Tống biệt

Tuần Tiết :
Phân môn : TỐNG BIỆT HÀNH
Ngày soạn : Thâm Tâm
Ngày dạy:

A.Mục tiêu bài học :
Giúp học sinh cảm nhận và phân tích được vẻ đẹp và hình tượng ly khách , đồng
thời hiểu được tình cảm và thái độ của người đưa tiễn .
- Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ .
B. Trọng tâm và phương pháp :
1. Trọng tâm :tâm trạng người ra đi , kẻ đưa tiễn , hình tượng ly khách .
2.Phương pháp : Nêu vấn đề , trả lời câu hỏi, thảo luận , diễn giảng .
C. Chuẩn bò :
1. Công việc chính :
* Giáo viên : Sách giáo khoa , sách giáo viên , bài sạon .
* Học sinh : Đọc văn bản , soạn bài .
2. Nội dung tích hợp : Làm văn , tiếng Việt
D.Tiến trình tổ chức dạy học :
I. Ổn đònh lớp :
II. Kiểm tra bài cũ : Đọc bài thơ Tràng giang ,phân tích tâm trạng nhà thơ ?
III. Bài mới : Giáo viên giới thiệu bài mới .
Hoạt động của thầy và trò Yêu cầu cần đạt
Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về tác
giả và sự nghiệp sáng tác .
GV cho HS đọc tiểu dẫn
Hãy nêu những hiểu biết của em về
cuộc đời nhà thơ Thâm Tâm ? Trình
bày những tác phẩm của nhà thơ
Thâm Tâm ?
HS trả lời .
HS nhận xét .

Gv bổ sung chốt lại ý chính .

Em có nhận xét gì về nội dung và
nghệ thuật thơ Thâm Tâm ?
I Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Thâm Tâm , tên thật là Nguyễn Tuấn Trình , ( 1917- 1950 ) ,
tỉnh Hải Hưng , trong gia đình nho giáo nghèo .
- 1938 cùng gia đình lên kiếm sống ở Hà Nội bằng nghề vẽ
tranh . Thời gan này ông bắt đầu làm thơ , viết truyện , kòch ,
nổi tiếng hơn là thơ .
- Trong kháng chiến chống Pháp , ông gia nhập bộ đội , làm
thư ký toà soạn báo Vệ quốc quân .
- 1950 trên đường hành quân tham gia chiến dòch biên giới ông
mắc bệnh và ra đi vónh viễn .
2. Sự nghiệp sáng tác
a. Tác phẩm
- Trước cách mạng : Tống biệt hành , Vọng nhân hành , Tráng
ca , Chết , Màu máu Tygôn..
- Sau cách mạng tháng tám : chiều mưa đường số 5 , Lá cờ
máu Nga Thiên Hương , Đại đội Kim sơn .
- Được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học và nghệ thuật
2007 .
b. Nội dung
- Sau tâm sự u uất làmột lòng yêu nước kín đáo và cả khát
vọng lên đường trước hết để thoát khỏi cuộc sống quẩn quanh
Giáo viên liên hệ cuộc đời nhà thơ
HS trả lời .
HS nhận xét .
GV bổ sung chốt lại ý chính .

Nêu xuất bài thơ ?
HS trả lời . HS nhận xét
GV bổ sung chốt lại ý chính .
Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản .
GVcho hc sinh đọc bài thơ
Giáo viên nhận xét
Trọng tâm
Bình giảng bốn câu thơ đầu của bài
thơ ?
GV cho HS trả lời .
HS nhận xét .
GV bổ sung chốt lại ý chính .
Trọng tâm
Phân tích những mâu thuẫn trong
tâm trạng của hình tượng ly khách ?
GV cho HS thảo luận .
bế tắc .
- Nỗi buồn thời đại , manh áo , bát cơm , tâm trạng mệt mỏi ,
bức bối , cái nhìn ảm đạm .
- Trong thơ luôn nói đến sự chia tay , ra đi , lên đường , tỏ ý
chí
- Mối tình dang dở , đau khổ .
c. Nghệ thuật
- Viết ít , dấu ấn độc đáo , hơi thơ trầm hùng ,bi tráng
- Giọng thơ gân guốc với các bài hành “ Vẫn đượm chút bâng
khuâng của thời đại ‘( Hoài Thanh )
- Cụm từ mang sắc thái đau buồn được sử dụng tần số cao
3. Xuất xứ
Thâm Tâm làm bài thơ để tiễn một người bạn thân lên chiến

khu Việt bắc .
II. Đọc hiểu văn bản :
1. Đọc tìm hiểu từ khó :
2. Chủ đề
Ca ngợi một con người từ giã nhà đi theo chí lớn rất kiên
quyết , dứt khoát mà vẫn không hề dửng dưng vẫn đầy lưu
luyến với gia đình .
3. Tìm hiểu văn bản :
a. Tâm trạng của người ra đi , kẻ tiễn biệt
- Điệp ngữ : đưa người -> khung cảnh đưa tiễn
- Đại từ : ta + người -> khẩu khí ngang tàng của một trang
nam nhi .
- Câu hỏi tu từ : sao có -> tiếng nói thầm , băn khoăn ngạc
nhiên về ấn tượng cuộc tiễn đưa -> tâm trạng day dứt trăn trở ,
xao xuyến , buồn tê tái của lòng người lúc chia tay .
- Tương phản : điệp từ không –có+ giọng điệu rắn rỏi gân
guốc sâu lắng thiết tha -> nói nhiều đến không nhấn mạnh cái
có -> tâm trạng buồn tê tái của con người .
+ Câu 1-2 : ẩn dụ : tiếng sóng tâm trạng của con người -> Nỗi
lòng người đưa tiễn = tiếng sóng lòng .
+ Câu 2-3 : ẩn dụ : bóng hoàng hôn trong mắt trong ->sầu chia
ly nỗi nhớ thương mênh mang nỗi buồn ra đi , cảm thông ,
hiểu bạn , tri kỷ .
+ Câu đầu phối thanh bằng trầm lắng = tiếng lòng người đưa
tiễn .
+ Điệp từ+ số từ + tương phản : một giã gia đình >< một dửng
dưng -> muốn xóa đi nỗi buồn >< tràn ngập một nỗi buồn
không nguôi
b. Hình tượng nhân vật ly khách :
* Thái độ người ra đi

- Hình tượng người li khách mang dáng dấp lãng mạn của một
đấng trượng phu .
Cử người trình bày .
HS nhận xét .
GV bổ sung chốt lại ý chính .

Điệp từ trong các câu thơ “ Ta biết
……nay ? có tác dụng gì trong thể
hiện tâm trạng ?
HS trả lời .
HS nậhn xét .
GV bổ sung chốt lại ý cbính .
Em hãy nhận xét về âm thanh và
vần điệu của bốn câu cuối những
âm thanh vần điệu ấy góp phần thể
hiện được điều gì trong tâm trạng
của ly khách ?
GV cho HS thảo luận .
Cử người trình bày .
Hs nhận xét .
GV bổ sung chốt lại ý chính .
Hoạt động 3: Củng cố .
GV và HS chốt lại ý chính bài học
về nội dung và nghệ thuật .
- Điệp ngữ : ly khách ( từ Hán việt ) + giọng thơ độc thoại
- Điệp từ : số từ một -> quyết tâm ra đi không gì lay chuyển .
- Từ khẳng đònh : chưa về , không bao giờ ,mẹ già đừng mong
-> Cách nói cứng cỏi , kiên quyết , giọng thơ rắn rỏi -> thái độ
sống chết vì nghóa lớn .
-> Người ly khách có một dáng dấp của một tráng só : quyết

tâm , dứt khoát lên đường -> Trong hoàn cảnh đất nước lúc
bấy giờ thái độ kiên quyết dứt khoát gạt tình riêng đi theo chí
lớn đậm màu sắc cao cả có sức hấp dẫn người đọc .
- Điệp từ : ta biết -> khẳng đònh thấu hiểu bạn .
- Điệp từ: buồn - chiều - sáng -> nỗi buồn thương xuyên suốt
thời gian
-> Thực ra dửng dưng chỉ là vẻ bề ngoài đằng sau là cả một
thế giới nội tâm day dứt , dằn vặt , sự dằn lòng đến đau đớn
của ly khách .
- Hòan cảnh gia đình : mẹ già , hai chò muộn màng , em thơ
- Người thân níu kéo : Chò dòng lệ sót + em khăn tay
- Giọng thơ không êm tai , nhiều thanh trắc
-> Cực tả tình cảm níu kéo của người thân tô đậm ý chí quyết
tâm ra đi củ aly khách .
-> Đối lập :mâu thuẫn giằng xé giữa chí lớn và tình riêng
,giằng co giữa bổn phận và chí nhớn gương mặt tinh thần của
ly khách
-> Vẫn không níu kéo được người ra đi không lay chuyển
được chí lớn -> hình tượng một con người ra đi vì chí lớn mà
nặng lòng lưu lyến với gia đình-> tính chất bi hùng.
* Sự lựa chọn đau đớn
- Giọng thơ trầm xuống , ngữ điệu ngắt làm ba : Người đi -Ừ
nhỉ? Người đi thực -> tâm trạng thảng thốt bàng hoàng , ngơ
ngác, bâng khuâng man mác của người đưa tiễn .
- Điệp ngữ : thà coi như , thà lựa chọn suy tính , dứt khóat ,
đau đớn-> hy sinh tình cảm riêng để thực hiện chí lớn -> xót
xa đau đớn -> sự lựa chọn đầy trăn trở
- Có nhiều cách hiểu , cách hiểu thuyết phục là :
+ Giọng thơ dứt khoát :vì chí lớn ly khách không thể không ra
đi có thể không về nên coi mẹ chiếc là bay ; chò là hạt bụi ,

em là hơi rượu say
-> Nhấn mạnh cái chí lớn của ly khách nhưng vẫn không dấu
vẻ đau đớn, dằn lòng dứt áo ra đi .
III. Kết luận
Bài thơ Tống biệt hành là một bài thơ hay , xuất sắc trong
thơ mới .Với âm điệu , hình ảnh , phép điệp ngữ , thể thơ cổ ,
nhà thơ đã tạo được nét mới : bi tráng của thời đại . Cái hay
của bài thơ là đã miêu tả vẻ đẹp hình tượng nhân vật ly khách
hiện thân cái cao cả trong mối quan hệ thế giới nội tâm sâu
kín toàn vẹn và đầy tinh thần nhân đạo .
IV. Dặn dò: Học bài , soạn bài chiều xuân
V. Rút kinh nghiệm :
VI. Câu hỏi kiểm tra :