TIỂU LUẬN HUY ĐỘNG VỐN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

TIỂU LUẬN
HUY ĐỘNG VỐN TRÊN THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

1


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

MỤC LỤC
Chương I: Cơ sở lý luận về huy động vốn trên thị trường chứng khoán .......... 4
1. Các công cụ huy động vốn trên thị trường chứng khoán ............................. 4
1.1. Cổ phiếu ....................................................................................................... 4
1.2. Trái phiếu..................................................................................................... 5
1.3. Chứng chỉ quỹ ............................................................................................. 6
2. Điều kiện huy động vốn trên thị trường chứng khoán.................................. 7
2.1. Điều kiện pháp lý ......................................................................................... 7
2.2. Điều kiện kinh tế ......................................................................................... 8
4.1.1. Tình hình kinh tế vĩ mô toàn cầu............................................................ 8
4.1.2. Tình hình kinh tế vĩ mô trong nước ........................................................ 9
2.3. Điều kiện kỹ thuật ..................................................................................... 12
2.4. Điều kiện văn hoá, chính trị - xã hội ....................................................... 13
Chương II: Thực trạng huy động vốn trên thị trường chứng khoán Việt
Nam giai đoạn 2012-2014 ..................................................................................... 15
1. Điều kiện huy động vốn trên thị trường chứng khoán Việt Nam .............. 15
1.1. Điều kiện pháp lý ....................................................................................... 15
1.2. Điều kiện kinh tế ....................................................................................... 29
1.2.1. Điều kiện kinh tế quốc tế ...................................................................... 29
1.2.2. Điều kiện kinh tế vĩ môi trong nước..................................................... 30
1.3. Điều kiện kỹ thuật ..................................................................................... 37
1.4. Điều kiện văn hoá, chính trị - xã hội ....................................................... 40
2. Khả năng huy động vốn trên thị trường chứng khoán Việt Nam.............. 41
2.1. Trên thị trường cổ phiếu ........................................................................... 43
2.2. Trên thị trường trái phiếu ......................................................................... 44
2.2.1. Trái phiếu chính phủ ............................................................................ 45
2.2.2. Trái phiếu doanh nghiệp ...................................................................... 46
2.2.3. So với các nước trong khu vực ............................................................. 47
3. Dự báo khả năng huy động vốn trên thị trường chứng khoán Việt Nam
trong tương lai ....................................................................................................... 48

3.1. Đánh giá khả năng hoàn thiện khung pháp lý trong tương lai .............. 48
www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

2


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

3.2. Đánh giá thị trường trong tương lai......................................................... 50
3.3. Đánh giá tình hình kinh tế xã hội trong tương lai .................................. 51
3.4. Đánh giá xu hướng và vai trò huy động vốn qua thị trường chứng
khoán trong tương lai ......................................................................................... 52
3.5. Dự báo bằng mô hình................................................................................ 54
Chương III: Một số giải pháp làm tăng khả năng huy động vốn trên thị

trường chứng khoán Việt Nam ............................................................................ 58

www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

3


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

Chương I: Cơ sở lý luận về huy động vốn trên thị trường chứng khoán
1. Các công cụ huy động vốn trên thị trường chứng khoán
1.1. Cổ phiếu
1.1.1. Khái niệm
Khi một công ty gọi vốn, số vốn cần gọi đó được chia thành nhiều phần

nhỏ bằng nhau gọi là cổ phần. Người mua cổ phần gọi là cổ đông. Cổ đông
được cấp một giấy chứng nhận sở hữu cổ phần gọi là cổ phiếu và chỉ có công ty
cổ phần mới phát hành cổ phiếu. Như vậy, cổ phiếu chính là một chứng thư
chứng minh quyền sở hữu của một cổ đông đối với một công ty cổ phần và cổ
đông là người có cổ phần thể hiện bằng cổ phiếu.
Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân, số lượng cá nhân tối thiểu là ba và
không hạn chế số lượng tối đa. Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ
và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào
doanh nghiệp. Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho
người khác trừ trường hợp quy định tại khoản 3 điều 81 và khoản 5 điều 84 của
luật doanh nghiệp 2005.
Tài sản của cổ đông = tài sản của công ty sở hữu – các khoản nợ của công
ty
Cổ tức là hình thức chia sẻ lợi nhuận của công ty dựa trên tỉ lệ sở hữu. Tỉ
lệ và hình thức chia cổ tức do HĐQT quyết định. Chỉ được chia cổ tức khi có lãi
hoặc từ lợi nhuận để lại.
Tỉ suất cổ tức hiện hành=cổ tức nhận trong năm/giá thị trường của cổ
phiếu
Các nội dung chủ yếu của cổ phiếu:
- Tên, địa chỉ trụ sở chính của công ty.
- Số và ngày cấp giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh
- Số lượng cổ phần và loại cổ phần
- Mệnh giá mỗi cổ phần và tổng mệnh giá
- Họ tên, địa chỉ và các thông tin khác của cổ đông
- Thủ tục chuyển nhượng cổ phần
- Chữ kí mẫu của đại diện công ty và dấu của công ty
- Số đăng kí và ngày phát hành cổ phiếu
- Các nội dung khác nếu đó là cổ phiếu ưu đãi
1.1.2. Đặc điểm
www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

4


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

- Tính thanh khoản cao: Cổ phiếu có khả năng chuyển hóa thành tiền mặt dễ
dàng, tuy nhiên tính thanh khoản của cổ phiếu phụ thuộc vào các yếu tố sau:
 Thứ nhất, kết quả kinh doanh của tổ chức phát hành (công ty có cổ phiếu
niêm yết). Nếu tổ chức phát hành hoạt động kinh doanh có hiệu quả, trả cổ tức
cao, cổ phiếu của công ty sẽ thu hút nhà đầu tư và cổ phiếu thực sự dễ mua bán
trên thị trường. Ngược lại nếu công ty làm ăn kém hiệu quả không trả được cổ
tức hoặc cổ tức thấp, cổ phiếu của công ty sẽ giảm giá và khó bán.
 Thứ hai là mối quan hệ cung cầu trên thị trường chứng khoán: Thị trường

cổ phiếu cũng như các thị trường khác đều chịu sự chi phối của quy luật cung
cầu. Giá cổ phiếu trên thị trường không chỉ phụ thuộc vào chất lượng công ty
mà còn phụ thuộc rất lớn vào nhu cấu của nhà đầu tư. Tuy một số loại cổ phiếu
rất tốt nhưng thị trường đang bão hòa nguồn cung thì cổ phiếu đó cũng khó tăng
giá. Ngược lại khi thị trường khan hiếm hàng hóa thì ngay cả những cổ phiếu
chất lượng kém hơn cũng có thể bán dễ dàng.
- Có tính lưu thông: Tính lưu thông khiến cổ phiếu có giá trị như một loại tài
sản thực sự, nếu như tính thanh khoản giúp cho chủ sở hữu cổ phiếu chuyển cổ
phiếu thành tiền mặt khi cần thiết thì tính lưu thông giúp chủ sở hữu cổ phiếu
thực hiện được nhiều hoạt động như thừa kế, tặng cho để thực hiện nghĩa vụ tài
sản của mình.
- Tính tư bản giả: cổ phiếu có tính tư bản giả tức là cổ phiếu có giá trị như tiền.
Tuy nhiên cổ phiếu phông phải là tiền và nó có giá trị khi được đảm bảo bằng
tiền. Mệnh giá của cổ phiếu không phản ánh đúng giá trị của cổ phiếu.
- Tính rủi ro cao: Phụ thuộc vào thông tin và tình hình phát triển, chính trị. Giá
trị của cổ phiếu luôn biến động theo các yếu tố này.
1.2. Trái phiếu
1.2.1. Khái niệm
Trái phiếu là một loại chứng khoán quy định nghĩa vụ của người phát
hành (người vay tiền) phải trả cho người nắm giữ chứng khoán (người cho vay)
một khoản tiền xác định, thường là trong những khoảng thời gian cụ thể, và phải
hoàn trả khoản cho vay ban đầu khi nó đáo hạn.
1.2.2. Đặc điểm
- Một trái phiếu thông thường có ba đặc trưng chính: Mệnh giá; Lãi suất định
kỳ (coupon); Thời hạn.
www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

5


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

- Trái phiếu thể hiện quan hệ chủ nợ–con nợ giữa người phát hành và người đầu
tư
Phát hành trái phiếu là đi vay vốn. Mua trái phiếu là cho người phát hành vay
vốn và như vậy, trái chủ là chủ nợ của người phát hành. Là chủ nợ, người nắm
giữ trái phiếu (trái chủ) có quyền đòi các khoản thanh toán theo cam kết về khối
lượng và thời hạn, song không có quyền tham gia vào những vấn đề của bên
phát hành.
- Lãi suất của các trái phiếu rất khác nhau, được quy định bởi các yếu tố:
+ Cung cầu vốn trên thị trường tín dụng. Lượng cung cầu vốn đó lại tuỳ thuộc
vào chu kỳ kinh tế, động thái chính sách của ngân hàng trung ương, mức độ
thâm hụt ngân sách của chính phủ và phương thức tài trợ thâm hụt đó.
+ Mức rủi ro của mỗi nhà phát hành và của từng đợt phát hành. Cấu trúc rủi ro

của lãi suất sẽ quy định lãi suất của mỗi trái phiếu. Rủi ro càng lớn, lãi suất càng
cao.
+ Thời gian đáo hạn của trái phiếu. Nếu các trái phiếu có mức rủi ro như nhau,
nhìn chung thời gian đáo hạn càng dài thì lãi suất càng cao.
1.3. Chứng chỉ quỹ
1.3.1. Khái niệm
Thị trường chứng khoán mua bán một loại hàng hóa đặc biệt đó là chứng
khoán, bao gồm 3 loại chính: cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ và các chứng
khoán phái sinh. Trong đó chứng chỉ quỹ là một mặt hàng ngày càng được ưa
chuộng trên thị trường này.
Chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán do Công ty quản lý quỹ đại diện cho
phát hành, xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư đối với tài sản
hoặc vốn của Quỹ theo tỷ lệ tương ứng với số đơn vị quỹ của nhà đầu tư đó
trong vốn điều lệ của Quỹ. Nói cách khác chứng chỉ quỹ xác nhận quyền sở hữu
của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp trong quỹ đại chúng.
Quỹ đại chúng là quỹ đầu tư chứng khoán hình thành từ vốn góp của nhà
đầu tư với mục đích kiếm lợi nhuận từ việc đa dạng hóa đầu tư vào chứng
khoán hoặc các dạng tài sản đầu tư khác nhau nhằm phân tán rủi ro, trong đó
nhà đầu tư không có quyền kiểm soát hàng ngày đối với việc ra quyết định đầu
tư của quỹ.

www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

6


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

Khi muốn thành lập quỹ thì các công ty quản lý quỹ phải phát hành chứng
chỉ quỹ, nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ tức là đã xác nhận sự góp vốn của mình
vào quỹ chung đó.
1.3.2. Đặc điểm
Về bản chất chứng khoán quỹ cũng giống như cổ phiếu của một công ty:
là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu, hưởng lợi nhuận trên phần vốn góp, và
đặc biệt được niêm yết trên thị trường chứng khoán để mua bán giữa các nhà
đầu tư. Tuy nhiên có ba điểm khác nhau giữa chúng: cổ phiếu là phương tiện
huy động vốn của một công ty kinh doanh một vài ngành nghề cụ thể còn chứng
chỉ quỹ là phương tiện để thành lập quỹ của một quỹ đầu tư chứng khoán mà
ngành nghề hoạt động chính là "chơi chứng khoán". Thứ hai, nếu người sở hữu
cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết hay quản lý công ty thì nhà đầu tư sở
hữu chứng khoán quỹ không có quyền tương tự, mọi quyền hành đều do công ty
quản lý quỹ quyết định.
Chứng chỉ quỹ ngày càng trở thành một mặt hàng được mua bán nhiều
trên thị trường chứng khoán, thậm chí nhiều nhà đầu tư còn đánh giá nó hấp

dẫn, ít rủi ro hơn cổ phiếu và đặc biệt là có tính thanh khoản cao. Tại sao? Rõ
ràng với ưu điểm của quỹ đầu tư chứng khoán, đa dạng hóa đầu tư- phân tán rủi
ro và lại có một đội ngũ quản lý quỹ chuyên nghiệp đứng ra "chơi chứng
khoán", thì ít nhất độ an toàn và lợi nhuận kỳ vọng cũng cao hơn. Cứ tưởng
tượng bạn chỉ cần nắm chứng chỉ quỹ trong tay, yên tâm làm các công việc
khác, không cần phải suy tính đầu tư vào chứng khoán nào, rồi đến kỳ bạn lấy
lợi nhuận và bạn có thể dễ dàng bán chứng chỉ quỹ này cho các nhà đầu tư khác
trên thị trường để thu lại tiền mặt, vậy có phải đó là loại chứng khoán này hấp
dẫn nhất không. Tuy nhiên khi là người sở hữu chứng chỉ quỹ đồng thời bạn
cũng là người đầu tư thụ động, gián tiếp vì không có quyền quyết định đầu tư và
mọi rủi ro hay thành công đều phụ thuộc vào trình độ và kinh nghiệm của người
quản lý quỹ.
2. Điều kiện huy động vốn trên thị trường chứng khoán
2.1. Điều kiện pháp lý
Mỗi nước có những qui định riêng cho việc phát hành chứng khoán lần
đầu ra công chúng. Tuy nhiên, để phát hành chứng khoán ra công chúng thông
thường tổ chức phát hành phải đảm bảo tiêu chí cơ bản sau:
2.1.1. Các tiêu chí định lượng
www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

7


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

- Về qui mô vốn: tổ chức phát hành phải đáp ứng được yêu cầu về vốn
điều lệ tối thiểu ban đầu.
- Sau khi phát hành phải đạt được một tỷ lệ phần trăm nhất định về vốn
cổ phần do công chúng nắm giữ và số lượng công chúng tham gia.
- Về tính liên tục của hoạt động sản xuất kinh doanh: công ty được
thành lập và hoạt động trong vòng một thời gian nhất định (thông thường
khoảng từ 3 đến 5 năm).
- Về hiệu quả sản xuất kinh doanh: công ty phải làm ăn có lãi với mức
lợi nhuận không thấp hơn mức qui định và trong một số năm liên tục nhất định
trước khi phát hành CK ra công chúng.
- Các thành viên sáng lập phải cam kết nắm giữ một tỷ lệ nhất định
chứng khoán của đợt phát hành trong một khoảng thời gian nhất định
2.1.2. Các tiêu chuẩn định tính
- Về đội ngũ quản lý công ty: công ty phải có đội ngũ quản lý tốt, có
đủ năng lực và trình độ quản lý các hoạt động sản xuất, kinh doanh của công ty.
- Về tính khả thi của dự án: công ty phải có phươngán khả thi trong
việc sử dụng nguồn vốn huy động được.
- Cơ cấu tổ chức của công ty phải hợp lý và phải vì lợi ích của nhà đầu
tư.

- Công ty có thể phải có một hoặc một số tổ chức bảo lãnh phát hành
đứng ra cam kết bảo lãnh cho đợt phát hành.
Tuy nhiên, các nước đang phát triển thường cho phép một số trường hợp
ngoại lệ, tức là có những doanh nghiệp sẽ được miễn giảm một số điều kiện nêu
trên, ví dụ: doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công ích, hạ tầng cơ sở có
thể được miễn giảm điều kiện về hiệu quả sản xuất kinh doanh.
2.2.

Điều kiện kinh tế

Các nhân tố kinh tế vĩ mô có ảnh hưởng lớn đến khả năng huy động vốn
qua thị trường chứng khoán (TTCK) bởi chính các nhân tố này ảnh hưởng đến
tâm lý cũng như khả năng tài chính của các nhà đầu tư.
4.1.1. Tình hình kinh tế vĩ mô toàn cầu
Nền kinh tế quốc tế có thể ảnh hưởng đến hoạt động và triển vọng của
mỗi doanh nghiệp. Ngày nay, khi quá trình toàn cầu hóa diễn ra ngày càng sâu
sắc thì mức độ tương thuộc giữa nền kinh tế của một quốc gia và nền kinh tế

www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

8


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

toàn cầu cũng gia tăng. Vì vậy, tình hình kinh tế toàn cầu có ảnh hưởng ở mức
độ nhất định đến ý định và hành vi của các nhà đầu tư.
Xu thế tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế toàn cầu có thể ảnh
hưởng đến xu thế tăng trưởng của một quốc gia và từ đó có thể ảnh hưởng đến
động thái của dòng lưu chuyển vốn đầu tư.
Môi trường chính trị, xã hội toàn cầu còn có ảnh hưởng đến thị trường
chứng khoán quốc gia với những rủi ro chính trị. Ch ng hạn, tình trạng khủng
bố gia tăng có ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán của nhiều quốc gia. Sự
kiện 11/9/2001 tại Hoa Kỳ không chỉ ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán
New York mà còn có ảnh hưởng đến hàng loạt thị trường của nhiều quốc gia
khác.
Chính sách của các quốc gia, đặc biệt là các nước lớn, trong từng giai
đoạn có ảnh hưởng nhất định đến sự phát triển của các quốc gia khác và từ đó
có thể có những tác động đến thị trường chứng khoán của các quốc gia.
4.1.2. Tình hình kinh tế vĩ mô trong nước
a. Tăng trưởng kinh tế
Phân tích tình hình và xu hướng tăng trưởng kinh tế để có những đánh giá
về xu thế phát triển chung của thị trường chứng khoán. Bên cạnh đó, tình hình
tăng trưởng kinh tế còn có thể đánh giá triển vọng của các ngành, các lĩnh vực

có thể tiến hành đầu tư (hoặc thận trọng khi đầu tư). Ch ng hạn trong điều kiện
nền kinh tế tăng trưởng với tốc độ nhanh và ổn định, chứng khoán của các
doanh nghiệp sản xuất và cung ứng các sản phẩm lâu bền, các sản phẩm mới,
công nghệ cao sẽ có nhiều triển vọng, cơ hội huy động vốn qua thị trường
chứng khoán lớn. Tuy nghiên, khi nền kinh tế lâm vào tình trạng trì trệ, suy
thoái thì đầu tư vào các doanh nghiệp sản xuất cung ứng các hàng hóa xa xỉ sẽ
có thể gặp nhiều rủi ro do độ co giãn của nhu cầu so với thu nhập của các hàng
hóa này là rất lớn.
b. Lãi suất
Do lãi suất là yếu tố cơ bản quyết định việc đầu tư. Biến động của lãi suất
trên thị trường tiền tệ tuy có tác động gián tiếp nhưng rất nhạy cảm đến thị
trường chứng khoán. Lãi suất tăng làm tăng chi phí vay đối với doanh nghiệp.
Cùng lúc đó, cổ tức hiện có từ cổ phiếu thường sẽ tỏ ra không mấy cạnh tranh
đối với nhà đầu tư tìm lợi tức, sẽ làm họ chuyển hướng sang tìm nguồn thu nhập
www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

9


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

tốt hơn ở bất cứ nơi nào có lãi suất cao. Khi đó, nhà đầu tư có nhu cầu gửi tiền
vào hệ thống ngân hàng vì mức sinh lời khi gửi tiền tăng, khiến cho dòng tiền
đổ vào thị trường chứng khoán bị ảnh hưởng. Lãi suất cao phản ánh hiện giá của
các dòng tiền thấp hơn và từ đó ít dự án thỏa mãn tiêu chuẩn hiệu quả. Trong
trường hợp này có thể sẽ hạn chế đầu tư và có thể ảnh hưởng đến quyết định của
nhiều nhà đầu tư tài chính, tìm kiếm một cơ hội đầu tư khác với kỳ vọng mang
lại lợi nhuân cao hơn. Thay vì mua chứng khoán, họ có thể gửi tiền ngân hàng,
đầu tư bất động sản,… và từ đó, giá chứng khoán sẽ có xu hướng giảm, huy
động vốn giảm xuống.
Mặt khác, lãi suất trong nước tăng cũng có tác dụng thu hút luồng ngoại
tệ đổ vào, gián tiếp giúp đồng nội tệ tăng giá và do vậy tác động làm giảm tỷ giá
hối đoái. Các doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh này sẽ gặp phải khó khăn
do hàng hóa xuất khẩu bị đắt lên, đồng thời trước đó đã chịu thêm chi phí vốn
vay do lãi suất tăng. Hệ quả là doanh thu của các doanh nghiệp này bị ảnh
hưởng, dẫn đến kỳ vọng vào lợi nhuận tương lai của doanh nghiệp bị ảnh
hưởng, làm giá cổ phiếu doanh nghiệp trên thị trường sa sút. Tuy nhiên, đối với
nhóm doanh nghiệp phải nhập khẩu phần lớn nguyên vật liệu đầu vào cho sản
xuất kinh doanh, thì bối cảnh trên lại là lợi thế cho họ. Tuy nhiên do ảnh hưởng
của chi phí vốn vay tăng lên, phần lợi thế này có nguy cơ bị triệt tiêu.
Sự dao động của lãi suất không phải luôn được tiếp theo bởi sự phản ứng
tương đương và trái ngược của giá cổ phiếu. Chỉ khi nào lãi suất phản ánh xu
hướng chủ đạo trong lạm phát, nó mới trở thành thước đo hiệu quả sự dao động
của TTCK. Lãi suất có xu hướng giảm khi lạm phát giảm và lạm phát giảm

khiến giá cổ phiếu tăng cao hơn. Ngược lại, lạm phát tăng cùng với lãi suất, giá
cổ phiếu sẽ giảm.Nhưng nếu lạm phát không phải là một vấn đề nghiêm trọng
và lãi suất tăng, đầu tư vào TTCK thường mang lại nhiều lãi. Bởi vì trong
trường hợp này, lãi suất tăng là do nền kinh tế tăng trưởng.
c. Lạm phát
Lạm phát có thể ảnh hưởng đến giá trị đầu tư. Rủi ro lạm phát là một
trong những nhân tố mà nhà đầu tư tài chính phải quan tâm.Trong trường hợp
lạm phát ở mức độ cao hoặc ở mức không thể kiểm soát được thì nhà đầu tư sẽ
thận trọng hơn trong các quyết định bỏ vốn cho các công cụ tài chính.
Lạm phát là một trong những chỉ báo kinh tế vĩ mô quan trọng nhất và
thường xuyên được sử dụng trong phân tích kinh tế. Tác động của lạm phát diễn
www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

10

Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

ra rất rộng đối với nhiều lĩnh vực và thị trường chứng khoán cũng không phải là
ngoại lệ.
Lạm phát ảnh hưởng gián tiếp đến thị trường chứng khoán thông qua tác
động đến tình hình sản xuất hàng hoá, dịch vụ của các doanh nghiệp nói chung
và các doanh nghiệp niêm yết nói riêng. Lạm phát là biểu hiện của sự tăng lên
và kéo dài của mức giá cả chung trong nền kinh tế; và một trong những nguyên
nhân dẫn tới lạm phát là do chi phí tăng cao (lạm phát chi phí đẩy), sức tiêu thụ
sản phẩm - dịch vụ của doanh nghiệp sẽ sụt giảm do giá bán cao, lợi nhuận mục
tiêu của doanh nghiệp khó được đảm bảo và thậm chí sụt giảm, dẫn tới lợi
nhuận kỳ vọng của doanh nghiệp trong tương lai bị định giá thấp. Kết quả là giá
cổ phiếu của doanh nghiệp niêm yết trên thị trường bị ảnh hưởng theo hướng
suy giảm với các mức độ khác nhau. Nếu lạm phát càng tăng mạnh thì hệ quả
này diễn ra càng nhanh và giá cổ phiếu càng bị ảnh hưởng mạnh. Nếu lạm phát
tăng quá cao lại diễn ra trong môi trường chính sách tiền tệ - tài khoá thắt chặt
thì hậu quả còn nặng nề hơn vì thanh khoản trên thị trường bị co hẹp đáng kể do
luồng vốn lưu thông trên thị trường sụt giảm.
Lạm phát có thể tác động trực tiếp đến tâm lý nhà đầu tư và giá trị của
các khoản đầu tư trên thị trường chứng khoán. Lạm phát tăng cao có thể dẫn tới
nguy cơ khủng hoảng niềm tin vào nền kinh tế, nhất là khi Chính phủ tỏ ra bất
lực trong việc kiềm chế lạm phát leo thang. Trong môi trường này, tâm lý nhà
đầu tư trên thị trường chứng khoán cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng và TTCK
sẽ không còn là một địa chỉ thu hút vốn đầu tư bởi nó cũng chính là một “phong
vũ biểu” của nền kinh tế. Nếu điều này xảy ra, sẽ xuất hiện “tâm lý bầy đàn”
trong việc bán tháo cổ phiếu do khủng hoảng niềm tin. Hậu quả sẽ làm cung cổ
phiếu lớn gấp nhiều lần so với cầu và thị trường diễn ra tình trạng kém thanh
khoản nghiêm trọng.

Lạm phát tăng cao sẽ ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán thông qua
con đường thực thi chính sách tiền tệ thắt chặt nhằm kiềm chế lạm phát.
Như vậy, trong môi trường lạm phát tăng cao, giao dịch trên thị trường
chứng khoán nhìn chung bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực một cách ngẫu nhiên
thông qua cơ chế tác động của chính sách tiền tệ thắt chặt được triển khai có
hiệu quả (khiến lãi suất thực dương).
d. Tình hình thâm hụt ngân sách

www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

11


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

Mức thâm hụt ngân sách cao báo hiệu mức vay nợ của chính phủ sẽ nhiều
hơn và điều này có thể ảnh hưởng đến lãi suất. Cả hai yếu tố này đều có thể ảnh
hưởng tiêu cực đến giá chứng khoán trên thị trường. Tuy nhiên, thâm hụt ngân
sách do tăng đầu tư công cộng sẽ có tác động tích cực đến tổng cầu và tăng
trưởng kinh tế. Vì vậy, trong phân tích tùy theo hoàn cảnh cụ thể có thể đánh
giá mức độ tác động của từng yếu tố và mức độ tác động thuần.
e. Mức độ hội nhập và tình hình xuất nhập khẩu của quốc gia
Mức độ hội nhập của nền kinh tế có ảnh hưởng trực tiếp đến triển vọng
và xu hướng phát triển của nền kinh tế. Khi hội nhập kinh tế quốc tế sẽ thúc đẩy
cải cách và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh qua đó giúp doanh nghiệp
kinh doanh minh bạch và đạt hiệu quả. Khi hội nhập kinh tế, trường hợp cuộc
khủng hoảng tài chính toàn cầu khiến các doanh nghiệp có kết quả sản xuất kinh
doanh kém và khiến nhà đầu tư nước ngoài thoái vốn sẽ dẫn đến lượng vốn huy
động trên thị trường này kém.
f. Các chính sách vĩ mô của Chính phủ
Chính sách vĩ mô của chính phủ trong mỗi giai đoạn có ảnh hưởng nhất
định đến quyết định đầu tư. Ch ng hạn, nếu chính sách tài khóa mở rộng có thể
dẫn đến tăng tổng cầu và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Khi đó, chứng
khoán của một số ngành có thể sẽ bị ảnh hưởng. Hoặc với chính sách tiền tệ,
tăng cung tiền có thể làm giảm lãi suất từ đó trong chừng mực nhất định có thể
khuyến khích đầu tư và tiêu dùng ngắn hạn.
Chính sách tài khóa có tác động tương đối trực tiếp đến nền kinh tế thông
qua tổng cầu trong khi chính sách tiền tệ lại có thể ảnh hưởng đến đầu tư chứng
khoán qua các biện pháp tác động đến lãi suất, ch ng hạn tăng cung ứng tiền
làm giảm lãi suất và do đó kích thích đầu tư. Khi khối lượng tiền trong nền kinh
tế tăng, các nhà đầu tư sẽ thấy rằng tỷ trọng tài sản vật chất trong danh mục đầu
tư của họ là quá cao và bắt đầu phải có những điều chỉnh phù hợp. Về lâu dài,
các cá nhân và hộ gia định có thể tăng mức đầu tư của họ vào cổ phiếu rồi cuối
cùng mua tài sản vật chất từ đó có thể kích thích tiêu dùng. Tuy nhiên, kết quả

cuối cùng của chính sách tiền tệ đối với đầu tư và tiêu dùng không xảy ra thức
thi như chính sách tài khóa.
2.3.

Điều kiện kỹ thuật

Với mỗi một quốc gia, hệ thống cơ sở hạ tầng, thông tin liên lạc và khoa
học kĩ thuật…. là yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng tới ý định và hành vi đầu tư
www.ThiNganHang.com
S Á C H – T À I L I Ệ U T H I T U Y Ể N
Trang 12


Facebook: @Dethivaonganhang

www.facebook.com/dethivaonganhang

của nhà đầu tư nói chung và hoạt động đầu tư qua thị trường chứng khoán nói
riêng.
Hệ thống giao thông đồng bộ, thông thoáng, thuận tiện cho các hoạt động
vận tải, góp phần làm gia tăng hành vi bỏ vốn vào sản xuất kinh doanh, tiết
kiệm chi phí cho mỗi doanh nghiệp, thuận lợi cho lưu thông hàng hóa và dịch
vụ. Bên cạnh đó, sự phát triển của hệ thống thông tin liên lạc, trình độ khoa học
công nghệ đất nước mà cao, khả năng ứng dụng các phát minh, các sáng chế
vào sản xuất kinh doanh mà lớn, …từ đó cắt giảm chi phí quản lý, sản xuất, làm
năng suất của doanh nghiệp gia tăng, tăng khả năng sinh lời qua đó giúp doanh
nghiệp hoạt động hiệu quả, niềm tin của nhà đầu tư được củng cố, đồng vốn bỏ
ra của nhà đầu tư chứng khoán cũng từ đó mà tăng theo càng thúc đẩy hành vi
đầu tư vào thị trường chứng khoán, giúp thị trường chứng khoán diễn ra sôi
động và mạnh mẽ hơn, khả năng huy động vốn cao và dễ dàng hơn.

Hàng năm, ngân sách của mỗi một quốc gia chi rất lớn cho hoạt động đầu
tư mới, cải tạo, sửa chữa hệ thống đường xá, giao thông liên lạc…các doanh
nghiệp cũng tập trung đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị kĩ thuật hiện
đại góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng sản xuất kinh doanh và đem lại
sự thuận lợi, niềm tin cho các nhà đầu tư. Nhất là với các nước đang phát triển,
cơ sở hạ tầng quốc gia còn yếu kém, thì yêu cầu này càng cấp thiết, nếu không
muốn tụt hậu trong tiến trình phát triển.
Cơ sở vật chất kĩ thuật cũng tạo điều kiện cho các nhà đầu tư chứng
khoán có thể tiếp cận, cập nhật thông tin một cách nhanh chóng chính xác nhất
trước những biến động của thị trường chứng khoán.
2.4.

Điều kiện văn hoá, chính trị - xã hội

Do sự phát triển của nền kinh tế, nhu cầu về tích vốn trong xã hội tăng lên
và trở nên đa dạng, phong phú; người thì cần vốn cho mục đích tiêu dùng hay
đầu tư, người thì có vốn nhàn rỗi muốn cho vay để sinh lời. Đầu tiên, họ tìm gặp
nhau trực tiếp trên cơ sở quen biết. tuy nhiên sau đó, khi cung cầu vốn không
ngừng tăng lên thì hình thức vay, cho vay trực tiếp dựa trên quan hệ quen biết
không đáp ứng được. Vậy cần phải có một thị trường cho cung và cầu gặp nhau,
đáp ứng các nhu cầu tài chính của nhau. Đó là thị trường tài chính.
Tuy nhiên, ban đầu nhu cầu vốn cũng như tiết kiệm trong dân chưa cao và
nhu cầu về vốn chủ yếu là vốn ngắn hạn. Theo thời gian, sự phát triển kinh tế,
nhu cầu về vốn dài hạn cho đầu tư phát triển ngày càng cao. Chính vì vậy, Thị
www.ThiNganHang.com

S Á C H

–

T À I

L I Ệ U

T H I

T U Y Ể N

Trang

13