52
52
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ
HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
MỤC TIÊU
Sau khi kết thúc khóa tập huấn, học viên có thể:
– Phân tích được một số nguyên tắc chỉ đạo chung và yêu cần năng lực đối
với Hiệu trưởng trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực;
– Hiểu được ý nghóa của việc xây dựng kế hoạch đánh giá kết quả học tập
của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
– Liệt kê được các bước trong quy trình và cấu trúc xây dựng kế hoạch đánh
giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
– Quản lí hiệu quả hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực theo chức năng quản lí dạy học, giáo dục trong
nhà trường:
+ Xây dựng kế hoạch;
+ Tổ chức bộ máy thực hiện kế hoạch;
+ Chỉ đạo thực hiện kế hoạch;
+ Kiểm tra, giám sát, điều chỉnh, đánh giá thực hiện kế hoạch.
I. MỘT SỐ NGUYÊN TẮC CHỈ ĐẠO VÀ YÊU CẦU NĂNG LỰC
ĐỐI VỚI HIỆU TRƯỞNG TRONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
1. Kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh
1.1. Khái niệm
Kế hoạch đánh giá là tập hợp các chiến lược đánh giá nhằm thu thập và phân
tích thông tin để nhận xét, phán đoán kết quả học tập của học sinh dựa theo mục
tiêu chương trình môn học, bao gồm 3 công đoạn chủ yếu:
a. Thu thập thông tin;
b. Phân tích thông tin về hiện trạng, khả năng hay nguyên nhân của kết quả
học tập;
c. Ra quyết đònh về việc học sinh có đạt mục tiêu học tập được quy đònh trong
chương trình môn học hay không.
53
53
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
1.2. Ý nghóa, tầm quan trọng của kế hoạch đánh giá
Kế hoạch đánh giá cấp trường có tầm quan trọng đặc biệt vì kết quả đánh giá
giúp nhà trường:
– Hỗ trợ xây dựng “văn hóa học tập” trong lớp học;
– Đánh giá kết quả học tập của học sinh ở những môn học không tiến hành
đánh giá trên diện rộng thông qua kì thi tốt nghiệp;
– Học sinh nhận được kết quả phản hồi trong quá trình học tập;
– Cung cấp thông tin giúp giáo viên có thể lập kế hoạch dạy học của họ.
1.3. Nguyên tắc của kế hoạch đánh giá
Kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng
lực cần đảm bảo các nguyên tắc: Hiệu lực, hiệu quả, tin cậy, khả thi,...
1.3.1 Tính hiệu lực
Tính hiệu lực của các bài kiểm tra, các kì thi được hiểu theo nghóa: đo được
những kết quả cần phải đo. Có nhiều kiểu hiệu lực khác nhau.
Là một công cụ đo lường mức độ hình thức của bài kiểm tra, kì thi, thể hiện qua
một số tiêu chí cơ bản như:
– Quy trình biên soạn bài kiểm tra khoa học;
– Nội dung rõ ràng, chính xác, không gây hiểu lầm;
– Ngôn ngữ trình bày chuẩn mực, trong sáng, dễ hiểu;
– Điều kiện giám sát kì thi chặt chẽ, công bằng, khách quan...
b. Hiệu lực về nội dung
Là một công cụ đo lường mức độ gắn kết giữa nội dung đánh giá với nội dung
chủ đề dạy học được quy đònh trong chương trình. Do đó, nội dung đánh giá cần:
– Đảm bảo chắc chắn rằng học sinh có thông tin đầy đủ, rõ ràng về phần
nào sẽ được kiểm tra và kiểm tra như thế nào?
– Hiệu trưởng cần chỉ đạo nhóm giáo viên bộ môn đối chiếu với chương
trình môn học, học sinh được học gì thì kiểm tra nấy (không đưa kiến thức
ngoài chương trình vào; không đưa bài tập hoặc câu hỏi theo kiểu “đố” học
sinh...).
– Hiệu trưởng cần đảm bảo chắc chắn nội dung bài kiểm tra được chấp nhận.
c. Hiệu lực về chương trình
Là một công cụ đo lường mức độ phù hợp của bài kiểm tra với yêu cầu cần đo
đã quy đònh trong chương trình.
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
a. Hiệu lực về hình thức
54
54
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
Ví dụ:
– Nếu chương trình yêu cầu học sinh phải đạt kó năng đọc hiểu, diễn đạt... thì
phần đánh giá cần nhấn mạnh vào những kó năng này;
– Nếu chương trình yêu cầu thực hành, thì phần đánh giá cần có phần thực
hành chứ không phải chỉ yêu cầu học sinh viết cách thực hiện hoạt động này
thế nào.
1.3.2. Tính hiệu quả
Kế hoạch đánh giá cấp trường được coi là hiệu quả nếu mỗi chiến lược đánh
giá đảm bảo được các yêu cầu sau:
– Cụ thể hoá được mục đích đánh giá;
– Xác đònh được cách thức thu thập thông tin từ học sinh;
– Phác thảo được cách thức phân tích thông tin, nhận xét và ra quyết đònh về
kết quả học tập của học sinh;
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
– Có hướng dẫn cụ thể cách báo cáo kết quả (báo cáo cho ai và theo mẫu
nào).
1.3.3. Độ tin cậy
Bài kiểm tra được coi là tin cậy nếu kết quả đánh giá phản ánh đúng năng lực
học tập của học sinh dựa theo các tiêu chí đánh giá. Độ tin cậy được đánh giá qua
các nội dung sau:
a. Độ tin cậy của điểm chấm
Đảm bảo tất cả giáo viên môn học nắm được các kó thuật và có kó năng đánh
giá kết quả học tập môn học theo tiêu chí như: thiết kế thang điểm, cách chấm điểm.
Đảm bảo bất kì ai chấm điểm bài kiểm tra đều cho kết quả giống nhau hoặc sai
khác trong phạm vi cho phép; điểm số chấm không có lỗi văn phòng và lỗi kó thuật.
b. Độ tin cậy theo thời gian
Nhà trường và các bậc cha mẹ học sinh rất quan tâm đến độ tin cậy khi chấm
các bài thi, điều đó có nghóa cần đảm bảo tiêu chuẩn xếp loại qua điểm thi giữa các
năm học là không đổi.
Ví dụ:
Một thí sinh thi đạt loại A năm 2012 cũng tương tự như thí sinh khác đạt loại A
ở các năm sau.
Để đảm bảo độ tin cậy theo thời gian, có thể sử dụng một số chiến lược như:
– Khi đánh giá phải theo quy đònh của chuẩn chương trình và cùng đánh giá
các chủ đề giống nhau;
– Cách trình bày câu hỏi tương tự nhau để khung đánh giá không thay đổi, dù
rằng nội dung câu hỏi có thay đổi; bảng điểm cũng không nên thay đổi lớn
so với các năm trước;...
55
55
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
1.3.4 Tính khả thi
Nội dung, hình thức và phương tiện tổ chức phải phù hợp với điều kiện của học
sinh, nhà trường, nhất là phù hợp với mục tiêu dạy học của từng môn học và đáp
ứng được mục tiêu giáo dục toàn diện của nhà trường.
1.4. Văn hóa trường học trong đánh giá kết quả học tập của học sinh
Văn hóa trường học được thể hiện ở nhiều lónh vực khác nhau, trong đó thể
hiện nhiều ở thái độ của Hiệu trưởng, giáo viên và cán bộ nhân viên đối với hoạt
động giáo dục, bao gồm cả việc đánh giá kết quả học tập của học sinh. Nếu một
môi trường mà mọi người đồng tâm, sẵn sàng chia sẻ công việc, lãnh đạo có năng
lực, tâm huyết, công bằng,... thì trong môi trường đó giáo viên sẽ hứng thú, yên tâm
trong công việc, làm tăng năng suất lao động. Nếu quan điểm và thái độ của Hiệu
trưởng là đánh giá chất lượng giáo dục thực chất của nhà trường thì cách tiếp cận
và tiến hành đánh giá kết quả học tập của giáo viên sẽ công bằng, khách quan và
do đó sẽ tin cậy và đạt hiệu lực thực tiễn hơn.
2. Những nguyên tắc cơ bản trong chỉ đạo đánh giá kết quả học tập
của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực
2.1. Đảm bảo đánh giá là thành tố quan trọng để nâng cao chất
lượng giáo dục
Để đánh giá trở thành thành tố quan trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục trong nhà trường Hiệu trưởng cần:
– Hiểu rõ ba mục tiêu đánh giá kết quả học tập của học sinh là:
(1) Hướng dẫn và khuyến khích cách tiếp cận học tập hiệu qua;û
(2) Đo kết quả đánh giá một cách tin cậy và có giá trò;
(3) Xếp hạng kết quả học tập dựa theo chuẩn kiến thức, kó năng đã quy
đònh trong chương trình môn học.
– Phát biểu các kết quả mong đợi ở học sinh một cách rõ ràng;
– Thiết kế công việc hợp lí (không để học sinh chỉ cần học thuộc lòng);
– Tạo cơ hội để học sinh tự đánh giá, thực hành và tiếp nhận phản hồi.
2.2. Đảm bảo giáo viên thực hiện đánh giá theo đúng quy trình
– Quy trình kiểm tra – đánh giá kết quả học tập là quá trình tự sử dụng các hình
thức kiểm tra – đánh giá khác nhau trong suốt quá trình dạy học môn học
nhằm rèn luyện việc đạt các mục tiêu đã xác đònh trong đề cương môn học.
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
Lưu ý: Những thay đổi tích cực nhất của đánh giá đối với văn hóa nhà trường
là Thầy/Cô cần đảm bảo các bài kiểm tra và các kì thi có hiệu lực, đáng tin cậy và
khả thi. Do đó thông tin thu được qua các bài kiểm tra, các kì thi sẽ phản ánh thực
chất chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh.
56
56
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
– Đánh giá kết quả học tập của học sinh, thành tích học tập của học sinh
không chỉ đánh giá kết quả cuối cùng mà chú ý cả quá trình học tập. Trong
đó, giáo viên không tập trung vào khả năng tái hiện tri thức mà chú trọng
khả năng vận dụng tri thức trong việc giải quyết các nhiệm vụ phức hợp.
Căn cứ vào đặc điểm của từng môn học và hoạt động giáo dục ở mỗi cấp
học, cần có quy trình đánh giá bằng điểm kết hợp với nhận xét của giáo
viên cho từng môn học và hoạt động giáo dục.
– Để đảm bảo giáo viên thực hiện đánh giá theo đúng quy trình, Hiệu trưởng
cần hướng dẫn giáo viên để mỗi người đều hiểu được mối quan hệ giữa
hoạt động đánh giá với chất lượng tổng thể của quá trình dạy và học vì:
+ Các yêu cầu, các tiêu chí và chuẩn đánh giá càng rõ ràng thì càng có
tác động tích cực đến hiệu quả học tập của học sinh.
+ Quá trình đánh giá nếu được thiết lập cẩn thận thì sẽ có ảnh hưởng
trực tiếp đến hướng tiếp cận học tập của học sinh và ảnh hưởng gián
tiếp, nhưng rất đáng kể, đến chất lượng học tập.
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
+ Những đánh giá được chuẩn bò không cẩn thận có thể sẽ làm chậm lại
tác động của quá trình dạy học và gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu
quả của các giải pháp giáo dục.
– Quy trình tổng quát thực hiện đánh giá đều gồm ba bước sau:
+ Hướng dẫn học sinh cách tiếp cận học tập;
+ Cung cấp cho học sinh những thông tin phản hồi về tiến bộ học tập;
+ Xác đònh mức độ sẵn sàng của học sinh để chuyển sang giai đoạn
học tập tiếp theo.
2.3. Đảm bảo giáo viên thực hiện các loại hình đánh giá hiệu quả trên
cơ sở được hướng dẫn thay đổi cách tiếp cận cho họ
Muốn chuyển từ đánh giá kiến thức, kó năng sang đánh giá năng lực của
người học, Hiệu trưởng cần hướng dẫn giáo viên thay đổi cách tiếp cận theo các
nội dung sau:
TT
Chỉ dẫn đối với giáo viên
1
Giáo viên thể hiện năng lực thiết kế và thực hiện cấu trúc đánh giá học
sinh, cho phép thúc đẩy việc học tập hiệu quả.
2
Những đánh giá được giáo viên đưa ra rõ ràng, thể hiện những hiểu
biết của họ về cách thức học sinh sẽ được đánh giá.
3
Giáo viên cung cấp cho học sinh thông tin rõ ràng về mối quan hệ giữa
bài giảng, bài thực hành, tài liệu, thiết bò và các nguồn lực khác.
4
Giáo viên nêu rõ và giám sát những gì họ mong đợi ở học sinh qua
việc mô tả chuẩn kiến thức, kó năng mà các em phải đạt.
57
57
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
TT
Chỉ dẫn đối với giáo viên
5
Giáo viên cần nêu rõ ràng với học sinh, ngay từ khi bắt đầu, cách thức
xếp hạng và việc phản hồi kết quả:
a) Giải thích bậc xếp hạng mà các em được nhận;
b) Khen thưởng thành tích;
c) Cách thức cải thiện việc học tập.
6
Giáo viên thiết kế đánh giá những tình huống thực tế, nêu lên thử thách
đối với việc xếp hạng và kết quả học tập mà học sinh muốn đạt được.
7
Giáo viên tạo cơ hội để học sinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau.
2.4. Đảm bảo hiểu rõ những vấn đề mà học sinh mong đợi ở đánh giá
Với tư cách là người chỉ đạo, Hiệu trưởng cần hiểu những vấn đề mà học sinh
mong đợi ở đánh giá:
– Học sinh trông đợi sự minh bạch và công bằng của quá trình đánh giá
kiến thức của các em;
– Học sinh muốn biết mối quan hệ giữa các bài học, giờ thực hành, tài liệu
giáo khoa, thiết bò học tập và những gì các em có thể biết và có thể làm;
– Học sinh muốn biết kết quả xếp hạng một cách sớm nhất: giải thích lí do
xếp hạng; phần thưởng cho thành tích cao của họ; những đề nghò về việc
điều chỉnh, phát triển kiến thức như thế nào;
– Học sinh cần biết các nhiệm vụ đánh giá các em phải vượt qua, không
phải vì vò trí xếp hạng mà vì bản chất của kết quả học tập muốn đạt tới;
– Học sinh có hứng thú xem xét các nhiệm vụ đánh giá mà các em tin tưởng
rằng nó phản ánh được kó năng sử dụng trong cuộc sống;
– Học sinh sẽ tự đánh giá bản thân và so sánh kết quả với các bạn khác;
– Các nhiệm vụ đánh giá mà học sinh nhận được ở mức độ bình thường
hoặc kém quan trọng sẽ không hấp dẫn và không thu hút các em tham
gia nhiệt tình.
3. Những yêu cầu năng lực đối với Hiệu trưởng
Là người quản lí nhà trường, Hiệu trưởng vừa phải có tư duy về quản lí, vừa
phải có kiến thức, kó năng về đánh giá kết quả học tập của học sinh.
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
– Học sinh muốn biết những kiến thức, kó năng các em cần đạt. Giáo viên,
với sự hướng dẫn của Hiệu trưởng, cần xây dựng cấu trúc đánh giá hợp lí
để học sinh học tập có hiệu quả hơn;
58
58
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
3.1. Năng lực thuộc lónh vực chuyên môn giáo dục
3.1.1. Sử dụng kiến thức và kó năng quản lí vào lónh vực chuyên môn giáo dục
Với vai trò là một người chỉ đạo chuyên môn giáo dục, Hiệu trưởng cần phải
biết những nội dung học sinh cần phải học, những chuẩn kiến thức, kó năng họ cần
đạt, để từ đó quyết đònh xem những hướng dẫn đánh giá và các bài kiểm tra nào
phù hợp nhằm “đo” những gì mà học sinh đã học.
Hiệu trưởng cần biết về đánh giá
để có thể chỉ đạo các nhóm giáo viên
và giúp họ đo lường hiệu quả của công
tác giảng dạy. Giúp giáo viên:
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
– Hiểu rõ và áp dụng thành thục
phương pháp đánh giá;
– Phân biệt được mức độ phù
hợp khi sử dụng các phương
pháp đánh giá trong môn học
và công bằng khi đánh giá,
xếp loại kết quả học tập của
học sinh;
– Hoàn thiện các bài kiểm tra, các kì thi phù hợp với chuẩn chương trình
giáo dục;
– Hiểu chương trình và quyết đònh khi nào cần đánh giá kiến thức, kó năng,
hoạt động thực hành của học sinh.
Hiệu trưởng cần hiểu cách thức sử dụng những số liệu từ kết quả đánh giá tạo
ra sự thay đổi trong văn hoá nhà trường để dẫn đến kết quả học tập của học sinh
tốt hơn.
3.1.2. Sẵn sàng tham gia các khoá bồi dưỡng để đáp ứng nhu cầu phát triển
cá nhân
– Tiến hành tổ chức kiểm tra, đánh giá đúng quy đònh;
– Tiến hành phân tích dữ liệu kì thi và bài kiểm tra, kết quả học tập của học
sinh và hoạt động của giáo viên;
– Chứng minh sự hiểu biết thực tiễn ảnh hưởng đến công tác chỉ đạo kiểm tra,
đánh giá.
3.2. Năng lực thuộc lónh vực quản lí
3.2.1. Năng lực lập kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả học tập
Kế hoạch hóa là một chức năng quản lí. Để quản lí tốt công tác đổi mới đánh
giá kết quả học tập của học sinh, Hiệu trưởng trường trung học cơ sở cần phải có
59
59
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
năng lực để xác đònh đúng mục tiêu và lựa chọn đúng biện pháp, cách thức để
đạt được mục tiêu đổi mới. Có ba nội dung chủ yếu của chức năng kế hoạch hóa
mà Hiệu trưởng cần thực hiện khi lập kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả học tập
của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực, đó là:
– Xác đònh mục tiêu đổi mới với những tiêu chí có thể đo lường được;
– Xác đònh các nguồn lực để thực hiện được mục tiêu đề ra;
– Lựa chọn những hoạt động cần thiết để đạt được mục tiêu đề ra.
3.2.2. Năng lực tổ chức bộ máy thực hiện kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả
học tập
3.2.3. Năng lực chỉ đạo thực hiện kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả học tập của
học sinh
Sau khi đã lập kế hoạch, cơ cấu tổ chức bộ máy và nhân lực đã được lựa
chọn, Hiệu trưởng phải chỉ đạo, chỉ huy, dẫn dắt tổ chức thực hiện thành công
kế hoạch đề ra. Quá trình chỉ đạo thực hiện đòi hỏi Hiệu trưởng phải liên kết, liên
hệ với các thành viên trong tổ chức để động viên họ hoàn thành những nhiệm
vụ được giao nhằm đạt được mục tiêu đổi mới. Thực chất, quá trình chỉ đạo của
Hiệu trưởng không chỉ bắt đầu sau khi đã lập xong kế hoạch và thiết kế bộ máy
mà phải thấm vào và có ảnh hưởng quyết đònh đến quá trình lập kế hoạch và tổ
chức phân công nhiệm vụ thực hiện kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả học tập
của học sinh.
3.2.4. Năng lực giám sát, điều chỉnh kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả học tập
của học sinh
Kiểm tra, giám sát là một chức năng quản lí, thông qua đó Hiệu trưởng theo
dõi, giám sát các thành quả hoạt động và tiến hành những hoạt động sửa chữa,
uốn nắn nếu cần thiết. Một kết quả hoạt động đổi mới đánh giá kết quả học tập
của học sinh phải phù hợp với sự đầu tư công sức và tài chính. Nếu có sự không
tương thích thì Hiệu trưởng phải quyết đònh thực hiện việc điều chỉnh, uốn nắn kòp
thời. Đó cũng chính là quá trình tự điều chỉnh và Hiệu trưởng cần phải có năng lực
để thực hiện tốt các nội dung sau:
– Đặt ra những chuẩn cần đạt được của hoạt động;
– Đo lường kết quả và đối chiếu với chuẩn đặt ra;
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
Sau khi đã lập xong kế hoạch, Hiệu trưởng cần phải chuyển hóa những ý
tưởng thành hiện thực. Muốn vậy, Hiệu trưởng cần có một tổ chức vững mạnh,
trong đó quan hệ giữa các thành viên, giữa các bộ phận tạo nên sức mạnh tổng
hợp để thực hiện thành công mục tiêu đề ra. Nhờ tổ chức có hiệu quả, Hiệu
trưởng có thể phối hợp, điều phối tốt hơn các nguồn vật lực và nhân lực để thực
hiện kế hoạch đề ra. Thành công của hoạt động đổi mới đánh giá kết quả học
tập của học sinh phụ thuộc rất nhiều vào năng lực của Hiệu trưởng trong việc sử
dụng các nguồn lực này sao cho có hiệu quả cao. Ngoài việc sử dụng tổ chức
bộ máy theo quy chế, Hiệu trưởng cần có năng lực tổ chức “mềm” bằng cách lập
ra các tổ hay nhóm chuyên môn đặc thù theo hoàn cảnh thực tế của nhà trường.
60
60
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
– Tiến hành điều chỉnh những sai lệch;
– Hiệu chỉnh, sửa lại chuẩn nếu cần.
3.2.5. Năng lực tạo động lực cho giáo viên đổi mới đánh giá kết quả học tập của
học sinh
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
Trọng tâm của sự chỉ đạo trong việc phát triển nguồn nhân lực là hỗ trợ giáo
viên để họ thường xuyên có cơ hội phát triển thuận lợi cả về mặt nhân cách cũng
như chuyên môn. Hiệu trưởng cần tạo ra nhiều cơ hội cho giáo viên để họ củng
cố kiến thức chuyên môn bao gồm cả nội dung kiến thức lẫn về đánh giá kết quả
học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
Để giúp giáo viên thay đổi quan niệm của mình về mức độ mà học sinh có
thể học, Hiệu trưởng cần tạo cơ hội cho giáo viên trò chuyện với các bậc cha
mẹ học sinh, với lãnh đạo chính quyền đòa phương hay những nhà tuyển dụng về
yêu cầu công việc hoặc tạo cơ hội cho giáo viên đến thăm những trường có chất
lượng cao, nơi học sinh có kết quả học tập rất tốt hoặc những cơ sở đào tạo, bồi
dưỡng giáo viên có chất lượng. Giáo viên có thể nhận ra những quan niệm của
mình về khả năng học tập của học sinh chưa đúng là do họ không hiểu được nhu
cầu thay đổi và nhận ra được rằng họ cũng có khả năng dạy học sinh của mình
ở mức độ cao hơn.
Hiệu trưởng cần có khả năng tạo dựng một tổ chức có thể thúc đẩy các hoạt
động chất lượng cao bằng cách phân công các trưởng nhóm trong nội bộ trường
hoặc giữa những nhóm giáo viên có cùng chuyên môn. Trưởng nhóm là người
có trình độ cao, có những giờ dạy chất lượng. Hiệu trưởng các trường cũng cần
thường xuyên gặp gỡ trao đổi với trưởng nhóm để đảm bảo trọng tâm của chương
trình cũng như của quá trình học tập của học sinh.
Hiệu trưởng cần biết các giáo viên sử dụng các kó thuật dạy học, đánh giá
kết quả học tập trong lớp một cách có hiệu quả hay không. Hiệu trưởng cần giúp
đỡ giáo viên học tập những phương pháp mới phù hợp với trình độ và chuyên môn
của họ, học cách ước tính thời gian làm chủ được phương pháp và kó thuật mới và
hình thành sự liên hệ giữa các giáo viên để thực hành những phương pháp mới.
Nói cách khác, Hiệu trưởng cần có đủ kiến thức và kinh nghiệm về dạy và
học, về đánh giá kết quả học tập của học sinh để có thể xác đònh xem giáo viên
có nỗ lực hết mình để nâng cao kết quả học tập của học sinh hay không. Với
những kiến thức và kinh nghiệm như vậy, Hiệu trưởng có thể biết được tại sao học
sinh thường học tốt hơn trong lớp của một giáo viên nào đó. Dưới sự chỉ đạo như
vậy, những giáo viên tốt cần được khuyến khích, khen thưởng và có thể giảng dạy
một số giờ mẫu để các giáo viên khác quan sát những hoạt động trên lớp.
3.3. Giải quyết các vấn đề quản lí, chỉ đạo một cách hiệu quả và có
logic, sáng tạo
– Quyết đònh thứ tự ưu tiên các vấn đề cần kiểm tra, đánh giá theo mục tiêu
của chương trình THCS;
61
61
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
– Chỉ đạo công tác kiểm tra, đánh giá nhằm đảm bảo đánh giá hỗ trợ được
công tác dạy và học;
– Giúp cán bộ, giáo viên thấy được kết quả học tập của học sinh liên quan
đến nhận thức về đánh giá của người đánh giá;
– Chứng minh hoạt động chỉ đạo đánh giá nào phù hợp nhất khi áp dụng
vào trường học;
– Thường xuyên thiết lập và trao đổi với giáo viên về các kế hoạch đánh giá
tổng thể phù hợp với chương trình THCS.
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁ KẾT QUẢ
HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN
NĂNG LỰC
1. Xây dựng kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực
1.1. Ý nghóa của việc xây dựng kế hoạch
– Lập kế hoạch là hoạt động liên quan tới việc thiết lập các mục tiêu cần thiết
cho sự phấn đấu của một trường trung học cơ sở trong hoạt động đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
– Kế hoạch là nền tảng của quản lí, là sự quyết đònh lựa chọn lộ trình đổi mới
của nhà trường, của các tổ chuyên môn và từng giáo viên phải tuân theo
nhằm hoàn thành các mục tiêu đổi mới đánh giá kết quả học tập của học
sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
– Kế hoạch cũng có thể chỉ ra vai trò của hoạt động đổi mới đánh giá kết quả
học tập của học sinh với bối cảnh tiếp cận năng lực trong việc nâng cao
chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường.
1.2. Quy trình xây dựng kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học
sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực
Quy trình lập kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực có thể bao gồm các bước sau:
Bước 1: Phân tích môi trường hoạt động và quản lí hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
– Lập kế hoạch là giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình quản lí đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
Hoạt động này nhằm xác đònh hệ thống mục tiêu, nội dung hoạt động,
các biện pháp cần thiết để đạt được trạng thái mong muốn của hoạt
động đổi mới dạy học theo hướng tích cực và kiểm tra đánh giá kết quả
học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực khi kết thúc một
giai đoạn phát triển;
62
62
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
Phân tích môi trường (SWOT)9: là bước đầu tiên của việc lập kế hoạch, là việc
tìm kiếm các điều kiện khách quan (thời cơ – thách thức), chủ quan (thuận lợi – khó
khăn) tác động trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động đổi mới và quản lí đổi mới đánh
giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực. Trong đó đặc
biệt chú ý đến những thành tích mà nhà trường đã đạt được trong những năm qua
(thông thường là 2 – 3 năm trước) để phát huy và chỉ ra những nguyên nhân, rào cản
cơ bản tác động vào kết quả hoạt động đổi mới và quản lí hoạt động đổi mới đánh
giá kết quả học tập của học sinh trong nhà trường để khắc phục, điều chỉnh trong
năm học tới, nhằm phát triển nhà trường theo mục tiêu đònh kiến.
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
Nội dung phân tích môi trường đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh
gắn liền với việc đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, vì có kiểm tra thì mới có
dữ liệu để đánh giá. Bởi vậy, việc phân tích SWOT bao gồm cả việc xem xét các tác
động của các yếu tố kinh tế - xã hội tác động đến hoạt động đổi mới phương pháp
dạy học, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận
năng lực; so sánh kết quả đạt được, các bài học kinh nghiệm và các vấn đề cần lưu
ý,... trong tổ chức hoạt động cũng như trong công tác quản lí của nhà trường với kết
quả đạt được của cả tỉnh hay cả nước,...
Bước 2: Xác đònh mục tiêu, chỉ tiêu cần đạt được của hoạt động đổi mới đánh giá
kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực
Sau khi thực hiện phân tích SWOT, cần xác đònh các mục tiêu và chỉ tiêu cần
đạt được cho kế hoạch hoạt động đổi mới và quản lí đổi mới đánh giá kết quả học
tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực. Mục đích của việc xác đònh mục
tiêu nhằm chỉ ra những kì vọng về sự thay đổi sau khi thực hiện kế hoạch hoạt động
đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
Mục tiêu nhằm đònh hướng việc quản lí và phát triển hoạt động đánh giá kết
quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực. Các mục tiêu kế hoạch
hoạt động và quản lí đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận
năng lực của mỗi trường THCS phải phù hợp với các mục tiêu đònh hướng chung về
hoạt động đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận
năng lực của Sở GD&ĐT và của Bộ GD&ĐT.
Chỉ tiêu là thành phần cụ thể của mục tiêu của hoạt động đánh giá kết quả
học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực, nó chi tiết hơn mục tiêu và
phải có tính khả thi trong một khoảng thời gian, một phạm vi nhất đònh, đem lại một
kết quả nhất đònh.
Để xác đònh tính khả thi của mục tiêu và chỉ tiêu của kế hoạch đánh giá kết
quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực, Hiệu trưởng cần tổ chức
đối thoại cho rõ ràng, mạch lạc với các lực lượng giáo dục trong nhà trường về các
vấn đề sau:
– Đã có sự nhất trí giữa các lực lượng liên quan trong và ngoài nhà trường về
các mục tiêu, chỉ tiêu đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực mà trường lựa chọn chưa?
9. SWOT: viết tắt của Strengths – các điểm mạnh; Weaknesses – các điểm yếu; Opportunites – Các cơ hội;
Threat – Các mối nguy hại.
63
63
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
– Trường/ Tổ bộ môn có khả năng đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu này
không? Vì sao?
– Có thể huy động được các nguồn phương tiện dạy học và tài chính cần
thiết để phục vụ cho tất cả các hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực đã đề ra trong kế hoạch không?
– Có đủ cán bộ quản lí, giáo viên có năng lực để thực hiện các hoạt động
cần thiết đó không? Nếu cần, phải cơ cấu lại những bộ phận nào?
– Nhằm xác đònh mức độ đạt được chỉ tiêu, có thể đo lường được các chỉ tiêu
đó không? Đo bằng cách nào?
Khi xác đònh mục tiêu cần sắp xếp các mục tiêu ưu tiên (thứ tự ưu tiên); cần
chú trọng tới kết quả cuối cùng, cụ thể cần đạt. Mục tiêu cần phải cụ thể, đo lường
được; có thể đạt được, đònh hướng kết quả, có giới hạn thời gian. Để tạo điều kiện
thuận lợi cho việc lập kế hoạch và đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu, mỗi mục tiêu
nên gồm không quá 5 tiêu chí (Cụ thể – Đo lường được – Vừa sức – Đònh hướng được
kết quả – Giới hạn thời gian).
Bước 3: Xác đònh các hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối
cảnh tiếp cận năng lực của trường tương ứng với các mục tiêu
– Mô tả hoạt động cần thực hiện với các nguồn nhân lực, vật lực và tài chính
cần thiết để thực hiện thành công từng hoạt động thành phần của hoạt
động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng
lực. Chẳng hạn:
+ Hoạt động bồi dưỡng nâng cao nhận thức và năng lực của giáo viên về
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
+ Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp
cận năng lực:
Thu thập thông tin về kết quả học tập của học sinh;
Phân tích thông tin về hiện trạng, khả năng hay nguyên nhân của kết
quả học tập;
Ra quyết đònh về việc học sinh có đạt mục tiêu học tập được quy đònh
trong chương trình môn học hay không.
– Chỉ đònh cán bộ phụ trách hay người chòu trách nhiệm thực hiện từng hoạt
động nói trên. Kiểm tra xem người chòu trách nhiệm có đủ quyền hạn để
thực hiện hoạt động không;
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
Kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực là một chương trình đánh giá tổng thể gồm ba công đoạn chủ
yếu: thu thập, phân tích thông tin để nhận xét và phán đoán kết quả học tập của
học sinh dựa theo mục tiêu chương trình môn học. Bởi vậy kế hoạch phải thể hiện
đầy đủ các hoạt động cần hoàn thành để đạt được các mục tiêu và chỉ tiêu đã đặt
ra. Kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp
cận năng lực cần xác đònh rõ ràng về các hoạt động bao gồm các nội dung sau:
64
64
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
– Xác đònh rõ thời hạn hoàn thành từng hoạt động thành phần và hoàn thành
toàn bộ kế hoạch;
– Xác đònh các biện pháp, chỉ số theo dõi, kiểm tra và đánh giá từng hoạt
động thành phần và toàn bộ hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
– Xây dựng chế độ báo cáo rõ ràng về quá trình và kết quả hoạt động.
Nhìn chung, việc xác đònh các hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh
trong bối cảnh tiếp cận năng lực cần trả lời các câu hỏi:
+ Những hoạt động cần được thực hiện là gì?
+ Trong các hoạt động được xác đònh, hoạt động nào có thể làm trước?
+ Sắp xếp các hoạt động vào khung thời gian của một năm như thế nào là
phù hợp nhất?
+ Nếu có quá nhiều hoạt động bò trùng lặp thì cân đối và ưu tiên những
hoạt động có thể giải quyết được nhiều vần đề hay nhu cầu, đó là những
hoạt động nào?
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
+ Sử dụng nguồn lực nào?
+ Trách nhiệm thực hiện chính là ai?
Bước 4: Xác đònh các nguồn lực (con người, cơ sở vật chất, sách và thiết bò dạy
học, tài chính,...) thực hiện hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực của nhà trường.
Sau khi xác đònh các hoạt động, cần xác đònh các nguồn lực cần thiết và có
thể huy động phục vụ tổ chức thực hiện tốt các hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực của nhà trường.
Việc xác đònh các nguồn lực cần trả lời được các câu hỏi:
+ Cần phải có những nguồn lực nào (con người, phương tiện, cơ sở vật
chất, tài chính,...)?
+ Nhà trường đã có được những gì?
+ Có thể huy động, khai thác ở đâu những nguồn lực còn thiếu?
+ Bằng cơ chế nào huy động được các nguồn lực này?
+ Sử dụng các nguồn lực như thế nào để có hiệu quả cao nhất?...
Cần lưu ý là việc xác đònh những nguồn lực phục vụ cho các hoạt động đánh
giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực phải mang tính
thực tế, khả thi và hiệu quả; có thể huy động được để phục vụ các hoạt động đánh
giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực nhiều năm; tăng
cường cơ chế huy động xã hội hóa bằng các biện pháp phù hợp. Đặc biệt là phải
giúp cho đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên nắm chắc điều kiện của trường và đòa
phương để có thể tự khai thác trong đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực (cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bò dạy học, sách giáo
65
65
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
khoa và tài liệu tham khảo...). Việc này rất quan trọng đối những trường THCS miền
núi, vùng sâu vùng xa không có đủ trang thiết bò dạy học, thậm chí phòng học nhiều
trường còn rất tạm bợ, đòi hỏi đội ngũ cán bộ quản lí và giáo viên phải rất sáng
tạo trong việc lập kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực sao cho phù hợp với điều kiện cụ thể của trường mình. Không rập
khuôn máy móc mô hình của các trường vùng thuận lợi, nhưng cũng không thể cứ
trông chờ, ỷ lại khi nào có đầy đủ điều kiện mới thực hiện đánh giá kết quả học tập
của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
Bước 5: Xác đònh các biện pháp, chỉ số theo dõi, kiểm tra và đánh giá hoạt động
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực của nhà
trường
Kế hoạch luôn được hiểu đi kèm với việc thực hiện kế hoạch. Theo dõi việc
thực hiện kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực cần chỉ ra rằng:
+ Liệu các hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối
cảnh tiếp cận năng lực có được thực hiện không?
+ Chúng có được thực hiện theo tiêu chuẩn cao nhất có thể hay không?
Để theo dõi và đánh giá việc thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập của
học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực, cần xây dựng một bộ các câu hỏi đánh
giá và xây dựng các chỉ số thành công tương ứng để đảm bảo kế hoạch hoạt động
được thực hiện với tiêu chuẩn cao nhất và đạt được kết quả mong đợi.
Khi theo dõi việc thực hiện kế hoạch cần trả lời các câu hỏi sau:
+ Nếu các hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối
cảnh tiếp cận năng lực thành công thì có đạt được các chỉ tiêu đã đặt
ra không?
+ Các hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực có được thực hiện theo kế hoạch không?
+ Các hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực có được thực hiện theo tiêu chuẩn cao nhất không?
(Động cơ của cá nhân cán bộ quản lí, giáo viên thực hiện hoạt động;
nhân sự tham gia khi cần thiết; sử dụng nguồn nhân lực, vật lực và tài
chính; tác phong làm việc...).
+ Các chỉ số có đo được hoặc đánh giá được không?
+ Có tiến hành rà soát và điều chỉnh kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả
học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực trong quá trình
thực hiện không?
+ Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp
cận năng lực có đạt được các kết quả mong đợi không?
Một chỉ số thành công là kết quả đo được của một hoạt động cụ thể, chỉ ra số
liệu đònh lượng và thời gian mong muốn.
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
+ Chúng có hướng tới kết quả mong đợi không?
66
66
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
Theo dõi và cập nhật việc thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập của
học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực tạo ra động lực liên tục cho công tác rà
soát và điều chỉnh kế hoạch. Kết quả của việc đánh giá học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực là thước đo hành động, giúp cho việc quyết đònh tiếp tục thực hiện
hoạt động hay xác đònh lại hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực. Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực được phân tích theo chỉ tiêu và chúng điều chỉnh lẫn
nhau. Mục tiêu mới được quyết đònh bởi kết quả của mục tiêu trước và những phân
tích về tính khả thi của mục tiêu mới đó.
Bước 6: Trình bày kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực của nhà trường
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
Sau các bước trên, cần phải chuẩn bò một bản kế hoạch đánh giá kết quả học
tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực của nhà trường. Bản kế hoạch
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực cần phải
chính xác, ngắn gọn, chỉ bao gồm các thông tin cần thiết, được thể hiện một cách
rõ ràng và dễ đọc. Thông thường, bản kế hoạch cần có các nội dung sau:
KẾ HOẠCH ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
NĂM HỌC 201. – 201.
I. Phân tích môi trường nhà trường (SWOT) đối với hoạt động đánh giá kết quả
học tập của học sinh (Khó khăn – Thách thức và Thuận lợi – Cơ hội).
II. Các mục tiêu, chỉ tiêu phấn đấu đối với từng mặt hoạt động đáp ứng yêu cầu
phát triển nhà trường.
III. Các hoạt động đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh (Thứ tự – Thời gian
– Tên hoạt động – Nơi thực hiện – Phương pháp thực hiện – Các nguồn lực – ...).
IV. Các hoạt động giám sát, đánh giá thực hiện kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả
học tập của học sinh.
“Kế hoạch quyết định 75% sự thành đạt”
67
67
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
2. Thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
bối cảnh tiếp cận năng lực
Việc tổ chức bộ máy thực hiện hoạt động là xây dựng và duy trì cơ cấu nhất
đònh về vai trò, nhiệm vụ và vò trí công tác trong nhà trường. Tổ chức bộ máy hoạt
động là công việc cần thiết, là một công cụ quan trọng của quản lí nhằm đạt được
mục tiêu đặt ra. Để thực hiện có hiệu quả quá trình đánh giá kết quả học tập của
học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực, những vấn đề Hiệu trưởng cần quan tâm
đến các nội dung tổ chức bộ máy thực hiện kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả
học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực đó là:
2.1. Thành lập Ban quản lí đánh giá kết quả học tập của học sinh
trong bối cảnh tiếp cận năng lực cấp trường
Trong mỗi trường học, việc thành lập Ban quản lí đánh giá kết quả học tập của
học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực cần đảm bảo tính dân chủ, hệ thống, hiệu
quả, phù hợp với Điều lệ nhà trường. Thành viên Ban quản lí của nhà trường thông
thường gồm có các giáo viên là Trưởng của Tổ chức đoàn thể, Tổ, Nhóm chuyên
môn và là giáo viên tiêu biểu trong nhà trường.
2.2. Phân công nhiệm vụ cho các thành viên của Ban quản lí
Việc phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban quản lí đánh giá kết quả
học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực cần đảm bảo yêu cầu rõ
ràng, hợp lí, phù hợp với quyền hạn và nhiệm vụ được giao của mỗi thành viên trong
nhà trường. Từng thành viên có nhiệm vụ riêng nhưng tất cả đều phải quán triệt
nắm bắt kế hoạch tổng thể để có sự phối hợp đồng bộ cho hoạt động đánh giá kết
quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực. Trong Ban quản lí, các
thành viên cần thực hiện các vai trò, sứ mạng cụ thể gắn với tổ chức mà mình phụ
trách, đó là:
2.2.1. Đối với Hiệu trưởng và các Phó Hiệu trưởng
Hiệu trưởng là Trưởng ban, các Phó Hiệu trưởng là các Phó ban. Hiệu trưởng
phải là người đi đầu trong hoạt động đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh;
phải hiểu biết đầy đủ các mục tiêu, nội dung, phương thức đổi mới đánh giá kết
quả học tập của học sinh; phải kiên trì tổ chức hướng dẫn các giáo viên trong nhà
trường thực hiện đổi mới, đồng thời phải chăm lo các điều kiện, phương tiện trong
và ngoài nhà trường phục vụ giáo viên đổi mới đánh giá kết quả học tập của học
sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
Hiệu trưởng cần cân nhắc kó lưỡng xem mỗi thành viên có vai trò, nhiệm vụ
gì và vò trí nào trong Ban quản lí, để họ có điều kiện tham gia một cách tích cực và
hiệu quả nhất hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp
cận năng lực của nhà trường. Ban quản lí đánh giá kết quả học tập của học sinh
trong bối cảnh tiếp cận năng lực cũng cần phải đảm bảo tính ổn đònh, có thể làm
việc liên tục trong nhiều năm liền để quá trình đổi mới được thường xuyên, liên tục.
68
68
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
Bên cạnh đó, Hiệu trưởng phải thường xuyên tổ chức hợp lí việc lấy ý kiến của
giáo viên và học sinh về chất lượng giảng dạy, giáo dục của từng giáo viên trong
trường; đánh giá đúng trình độ, năng lực và sự phù hợp liên quan đến đánh giá kết
quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực của từng giáo viên trong
trường, từ đó, kòp thời động viên, khen thưởng những giáo viên thực hiện đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh mang lại hiệu quả.
Hiệu trưởng cũng cần phải biết phân công hợp lí để lãnh đạo và các tổ chức
trong nhà trường tham gia có hiệu quả vào hoạt động quản lí đổi mới đánh giá kết
quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực. Với bộ máy quản lí
nhà trường, các Phó Hiệu trưởng là nguồn lực giúp việc trực tiếp cho Hiệu trưởng ở
những phần việc mà Hiệu trưởng phân công đảm trách. Chẳng hạn:
– Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn quản lí các hoạt động chuyên môn
giám sát hoạt động dạy và học, đánh giá kết quả học tập của học sinh
trong bối cảnh tiếp cận năng lực của giáo viên,...
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
– Phó Hiệu trưởng phụ trách cơ sở vật chất, quản lí các hoạt động của bộ
phận phục vụ chuẩn bò:
+ Cơ sở vật chất, thiết bò dạy học, tài liệu tham khảo,... phục vụ hoạt động
đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận
năng lực.
+ Liên hệ các cơ quan, đơn vò để tổ chức tham gia học tập, hoạt động
ngoại khóa.
– Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng đội ngũ giáo viên tiêu biểu,
luôn tiên phong trong hoạt động đổi mới đánh giá kết quả học tập của học
sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
– Hiệu trưởng chỉ đạo phân công giáo viên bộ môn dạy khối, lớp có đònh
hướng đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp
cận năng lực cho phù hợp với khả năng bước đầu của từng giáo viên nhằm
đònh hướng bồi dưỡng phát triển lâu dài.
– Hiệu trưởng chỉ đạo các tổ chuyên môn phối hợp với Công đoàn, Đoàn
thanh niên tích cực hưởng ứng, thường xuyên đôn đốc, chuẩn bò các hoạt
động phục vụ hỗ trợ đoàn viên năng động, đổi mới đánh giá kết quả học
tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
2.2.2. Đối với Tổ trưởng tổ chuyên môn (bao gồm cả Tổ trưởng tổ chủ nhiệm)
– Ở trường trung học cơ sở, Hiệu trưởng nhà trường cần xác đònh tổ chuyên
môn là:
+ Đơn vò cơ sở, nền tảng để tổ chức và triển khai thực hiện các hoạt động
chuyên môn một cách cụ thể và hiệu quả;
+ Nơi quản lí trực tiếp việc bồi dưỡng cho giáo viên về nhận thức, chuyên
môn, nghiệp vụ;
69
69
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
+ Phát hiện ra những điểm mạnh, điểm yếu, thuận lợi, khó khăn của từng
giáo viên trong việc thực hiện các mục tiêu đổi mới đánh giá kết quả học
tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
+ Nơi thực hiện các hoạt động chia sẻ đồng nghiệp về chuyên môn, nghiệp
vụ nói chung, đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối
cảnh tiếp cận năng lực nói riêng;
+ Đơn vò cơ sở trực tiếp tổ chức, quản lí hoạt động đổi mới đánh giá kết quả
học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực của giáo viên.
– Tổ trưởng chuyên môn trước hết là người đi tiên phong trong quá trình đổi
mới, đồng thời là cầu nối truyền tải những quan điểm chỉ đạo, những kế
hoạch hoạt động của trường đến từng thành viên của tổ chuyên môn mình
phụ trách, sao cho:
+ Kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn luôn gắn chặt với sự chỉ đạo hoạt
động của trường;
+ Các vấn đề cốt lõi tổ chuyên môn như: xây dựng, bồi dưỡng giáo viên,
nhân điển hình giáo viên tiêu biểu về đổi mới đánh giá kết quả học tập
của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực được quan tâm thường
xuyên nhằm hỗ trợ kòp thời các điều kiện cần thiết cho đổi mới;
2.2.3. Đối với người đứng đầu các tổ chức chính trò – xã hội trong nhà trường
Người đứng đầu các tổ chức chính trò – xã hội (tổ chức Đảng, Công đoàn,
Đoàn thanh niên,...) trong nhà trường như: Bí thư chi bộ Đảng, Chủ tòch Công đoàn,
Bí thư Đoàn thanh niên, Giáo viên Tổng phụ trách Đội,... cần:
+ Tích cực, chủ động trong quan hệ phối hợp để sự chỉ đạo các hoạt động
đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận
năng lực của trường được phát triển toàn diện và hiệu quả;
+ Phối hợp và thúc đẩy đoàn viên phát huy sức mạnh của ba môi trường hoạt
động rộng lớn là nhà trường, gia đình và xã hội trong hoạt động đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
+ Đánh giá đúng đắn và đề xuất với Hiệu trưởng khen thưởng những giáo
viên tích cực đổi mới và thực hiện đổi mới đánh giá kết quả học tập của
học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực có hiệu quả.
70
70
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
2.2.4. Đối với giáo viên tiêu biểu
Trong Ban quản lí đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối
cảnh tiếp cận năng lực của nhà trường rất cần có một giáo viên tiêu biểu – đại diện
cho đội ngũ giáo viên quần chúng – nhằm đảm bảo tính công bằng, dân chủ trong
đánh giá. Đối với giáo viên tiêu biểu đã được chọn vào Ban quản lí cần:
+ Chủ động sáng tạo hơn nữa trong mỗi hoạt động của quá trình đổi mới đánh
giá kết quả học tập của học sinh để xứng đáng là tấm gương sáng tạo, tiêu
biểu cho toàn thể đội ngũ giáo viên trong trường noi theo.
+ Thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm nhằm thúc đẩy mỗi giáo viên trong tổ
chuyên môn và các tổ chức đoàn thể của trường tích cực tham gia đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh và góp phần khẳng đònh vai trò quyết
đònh của giáo viên về chất lượng giáo dục, đặc biệt về hoạt động đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh
trong bối cảnh tiếp cận năng lực
Để chỉ đạo thực hiện hiệu quả kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh
trong bối cảnh tiếp cận năng lực, Hiệu trưởng cần phối hợp chỉ đạo đồng bộ cả 5
yếu tố cơ bản sau: Chỉ đạo tổ chuyên môn thống nhất đònh hướng và lộ trình đánh
giá kết quả học tập; chỉ đạo giáo viên thực hiện đổi mới đánh giá kết quả học tập;
chỉ đạo giáo viên hướng dẫn học sinh đổi mới phương pháp học; chỉ đạo tổ chức
kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực và
thúc đẩy động cơ làm việc của giáo viên.
3.1. Chỉ đạo tổ chuyên môn (bao gồm cả tổ chủ nhiệm)
Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn thống nhất đònh hướng và lộ trình đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực thông qua
71
71
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
các nội dung sau:
3.1.1. Duy trì nền nếp sinh hoạt
– Nền nếp sinh hoạt: Tổ chuyên môn duy trì việc họp 2 lần/tháng theo quy
đònh của Điều lệ nhà trường.
– Nội dung sinh hoạt: Ngoài các thảo luận về vấn đề phục vụ dạy học, quản
lí học sinh, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ nói chung, cần dành thời gian
thỏa đáng về đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực:
+ Tổ chức bàn bạc, xây dựng kế hoạch của tổ, thực hiện những mục tiêu
chuyên môn về đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh mà Hiệu
trưởng đã giao cho tổ;
+ Trao đổi về đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh, xây dựng quy
trình ra đề kiểm tra; thống nhất trọng tâm và hình thức ra đề kiểm tra theo
đònh hướng đổi mới phương pháp học của học sinh;
+ Tổ chức hướng dẫn và giám sát các khâu soạn, giảng, chấm, sửa bài,
đánh giá của giáo viên một cách thường xuyên, có chất lượng theo tinh
thần đổi mới cách đánh giá.
Đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong trường trung học cơ sở là
một quá trình thường xuyên, lâu dài. Vì vậy, Hiệu trưởng cần hướng dẫn cụ thể cho
tổ trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch mang tính ổn đònh. Kế hoạch hoạt động
đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh của tổ phải rất cụ thể, chi tiết, có
ưu tiên các vấn đề quan trọng trong mỗi năm học; phân công phân nhiệm rõ ràng
cho từng giáo viên, thời gian thực hiện và dự kiến kết quả đạt được trong từng giai
đoạn. Hiệu trưởng cần quan tâm kiểm tra tất cả các khâu từ xây dựng kế hoạch đến
tổ chức, chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch và tự kiểm tra đánh giá, để kòp thời chỉ đạo
cho tổ điều chỉnh và bổ sung những điều kiện cần thiết cho việc đổi mới đánh giá
kết quả học tập của học sinh thực hiện được thuận lợi hơn.
3.1.3. Phát triển tổ chuyên môn theo tinh thần “Tổ chức biết học hỏi”
Việc xây dựng nhà trường và phát triển mỗi tổ chuyên môn theo tinh thần “Tổ
chức biết học hỏi” sẽ tạo ra môi trường thuận lợi để khuyến khích giáo viên, học sinh
tích cực đổi mới đánh giá kết quả học tập trong bối cảnh tiếp cận năng lực.
Trong việc xây dựng “Tổ chức biết học hỏi”, để hoạt động học có tính đồng
đội, trước hết Hiệu trưởng cần tạo điều kiện cho giáo viên rèn luyện kó năng hướng
dẫn đồng nghiệp. Mỗi giáo viên phải làm việc hăng hái để giúp cho tổ, cho nhóm
giáo viên đồng thuận và làm việc một cách tập thể nhằm đạt được tầm nhìn chung,
mục tiêu chung chứ không chỉ theo đuổi những mục đích cá nhân của mỗi giáo
viên. Vì vậy, rất cần hình thành cho mỗi giáo viên kó năng hướng dẫn đồng nghiệp.
Hướng dẫn đồng nghiệp là phương pháp phát triển chuyên nghiệp và hiệu quả để
cải tiến việc dạy học và tăng cường quan hệ cộng tác giữa các đồng nghiệp. Đó là
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
3.1.2. Xây dựng kế hoạch đổi mới đánh giá kết quả học tập
72
72
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
quá trình trao đổi thông tin, qua đó giáo viên chia sẻ kiến thức chuyên môn, đổi mới
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh năng lực của mình với đồng
nghiệp, trao đổi ý kiến, hỗ trợ và trợ giúp nhau để hoàn thiện các kó năng hiện có,
bổ sung những kó năng mới và giải quyết các vấn đề liên quan tới lớp học.
3.1.4. Phát huy vai trò của đội ngũ giáo viên tiêu biểu
Đội ngũ giáo viên tiêu biểu của nhà trường ở mỗi tổ chuyên môn có vai trò
đầu tầu, dẫn dắt cả tổ chuyên môn trong việc thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn
nói chung, đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh nói riêng. Trong việc xây
dựng và phát huy vai trò của đội ngũ giáo viên tiêu biểu, cần lưu ý đến các vấn đề
sau đây:
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
+ Tổ chuyên môn trên cơ sở thực tiễn giảng dạy, nghiên cứu khoa học của
từng giáo viên để khẳng đònh năng lực, phẩm chất nghề nghiệp của họ; từ
đó phát hiện, xem xét, đề nghò Hiệu trưởng bồi dưỡng, bố trí nhiệm vụ để
những giáo viên nổi trội về phẩm chất, năng lực tiếp cận với công tác quản
lí; tổ chức cho tập thể giáo viên trong tổ chuyên môn đẩy mạnh các hoạt
động chuyên môn, đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh;
+ Cần lưu ý rằng, giáo viên tiêu biểu không phải tự nhiên mà có, cũng không
phải chỉ giỏi chuyên môn là đủ. Đội ngũ giáo viên tiêu biểu là sự phát hiện,
bồi dưỡng, phải được thừa nhận, tôn vinh của cả tập thể giáo viên trong
tổ chuyên môn; đồng thời phải có một số kiến thức và kó năng quản lí nhất
đònh thì người giáo viên tiêu biểu mới thực sự phát huy vai trò đầu tầu,
gương mẫu của mình. Việc phát hiện các giáo viên tiêu biểu có thể thông
qua dự giờ, hội giảng và dựa vào kết quả đánh giá kết quả học tập của học
sinh đối với giáo viên;
+ Để thực hiện tốt công tác xây dựng đội ngũ giáo viên đầu đàn, các trường
trung học cơ sở cần tham mưu với cấp trên hoặc đề ra những chế độ chính
sách đãi ngộ phù hợp như quyền lợi trong học tập, bồi dưỡng nâng cao trình
độ, đi tham quan trong và ngoài nước để tiếp cận với các thành tựu khoa
học mới, giúp họ có những động lực cần thiết phát huy năng lực của mình.
3.2. Chỉ đạo giáo viên
3.2.1. Thực hiện đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp
cận theo năng lực
Giáo viên trong trường trung học được phân bố và tổ chức sinh hoạt theo đơn
vò tổ chuyên môn theo Điều lệ nhà trường. Tuy nhiên, để tạo ra sự nhất quán và đồng
bộ trong hoạt động đổi mới đánh giá kết quả học tập của nhà trường, hàng tháng
Hiệu trưởng cần thiết phải tổ chức họp giáo viên toàn trường để sinh hoạt phổ biến
những vấn đề mang tính chất chung nhất, cơ bản nhất để từng giáo viên nắm bắt
được kế hoạch cũng như mục tiêu chung mà nhà trường cần hướng tới; trong đó
có việc đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh. Ngoài việc chỉ đạo các tổ
chuyên môn thực hiện nhiệm vụ của mình đối với các giáo viên trong tổ, Hiệu trưởng
73
73
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
phải thường xuyên giúp đỡ giáo viên thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn của mình,
đặc biệt là việc đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp
cận theo năng lực.
Trong chỉ đạo giáo viên thực hiện đổi mới đánh giá kết quả học tập của học
sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực Hiệu trưởng cần quan tâm đến các khâu sau:
+ Việc chuẩn bò các điều kiện phương tiện cho giờ lên lớp là khâu mà giáo
viên phải đầu tư nhiều thời gian, công sức nhất và đó cũng là khâu quyết
đònh chất lượng, hiệu quả giờ lên lớp. Bài soạn có thể xem như là một bản
thiết kế cho giờ lên lớp. Nếu bài soạn của giáo viên hợp lí, khoa học sẽ là
yếu tố quan trọng tạo sự thành công cho tiết dạy, bài soạn theo hướng đổi
mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh năng lực phải
thể hiện được cách thức tổ chức cho học sinh hoạt động để họ có thể học
một cách tích cực, tự khám phá, chủ động tìm kiếm kiến thức cho mình.
+ Việc chuẩn bò tốt các điều kiện hỗ trợ như phương tiện, đồ dùng dạy học
cũng là yếu tố quan trọng giúp giáo viên có điều kiện đổi mới đánh giá kết
quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực một cách tốt
nhất cho việc thực hiện tiết dạy trên lớp để đạt yêu cầu mong muốn.
3.2.2. Hướng dẫn học sinh đổi mới phương pháp học
Việc đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh năng lực
chỉ đạt hiệu quả khi giáo viên hướng dẫn cho học sinh cách học tích cực và hiệu
quả. Trong đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh giáo viên phải là người
tổ chức giờ học, hướng dẫn, gợi mở, đưa học sinh vào các tình huống có vấn về,
hướng dẫn tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm, tự nghiên cứu vấn đề để rút ra các
chân lí khoa học.
Để thực hiện được các yêu cầu trên, cần chỉ đạo cho giáo viên thực hiện các
yêu cầu sau:
+ Giáo dục, hình thành cho học sinh động cơ, thái độ học tập đúng, ý thức
học tập chuyên cần, chăm chỉ, ý chí vượt khó vươn lên;
+ Hướng dẫn học sinh lựa chọn phương pháp học tập đạt hiệu quả; bồi
dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kó năng tự học thông qua cách thức
tổ chức học sinh hoạt động trong giờ học; rèn luyện cho học sinh phương
pháp tự nghiên cứu, phương pháp sử dụng sách, tài liệu tham khảo; phát
huy tính tích cực, tự giác của học sinh; chú trọng rèn luyện cho học sinh
phương pháp tự tìm tòi, khám phá tri thức;
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
+ Trên cơ sở hướng dẫn của các cấp quản lí, Hiệu trưởng cần tổ chức thảo
luận, xây dựng các chuẩn đánh giá một bài soạn theo hướng đổi mới, từ
đó, quy đònh thống nhất để mọi giáo viên đều theo đó vận dụng cho phù
hợp với từng lớp, từng môn. Tùy theo đặc điểm từng môn học, đặc điểm đối
tượng học sinh, cần phải bổ sung thêm những yêu cầu về thiết kế hệ thống
câu hỏi, hệ thống bài tập, phiếu giao bài tập cho từng học sinh hoặc cho
nhóm sẽ tạo điều kiện cho học sinh tự phát huy quá trình tự rèn luyện.
74
74
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
+ Việc hình thành phương pháp học tập tích cực cho học sinh cần thực hiện
qua giờ học trên lớp, tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp phong phú đa
dạng, đưa học sinh vào những tình huống thực tế tạo nên thói quen và năng
lực tự giải quyết vấn đề. Bên cạnh sự hướng dẫn của giáo viên, cần tăng
cường bồi dưỡng năng lực tự quản, tạo điều kiện cho Ban cán sự lớp, học
sinh khá giỏi lôi cuốn tập thể lớp tham gia hoạt động, phân công kèm cặp
học sinh học sinh yếu kém, trung bình; từng bước tạo cho đối tượng học sinh
yếu, trung bình chủ động, tích cực hăng hái tham gia hoạt động nhóm;
+ Quan tâm, hướng dẫn học sinh tự học ở nhà là một trong những biện pháp
đảm bảo góp phần nâng chất lượng học tập, tạo cho học sinh thói quen xây
dựng cách tự học, tự rèn, tự tìm tòi khám phá, chuẩn bò cho giờ học ở trường;
giúp học sinh mạnh dạn hơn, chủ động hơn trong việc tham gia các hoạt
động theo tinh thần đổi mới đánh giá kết quả học tập ở giờ học trên lớp.
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
3.3. Chỉ đạo tiếp cận quá trình tổ chức kiểm tra, đánh giá học sinh
theo hướng đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh
Đánh giá kết quả học tập của học sinh là quá trình thu thập và xử lí thông tin
về trình độ, khả năng đạt được mục tiêu học tập của học sinh cùng với tác động và
nguyên nhân của tình hình đó, nhằm tạo cơ sở cho những quyết đònh sư phạm của
giáo viên và nhà trường để học sinh học tập ngày một tiến bộ hơn. Đây là hoạt động
có tác dụng thúc đẩy đổi mới đánh giá kết quả học tập, nâng cao chất lượng dạy
học trong trường trung học cơ sở.
Đònh hướng của đổi mới đánh giá kết quả học tập trong thời gian tới là:
+ Bám sát mục tiêu môn học;
+ Căn cứ trên những đổi mới về nội dung chương trình và sách giáo khoa; coi
trọng tính toàn diện về các mặt kiến thức, kó năng, thái độ;
+ Dựa trên quan điểm tích cực hoá hoạt động của học sinh;
+ Đa dạng hoá các hình thức kiểm tra đánh giá (tự luận/trắc nghiệm/kết hợp
với tỉ lệ hợp lí việc kiểm tra vấn đáp/viết; kiểm tra đầu giờ/ giữa giờ/ cuối
giờ...);
+ Đảm bảo sự phân hoá trong kiểm tra để sau hoạt động này có thể nhìn nhận
được thực chất trình độ và thứ bậc của học sinh trong lớp.
Để hoạt động kiểm tra đánh giá đạt hiệu quả cao, Hiệu trưởng cần quan tâm
chỉ đạo các nội dung sau:
– Căn cứ vào những yêu cầu của việc đổi mới kiểm tra đánh giá, Hiệu trưởng
cần chỉ đạo giáo viên thực hiện có hiệu quả các giải pháp:
+ Trong quá trình đánh giá kết quả học tập của học sinh, cần kết hợp một
cách hợp lí hình thức tự luận với hình thức trắc nghiệm khách quan; dựa
trên chuẩn kiến thức, kó năng, hướng dẫn học sinh biết tự đánh giá năng
lực của mình;
75
75
B. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRONG BỐI CẢNH TIẾP CẬN NĂNG LỰC
+ Thực hiện đúng quy đònh của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung
học cơ sở do Bộ GD&ĐT ban hành; tổ chức đủ số lần kiểm tra thường
xuyên, kiểm tra đònh kì, kiểm tra học kì, cả lý thuyết và thực hành;
+ Thực hiện đánh giá bằng nhận xét kết quả học tập đối với các môn Âm
nhạc, Mỹ thuật và Thể dục theo quy đònh tại Quy chế đánh giá, xếp loại
học sinh trung học cơ sở của Bộ GD&ĐT;
+ Đối với một số môn khoa học xã hội và nhân văn như: Ngữ văn, Lòch sử,
Đòa lí, Giáo dục công dân, cần coi trọng đổi mới kiểm tra đánh giá theo
hướng hạn chế yêu cầu học sinh chỉ ghi nhớ máy móc, không nắm vững
kiến thức, kó năng môn học. Trong quá trình dạy học, cần từng bước đổi
mới kiểm tra đánh giá bằng cách nêu vấn đề mở, đòi hỏi học sinh phải
vận dụng tổng hợp kiến thức, kó năng và biểu đạt chính kiến của bản thân;
– Tiếp tục tích cực triển khai chủ trương xây dựng “Nguồn học liệu mở” (thư
viện) câu hỏi, bài tập, đề thi, giáo án, tài liệu tham khảo có chất lượng trên
Website của Bộ, Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT và các trường học để giáo viên
và học sinh có thể tham khảo.
– Tham gia Chương trình quốc tế đánh giá kết quả học tập của học sinh phổ
thông (Programme for International Student Assessment – viết tắt là PISA).
– Chỉ đạo chặt chẽ, nghiêm túc công tác thi, kiểm tra ở tất cả các khâu ra đề,
coi, chấm thi và nhận xét đánh giá.
3.4. Chỉ đạo công tác bồi dưỡng giáo viên
Nhằm đẩy mạnh phong trào đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh
trong bối cảnh tiếp cận năng lực, Hiệu trưởng cần tổ chức có hiệu quả công tác bồi
dưỡng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, tổ chức học hỏi kinh nghiệm, nêu gương
dạy tốt, khích lệ đổi mới,... trong đó chú trọng các hoạt động sau:
– Tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các lớp bồi dưỡng, tự học tập nghiên
cứu nâng cao trình độ nhận thức cũng như nghiệp vụ chuyên môn. Chỉ đạo xây
dựng và nhân các điển hình từ các giáo viên giỏi, đi đầu trong đổi mới đánh giá
kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
– Tổ chức tốt các hội thảo chuyên đề, rút kinh nghiệm và trao đổi học tập
các tiết dạy mẫu, giới thiệu các giáo án tốt, giúp giáo viên tự bồi dưỡng,
tự nghiên cứu tiếp cận thật tốt, nắm vững chương trình, sách giáo khoa và
đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực;
PHẦN 2: TÀI LIỆU HỖ TRỢ TẬP HUẤN
+ Tăng cường tổ chức bồi dưỡng giáo viên về kó năng ra đề, soạn đáp án và
chấm bài thi, kiểm tra bằng hình thức tự luận, trắc nghiệm theo chuẩn kiến
thức, kó năng của Chương trình giáo dục phổ thông với các cấp độ: Biết,
Thông hiểu, Vận dụng sáng tạo; với các bài kiểm tra cuối học kì, cuối
năm,... dành tối thiểu 50% điểm làm bài cho các nội dung thông hiểu,
vận dụng sáng tạo. Sở GD&ĐT, Phòng GD&ĐT tập huấn, hướng dẫn để
giáo viên có thể thực hiện được yêu cầu này; từ đó bảo đảm dạy học sát
đối tượng học sinh, khuyến khích tư duy độc lập, sáng tạo.
76
76
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
VỚI VẤN ĐỀ ĐỔI MỚI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH
– Tổ chức dự giờ thăm lớp lẫn nhau thường xuyên để mỗi giáo viên có ý thức
trách nhiệm vì mục đích đổi mới đánh giá kết quả học tập. Tổ chức xây
dựng các hội thảo, báo cáo chuyên đề về đổi mới đánh giá kết quả học tập
của học sinh trong bối cảnh tiếp cận năng lực ở tổ, nhóm chuyên môn.
Tóm lại, chỉ đạo là quá trình Hiệu trưởng dùng ảnh hưởng của mình tác động
đến giáo viên trong nhà trường, làm cho mỗi giáo viên và tập thể giáo viên nhiệt
tình, tự giác, nỗ lực phấn đấu để đạt được mục tiêu đổi mới đánh giá kết quả học
tập của học sinh.
– Hiệu trưởng luôn thể hiện rõ vai trò đầu tầu trong đổi mới đánh giá kết quả
học tập của học sinh:
+ Phải chuyển được ý tưởng của mình vào nhận thức của giáo viên về đổi
mới đánh giá kết quả học tập của học sinh;
+ Hướng mọi giáo viên về mục tiêu chung của nhà trường;
PHẦN
LIỆU
HỖTRỢ
TRỢ
TẬP
HUẤN
PHẦN
2:2:TÀI
LIỆU
HỖ
TẬP
HUẤN
PHẦN
1:TÀI
KẾ
HOẠCH
BÀI
GIẢNG
+ Tổ chức được các hoạt động cần thiết để đổi mới đánh giá kết quả học
tập của học sinh;
+ Tạo nên sự nhận thức đúng đắn về yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông
nói chung, đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực nói riêng;
+ Làm cho giáo viên quán triệt sâu sắc tinh thần đổi mới là: muốn nâng cao
chất lượng và hiệu quả quá trình dạy học trong trường THCS thì tất yếu
phải đổi mới phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra và đánh giá
kết quả học tập của học sinh.
– Hiệu trưởng cần làm cho mỗi cán bộ quản lí, giáo viên trong nhà trường
nhận thức sâu sắc rằng:
+ Đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh là nhiệm vụ chính trò được
thực hiện thường xuyên, liên tục, có hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng
dạy học, giáo dục của nhà trường, kết quả học tập của học sinh, đem lại
hiệu quả giáo dục cao;
+ Thực hiện đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong bối cảnh
tiếp cận năng lực vừa là trách nhiệm, tình cảm và hành động tích cực
nhất của mỗi người trong việc thực hiện đổi mới giáo dục trung học;
+ Yêu cầu đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong trường
THCS trong giai đoạn hiện nay vừa mang tính cấp thiết, vừa là hoạt động
lâu dài, thực hiện đồng bộ giữa các yếu tố của quá trình dạy học, làm
thay đổi phương pháp giảng dạy của giáo viên và phương pháp học tập
của học sinh.
– Hiệu trưởng cần tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức của giáo viên về
đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh thông qua các nội dung sau:
+ Tổ chức học tập, quán triệt các chủ trương của Đảng, Nhà nước về đổi
mới; chỉ thò, thông tư hướng dẫn của ngành Giáo dục và Đào tạo về