáo tài chính.HồChí Minh.

13.Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín, 2012 -2015. Báo cáo thường niên.
HồChí Minh.14.Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín, 2015. Tóm tắt đềán sáp
nhập Ngân hàng TMCP Phương Nam vào Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín.
HồChí Minh.15.Nguyễn ThịHải Yến,2012.Thực trạng M&A trong lĩnh vực ngân
hàng tại Việt Nam hiện nay –Trường hợp của 3 ngân hàng ĐệNhất –Sài Gòn –Tín
Nghĩa.Luận văn thạc sỹ.Trường Đại học kinh tế-Đại học quốc gia Hà Nội.16.Phan
Diên Vỹ, 2013. Sáp nhập, hợp nhất và mua bán Ngân hàng thương mại cổphần
Việt Nam.Luận án tiến sỹkinh tế. Trường Đại học ngân hàng thành phốHồChí
Minh.B.Tiếng Anh17.Elena Beccalli & Pascal Frantz, 2009. M&A operations
and performance in banking. Journal of Financial Services Research, Vol.36,
No2.18.Enrique R. Arzac, 2004. Valuation for merges, buyouts and


restructuring.NewYork: John Wiley & Sons.19.Donald M. Depamphilis,
2012.Mergers, Acquistions, and other Restructuring Activities.Amsterdam:
Academic.C.Trang thông tin điện tử20.Hồng Phong, 2011. Tái cơcấu hệthống ngân
hàng trên thếgiới –Một sốhướng đi chính. < />artid=10241>. [Ngày truy cập: 15/03/2016]
21.Nguyên Tâm, 2013.




Những đại gia ngã ngựa vì khủng hoảng kinh tế2008.
< [Ngày truy cập: 15/03/2016]22.Nguyễn Xuân
Thành, 2016. Ngân hàng thương mại Việt Nam: Từnhững thay đổi vềluật và

chính sách giai đoạn 2006-2010 đến các sựkiện tái cơ cấu giai
đoạn.< />44.pdf>.[Ngày truy cập: 18/06/2016]23.Viện nghiên cứu quản lý kinh tếtrung
ương, 2014. Tái cấu trúc hệthống ngânhàng.< />%20cau%20truc_Final.pdf>.[Ngày truy cập:
15/03/2016]24. cafef.vn