Quản trị rủi ro lãi suất tại ngân hàng đầu tư và phát triển long an

TR

NG

B GIÁO D C 1VÀ ĨO T O
I H C KINH T THÀNH PH H

CHÍ MINH

NGUY NăTH ăTHUăNGA

QU NăTR ăR IăROăLẩIăSU Tă
T IăNGỂNăHĨNGă

UăT ăVĨăPHỄTă

TRI NăLONGăAN

LU NăV NăTH CăS ăKINHăT

THĨNHăPH ăH ăCHệăMINHă– N Mă2010


TR

NG

B GIÁO D C 2VÀ ĨO T O
I H C KINH T THÀNH PH H

CHÍ MINH

NGUY NăTH ăTHUăNGA

QU NăTR ăR IăROăLẩIăSU T
T IăNGỂNăHĨNGă

UăT ăVĨăPHỄTă

TRI NăLONGăAN
CHUYểNăNGĨNH:ăKINHăT ăTĨIăCHệNHă- NGÂN HÀNG

MẩăS :ă60.31.12

LU NăV NăTH CăS ăKINHăT
NG

IH

NG D N KHOA H C

TS.ăLểăPHANăTH ăDI UăTH O
THĨNHăPH ăH ăCHệăMINHă– N Mă2010


3

L IăCAMă OAN

Tôiăxinăcamăđoanălu năv nălƠăcôngătrìnhănghiênăc uăc aăb năthơnătôi.ăCácăs ăli uătrongă
lu n v n đ

c chính tác gi thu th p t các báo cáo c a Ngân hàng

tri n Long An, Ngân hàng Nhà N

u t và Phát

c và t các ngu n khác. Các s li u và thông tin

trong lu n v n này đ u có ngu n g c rõ ràng, trung th c và đ

c phép công b .

TP. HCM ngày 15 tháng 10 n m 2010
Tác gi lu n v n

Nguy n Th Thu Nga


4

M CăL C
L IăCAMă OAN
M CăL C
DANHăM CăCÁCăCH ăVI TăT T
DANHăM CăCÁCăPH

NGăTRỊNH

DANHăM CăCÁCăB NG

DANHăM CăCÁCăBI Uă
L IăM ă
CH

,ă

ăTH ,ăS ă

U

NGăI:ăQU NăTR ăR IăROăLẩIăSU TăC AăNGỂNăHĨNGăTH

NGăM I

1.1ăLƣiăsu tăvƠăr iăroălƣiăsu t .................................................................................... 1
1.1.1 Lƣiăsu t ............................................................................................................ 1
1.1.1.1Kháiăni măv ălƣiăsu t ..................................................................................... 1
1.1.1.2ăPhơnălo iălƣiăsu t .......................................................................................... 1
1.1.1.3ăCácănhơnăt ă nhăh

ngăđ nălƣiăsu t ............................................................. 2

1.1.1.4ăVaiătròăc aălƣiăsu tătrongăn năkinhăt ........................................................... 3

1.1.2ăR iăroălƣiăsu t .................................................................................................. 4
1.1.2.1ăKháiăni măr iăroăvƠăr iăroălƣiăsu t ................................................................ 4
1.1.2.2 Nguyên nhân d năđ năr iăroălƣiăsu t ............................................................ 4


5

1.2ăQu nătr ăr iăroălƣiăsu tăc aăNHTM ..................................................................... 6
1.2.1ăQu nătr ăr iăroătrong kinh doanh ngân hàng .................................................... 6
1.2.2ăQu nătr ăr iăroălƣiăsu tătrongăkinhădoanhăngơnăhƠng ....................................... 7
1.2.2.1ăQu nătr ătƠiăs năn ........................................................................................ 8
1.2.2.2ăQu nătr ătƠiăs năcó ...................................................................................... 10
1.2.3ă oăl

ngăqu nătr ăr iăroălƣiăsu t .................................................................... 13

1.2.3.1ăMôăhìnhăk ăh năđ năh n. ............................................................................ 13
1.2.3.2ăMôăhìnhăđ nhăgiáăl i. .................................................................................. 15
1.2.3.3ăMôăhìnhăth iăl
1.2.4ăChi năl

ng .................................................................................... 18

căqu nătr ăr iăroălƣiăsu t ................................................................. 21

1.2.5ăCôngăc ăphòngăng aăr iăroălƣiăsu tă .............................................................. 22
1.2.5.1ăH păđ ngălƣiăsu tăk ăh n............................................................................ 23
1.2.5.2ăH păđ ngălƣiăsu tăt

ngălaiă ....................................................................... 23

1.2.5.3ăH păđ ngăhoánăđ iălƣiăsu t ........................................................................ 24
1.2.5.4ăH păđ ngăquy năch nălƣiăsu t .................................................................... 26
1.3 Nguyên t c qu n tr r i ro theo tiêu chu n Base II .......................................... 27
K TăLU NăCH
CH

NGăI ....................................................................................... 28

NGă II:ă TH Că TR NGă QU Nă TR ă R Iă ROă LẩIă SU Tă T Iă NGỂNă

HĨNGă

UăT ăVĨăPHỄTăTRI NăLONGăAN

2.1ăGi iăthi uăs ăl

căv ăNgơnăhƠngă

uăt ăvƠăPhátătri n .................................... 29


6

2.1.1ăNgơnăhƠngă

uăt ăvƠăPhátătri năVi tăNam ................................................... 29

2.1.2ăNgơnăhƠngă

uăt ăvƠăPhátătri năLongăAn ..................................................... 30

2.1.2.1ăKháiăquátăv ăv ătríăđ aălýăvƠăkinhăt ăt nhăLongăAn ..................................... 30
2.1.2.2 Vài nétăv ăcácăNHTMăho tăđ ngăt iăLongăAn ........................................... 32
2.1.2.3ăKhátăquátăv ăNgơnăhƠngă

uăT ăvƠăPhátăTri năLongăAn.......................... 34

2.2ăKháiăquátăv ăđi uăhƠnhăchínhăsáchălƣiăsu tăc aăNHNN ................................... 35
2.3ăTh cătr ng t ăch căho tăđ ngăqu nătr ăr iăroălƣiăsu tăăt iăBIDVăLongăAn....... 38
2.3.1ăTh cătr ngăqu nătr ăr iăroălƣiăsu tăt iăBIDVăLongăAn .................................. 39
2.3.2ăT ăch căho tăđ ngăqu nătr ăr iăroălƣiăsu tăt iăBIDVăLongăAn ...................... 51
2.4ă ánhăgiáăho tăđ ngăqu nătr ăr iăroălƣiăsu tăt iăBIDVăăLongăAnă ..................... 55

2.4.1ăK tăqu ăđ tăđ

c ........................................................................................... 55

2.4.2ăNh ngăh năch .............................................................................................. 56
2.4.3 Nguyên nhân nh ngăh năch ătrongăqu nătr ăr iăroălƣiăsu t ............................ 57
K TăLU NăCH
CH

NGăII ...................................................................................... 60

NGă 3:ă GI Iă PHỄPă HOĨNă THI Nă HO Tă

LẩIăSU TăăNGỂNăHĨNGă
3.1ăChi năl

UăT ăVĨăPHỄTăTRI NăLONGăAN.

căkinhădoanhăc aăBIDVăLongăAnăn mă2015ă .................................. 61

3.1.1ăKháiăquátămôiătr
3.1.2ăChi năl

NGă QU Nă TR ă R Iă ROă

ngăkinhădoanh ................................................................. 61

căkinhădoanhăc aăBIDVăLongăAnăđ năn mă2015 .......................... 62


7

3.2ăGi iăphápăqu nătr ăr iăroălƣiăsu tăt iăBIDVăLongăAn ....................................... 64
3.2.1ăMôăhìnhăt ăch căho tăđ ngăqu nătr ăr iăroălƣiăsu t ........................................ 65
3.2.2ăHoƠnăthi năquyătrìnhăqu nătr ăr iăroălƣiăsu t .................................................. 66
3.2.2.1ăPhơnătíchăr iăroălƣiăsu t............................................................................... 66
3.2.2.2ă ngăd ngămôăhìnhăđoăl

ngăr iăroălƣiăsu t ................................................ 66

3.2.2.3 Công c phòngăng aăr iăroălƣiăsu t ............................................................ 67
3.2.2.4ăKi măsoát,ăgiámăsátăqu nătr ăr iăroălƣiăsu t ................................................ 76
3.3 Các ki năngh ăđ hoàn thi n ho t đ ng qu n tr r i ro lãi su t ....................... 77
3.3.1Ki năngh ăv iăNgơnăhƠngă

uăt ăvƠăPhátătri năLongăAn............................... 77

3.3.2Ki năngh ăv iăNgơnăhƠngă

uăt ăvƠăPhátătri năVi tăNam ............................. 80

3.3.3Ki năngh ăv iăNgơnăhƠngănhƠăn

c ............................................................... 80

3.3.4 Ki năngh ăv iăăChínhăPh .............................................................................. 82
K TăLU NăCH

NGă3 ..................................................................................... 83

K TăLU N ........................................................................................................... 84
TĨIăLI UăTHAMăKH O
PH L C
PH ăL C 01: Ho t đ ng kinh doanh c a các ngân hàng t nh Long An t n m 2008
đ n quý 2/2010
PH ăL C 02: Lãi su t cho vay BIDV Long An t n m 2007- quý 3/2010


8

PH ăL C 03: Lãi su t huy đ ng v n BIDV Long An t n m 2007- quý 3/2010
PH ăL C 04: Lãi su t FTP c a BIDV t n m 2008 - quý 3/2010
PH ăL C 05: Cân đ i tài s n BIDV Long An t n m 2007-2009
PH ăL C 06: Cân đ i ngu n v n- s d ng ngu n v n t n m 2007- quý 3/2010


9

DANHăM CăCỄCăCH ăVI TăT T
ACB

NgơnăhƠngăth

ngăm iăc ăph năÁăChơu

AGRI

NgânăhƠngăNôngăNghi păvƠăPhátăTri năNôngăThôn

BCTC

Báo cáo tài chính

BHXH

B oăhi măxƣăh i

BIDV

NgơnăhƠngă

CL

Chênhăl ch

CTY TNHH

Côngătyătráchănhi măh uăh n

CV

Cho vay

CVTM

Choăvayăti năm t

DNTN

Doanhănghi păt ănhân

DPRR

D ăphòngăr iăro

uăt ăvƠăPhátătri năVi tăNam

VT

năv ătính

GTCG

Gi yăt ăcóăgiá

H QT

H iăđ ngăqu nătr

H V

Huyăđ ngăv n

ICB

NgơnăhƠngăTh

KBNN

Khoăb căNhƠăn

ngăm iăc ăph năCôngăth
c

ng


10

KH

K ăh n

LS

Lƣiăsu t

LSBQ

Lƣiăsu tăbìnhăquơn

LSBQăH V

Lƣiăsu tăbìnhăquơnăhuyăđ ngăv n

MHB

NgơnăhƠngăPhátătri năNhƠă

NH

Ngân hàng

NHNN

NgơnăhƠngăNhƠăn

NHSGTT

NgơnăhƠngăSƠiăGònăTh

NHTM

NgơnăhƠngăth

NHTW

NgơnăhƠngătrungă

NIM

H ăs ăchênhăl chălƣiăthu n

NV

Ngu năv n

PGD

Phòngăgiaoăd ch

RP

Vayăng năh năquaăh păđ ngămuaăl i

RRLS

R iăroălƣiăsu t

RTN

T ăl ăthuănh pădoăđ uăt ăc aăngơnăhƠng

STT

S ăth ăt

T

Tháng

TC

Tài chính

TCTD

T ăch cătínăd ng

ngăB ngăSôngăC uăLong

c
ngăTín

ngăm i
ng


11

TDN

T ngăd ăn

TG

ti năg i

TGNHNN

Ti năg iăNgơnăhƠngăNhƠăN

TH V

T ngăhuyăđ ngăv n

TM

Ti năm t

TSC

TƠiăs năcó

TSC

TƠiăs năc ăđ nh

TSN

TƠiăs năn

TTSC

T ngătƠiăs năcó

TTSN

T ngătƠiăs năn

T

Trungă

c

ng

USD

ngăđôlaăM

VCB

NgơnăhƠngăth

VN

Vi tăNamăđ ng

ngăm iăc ăph năNgo iăTh

ng


12

DANHăM CăCỄCăPH

NG TRÌNH

Ph

ng trình (1.1) : Chi phí tr lãi theo RP .............................................................. 9

Ph

ng trình (1.2) : H ăs ălênhăl chălƣiăthu nă .......................................................... 13

Ph

ng trình (1.3) : K ăh năđ năh năbìnhăquơnăc aădanhăm cătƠiăs n...................... 13

Ph

ng trình (1.4) : M căthayăđ iăv năt ăcó ............................................................. 14

Ph

ng trình (1.5) : Giá tr th c t i th i đi m hi n t i .............................................. 14

Ph

ng trình (1.6) : Khe h nh y c m lãi su t ........................................................ 16

Ph

ng trình (1.7) : M căthayăđ iăl iănhu n ............................................................. 17

Ph

ng trình (1.8) : Th i l

Ph

ng trình (1.9) : M căt ngăgi măgiáătr ăròngă ...................................................... 19

Ph

ng trình (1.10) : M căt ngăgi măgiáătr ăròngă ...................................................... 19

Ph

ng trình (1.11) : Th i l

Ph

ng trình (3.1): T l h n m c khe h nh y c m lãi su t ...................................... 67

Ph

ngătrìnhă(3.2):T ăl ăt iăđaăh n m căkheăh ănh yăc mălƣiăsu t ............................. 67

Ph

ng trình (3.3): Giá tr h p đ ng hoán đ i lãi su t ................................................ 72

Ph

ng trình (3.4) : Trái phi u theo lãi su t c đ nh và th n i ................................ 72

ng c aăcôngăc ătƠiăchính ............................................. 18

ng c a toàn b tài s n có và tài s n n ....................... 22


13

DANHăM CăCỄCăB NG
B ngă1.1: Xác đ nh th i l

ng c a 1 kho n vay k h n 5 n m .................................... 19

B ng 2.1: T c đ ăt ng tr

ngăGDPăc aăt nhăLongăAnăt ăn m 2007 đ n 2009 ........... 31

B ngă2.2: Chênh l ch cho vay và H V c aăcácăngơnăhƠngăt nhăLongăAn t n m 2008
đ n Quý 2/2010

..................................................................................................... 33

B ng 2.3: LSBQ huy đ ng v n BIDV Long An n m 2007- quý 3/2010 .................... 38
B ngă2.4: LSBQ cho vay BIDV Long An t ăn m 2007- quý 3/2010 ......................... 39
B ngă2.5: T căđ ăt ng tr

ngăd n ăvƠăH V BIDV Long An n m 2007- quý 3/2010

..................................................................................................... 40
B ngă2.6: L iănhu năho tăđ ngăkinhădoanh BIDV Long An 2007- quý 3/2010 ........41
B ngă2.7: Chênhăl chăcácăk ăh năd n và H V BIDV Long An n m 2007 ............ 41
B ngă2.8: LSBQ c a H V và cho vay BIDV Long An n m 2007 ............................. 43

B ngă2.9: Chênhăl chăcácăk ăh n D N và H V BIDV Long An n m 2008 ........... 44
B ngă2.10: LSBQ c a H V và cho vay BIDV Long An n m 2008 ........................... 45
B ngă2.11: Chênhăl chăcácăk ăh năn m 2009 c a BIDV Long An ............................. 47
B ngă2.12: LSBQ c a H V và cho vay BIDV Long An n m 2009 .......................... 47
B ngă2.13: Chênhăl chăcácăk ăh năD n và H V c a BIDV Long An quý3/2010 . 49
B ngă2.14:ăLSBQăc a H V và cho vay BIDV Long An quý 3/2010 .........................49
B ngă2.15: Phơnălo iăn ăBIDV Long An t ăn m 2007 đ năquý 3/2010 ...................... 51
B ngă2.16:LSBQ H V- FTP mua v n- CV- FTPăbánăv năBIDVăLongăAnăn m 2008........ 52


14

B ngă2.17: LSBQ H V- FTPămuaăv n- CV- FTPăbánăv năBIDVăLongăAnăn m 2009 ...... 52
B ngă2.18:LSBQ H V- FTPămuaăv n- CV- FTPăbánăv năBIDV Long An quý3/2010 ..... 53
B ngă3.1: Cácădòngăti năc aăNHTMăAătrongăh păđ ngăhoánăđ iălƣiăsu t ...................70
B ngă3.2:ăLƣiăsu tătráiăphi uăcouponăvƠălƣiăsu tătráiăphi uăchi tăkh u ........................ 73
B ngă3.3: M iăt

ngăquanăgi aăm călƣiăsu tătráiăphi uăcoupon,ăm călƣiăsu tătráiăphi uă

chi tăkh uăvƠăm călƣiăsu tăd ăbáo ................................................................................ 76


15

DANHăM CăCỄCăBI Uă

,ă

ăTH ,ăS

Bi uăđ ă2.1:ăChênhăl chăgi aăchoăvayăvƠăH V c a các Ngân hàng t i Long An t ăn m
2008 đ năquý2/2010 34.................................................................................................33
Bi u đ 2.2 : LS c b n, LS tái c p v n, LS tái chi t kh u c a NHNN t n m 2007quý 3/2010

.....................................................................................................35

Bi uăđ ă2.3: Lƣiăsu tăbình quân H V BIDV Long An n mă2007-quý 3/2010 ........... 39
Bi uăđ ă2.4: LSBQ cho vay BIDV Long An n mă2007-quý 3/2010 .......................... 40
Bi uăđ ă2.5: T căđ ăt ng tr
3/2010

ngăd n ăvƠăH V BIDV Long An n m 2007- quý

..................................................................................................... 40

Bi uăđ ă2.6:ăL iănhu năho t đ ng kinh doanh BIDV Long An n m 2007- quý 3/2010
..................................................................................................... 42
Bi uăđ ă2.7: K ăh năg aăd n ăvƠăH V BIDV Long An n m 2007...........................43
Bi uăđ 2.8: LSBQ c a H V và cho vay BIDV Long An n m 2007 .........................44
Bi uăđ ă2.9: K ăh năg aăd n ăvƠăH V BIDV Long An n m 2008...........................45
Bi uăđ ă2.10: LSBQ c a H V và cho vay BIDV Long An n m 2008 .......................45
Bi uăđ ă2.11: K ăh n g aăd n ăvƠăhuyăđ ngăv năBIDV Long An n m 2009 ........47
Bi uăđ ă2.12: LSBQ c a H V và cho vay BIDV Long An n m 2009 .......................48
Bi uăđ ă2.13: K ăh năg aăd n ăvƠăH V BIDV Long An quý 3/2010 ...................... 49
Bi uăđ ă2.14: LSBQ c a H V và cho vay BIDV Long An quý 3/2010 ..................... 50
Bi uăđ ă2.15:ăT ătr ngăphơnălo iăn ăBIDVăLongăAn n m 2007 đ n quý 3/2010 .......51
Bi uăđ ă2.16: LSBQ H V- FTPămuaăv n- CV- FTPăbánăv n BIDVăLongăAnăn mă2008 .... 52

16

Bi uăđ ă2.17: LSBQ H V- FTPămuaăv n-CV-FTPăbánăv năBIDV Long An n m 2009 .... 53
Bi uăđ ă2.18: LSBQ H V- FTP mua v n- CV-FTPăbánăv n BIDV Long An quý3/2010 .... 53
ăth ă3.1: Tuy nălƣiăsu tăcouponăvƠătuy nălƣiăsu tăchi tăkh u ................................... 74
S đ ă2.1: S đ ăt ăch căc aăBIDV Long An ............................................................. 35
S đ 2.2 Quy trình FTP c a BIDV VI t Nam ............................................................ 54


17

PH NăM ă

U

1. LỦădoăch năđ ătƠi
Trongăkinhăt ăth ătr

ng,ăh ăth ngăngơnăhƠngăđ

căvíănh h ăth năkinhăc aăc ăn năkinhă

t Vi tăNamătrênăđƠăh iănh păkinhăt ăqu căt ,ănhi uăth ătháchăm iăđƣăxu tăhi năbu că
các c quanăqu nălýăngơnăhƠngăph iăquanătơmăđ năvi cănơngăcaoăch tăl
Ngân hàng.

ngăqu nătr ă

hình thànhăm tăh ăth ngăngơnăhƠngăcóăs căc nhătranhăcao,ăn ng đ ng,ă

hi uăqu ăvƠăho tăđ ngăanătoƠn,ăkíchăthíchăt ng tr
nhiên,ătrongăkinhăt ăth ătr

ngăkinhăt ăm tăcáchăb năv ng.ăTuyă

ng,ăthìăr iăroătrongăkinhădoanhălƠăkhôngăth ătránhăkh i,ămƠă

đ căbi tălƠăr iăroătrongăho tăđ ngăkinhădoanhăngơnăhƠngăcóăph nă ngădơyăchuy n,ălơyă
lanăvƠăngƠyăcƠngăcóăbi uăhi năph căt p.ă
Trongăth iăgianăg năđơyăh ăth ngăngơnăhƠngăVi tăNamăđƣăv păph iănh ngăr iăro,ăđ că
bi tălƠăr iăăroălƣiăsu t.ăDoălƣiăsu tăbi năđ ngăth tăth

ngăvƠăkhóăd ăđoán,ănênăqu nălýă

r iăroălƣiăsu tătr ăthƠnhăv năđ ătr ngăđi măđ iăv iăcácănhƠăqu nălýăngơnăhƠng.ăV iăth că
tr ngăđó, là nhân viên Ngân hàng
ki năth căđ

cătrangăb ăt iăTr

uăT vƠăphátăTri năchiănhánhăLongăAnăv iănh ngă

ngă

iăh căKinhăT ăTp.ăHCMăcùngăv iănh ngăđúcăk tă

trongăth căti năcôngătácătôiăm nhăd năch năđ ătƠi:ăắăQu n tr r i ro lụi su t t i Ngợn
hàng

u t và Phát tri n chi nhánh Long An” đ ănghiênăc uălƠmălu năv n Th chăs

kinhăt .
2.ăM căđíchănghiênăc u
Tìm hi u th c tr ng, gi a lãi su t t vi c cho vay v n và chi phí phát sinh t vi c huy
đ ng v n và s chênh l ch th i l

ng gi a tài s n có và tài s n n c a Ngân hàng

u

t và Phát tri n chi nhánh Long An, qua đó kh ng đ nh r i ro lãi su t luôn tìm n trong
kinh doanh ngân hàng và đo l

ng m c đ

nh h

ng c a lãi su t đ n hi u qu ho t

đ ng kinh doanh c a ngân hàng. T đó tác gi m nh d n đ a ra các gi i pháp đ h n
ch r i ro lãi su t nh m t o đi u ki n thu n l i cho Ngân hàng

u t và Phát tri n chi

nhánh Long An h n ch t i m c t iăđa nh ng thi t h i t

ng x u c a bi năđ ng

lãi su tăđ n thu nh p c a ngân hàng.

nh h


18

3.

iăt
iă t

ngăvƠăph măviănghiênăc u:
ngă nghiênă c u lƠă cácă v nă đ ă liênă quană đ nă qu nă tr ă r iă roă lƣiă su tă c aă ngơnă

hàng.
Ph măviănghiênăc u:ăth cătr ngăqu nătr ăr iăroălƣiăsu tăc aăNgơnăhƠngă

uăt và Phát

tri năchiănhánhăLongăAnăt ăn m 2007 đ năquýă3/2010ănh măđ aăraăcácăgi iăphápăqu nă
tr ăr iăroăthíchăh p.
4. Ph
Ph

ngăphápănghiênăc u:

ngă phápă nghiênă c uă đ

li u,ăph

că s d ngă trongă lu nă v n là ph

ng pháp phân tích đánh giá nh ng nhân t

su t, ngoài ra v nă d ngă cácă ph

nh h

ngă phápă t ngă h pă s ă

ng đ n qu n tr r i ro lãi

ng pháp phân tích các mô hình đo l

ngă r iă roă lãi

su t, cácănghi păv ăphòngăng aăr iăroălãi su t t đó đ a ra các gi i pháp phù h p đ
qu n tr r i ro lãi su t t i BIDV Long An.
5.ăụăNgh aăkhoaăh căvƠăth căti n:
Ph năánhăm iăliênăh ăt tăy uăkhôngăth ăthi uăcôngătácăqu nătr ăr iăroălƣiăsu tătrongăho tă
đ ngăkinhădoanhăc aăngơnăhƠng.ăD aătrênăth căt ăqu nătr ăr iăroălƣiăsu tăc aăNgơnăhƠngă
uăt và Phát tri n chiănhánhăLongăAn,ăvƠoăth iăđi măđ uăn mă2008ăv iătìnhăhìnhă
kinhăt ăv ămôăcóănhi uădi năbi năb tăl i,ădoăl măphátăgiaăt ngăcùngăv iăchínhăsáchăth tă
ch tă ti nă t ă c aă NHNNă đ yă cácă NHTMă vƠoă cu că ch yă đuaă lƣiă su tă lƠmă choă lƣiă su tă
t ngăliênăt c.ăG năđơyănh tăvào đ uăn mă2010ăcu căch yăđuaălƣiăsu tăl iăti păt cădi nă
ra.

i uănƠyăđƣăb căl ă y uăkémătrongăcôngătácă đ ăphòngăr iăro,ăđ căbi tălƠăr iăroălƣiă

su t.ăLu năv n đ aăraănh ngăgi iăphápăphòngăng aăr iăroălƣiăsu tănh măgópăph nănơngă
cao n ngă l că qu nă tr ă r iă ro lãi su t c aă Ngơnă hƠngă

Long An.

uă t và Phát tri n chi nhánh


19

CH

NG I: QU N TR R I RO LÃI SU T C A NHTM

1.1 LÃI SU T VÀ R I RO LÃI SU T
1.1.1 Lãi su t
1.1.1.1 Khái ni m v lụi su t
Lãi su t là giá c mà ng

i đi vay ph i tr cho vi c s d ng v n c a ng

Nói khác đi, lãi su t là s ti n ph i tr đ thuê m

i cho vay.

n v n trong m t kho ng th i gian

nh t đ nh. N u g i s ti n vay là ti n g c thì m t t l ph n tr m tính trên s ti n g c
mà ng

i đi vay ph i tr đ

m t th tr

c g i là lãi su t. Khi vay m

nv nđ

ng t do thì lãi su t ph n ánh nh ng thay đ i c a th tr

c th c hi n trong
ng.

1.1.1.2 Phân lo i lụi su t
Trong ho tă đ ngă ngơnă hƠngă các nhà qu n tr th

ng quan tâm đ n các lo iă lƣiă su t.

Th nh t, lãi su t danh ngh a và lãi su t th c. Trong đó lãi su t danh ngh a là lo i lãi
su t ph i thanh toán, còn lãi su t th c là lo i lãi su t đo l
nh n đ

c. Lãi su t th c đ

ng s c mua c a ti n lãi

c tính toán b ng vi c đi u ch nh lãi su t danh ngh a có

tính đ n l m phát. Lãi su t th c đ

c tính ir = in ậ p. Trong đó; ir là lãi su t th c, in là

lãi su t danh ngh a, p là t ăl ăl m phát.

Th hai, lãi su t huy đ ng v n vƠălƣiăsu tăchoăvay.ăTrongăđóălƣiăsu tăhuyăđ ngăv nălà
lãi su t ngân hàng tr cho khách hàng khi huy đ ng ti n g i. Lãi su t huy đ ng v n
(Rd )có th đ

c xác đ nh Rd = Rf + Rtd. Trong đó, Rf là lãi su t phi r i ro xác đ nh

thông qua đ u th u tín phi u kho b c, Rtd là t l bù đ p r i ro tín d ng do ngân hàng
cl

ng. Còn đ iăv iălƣiăsu tăchoăvayătrongătr

ngân hàng th

ngăh păd a vào lãi su t c b n các

ng m i áp d ng sau khi đƣ đi u ch nh r i ro, đ

c xác đ nh b i công

th c R = Rcb + Rth + Rct.. Trong đó R là lãi su t cho vay, Rcb là lƣiăsu tăc b n,ăRth là t
l đi u ch nh r i ro th i h n, Rct là t l đi u ch nh c nh tranh. NgoƠiăraălƣiăsu tăcho
vayăcònăd aăvƠoălãi su t LIBOR ho c SIBOR, đ i v i các kho n tín d ng b ng USD.
LIBOR (London Interbank Offer Rate) là lãi su t cho vay trên th tr

ng liên ngân

hàng London do Hi p h i các ngân hàng hàng đ u c a Anh xác đ nh hàng ngày vào
lúc 11:30, xác đ nh lãi su t cho vay d a vào LIBOR b i công th c R= LIBOR + Rtd +
Rth.

20

Th ba, lƣiăsu tăc b n,ălƣiăsu tătáiăchi tăkh uăvƠălƣiăsu tătáiăc păv n.ăTrongăđó; lƣiăsu tă
c ăb nălƠălƣi su tădoăngơnăhƠngăNhƠăn

căcôngăb ălƠmăc ăs ăchoăcác t ch cătín d ngă

nă đ nhă lƣiă su tă kinhă doanh.ă Lƣiă su tă c ă b nă hìnhă thƠnhă d aă trênă c ă s ă cungă c uă tínă
d ngătrênăth ătr

ngăti năt ăliênăngơnăhƠng,ăđ

căxácăđ nhăRcb = Rd + RTN. Trongăđóă

Rcb lƣiăsu tăc ăb n,ăRTN t ăl ăthuănh pădoăđ uăt ăc aăngơnăhƠng. Cònălƣiăsu tătáiăchi tă
kh u lƠă lƣiă su tă ápă d ng khi NHTWă choă vayă táiă c pă v nă cácă NHTMă d
chi tăkh uăl iăth

iăhìnhă th că

ngăphi uăho căcácăgi yăt ăcóăgiáăng năh năch a đ năh năthanhătoánă

c aă cácă ngơnă hƠng.ă Lƣiă su tă táiă c pă v nă c ngă g nă gi ngă nh lƣiă su tă táiă chi tă kh uă
nh ng đ iăt

ngălƠăcácăkho năchoăvayăc aăcácăNHTM,ăvƠăsauăđóăcácăNHTMăbánăl iă

cácăkho nănƠyăchoăNHTWăđ ăđ iăl yăl

ngăti năm t.

NgoƠiăraăcácănhƠăqu nătr ăcònăquanătơmăđ năcáchătínhălƣiăsu tăg mălƣiăsu tăđ n,ălƣiăsu tă
képă vƠă lƣiă tr ă góp.ă Trongă đó;ă lãi su t đ n là lãi su t c a m t h p đ ng tài chính mà
vi c thanh toán ti n g c và ti n lãi ch đ

c ti n hành m t l n t i th i đi m h p đ ng

đ n h n, không có y u t lãi sinh ra lãi. Lãi su t đ n đ

c s d ng ch y u đ i v i các

h p đ ng có k h n ng n và ch có m t k thanh toán. Còn lãi su t kép là nh ng h p
đ ng tài chính có nhi u k tính lãi, lãi phát sinh c a k tr
g c đ tính lãi cho k ti p theo, ph

cđ

c g p chung vào v i

ng pháp tính lãi nh v y g i là lãi su t kép, còn

g i là lãi sinh ra lãi. VƠăcu iăcùngălãi tr góp là vi c quy đ nh thanh toán nh ng kho n
ti n g c và lãi b ng nhau trong nh ng k thanh toán nh nhau.
1.1.1.3 Các nhợn t

nh h

ng đ n lụi su t

Lãi su t là giá c , mà đƣ là giá c thì ph i ch u tác đ ng c a quy lu t giá c , quy lu t
cung c u trong n n kinh t là m t hi n t
Xét
nhăh

ng t t y u.

c p đ vi mô, k h n càng dài lãi su t càng cao, ngoài ra tính thanh kho n c ngă
ngăđ nălƣiăsu t,ănh ngătƠiăs năcó kh n ng chuy n đ i thành ti n m t càng th p

thì lãi su t càng cao vì r i ro thanh kho n c a tài s n này càng cao. Trong r i ro có
nhi u r i ro, r i ro không thu đ

c v n đ u t , v n đ u t m t giá, l i t c b âm do

l m phát, lãi su t ph i đ n bù m c đ r i ro này, cho nên r i ro càng l n, lãi su t càng
cao.
Xét

c p đ v mô; th ănh t,ăquan h cung- c u, n u cung t ng lãi su t gi m nhu c u

vay nhi u h n, n u cung gi m lãi su t t ng nhu c u vay gi m b t. Th ăhai,ăl m phát


21

c ng nh h
ng

ng tr c ti p đ n lãi su t, vì m t s gia t ng l m phát k v ng s làm cho

i cho vay ít s n lòng đ cung c p v n do s m t giá c a đ ng ti n, và lãi su t gia

t ng đ bù đ p t n th t c a ng

i cho vay. Do đó, m t khi l m phát t ng cao lãi su t

danh ngh a c ng t ng theo. Ngoài ra các chính sách kinh t c a nhà n
h

c c ngă nhă

ngătr căti păđ nălƣiăsu tănh chính sách ti n t , chính sách thu nh p n u đi u ch nh

theo h

ng m r ng, có ngh a là b m ti n vào l u thông nhi u h n, làm cho lãi su t

gi m và ng

c l i.

1.1.1.4 Vai trò c a lụi su t trong n n kinh t
Lãi su t là m t ph m trù kinh t , ph n ánh m i quan h gi a ng

i cho vay và ng

i

đi vay, ph n ánh m i quan h gi a cung và c u ti n t , th c tr ng kinh t c a m t

n

c. Thông qua s bi n đ ng c a lãi su t, ng

i ta có th d đoán n n kinh t đang

phát tri n hay đang suy thoái.
Ngoài ra, lãi su t còn là đòn b y kích thích t ng tr

ng kinh t , góp ph n th c hi n

m c tiêu c a chính sách ti n t qu c gia. M t khi ngân hàng t p trung thay đ i chính
sách ti n t s d n đ n lãi su t thay đ i làm thay đ i t ng c u xã h i v đ u t và phát
tri n kinh t . M t khi t ng c u này thay đ i s tác đ ng làm t ng cung c a n n kinh t
(nh lao đ ng, tài nguyên, t li u tiêu dùng, t li u s n xu t..) thay đ i, t o nên các
hi n t

ng kinh t c ng thay đ i nh thay đ i s n l

ng qu c gia, t l th t nghi p,

thu nh p qu c dân.
Cu iă cùngă lãi su t còn là công c , ki m ch l m phát r t h u hi u thông qua chính
sách ti n t c a NHTW. N n kinh t có l m phát cao, NHTW l p t c s d ng chính
sách ti n t th t ch t, t c t ng lãi su t đ rút ti n t l u thông v d tr đ đi u hoà
l

ng ti n trong l u thông cân x ng v i kh i l

ng hàng hoá nh m ki m ch và ki m

soát l m phát.
1.1.2R i ro lãi su t
1.1.2.1 Khái ni m v r i ro và r i ro lụi su t
Trongămôiătr

ngăs ngăc aăm iăng

iăđ yăr yănh ngăr iăro.ăR iăroăcóăth ăxu tăhi nă

m iăngƠnh,ăm i l nhăv c và m tăcáchăb tăng ă ăm iălúc,ăm iăn i.ăTùyătheoăcáchăti păc năcóă
nh ngăcáchăđ nhăngh aăkhácănhauăv ăr iăro.


22
Th nh t, theo quan đi m truy n th ng r i ro là nh ng thi t h iỘ m t mát¸ nguy hi m

ho c các y u t liên quan đ n nguy hi m, khó kh n, ho c đi u không ch c ch n có th
x y ra cho con ng

i.

Th hai, theo quan đi m trung hòa: R i ro là s b t tr c có th đo l

ng đ

c, r i ro

v a mang tính tích c c v a mang tính tiêu c c, r i ro có th mang đ n cho con ng

i

nh ng t n th t, m t mát, nguy hi m, nh ng c ng có th mang đ n nh ng c h i, th i
c .
Th ba, r iă roă trong kinh doanh ngân hàng do là lo i hình kinh doanh đ c bi t, nên
nh ng r i ro trong kinh doanh ngân hàng đ u mang tính đ c thù. Nh ng r i ro mà m t
ngân hàng hi n đ i ph i đ i m t, nh r i ro lãi su t, r i ro ngo i h i, r i ro tín d ng,
r i ro thanh kho n, r i ro công ngh và ho t đ ng, r i ro qu c gia và r i ro khác.
Tóm l i r i ro là nh ng bi n c không mong đ i mà khi x y ra s d n đ n s t n th t
v tài s n, gi m su t l i nhu n th c t so v i d ki n ho c ph i b ra thêm m t kho n
chi phí đ có th hoàn t t đ

c m t nghi p v tài chính nh t đ nh.

R i ro lãi su t là lo i r i ro xu t hi n khi có s thay đ i c a lãi su t th tr

ng ho c

c a nh ng y u t có liên quan đ n lãi su t d n đ n nguy c bi năđ ngăthuănh păvƠăgiáă
tr ăròngăc aăngơnăhƠng.
1.1.2.2 Nguyên nhân d n đ n r i ro lãi su t
Th nh t, khi xu t hi n s không cân x ng v k h n gi a tài s n có và tài s n n .
Tr

ngăh p m t,ăn uăk h n c a tài s n có l n h n k h n c a tài s n n : Ngân hàng

huy đ ng v n ng n h n đ cho vay, đ u t dài h n. R i ro s x y ra n u lãi su t huy
đ ng trong nh ng n m ti p theo t ng lên trong khi lãi su t cho vay và đ u t dài h n
không đ i. Tr

ngăh p hai, n uăk h n c a tài s n có nh h n k h n c a tài s n n :

Ngân hàng huy đ ng v n có k h n dài đ cho vay, đ u t v i k h n ng n. R i ro s
x y ra n u lãi su t huy đ ng trong nh ng n m ti p theo không đ i trong khi lãi su t
cho vay và đ u t gi m xu ng.
Th hai, do các ngân hàng áp d ng các lo i lãi su t khác nhau trong quá trình huy
đ ng v n và cho vay. Tr

ngăh p m t,ăn u ngân hàng huy đ ng v n v i lãi su t c

đ nh đ cho vay, đ u t v i lãi su t bi n đ i. Khi lãi su t gi m, r i ro lãi su t s xu t


23

hi n vì chi phí lãi không đ i trong khi thu nh p lãi gi m. Do đó l i nhu n ngân hàng
gi m. Tr

ngăh p hai,ăn u ngân hàng huy đ ng v n v i lãi su t bi n đ i đ cho vay,

đ u t v i lãi su t c đ nh. Khi lãi su t t ng, r i ro lãi su t s xu t hi n vì chi phí lãi
t ng theo lãi su t th tr

ng, trong khi thu nh p lãi không đ i. Do đó l i nhu n ngân

hàng cùng s gi m.
Th ba, do có s không phù h p v kh i l

ng gi a ngu n v n huy đ ng v i vi c s

d ng ngu n v n đó đ cho vay. Ch ng h n ngân hàng huy đ ng v n 100t ăđ ng, lãi
su t 1%/tháng, th i h n 6 tháng, chi phí lãi là 6 t ăđ ng (100 t ăđ ngăx1%x6). Cho vay
60 t ă đ ng, lãi su t 1.2%/tháng, thu nh p lãi là 4.32t ă đ ng (60 t ă đ ngx1.2%x6).
Ngân hàng không s d ng h t ngu n v n huy đ ng đ cho vay. Vì th l i nhu n gi m
1.68 t ăđ ng.
Th t , do không có s phù h p v th i h n gi a ngu n v n huy đ ng v i vi c s d ng
ngu n v n đó đ cho vay. Ch ng h n, ngân hàng huy đ ng 100 t ăđ ng, th i h n 6
tháng, lãi su t 1%/ tháng chi phí lãi 6 t ăđ ng. Cho vay 100 t ăđ ng th i h n 3 tháng,
lãi su t 1.2%/tháng, thu nh p lãi 3.6 t ăđ ng. Do huy đ ng v n v i th i h n dài nh ng
cho vay v i th i h n ng n h n. Do đó l i nhu n gi m 3.4 t ăđ ng.
Th n m, do t l l m phát d ki n không phù h p v i t l l m phát th c t , nên v n
c a ngân hàng không đ

c b o toàn sau khi cho vay. Ch ng h n, khi d ki n lãi su t

cho vay 8% (Trong đó: 3% (lãi su t th c) và 5% ( d ki n t l l m phát)). Nh ng n u
sau khi cho vay t l l m phát th c t là 8 % thì lãi su t th c ngân hàng đ

ch

ng s

là 0%.
T nh ng nguyên nhân d n đ n r i ro lãi su t nêu trên, có th th y nh ng nh h

ng

c a r i ro lãi su t đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng nh ; làm t ng chi phí
ngu n v n c a ngân hàng, làm gi m thu nh p t tài s n c a ngân hàng, làm gi m giá
tr th tr

ng c a tài s n có và v n ch s h u c a ngân hàng.

1.2 QU N TR R I RO LÃI SU T C A NGÂN HÀNG TH

NG M I

1.2.1 Qu n tr r i ro trong kinh doanh ngân hàng
Cho đ nănayăcóăr tănhi uăkháiăni măkhácănhauăv ăqu nătr ăr iăro. Tuy nhiên theo quan
đi măc aătr

ngăpháiăm iăđ

cănhi uănhƠăqu nătr ăngơnăhƠngătánăđ ng.ăQu năătr r i ro


24

là quá trình ti p c n r i ro m t cách khoa h c, toàn di n, liên t c và có h th ng nh m
nh n d ng, ki m soát, phòng ng a và gi m thi u nh ng t n th t, m t mát, nh ng nh
h

ng b t l i c a r i ro, đ ng th i tìm cách bi n r i ro thành nh ng c h i thành công.

Qu n tr r i ro bao g m các b

c: Nh n d ng r i ro, phơnătíchăr iăro,ăđo l

ngăr iăro,ă

ki m soát, phòng ng a r i ro và tài tr r i ro khi nó xu t hi n, tìm cách bi n r i ro
thành nh ng c h i thành công.
Th nh t, nh n d ng r i ro.

ăqu nătr ăr i ro tr

căh tăph iănh năd ngăđ

căr iăro.ă

Nh nă d ngă r iă roă lƠă quáă trìnhă xácă đ nhă liênă t că vƠă cóă h ă th ngă cácă ho tă đ ng kinh
doanhă c aă ngơnă hƠng.ă Nh nă d ngă r iă roă baoă g mă cácă côngă vi că theo dõi, xem xét,
nghiên c u toàn b m i ho t đ ng c a ngân hàng nh m th ng kê đ
khôngăch ănh ngălo iăr iăroăđã và đangăx yăra,ămƠăcònăd ăbáoăđ

c t t c các r i ro,
cănh ngăd ngăr iăroă

m iăcóăth ăxu tăhi năđ iăv iăngơnăhƠng,ătrênăc s ăđó đ ăxu tăcácăgi iăphápăki măsoátă
vƠătƠiătr ăr iăroăthíchăh p.ă

ănh năd ngăr i ro, nhà qu nătr ăngơnăhƠngăph iăl păđ

că

b ngăli tăkêăt tăc ăcácăd ngăr iăroăđã, đangăvƠăs ăcóăth ăxu tăhi nă đ iăv iăngơnăhƠngă
b ngăcác ph

ng pháp nh ; l p b ng câu h i nghiên c u v r i ro và ti n hành đi u
ng pháp l u đ ,ăthanh tra hi n t

tra, phân tích báo cáo tài chính, ph

các h p đ ng, lƠmăvi căv iăcácăc quan Nhà n
Th hai, phân tích r i ro là ph iăxácăđ nhăđ

ng, phân tích

c,ăcácăban,ăngƠnhăcóăliênăquan.
cănh ngănguyênănhơnăgơyăraăr iăro.ă ây

lƠăm tăcôngăvi căph căt p,ăb iăm iăr iăroăkhôngăch ădoăm tănguyênănhơnăduyănh tăgơyă
ra mà th

ngădoănhi uănguyênănhơnăgơyăra.ăPhơnătíchăr iăroălƠătìmăraăbi năphápăh u

hi uă đ ă phòngă ng aă r iă ro.ă Trênă c s ă tìmă raă cácă nguyênă nhơn,ă tácă đ ngă đ nă cácă
nguyên nhân thay đ iăchúng.ăT ăđóăs ăphòngăng aăr iăroăm tăcáchăh uăhi u h n.
Th ba, đo l

ng r i ro.

đo l

giá. Trên c s ăk tăqu ăthuăth păđ

ngăr iăro,ăc năthu th p s li u và phân tích, đánh
c,ăl pămaătr năđo l

ngăr iăro.ă

quanătr ngăc aăr iăroăđ iăv iăngơnăhƠngăcácănhƠăqu nătr ăth

ăđánhăgiáăm căđ ă

ngăs ăd ngăhaiătiêu chí:

T n su t xu t hi n r i ro và m c đ nghiêm tr ng c a r i ro, trong đó m c đ t n th t
nghiêm tr ng đóng vai trò quy t đ nh.
Th t , ki m soát- phòng ng a r i ro công vi c tr ng tâm c a qu n tr lƠăki măsoátăr i
ro.ăKi măsoátăr iăroălƠăvi căs ăd ng các bi n pháp, k thu t, công c , chi n l
ch

c, các

ng trình ho t đ ng đ ng n ng a, né tránh ho c gi m thi u nh ngăt n th t,ănh ngă


25

nhăh

ngăkhôngămongăđ iăcóăth ăx yăraăv iăngơnăhƠng. Cácăbi năphápăki măsoátăr iă

ro nh :ăcácăbi năphápănéătránhăr iăro,ăng năng aăt năth t,ăgi măthi uăt năth t,ăchuy nă
giaoăr iăro,ăđaăd ngăr i ro.
Th n m, tài tr r i ro khi r i ro đƣ x y ra, tr

c h t c n theo dõi, xác đ nh chính xác

nh ng t n th t v tài s n, v ngu n nhân l c, v giá tr pháp lý. Sau đó c n có nh ng
bi n pháp tài tr r iăroăcho thích h p. Cácă bi năphápănƠyă đ

căchiaălƠmă2ănhóm:ăt ă

kh căph căr iăroăvƠăchuy năgiaoăr iăro.
Tuy nhiên đ qu n tr r i ro t t còn tu thu c vào quy mô t ch c, l n hay nh , ti m
l c c a t ch c m nh hay y u, môi tr

ng c a t ch c ho t đ ng đ n gi n hay ph c

t p, có nhi u r i ro hay ít, nh n th c c a lãnh đ o t ch c có coi tr ng công tác qu n
tr r i ro hay không.
1.2.2 Qu n tr r i ro lãi su t trong kinh doanh ngân hàng
Trong n n kinh t th tr

ng r i ro trong kinh doanh là không th tránh kh i, đ c bi t

là r i ro trong kinh doanh ngân hàng ti m n nhi u r i ro và r i ro lãi su t là m t trong
nh ng r i ro c b n nh t, có ph n ng dây chuy n lây lan và ngày càng có bi u hi n
ph c t p gây t n th t v tài s n cho ngân hàng nh m t v n khi cho vay, gia t ng chi
phí ho t đ ng, gi m su t l i nhu n, gi m su t giá tr tài s n, d n đ n thua l , phá s n,
s

nh h

ng đ n khách hàng, làm gi m ni m tin c a công chúng vào h th ng ngân

hàng. T đó có th làm n n kinh t suy thoái, giá c t ng, s c mua gi m, th t nghi p,
s kéo theo s s p đ c a h th ng ngân hàng trong n

ro tín d ng c ng nh h

c, trong khu v c. Ngoài ra r i

ng đ n n n kinh t trong đi u ki n toàn c u hoá kinh t th

gi i hi n nay. Chính vì th qu n tr là r t c n thi t.
Ngoài ra, m t ngân hàng đ

c qu n lý t t, m i quy t đ nh c n ph iăđ

nhau đ m b o s đ ng b , th ng nh t trong ho t đ ng.

c ph i h p v i

qu n tr r i ro lãi su t t t

trong ho t đ ng kinh doanh ngân hàng c n ph i qu n tr t t tài s n n và tài s n có
1.2.2.1 Qu n tr tài s n n
Qu nătr ătƠiăs năn ălà qu n tr ngu n v n ph i tr c a ngân hàng nh m đ m b o cho
ngân hàng luôn có đ ngu n v n đ duy trì và phát tri n m t cách hi u qu ho t đ ng