Quan điểm lịch sử cụ thể về việc xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta hiện nay (2)

CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

MỤC LỤC

1


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

ĐỀ CƯƠNG TIỂU LUẬN TRIẾT
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
B. NỘI DUNG
1. Sự cần thiết phải xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định
hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta.
1.1. Khái niệm nền kinh tế thị trường và kinh tế thị trường định hướng
Xã Hội Chủ Nghĩa.
1.1.1. Khái niệm kinh tế thị trường
1.1.2. Khái niệm kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa.
1.2. Vai trò của nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa
trong sự nghiệp xây dựng Chủ Nghĩa Xã Hội ở nước ta.
1.2.1. kinh tế thị trường góp phần giải phóng các tiềm năng kinh tế, góp
phần đa dạng hoá và năng động hoá nền sản xuất.
1.2.2. kinh tế thị trường tác động đến việc hình thành thói quen suy nghĩ về
tính hiệu quả, tính thiết thực của công việc. Đồng thời cũng có ảnh hưởng
lớn đến đời sống nhân dân.
2. Tính đặc thù của quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở Việt Nam hiện nay.
2.1. Quan điểm của Đảng về chủ trương xây dựng và phát triển nền kinh
tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta hiện nay.
2.1.1. Nhận thức của Đảng ta về vận dụng kinh tế thị trường ở nước ta tiếp
tục bước tới tầm cao mới.

2.1.2. Đặc trưng, bản chất cảu nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội
Chủ Nghĩa ở Việt Nam.
2.2. Thực trạng quá trình xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định
hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta hiện nay.
2


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

2.2.1. Thành tựu.
2.2.2. Hạn chế.
3. Các giải pháp để đảm bảo nền kinh tế thị trường phát triển theo định
hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta.
3.1. Khắc phục những mặt hạn chế của nền kinh tế thị trường.
3.1.1. Nắm vững định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa.
3.1.2. Giải quyết tốt những vấn đề bức xúc đang đặt ra hiện nay trong nền
kinh tế thị trường.
3.1.3. Tiếp tục đổi mới các công cụ quản lý vĩ mô của nhà nước.
3.2. Phát triển ưu thế của nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ
Nghĩa.
3.2.1. Phát triển các chủ thể của nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội
Chủ Nghĩa.
3.2.2. Tiếp tục phát triển đồng bộ các loại thị trường.
C.KẾT LUẬN.

3


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

A. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Trước đây, khi xây dựng kinh tế kế hoạch, xoá bỏ kinh tế thị trường,
chúng ta thiết lập một cơ cấu sở hữu giản đơn với hai hình thức sở hữu là sở
hữu toàn dân và sở hữu tập thể. Tuy nhiên, trong tình hình đất nước vừa
thống nhất, bước đầu bắt tay vào xây dựng và kiến thiết đất nước thì kinh tế
kế hoạch với cơ cấu sở hữu giản đơn không những không thúc đẩy được sự
phát triển kinh tế mà ngược lại, nó trở thành nhân tố kìm hãm, hạn chế sự
phát triển của nền kinh tế đất nước. Nhận thức rõ điều đó, đại hội 6 của
Đảng (tháng 12 năm 1986) đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước.
Từ sau đại hội lần thứ VI của Đảng, nền kinh tế nước ta chuyển sang mô
hình, cơ chế mới. Đó là nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước,
định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa, nhằm mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Công cuộc đổi mới kinh tế, chuyển đổi
thể chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang thể chế kinh tế thị trường định
hướng Xã Hội Chủ Nghĩa đã đạt được những thành tựu to lớn và có ý nghĩa
lịch sử, làm thay đổi rõ rệt bộ mặt của đất nước, cải thiện đáng kể đời sống
vật chất và tinh thần của nhân dân. Đất nước ra khỏi khủng hoảng kinh tế xã
hội, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước được đẩy mạnh… Tuy nhiên,
cho đến nay kinh tế nước ta vẫn trong tình trạng kém phát triển và tụt hậu xa
so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới. Vì vậy, tôi đã chọn đề tài
“Quan điểm lịch sử cụ thể về việc xây dựng và phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta hiện nay” để từ đó thấy
được sự lựa chọn con đường phát triển nền kinh tế đất nước của Đảng và nhà
nước ta là hoàn toàn đúng đắn và sáng suốt. con đường đó hoàn toàn phù
hợp với điều kiện, hoàn cảnh lịch sử cụ thể của đất nước ta.
4


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

B.NỘI DUNG:
1. Sự cần thiết phải xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường
định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta.
1.1.

Khái niệm kinh tế thị trường và kinh tế thị trường định hướng
Xã Hội Chủ Nghĩa .

1.1.1. khái niệm kinh tế thị trường:
Mọi nền kinh tế đều phải giải quyết các vấn đề cơ bản như: sản xuất cái
gì? bằng cách nào? Cho ai? Có hai cách giải quyết cơ bản là kinh tế tự nhiên
và kinh tế hàng hoá với giai đoạn phát triển cao của nó là kinh tế thị trường.
Trong đó kinh tế hàng hoá là sự phát triển kế tiếp của kinh tế tự nhiên, xuất
hiện trên cơ sở phân công lao động đã phát triển và sự xuất hiện, tồn tại chế
độ tư hữu về tư liệu sản xuất. Kinh tế hàng hoá là một kiểu tổ chức kinh tế
xã hội mà trong đó sản phẩm sản xuất ra để bán, trao đổi trên thị trường.
Mục đích của sản xuất trong kinh tế hàng hoá không phải để thoả mãn nhu
cầu trực tiếp của người sản xuất mà nhằm để bán, để thoả mãn nhu cầu của
người mua, của xã hội.
Kinh tế thị trường là kinh tế hàng hoá phát triển với trình độ cao, là mô
hình kinh tế trong đó cung và cầu hàng hoá gặp gỡ nhau trên thị trường, tức
toàn bộ các yếu tố đầu vào và đầu ra của sản xuất đều thông qua thị trường.
Quan hệ hàng hoá, tiền tệ phát triển mở rộng, bao quát trên nhiều lĩnh vực,
có ý nghĩa phổ biến đối với người sản xuất và người tiêu dùng.
1.1.2. Khái niệm kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa:
Trên thực tế, lý luận về mô hình thể chế kinh tế thị trường ở các quốc gia hết
sức đa dạng, phong phú và phức tạp. Mỗi quốc gia phải tự chủ động nghiên
cứu, tìm tòi mô hình, thể chế riêng phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể
của quốc gia, dân tộc mình và xu thế khách quan của thời đại. Việt Nam đã
5

CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

lựa chọn mô hình : Kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa. Đó
thực chất là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị
trường có sự quản lý của nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nó là
sự kết hợp giữa cái chung là kinh tế thị trường với cái đặc thù là định hướng
xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường phải vừa là động lực, vừa là công cụ,
phương tiện để phát triển kinh tế. Định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa giữ vai trò
dẫn dắt quá trình phát triển nền kinh tế.
1.2. Vai trò của nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa
trong sự nghiệp xây dựng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta hiện nay.
1.2.1. Kinh tế thị trường đã góp phần giải phóng các tiềm năng kinh tế, góp
phần đa dạng và năng động hoá nền sản xuất.
Kinh tế hàng hoá phá vỡ dần kinh tế tự nhiên, thúc đẩy sự xã hội hoá
sản xuất. ngoài ra nó còn tạo động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất phát
triển, kích thích tính năng động, sáng tạo, kích thích việc nâng cao chất
lượng, mẫu mã hàng hoá và dịch vụ. kinh tế thị trường góp phần đa dạng và
năng động hoá nền sản xuất, tạo điều kiện cho các quá trình dân chủ hoá các
thành phần kinh tế xã hội – xã hội, thúc đẩy nhanh tiến trình hội nhập kinh tế
quốc tế.
Tài nguyên, vốn, nguồn lực con người, khoa học, công nghệ tạo sản
phẩm lao động với số lượng nhiều hơn chất lượng tốt hơn, mẫu mã hình thức
đẹp hơn cho toàn xã hội. Sự tồn tại đa dạng của các quan hệ sản xuất, quan
hệ sở hữu, các thành phần kinh tế khác đã góp phần tích cực vào sự phát
triển chung của đất nước. Khu vực kinh tế tư nhân có bước phát triển vượt
bậc, đóng góp đáng kể cho việc giải quyết việc làm cho người lao động và
ngân sách của nhà nước. Đến nay có khoảng 120000 doanh nghiệp đăng ký
kinh doanh, nền kinh tế có sự chuyển biến tích cực, tỷ trọng công nghiệp xây

dựng trong GDP năm 2005 là 41%, tỷ trọng nông, lâm ngư nghiệp là 20.9%,
6


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

dịch vụ 38.1 %. Với sự nỗ lực phát huy sức mạnh trong thời gian qua, nền
kinh tế nước ta từng bước hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới, thực
hiện hiệp định thương mại Việt Nam-Hoa Kỳ, Việt Nam –EU; nỗ lực khắc
phục mọi khó khăn, đẩy nhanh lộ trình đàm phán gia nhập WTO.
1.2.2. Kinh tế thị trường tác động đến việc hình thành thói quen suy
nghĩ về tính hiệu quả, tính thiết thực của công việc. Đồng thời cũng có ảnh
hưởng lớn đến đời sống của nhân dân.
Nước ta hiện nay đang tiến hành nền kinh tế thị trường có sự quản lý của
nhà nước, theo định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa, lấy hiệu quả kinh tế làm
thước đo, do đó tạo điều kiện kích thích năng lực cá nhân phát triển chủ
động, sáng tạo trong lao đông. Hầu hết các cơ quan, tổ chức, đơn vi công
tác, cá nhân, gia đình đã phát huy được năng lực tích cực sáng tạo của mình
trong lao động sản xuất kinh doanh đồng thời khắc phục khó khăn vươn lên,
thành đạt trong cuộc sống, lấy năng suất lao động làm tiêu chuẩn bình xét,
đánh giá con người và công việc. Từ đây hình thành từng bước thói quen
trong suy nghĩ, hình thành lối sống công nghiệp trong thời kỳ công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước, khẩn trương, tích cực chứ không trì trệ, chú
trọng kết quả lao động, năng động, hoạt bát trong đời sống, trong công việc.
Bên cạnh đó, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ trong thời đại
bùng nổ thông tin ngày nay và nền kinh tế thị trường cũng làm ảnh hưởng to
lớn đến đời sống nhân dân. Sự tiến bộ đó đã làm tăng năng suất lao động,
giảm thời gian lao động, tăng thời gian nhàn rỗi, nghỉ ngơi…Các dịch vụ
viễn thông, các phương tiện truyền thông hiện đại, các hãng điện ảnh nổi
tiếng với cạnh tranh trong kinh doanh ngày càng nhiều.

Như vậy, phát triển kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa là
một tất yếu kinh tế đối với nước ta.

7


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

2. Tính đặc thù của quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở Việt Nam hiện nay.
2.1 Quan điểm của Đảng ta về chủ trương xây dựng và phát triển nền
kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta hiện nay.
2.1.1 Nhận thức của Đảng ta về vận dụng kinh tế thị trường ở nước ta
bước tới tầm cao mới.
Trên cơ sở tổng kết 20 năm đổi mới, đặc biệt thành tựu 5 năm 20012005, nhận thức của Đảng ta về vận dụng kinh tế thị trường ở nước ta tiếp
tục bước tới tầm cao mới. Đại hội Đảng lần thứ VI nhân định: “Thể chế kinh
tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa bước đầu đã được xây dựng”.
Trong nền kinh tế hiện nay, hệ thống pháp luật, chính sách và cơ chế vận
hành nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa được xây dựng
tương đối đồng bộ, một số loại thị trường mới được hình thành, các thị
trường hàng hoá, dịch vụ, thị trường sức lao động, thị trường khoa học và
công nghệ, thtị trường tài chính, thị trường bất động sản…đều có sự phát
triển để ngày càng phù hợp với cơ chế mới. Quá trình từng bước phát triển
kinh tế thị trường trong nước, đồng thời cũng là quá trình từng bước mở cửa,
chủ động hội nhập kinh tế quốc tế. Sự giữ vững định hướng Xã Hội Chủ
Nghĩa trong suốt 20 năm đổi mới đã không ngăn cản mà trái lại là cơ sở đảm
bảo cho Việt Nam chủ động tham gia toàn cầu hoá, hội nhập mà không bị
hoà tan trong thị trường kinh tế thế giới.
Tại đại hội Đảng lần thứ X, Đảng ta tiếp tục xác định: “Để đi lên Chủ
Nghĩa Xã Hội, chúng ta phải phát triển nền kinh tế thị trường định hướng Xã

Hội Chủ Nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, xây dựng
nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc làm nền tảng tinh thần cho xã
hội; xây dựng nền dân chủ Xã Hội Chủ Nghĩa, thực hiện đại đoàn kết dân
tộc xây dựng nhà nước pháp quyền Xã Hội Chủ Nghĩa của dân do dân và vì
8


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

dân; xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh; bảo đảm vững chắc quốc phòng
và an ninh quốc gia, chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế. Như vậy
việc lựa chọn và phát triển kinh tế thị trường qua 20 năm đổi mới là con
đường đúng đắn mà nhờ đó đưa đất nước ta vượt qua khó khăn tiếp tục phát
triển theo định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa .
2.1.2 Đặc trưng, bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội
Chủ Nghĩa ở Việt Nam.
Mục tiêu của nền kinh tế thị trường nước ta không phải duy nhất là lợi
nhuận mà là: “ Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh”
Nhằm giải phóng và không ngừng phát triển lực lượng sản xuất xã hội nâng
cao đời sống nhân dân, lấy sản xuất gắn liền với cải thiện đời sống cho nhân
dân, tăng trưởng kinh tế gắn liền với tiến bộ công bằng xã hội, đẩy mạnh xoá
đói giảm nghèo, khuyến khích mọi người vươn lên làm giàu chính đáng.
Nền kinh tế nước ta là nền kinh tế nhiều thành phần, các chủ thể kinh tế
hoạt động trên cơ sở tồn tại nhất quán lâu dài, đa sở hữu, đa thành phần kinh
tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Việc xác lập vai trò chủ
đạo của nền kinh tế nhà nước là vấn đề có tính nguyên tắc và là sự khác biệt
có tính bản chất giữa kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa với
kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Tính định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa của
nền kinh tế thị trường ở nước ta đã quyết định kinh tế nhà nước giư vai trò
chủ đạo trong cơ cấu kinh tế nhiều thành phần. Kinh tế nhà nước cùng với

kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc
dân. Các chủ thể kinh tế đều có điều kiện để phát huy mọi tiềm năng trong
nền kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa .
Nước ta xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng Xã Hội
Chủ Nghĩa chứ không phải kinh tế thị trường Tư Bản Chủ Nghĩa. Chúng ta
lấy phát triển kinh tế thị trường là phương tiện để đạt được mục tiêu cơ bản
9


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

xây dựng Xã Hội Chủ Nghĩa, thực hiện dân giàu nước mạnh xã hội công
bằng dân chủ văn minh, con người được giải phóng khỏi áp bức bóc lột, có
cuộc sống ấm no hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện. Vì vậy, thực
hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước và từng chính sách
phát triển, tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển y tế giáo dục, văn hoá…
giải quyết tốt các vấn đề xã hội vì mục tiêu phát triển con người. Thực hiện
chế độ phân phối chur yếu theo kết quả lao động, hiệu quả kinh tế, đồng thời
theo mức đóng góp vốn cùng các nguồn lực khác và thông qua phúc lợi xã
hội. Đây là đặc trưng cơ bản của kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ
Nghĩa.
Phát huy quyền làm chủ xã hội của nhân dân, đảm bảo vai trò quản lý
điều tiết nền kinh tế của nhà nước pháp quyên Xã Hội Chủ Nghĩa dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam. Trong cơ chế vận hành nền kinh tế
nước ta có sự khác biệt đó là cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước
nhưng là nhà nước Xã Hội Chủ Nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản
Việt Nam. Sự quản lý của nhà nước Xã Hội Chủ Nghĩa nhằm sửa chữa
những sai lầm, những thất bại của thị trường, thực hiện các mục tiêu nhân
đạo xã hội và bản thân cơ chế thị trường không thể làm được, đảm bảo cho
nền kinh tế thị trường phát triển theo định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước

ta hiện nay.
2.2 Thực trạng quá trình xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định
hướng Xã Hội Chủ Nghĩa ở nước ta hiện nay.
2.2.1 Thành tựu.
Thể chế kinh tế thị trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa được xây
dựng bước đầu.
Hệ thống pháp luật, chính sách và cơ chế vận hành nền kinh tế thị
trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa được xây dựng tương đối đồng bộ.
10


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

Thời gian qua ở Việt Nam, điểm nổi bật là đã thiết lập nhiều văn bản pháp
luật và giới luật … nội dung pháp luật ngày càng phù hợp hơn với cơ chế thị
trường, với thông lệ quốc tế. Đặc biệt khung pháp luật đã cho phép thực hiện
những bước đầu tiên trong quá trình chuyển đổi hoạt động quản lý về kinh tế
của nhà nước từ can thiệp trực tiếp sang tác động gián tiếp vào hoạt đông
sản xuất kinh doanh. Có thể nói toàn bộ hệ thống “luật chơi” kinh tế hiện
nay đã tạo hành lang pháp lý cho việc thực hiện quyền tự do kinh doanh,
phát triển kinh tế nhiều thành phần, tạo dựng và thúc đẩy nhanh quá trình
hội nhập kinh tế quốc tế.
Hoạt động của các loại hình doanh nghiệp và bộ máy quản lý nhà
nước được đổi mới một bước quan trọng. Một số loại thị trường mới được
hình thành: thị trường hàng hoá dịch vụ, lao đông, khoa học và công nghệ,
tài chính, bất động sản có bước phát triển phù hợp với cơ chế mới. Nhà nước
với đặc thù vừa tham gia điều hành hoạt động kinh tế vừa tham gia hoạt
động kinh tế thời gian qua cũng có nhiều đổi mới tích cực, đó là đổi mới cơ
cấu hệ thống bộ máy quản lý trong nước, đổi mới chức năng kinh tế, nhà
nước theo hướng gần hơn với thị trường.

Trong thời gian qua, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, tạo môi trường và
điều kiện cần thiết cho sự phát triển kinh tế. Quỹ tiết kiệm tăng cao bình
quân khoảng 9%/ năm, đồng thời quỹ tiêu dùng tăng 7%/năm, nhờ đó thêm
điều kiện vừa đẩy mạnh đầu tư phát triển vừa cải thiện đời sống nhân dân.
Tiềm lực tài chính ngày càng được tăng cường. Tỷ lệ GDP huy động
vào ngân sách bình quân hàng năm đạt 24,4% vượt kế hoạch. Chính sách
tiền tệ được điều hành linh hoạt hơn, giá trị đồng tiền cơ bản ổn định, cán
cân thanh toán quốc tế được giữ cân bằng, dự trữ ngoại tệ tăng dần. Ngân
hàng nhà nước, hệ thống ngân hàng, thương mại, quỹ hỗ trợ phát triển và các
quỹ đầu tư, thị trường chứng khoán… có bước phát triển, hiệu quả hoạt động
11


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

tốt hơn. Quan hệ cung cầu cơ bản là phù hợp, bảo đảm hàng hóa thiết yếu
cho sản xuất và đời sống. Giá hàng tiêu dùng bình quân tăng 5.1%
Quá trình xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa ở Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu to lớn tuy nhiên, bên
cạnh đó còn có những hạn chế.
2.2.2. Hạn chế:
Việc xây dựng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
còn nhiều vướng mắc và chưa thật đồng bộ. Việc phát triển mô hình này ở
nước ta vẫn còn sự thiếu nhất quán về mặt nhận thức và tư tưởng trên một số
vấn đề như: phân định các thành phần kinh tế, vai trò của kinh tế nhà nước
và kinh tế tập thể, mục tiêu sắp xếp lại hệ thống doanh nghiệp nhà nước, chế
độ kinh tế, vai trò nhà nước, phân phối thu nhập… trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Về mặt lý luận, cho đến nay vẫn chưa
định được một thái độ thật sự dứt khoát về vị thế chiến lược của sở hữu tư
nhân và kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ

nghĩa. Còn trong thực tiễn, việc chậm cải thiện môi trường kinh doanh theo
hướng thị trường, duy trì quá lâu tình trạnh phân biệt đối xử cả về mặt chính
sách lẫn mặt hành động ứng xử từ phía nhà nước và từ phía các doanh
nghiệp nhà nước đã gây ra tâm trạng hoài nghi dai dẳng và sự bất ổn định
cho các nhà kinh doanh tư nhân. Thị trường chưa được hình thành một cách
đồng bộ. thị trường tài chính, bất động sản, khoa học và công nghệ phát triển
chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu. Quản lý nhà nước đối với từng loại thị
trường còn nhiều bất cập. Một số nguyên tắc của thị trường còn bị vi phạm.
Sự khập khễnh về trình độ và quy mô phát triển của từng loại thị trường cơ
bản đã tạo ra những cản trở lớn đối với sự phát triển kinh tế. Chưa xác định
và lý giải thấu đáo vai trò nhà nước trong nền kinh tế, nên việc xác định
chức năng của bộ máy nhà nước nói chung, từng cơ quan nói riêng gặp
12


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

nhiều khó khăn. Do đó, sự can thiệp của nhà nước còn chưa đúng chỗ, do
vậy nhiều biện pháp thực thi còn kém hiệu quả.
3. Các giải pháp để đảm bảo nền kinh tế thị trường phát triển theo định
hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
3.1. Khắc phục những mặt hạn chế của nền kinh tế thị trường.
3.1.1. Nắm vững định hướng xã hội chủ nghĩa.
Trong nền kinh tế thị trường, mọi chủ thể kinh tế đều có động lực trực
tiếp là lợi nhuận. song lợi nhuận không phải là mục đích duy nhất, mục đích
bản chất, cuối cùng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam. Mục tiêu của nền kinh tế thị trường mà nước ta xây dựng đó là
“dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”. Giữ vững
định hướng đó mới có giải pháp mạnh mẽ và không ngừng phát triển sức sản
xuất, nâng cao đời sống nhân dân, xóa đói giảm nghèo, khuyến khích mọi

người vươn lên làm giàu chính đáng, giúp đỡ người khác thoát nghèo, và
từng bước khá giả hơn. Nền kinh tế thị trường mà chúng ta đang xây dựng,
hiệu quả sản xuất kinh doanh lợi nhuận là nhằm phát triển kinh tế vì con
người, để đi tới một xã hội tốt đẹp hơn mà “ ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai
cũng được học hành và ai cũng được mưu cầu hạnh phúc”. Điều này khác
hẳn với kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, lợi nhuận trước hết và chủ yếu là
phục vụ cho lợi ích của giai cấp tư sản. Giữ vững định hướng xã hội chủ
nghĩa vừa khắc phục hạn chế của kinh tế thị trường, và là giải pháp của mọi
giải pháp nhằm giải phóng mọi tiềm năng cho sự phát triển sức sản xuất, và
làm cho mọi người dân đều được hưởng những thành quả của sự phát triển
kinh tế xã hội.

13


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

3.1.2. Giải quyết tốt những vấn đề bức xúc đang đặt ra hiện nay trong nền
kinh tế thị trường.
Cần giải quyết tốt vấn đề phòng và chống tham nhũng. Toàn đảng,
toàn quân, toàn dân ta đã coi tham nhũng là “quốc nạn” là kẻ thù của công
cuộc đổi mới. Để định hướng đúng kinh tế thị trường, cần “ Xử lý nghiêm
minh, kịp thời, công khai cán bộ, công chức tham nhũng, không phân biệt
chức vụ và địa vị xã hội, còn đương chức hay đã nghỉ việc…”. Bảo vệ quyền
và lợi ích hợp pháp của những người phát hiện và đấu tranh chống tham
nhũng. Đẩy mạnh phối hợp và hợp tác quốc tế về phòng và chống tham
nhũng. Tập trung giải quyết tốt vấn đề sinh thái, không để vì lợi ích cục bộ,
thiển cận mà làm hại môi trường sống. Trong tiến trình mở, hội nhập kinh tế
thế giới, phải biết phát huy lợi thế so sánh, tạo môi trường cạnh tranh để phát
triển bền vững, đảm bảo sự ổn định, tăng khả năng độc lập, tự chủ của đất

nước. Phát triển kinh tế thị trường phải gắn với đảm bảo quốc phòng, an
ninh, mặt khác chính nhờ có quốc phòng, an ninh vững chắc mà giữ được
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tăng cường xây dựng, chỉnh
đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng.
3.1.3. Tiếp tục đổi mới công cụ vĩ mô của nhà nước.
“Nhà nước làm tốt các chức năng định hướng sự phát triển bằng các
chiến lược, quy hoạch và chính sách trên cơ sở tôn trọng và tuân thủ các
nguyên tắc của thị trường; tạo môi trường pháp lý thuận lợi để phát huy các
nguồn lực của xã hội cho phát triển; các chủ thể kinh doanh bình đẳng, cạnh
tranh lành mạnh, công khai, minh bạch, có trật tự, kỉ cương”. Bảo đảm tính
bền vững và tích cực của các cân đối kinh tế vĩ mô, hạn chế các rủi ro và tác
động tiêu cực của cơ chế thị trường. Tác động chủ yếu thông qua cơ chế,
chính sách và công cụ kinh tế, đồng thời sử dụng kịp thời có hiệu quả một số
biện pháp cần thiết khi thị trường trong nước hoạt động không có hiệu quả
14


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

hoặc thị trường khu vực có sự biền động lớn. Nhờ có sự điều tiết của “bàn
tay hữu hình” của nhà nước xã hội chủ nghĩa mà bảo đảm tăng trưởng kinh
tế đi đôi với tiến bộ công bằng xã hội, nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh
tế bền vững. trong khi khuyến khích làm giàu hợp pháp phải gắn liền với
thực hiện các chương trình xóa đói giảm nghèo, đồng thời “cần thực hiện
mọi biện pháp cần thiết có hiệu quả để xây dựng nền quốc phòng toàn dân
và an ninh nhân dân vững mạnh toàn diện, bảo vệ vẽng chắc độc lập, chủ
quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ Quốc, bảo vệ Đảng, nhà nước
nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa.
3.2.Phát triển ưu thế của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
3.2.1.Phát triển các chủ thể của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội

chủ nghĩa.
Đại hội X của Đảng xác định, nền kinh tế hiện nay bao gồm 5 thành
phần kinh tế: kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân( kinh tế cá
thể, tiểu chủ, tư bản tư nhân), kinh tế tư bản nhà nước, kinh tế có vốn đầu tư
nước ngoài. Các thành phần kinh tế này hoạt đọng theo pháp luật và đều là
bộ phận hợp thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa. Tất cả các chủ thể kinh tế của mọi thành phần đều “bình đẳng
trước pháp luật, cùng phát triển lâu dài, hợp tác, cạnh tranh lành mạnh”.
Trong đó, kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, là lực lượng vật chất quan
trọng để nhà nước ffịnh hướng và điều tiết nền kinh tế, tạo môi trường và
điều kiện thúc đẩy các thành phần kinh tế cùng phát triển. Đẩy mạnhcông
nghiệp hóa hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức là cách tốt nhất để
phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao năng suất lao động. Tranh thủ thời cơ
thuận lợi do bối cảnh quốc tế tạo ra và phát huy lợi thế của nước ta để rút
ngắn quá trình công nghiệp hóa,hiện đại hóa đất nươc theo định hướng xã
hội chủ nghĩa. Trong đó đặc biệt coi trọng công nghiệp hóa, hiện đại hóa
15


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

nông nghiệp nông thôn, giải quyết đồng bộ vấn đề nông nghiệp, nông thônvà
nông dân.
3.2.2.Tiếp tục phát triển đồng bộ các loại trường.
Hệ thống các loại thị trường nước ta tiếp tục hoàn thiện bao gồm 5
loại thị trường chủ yếu: thị trường hàng hóa dịch vụ, thị trường tài chính, thị
trường bất động sản, bao gồm thị trương quyền sử dụng đất và bất động sản
gắn liền với đất, thị trường hàng hóa sức lao động, thị trường khoa học và
công nghệ. Tính đồng bộ của các loại thị trường còn đòi hỏi: đồng booj về
các điều kiện để xây dựng và phát triển hệ thống thị trường hoàn chỉnh, đó là

xây dựng và hoàn thiện môi trường pháp lý và kinh tế; tạo nguồn nhân lực
để tổ chức, quản lý, vận hành thị trường…, hoàn thiện và nâng cao hiệu lực
và hiệu quả của bộ máy nhà nước trong việc tổ chức, quản lý thị trường.
Đồng bộ về trình độ phát triển. Giữa các thị trường có mối quan hệ chạt chẽ
với nhau trong một hệ thống thị trường thống nhất, hoàn chỉnh. Vì vậy, các
loại thị trường phải có sự tương thích về trình độ phát triển. Mặt khác, cần
xây dựng và phát triển đồng bộ các yếu tố trong từng loại thị trường. Ở nước
ta,một số loại thị trường dã bước đầu hình thành song còn sơ khai là do còn
thiếu nhiều yếu tố thị trường. Mức độ phát triển của từng loại thị trường là
tùy thuộc vào tính đồng bộ của các yếu tố trong thị trường đó.
Cho đến nay, các loại thị trường ở nước ta đã hình thành và có bước
phát triển tích cực. Qúa trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa sẽ tiếp tục thúc đẩy các loại thị trường nói trên phát
triển đồng bộ vừa theo nguyên tắc của kinh tế thị trường lại vừa giữ nguyên
tắc định hướng xã hội chủ nghĩa.

16


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

C. KẾT LUẬN
Qua quá trình nghiên cứu đề tài “quan điểm lịch sử - cụ thể với việc
xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở
nước ta hiện nay”. Tôi đã tìm hiểu được nhiều vấn đề:
Trước hết, tôi đã thấy sự cần thiết phải xây dựng và phát triển nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay, không
phải chỉ bởi đó là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận đọng theo cơ
chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo dịnh hướng xã hội chủ nghĩa.
Phù hợp với điệu kiện, hoàn cảnh cụ thể của nước ta, phù hợp với xu thế của

thời đại mà còn do chính vai trò to lớn của nó trong sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở nước ta. Kinh tế thị trường góp phần giải phóng các tiềm
năng kinh tế, đa dạng hóa và năng động hóa nền sản xuất. Nó tác động đến
việc hình thành thói quen, suy nghĩ về tính hiệu quả, tính thiết thực của công
việc, có ảnh hưởng lớn đến đời sông nhân dân.
Cũng chính trong quá trình nghiên cứu đề tài này, tôi đã biết được
“tính đặc thù của quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường theo
định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, biết được quan điểm của Đảng về
chủ trương xây dựng và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa. Nhận thức của Đảng ta về vận dụng kinh tế thị trường ở nước ta tiếp
tục bước lên tầm cao mới. Kinh tế thị trường trong nước từng bước phát
triển. Yếu tố định hướng xã hội chủ nghĩa luôn được giữ vững. Đặc trưng,
bản chất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
được làm rõ: về mục tiêu của nó, về các thành phần kinh tế, về chế độ phân
phối, vai trò quản lý, điều tiết của nền kinh tế nhà nước, pháp quyền xã hội
chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt N am.

17


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

Ngoài ra tôi còn thấy được thực trạng quá trình xây dựng và phát triển
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay, một số
thành tựu to lớn đạt được cũng như những hạn chế của quá trình này. Thể
chế kinh tế thị trường định hướn xã hội chủ nghĩa được xây dựng bước đầu.
Một số loạithị trường mới hình thành, kinh tế vĩ mô ổn định. Tuy nhiên, quá
trình xây dựng và phát triển thể chế này ở nước ta còn nhiều vướng mắc và
chưa thật đồng bộ. Việc triển khai mô hình này còn thiếu sự nhất quán về
mặt nhận thức tư tưởng. Vai trò nhà nước trong nền kinh tế chưa được xác

định và lý giải thấu đáo.
Việc xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa là một quá trình lâu dài do vậy không tránh khỏi những hạn chế.
Tôi dã tìm hiểu, tham khảo và đưa vào bài tiểu luận một số giải pháp để đảm
bảo nền kinh tế thị trường phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở
nước ta. Trứớc hết, nước ta cần khắc phục những mặt hạn chế của nền ki9nh
tế thị trường. Sau đó, ta cần phát triển ưu thế của nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa.
Đề tài này bàn về quan điểm lịch sử-cụ thể, nó nhấn mạnh yếu tố định
hướng xã hội chủ nghĩa. Với vai trò là một sinh viên đang được học trong
khối kinh tế, tôi thấy mình cũng như nhiều sinh viên khác cần phải cố gắng
học tập, xây dựng đất nước phát triển nền kinh tế thị trường đinh hướng xã
hội chủ nghĩa. Sinh viên cần góp phần giữ vững định hướng xã hội chủ
nghĩa để phát triển nền kinh tế thị trường ở nước ta, đưa đất nước tiến lên,
trở thành một cường quốc trên thế giới.

18


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

D.DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Chu Văn Cấp- quán triệt quan điểm của đại hội X về hoàn thiện thể chế
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Lý luận chính trị-sô 7/T7/2006
2.Đảng Cộng Sản Việt Nam- văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc
Lần thứ VI< T12/ 1986>
Lần thứ IX <T4/ 2001>
Lần thứ X <T4/ 2006>
3. Giáo trình kinh tế chính trị Mac-Lênin-nhà xuất bản quốc gia

Trang 327-363
4. Lê Xuân Bá-về xây dựng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam
Tạp chí cộng sản-số 7/ T4/ 2006
5. Nguyễn Đức Bình- tiếp tục một cách kiên định và sáng tạo con đường xã
hội chủ nghĩa
Lý luận chính trị- số 12/ T12/ 2006
6. Nguyễn Đình Kháng- tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa
Lý luận chính trị- số 3/ T3/ 2007
7. Nguyễn Viết Vượng- chủ biên: giai cấp công nhân va tổ chức công đoàn
Việt Nam trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Nhà xuất bản thống kê
8. Nguyễn Văn Thường- Hoàng Văn Hoa: về các thành phần kinh tế và vai
trò của kinh tế nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã họi chủ
nghĩa ở nước ta
Tạp chí kinh tế và phát triển- số 84/ T6/ 2004
19


CH sè 11 - B1 - §H KTQD Chuyªn Photocopy - §¸nh m¸y - In LuËn v¨n, TiÓu luËn : 6.280.688

9. Vũ Văn Phúc- kinh tế hàng hóa trong nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa ở nước ta
Tạp chí cộng sản điện tử-sô 122/ T6/ 2004
10.Võ Văn Thắng- ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường đến việc xây dựng
lối sống ở nước ta hiện nay
Tạp chí cộng sản- số 10/ T5/ 2006

20