Đánh giá tác động của Dự án trồng rừng nguyên liệu đến phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
-----  -----

NGUYỄN THANH HOÀNG

ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA DỰ ÁN TRỒNG RỪNG NGUYÊN
LIỆU ĐẾN PHÁT TRIỂN KINH TẾ, XÃ HỘI VÀ BẢO VỆ MÔI
TRƢỜNG Ở HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên, năm 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
-----  -----

NGUYỄN THANH HOÀNG

ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA DỰ ÁN TRỒNG RỪNG NGUYÊN
LIỆU ĐẾN PHÁT TRIỂN KINH TẾ, XÃ HỘI VÀ BẢO VỆ MÔI
TRƢỜNG Ở HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP
Chuyên ngành: Lâm học

Mã số: 60.62.60

Ngƣời hƣớng dẫn:

TS. Nguyễn Văn Thái

Thái nguyên, năm 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




i

LỜI CẢM ƠN
Luận văn thạc sỹ khoa học Lâm nghiệp này đƣợc hoàn thành tại
Trƣờng Đại học Nông Lâm Thái Nguyên theo chƣơng trình đào tạo cao hoc
Lâm nghiệp hệ chính quy, khóa học 2008-2010.
Trong quá trình thực hiện và hoàn thành bản luận văn, tôi đã nhận đƣợc
sự quân tâm, giúp đỡ của của Ban giám hiệu, Khoa Sau đại học và các thầy,
cô giáo Trƣờng Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, các sở, ban, ngành, các cơ
quan đơn vị, các bạn bè đồng nghiệp và địa phƣơng nơi tôi thực hiện nghiên
cứu. Nhân dịp này tôi xin chân thành cảm ơn về sự giúp đỡ quý báu đó.
Trƣớc tiên, tôi xin đặc biệt cảm ơn TS. Nguyễn Văn Thái là ngƣời
hƣớng dẫn khoa học, đã tận tình hƣớng dẫn tôi trong quá trình thực hiện luận
văn này.
Tôi cũng xin cảm ơn Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh Thái Nguyên, Chi
cục Lâm nghiệp tỉnh Thái Nguyên, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Thái Nguyên,
Công ty Ván dăm Thái Nguyên, Ủy ban nhân dân huyện Đồng Hỷ, Phòng

Nông nghiệp & PTNT huyện Đồng Hỷ, Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn các
cơ quan, đơn vị, và một số hộ nông dân trên địa bàn huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái
Nguyên đã tạo điều kiện cung cấp thông tin và số liệu giúp tôi hoàn thành bản
luận văn thạc sỹ lâm nghiệp này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, tháng 9 năm 2010
Tác giả
Nguyễn Thanh Hoàng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




ii

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................. i
MỤC LỤC ..................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. v
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................ vi
ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................... 1
Chƣơng I: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................... 3
1.2. Trên thế giới ............................................................................................ 3
1.2.1.Khái niệm về Dự án. .............................................................................. 3
1.1.2. Đánh giá Dự án..................................................................................... 4
1.2 Ở Việt nam ............................................................................................... 6
1.2.1.Khái niệm về Dự án ............................................................................... 6
1.2.2 Đánh giá tác động của Dự án ................................................................. 8
1.2.3 Một số kết quả nghiên cứu mô hình trồng rừng công nghiệp ở Việt nam ..... 9

Chƣơng 2: MỤC TIÊU - ĐỐI TƢỢNG - NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ............................................................................................. 10
2.1 Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................... 10
2.2. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................ 10
2.3 Giới hạn nghiên cứu ............................................................................... 10
2.4 Nội dung nghiên cứu .............................................................................. 10
2.5. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 11
2.5.1. Quan điểm và phƣơng pháp luận ........................................................ 11
2.5.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu .............................................................. 12
2.5.3. Phƣơng pháp đánh giá tác động kinh tế .............................................. 14
2.5.4. Phƣơng pháp đánh giá tác động của Dự án về mặt xã hội ................... 14
2.5.5.Phƣơng pháp thu thập số liệu trên các ô mẫu ....................................... 16
2.6. Phƣơng pháp xử lý số liệu ..................................................................... 16
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iii

2.6.2.Phuơng pháp đánh giá tác động của Dự án về mặt xã hội .................... 19
2.6.3.Đánh giá tác động về môi truờng sinh thái. .......................................... 19
Chƣơng 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI KHU VỰC
NGHIÊN CỨU ............................................................................................. 21
3.1.Điều kiện tự nhiên .................................................................................. 21
3.1.1.Vị trí địa lý .......................................................................................... 21
3.1.2.Địa hình, thổ nhƣỡng ........................................................................... 21
3.1.3.Khí hậu, thời tiết .................................................................................. 22
3.1.4. Tình tình sử dụng đất đai của Huyện Đồng Hỷ qua 3 năm (2007 -2009)........ 22
3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ...................................................................... 25

3.2.1 Tình hình nhân khẩu và lao động của Huyện Đồng Hỷ qua 3 năm (2007 - 2009).. 25
3.3. Thực trạng cơ sở hạ tầng . ..................................................................... 27
3.4. Văn hoá, Giáo dục ................................................................................. 28
Chƣơng 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .................................................... 30
4.1. Khái quát về Dự án trồng rừng nguyên liệu tại Công ty Ván Dăm Thái
Nguyên ......................................................................................................... 30
4.1.1.Dự án trồng rừng nguyên liệu tại Công ty lâm nghiệp Thái Nguyên. ... 30
4.1.2. Xác định đất trồng rừng nguyên liệu theo tiểu khu. ............................ 32
4.1.3. Tiến độ thực hiện ................................................................................ 33
4.1.4. Xây dựng vƣờn ƣơm ........................................................................... 33
4.1.5. Xây dựng cơ sở hạ tầng và khuyến lâm .............................................. 34
4.1.6. Chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật trồng rừng, chăm sóc và quản lý bảo vệ rừng. .. 34
.1.8. Chi phí vật liệu cho 1ha rừng trồng ...................................................... 38
4.1.9. Nhu cầu về vốn đầu tƣ .......................................................................... 38
4.1.10. Nguồn vốn......................................................................................... 39
4.3.Tình hình thực hiện các hoạt động của Dự án trồng rừng Công nghiệp tại
Công ty lâm nghiệp Thái Nguyên ................................................................. 39

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iv

4.3.1.Lập kế hoạch trồng rừng của Dự án. .................................................... 39
4.3.2.Quy hoạch đất trồng rừng .................................................................... 40
4.3.3.Điều tra lập địa ................................................................................... 43
4.3.4.Đo đạc diện tích và giao đất. ............................................................... 44
4.3.5.Hoạt động phổ cập và dịch vụ hỗ trợ ................................................... 44

4.10. Các hoạt động dịch vụ phục vụ dự án ........................................................... 45
4.3.6 Cung cấp cây giống, vật tƣ cho trồng rừng. ......................................... 46
4.3.7.Hoạt động trồng rừng và chăm sóc rừng .............................................. 47
4.3.8. Hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng ...................................................... 49
4.3.9.Công tác giám sát và đánh giá ............................................................. 50
4.4.Đánh giá tác động của Dự án đến phát triển kinh tế, xã hội và môi
trƣờng........................................................................................................... 50
4.4.1.Tác động của Dự án đến phát triển kinh tế ........................................... 50
4.4.3.Tác động của Dự án về mặt môi trƣờng. .............................................. 61
4.5. Phân tích hiệu quả một số loài cây trồng rừng của Dự án ...................... 66
4.5.1.Hiệu quả kinh tế các loài cây trồng rừng. ............................................. 66
4.5.2.Tình hình sinh trƣởng của các loài cây trồng rừng trong vùng Dự án......... 67
4.6. Một số giải pháp duy trì các hoạt động của Dự án trong giai đoạn tới. .. 70
4.6.1.Giải pháp cho giai đoạn hậu Dự án ...................................................... 70
4.6.2.Các giải pháp cho việc thực hiện các Dự án tiếp theo .......................... 71
Chƣơng 5: KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................ 72
5.1.Kết luận .................................................................................................. 72
5.2.Tồn tại .................................................................................................... 73
5.3.Kiến nghị................................................................................................ 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 75
1. Tiếng Việt ................................................................................................ 75
2. Tiếng Anh ................................................................................................ 78

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
NN & PTNT

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

SD ĐNN

Sử dụng đất nông nghiệp

LSNG

Lâm sản ngoài gỗ

CLĐ

Công lao động

KHKT

Khoa học kỹ thuật

NPV

Giá trị hiện tại của lợi nhuận ròng

BCR

Tỷ suất giữa thu nhập so với chi phí

IRR

Tỷ lệ thu hồi vốn nội bộ

NC

Nhân công

UBND

Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




vi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Tình hình đất đai của huyện Hồng Hỷ qua các năm (2007 – 2009) ........ 24
Bảng 3.2: Tình hình nhân khẩu lao động của huyện Đồng Hỷ qua 3 năm
(2007 - 2009)................................................................................................ 26
Bảng 3.3. Một số chỉ tiêu về hệ thống giáo dục huyện Đồng Hỷ .................. 28
Bảng 4.1: Xác định đất trồng rừng nguyên liệu theo tiểu khu ....................... 32
Bảng 4.3: Định mức kinh tế cho trồng rừng.................................................. 37
Bảng 4.4: Chi phí vật liệu cho 1ha trồng rừng .............................................. 38
Bảng 4.5: Qui hoạch đất trồng rừng nguyên liệu theo tiểu khu .................... 41
Bảng 4.7: Kết quả các giai đoạn thực hiện Dự án trồng rừng nguyên liệu ...... 47
Bảng 4.8: Tổng hợp một số chỉ tiêu kinh tế chủ yếu của các nhóm hộ trƣớc và
sau khi tham gia Dự án ................................................................................. 52

Bảng 4.9: Thu nhập và chi phí của 3 nhóm hộ .................................................. 53
Bảng 4.10: Cơ cấu thu nhập của các nhóm hộ trƣớc năm 1999 và tại năm 2009 ...... 55
Bảng 4.11: Cơ cấu chi phí của các nhóm hộ trƣớc năm 1999 và tại năm 2009 ....... 58
Bảng 4.12: Số hộ và lao động tham gia trồng rừng hàng năm ........................ 59
Bảng 4.14. So sánh khả năng xói mòn giữa đất trống và rừng trồng ............ 64
Bảng 4.15: Kết quả quan trắc nhiệt độ mặt đất và độ ẩm không khí ............ 65
Bảng 4.16. Tổng hợp các chỉ tiêu hiệu quả trồng rừng.................................. 66
Bảng 4. 17: Sinh trƣởng rừng trồng Bạch đàn hom....................................... 67
Bảng 4. 18: Sinh trƣởng rừng trồng Mỡ ....................................................... 67
Bảng 4.19: Sinh trƣởng rừng trồng Keo lai ................................................... 68
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH
Biểu đồ 4.1

Thu nhập và chi phí của các nhóm hộ (1999-2009)

Biểu đồ 4.2

Cơ cấu thu nhập của các nhóm hộ trƣớc năm 1999 và tại năm 2009

Ảnh 4.1

Rừng trồng Keo lai tại Đồng Hỷ

Ảnh 4.2

Rừng trồng keo tai tƣợng tại huyện Đồng Hỷ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

1

ĐẶT VẤN ĐỀ
Nƣớc ta thuộc vùng khí hậu nóng ẩm, mƣa nhiều và có gió mùa rất
thuận lợi cho sự tăng trƣởng của các loài cây trồng đặc biệt là cây lấy gỗ, ở
vùng hàn đới muốn có cây gỗ đƣờng kính 20 – 25 cm phải trồng và chăm sóc
hàng chục năm, nhƣng ở nƣớc ta chỉ cần 6 – 8 năm. Sản lƣợng gỗ khai thác
gỗ mỗi luân kỳ (8năm) trên 1ha rừng trồng bình quân có thể đạt từ 60 – 80m3,
những vùng đất tốt, kỹ thuật trồng cao có thể đạt trên 100m3 lƣợng tăng
trƣởng hàng năm của cây gỗ càng lớn thì năng suất cây trồng cao, chu kỳ khai
thác càng ngắn, thời gian thu hồi vốn càng nhanh, hiệu quả kinh tế càng lớn.
Đây chính là lợi thế của nƣớc ta mà các nƣớc hàn đới không có đƣợc.
Nhiều năm qua Đảng và Chính phủ đã rất quan tâm đến sự nghiệp
bảo vệ và phát triển rừng, cộng đồng quốc tế cũng nhƣ nhiều nƣớc, nhiều tổ
chức phi chính phủ cũng đã có sự đóng góp, hỗ trợ các Dự án trồng rừng. Từ
năm 1986 đến nay diện tích rừng nƣớc ta tuy có tăng nhƣng rất chậm, không
bù đắp kịp diện tích rừng bị khai thác, lạm dụng và rừng bị đốt phá làm nƣơng
rẫy cùng với tốc độ tăng trƣởng nhu cầu gỗ trong cơ chế thị trƣờng. ở nhiều
vùng dân cƣ nhất là vùng trung du, miền núi, vùng cao chƣa có kế hoạch, quy
hoạch, quy hoạch cụ thể để phát huy lợi thế nói trên. Chƣa tập trung đầu tƣ
vốn để phát triển kinh tế trồng rừng theo hƣớng sản xuất hàng hoá. Vì vậy mà
hàng triệu ngƣời dân các vùng này vẫn tiếp tục phá rừng, đốt nƣơng, làm rẫy
để sản xuất lƣơng thực tự túc, tự cấp. Bên cạnh đó công nghiệp chế biến gỗ ở
nƣớc ta trong những năm qua cũng chƣa đƣợc đầu tƣ đổi mới thiết bị, công
nghệ, nguyên liệu vẫn dựa vào nguồn gỗ tự nhiên là chính vậy đã làm cho
diện tích rừng tự nhiên ngày càng mất thêm.
Theo số liệu thống kê năm 2000 cho thấy diện tích rừng nƣớc ta chỉ
còn 8 triệu ha, độ che phủ là 28,5%. Năm 1943 diện tích rừng nƣớc ta là 14

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




2

triệu ha với độ che phủ là 43%. Đây là nguyên nhân gây nên nhiều hậu quả
nghiêm trọng làm mất cân bằng sinh thái, đất bị xói mòn, bạc màu, lũ lụt, úng
ngập lan tràn nhiều nơi ngay cả các tỉnh miền núi.
Vì sự phát triển bền vững của đất nƣớc, để nhanh chóng nâng cao độ
che phủ giữ cân bằng sinh thái, từ năm 1947 Chính phủ đã đề ra chủ trƣơng
phát triển mạnh rừng trồng, phủ xanh đất trống, đồi núi trọc hƣớng tới đóng
cửa rừng tự nhiên. Trƣớc bối cảnh đó công nghiệp chế biến gỗ nƣớc ta cần
nhanh chóng chuyển hƣớng từ sử dụng nguyên liệu gỗ rừng tự nhiên chuyển
sang nguyên liệu gỗ rừng trồng và chế biến sản phẩm tổng hợp, lợi dụng gỗ
các sản phẩm phẩm bằng ván dăm nhân tạo thay cho vật liệu gỗ rừng tự nhiên
Chế biến lâm sản phải sớm có quy hoạch, kế hoạch đồng bộ để nâng
cao năng suất và sản xuất các loại ván gỗ nhân tạo thích hợp với các loại
nguyên liệu từ gỗ rừng trồng và các phế liệu trong chế biến nông lâm sản,
đồng thời từ các ván gỗ nhân tạo chế biến ra các loại đồ mộc và vật liệu thay
cho gỗ rừng tự nhiên đáp ứng mọi nhu cầu về gỗ ngày càng tăng của nền kinh
tế nƣớc ta.
Đây là việc làm hết sức cần thiết, phù hợp với xu thế phát triển công
nghiệp chế biến gỗ trên thế giới và cũng là biện pháp tích cực nhất để bảo vệ
và phát triển vốn rừng tự nhiên, thúc đẩy nhanh sự nghiệp trồng rừng tập
trung quy mô lớn, góp phần thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc.
Công ty Ván Dăm Thái Nguyên trực thuộc Tổng công ty Lâm nghiệp
Việt nam đã đƣợc Chính phủ đầu tƣ Dự án trồng rừng nguyên liệu để phục vụ

cho nhà máy với công suất 16.500m3/năm. Dự án đã đƣợc triển khai từ năm
1999 giai đoạn thực hiện Dự án từ 1999 – 2010 để đánh giá tác động các mặt
của Dự án tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá tác động của Dự án
trồng rừng nguyên liệu đến phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường
ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên”.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not

read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....