sự tham gia của phụ nữ trong thu gom rác thải tại phường khắc niệm, thành phố bắc ninh, tỉnh bắc ninh

KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

------- -------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI: “SỰ THAM GIA CỦA PHỤ NỮ TRONG THU GOM
RÁC THẢI TẠI PHƯỜNG KHẮC NIỆM, THÀNH PHỐ BẮC
NINH, TỈNH BẮC NINH”

4/15/2017

Sinh viên thực hiện :
Lớp
:

Nguyễn Thị Tươi
KTB – K58

Giáo viên hướng dẫn:

TS. Lê Thị Long Vỹ

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

1


KẾT CẤU KHÓA LUẬN

I. MỞ ĐẦU
II. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU

Nội dung

III. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

2


I. MỞ ĐẦU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với sự phát triển kinh tế, gia tăng dân số và sự lãng phí tài
nguyên trong thói quen sinh hoạt của con người, lượng rác thải ngày
một tăng gây ảnh hưởng đến môi trường sống.

Công tác thu gom rác thải ngày càng được chú trọng.

Phụ nữ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thu gom rác thải. Họ
vừa là những đối tượng gây nguy cơ ô nhiễm cao cũng vừa là đối
tượng có thể giảm thiểu ô nhiễm.

Hiện nay, Phường Khắc Niệm đang thu hút rất nhiều nhà đầu tư, dẫn
tới các khu công nghiệp được mọc lên thu hút lao động khắp nơi về
đây; cùng với sự phát triển các ngành nghề sản xuất, kinh doanh kéo

theo lượng rác thải ngày càng tăng.
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

Đề tài:
“Sự tham gia
của phụ nữ
trong thu
gom rác thải
tại Phường
Khắc Niệm,
Thành Phố
Bắc Ninh,
Tỉnh Bắc
Ninh”

3


1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu
chung

Trên cơ sở kết quả đánh giá sự tham gia của phụ nữ trong
thu gom rác thải tại Phường Khắc Niệm, đề xuất các giải
pháp nhằm tăng cường sự tham gia của phụ nữ trong thu
gom rác thải thời gian tới.

Hệ thống hóa

cơ sở lý luận
và thực tiễn về
sự tham gia của
phụ nữ trong
thu gom rác
thải.

4/15/2017

Thực trạng sự
tham gia của
phụ nữ trong
thu gom rác
thải tại Phường
Khắc Niệm.

Phân tích các
yếu tố ảnh
hưởng tới sự
tham gia của
phụ nữ trong
thu gom rác
thải tại Phường
Khắc Niệm.

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

Đề xuất giải
pháp nhằm
tăng cường sự

tham gia của
phụ nữ trong
thu gom rác
thải tại Phường
Khắc Niệm.
4


1.3 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối
tượng
-

-

Phạm
vi

Khách thể: Đề tài tập trung
nghiên cứu thực trạng và giải
pháp tăng cường sự tham gia
của phụ nữ trong thu gom
rác thải.
Chủ thể: Phụ nữ, các hộ dân
và tổ chức xã hội.

-

-

-

4/15/2017

Nội dung: Nghiên cứu thực
trạng, phân tích các yếu tố ảnh
hưởng và đề xuất giải pháp
tăng cường sự tham gia của
phụ nữ trong thu gom rác thải.
Không gian: Phường Khắc
Niệm, Thành Phố Bắc Ninh,
Tỉnh Bắc Ninh.
Thời gian: Số liệu thứ cấp năm
2013 – 2015; số liệu sơ cấp
năm 2016.

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

5


II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
2.1 Cơ sở lý luận
• Khái niệm sự tham gia, phụ nữ, rác thải
• Vai trò, ý nghĩa sự tham gia của phụ nữ trong thu gom rác thải
• Nội dung, đặc điểm sự tham gia của phụ nữ trong thu gom rác thải
• Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của phụ nữ trong thu gom
rác thải

2.2 Cơ sở thực tiễn

Kinh nghiệm của một số
nước về sự tham gia của phụ
nữ trong thu gom rác thải

Kinh nghiệm về sự tham gia
của phụ nữ trong thu gom rác
thải tại Việt Nam

Các bài học kinh nghiệm
-

4/15/2017

Đẩy mạnh công tác phân loại rác thải tại hộ.
Tách làng nghề và các cơ sở sản xuất xen kẽ trong các khu dân cư ra khỏi khu vực
dân cư.
Tuyên truyền giáo dục nâng cao ý thức và trách nhiệm của người dân.
Thực hiện hiệu quả chương trình xây dựng nông thôn mới trong tiêu chí bảo vệ môi
trường.
Thu hút sự tham gia của phụ nữ trong thu gom rác thải.
Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

6


III. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1 Đặc điểm địa bàn
- Diện tích: 744,73 ha
- Dân số: 10824 người với 6412 lao động
- Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa

Thuận lợi

- Lực lượng lao động dồi dào, thu hút tham gia vào
thu gom rác thải.
- Công tác thu gom rác thải được quan tâm.
Khó khăn

- Dân số đông, lượng rác thải lớn.
- Chăn nuôi phát triển kéo theo lượng chất thải
tương đối lớn, là bài toán khó đối với giải quyết ô
nhiễm môi trường.

4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

7


3.2 Phương pháp nghiên cứu
Chọn điểm nghiên cứu

Thu thập số liệu

Phường Khắc Niệm: - Khu Tiền Trong
- Khu Tiền Ngoài
- Khu Quế Sơn

Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu
- Nhóm chỉ tiêu phản ánh thực trạng rác

thải
- Chỉ tiêu về phân loại rác thải
- Chỉ tiêu về thu gom rác thải
- Chỉ tiêu về xử lý rác thải
- Chỉ tiêu thể hiện sự tham gia của phụ nữ
trong thu gom rác thải

4/15/2017

Số liệu thứ cấp
Thu thập từ: Sách,
báo, internet, báo
cáo thống kê, …

-

Số liệu sơ cấp
30 phụ nữ
15 người dân
3 công nhân thu
gom rác thải
1 Hội trưởng phụ
nữ Phường

Tổng hợp và phân tích số liệu
- Phân tích giới
- Phân tổ thống kê
- Thống kê mô tả
- Thống kê so sánh
- Phân tích SWOT

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

8


IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

4/15/2017

4.1

4.2

4.3

Thực trạng sự
tham gia của
phụ nữ trong
thu gom rác
thải tại
Phường Khắc
Niệm, Thành
phố Bắc
Ninh, Tỉnh
Bắc Ninh

Các yếu tố
ảnh hưởng
đến sự tham

gia của phụ
nữ trong thu
gom rác thải
tại Phường
Khắc Niệm

Giải pháp
tăng cường
sự tham gia
của phụ nữ
trong thu
gom rác thải
tại Phường
Khắc Niệm

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

9


4.1 Thực trạng sự tham gia của phụ nữ trong thu gom rác thải tại
Phường Khắc Niệm, Thành phố Bắc Ninh, Tỉnh Bắc Ninh
4.1.1 Thực trạng rác thải tại Phường Khắc Niệm

(Đơn vị: tấn/năm)

Rác sinh hoạt

Xỉ than
8.76

320.48
257.34

(Đơn vị: tấn/năm)

(Đơn vị: tấn/năm)

CTR chăn nuôi
6480

227.4

4.02
2.19

Tiền Trong Tiền Ngoài

Quế Sơn

Tiền Trong Tiền Ngoài

Quế Sơn

Lợn

420

800

Bò

Trâu

1410

Gia cầm

Biểu đồ 4.1 Lượng rác thải phát sinh tại Phường Khắc Niệm

4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

10


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Bảng 4.1 Số lượng phụ nữ thuộc các tổ tự quản tham gia thu gom rác thải
Diễn giải
1.Số tổ tự quản về thu gom rác thải
Tổ tự quản của Hội phụ nữ
Tổ tự quản của Đoàn thanh niên
2.Số phụ nữ tham gia tổ tự quản
Tổ tự quản của Hội phụ nữ
Tổ tự quản của Đoàn thanh niên
3.Số phụ nữ/1 tổ tự quản
Tổ tự quản của Hội phụ nữ
Tổ tự quản của Đoàn thanh niên

ĐVT

2013

2014

2015

tổ
tổ

5
2

5
2

7
2

người
người

68
3

72
5

102

5

13,60
1,50

14,40
2,50

14,57
2,50

người/tổ
người/tổ

(Nguồn: UBND Phường Khắc Niệm)

→ Các tổ tự quản còn chưa hoạt động hiệu quả, các buổi phát động thu gom rác thải không
được tổ chức thường xuyên mà chỉ tập trung vào những ngày lễ lớn hoặc tết.
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

11


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Sự tham gia của phụ nữ
Tại hộ
3.33%

(Đơn vị: %)

Buổi tổng vệ sinh

(Đơn vị: %)

33.33%

50%

Thường xuyên
Có tham gia
Thỉnh thoảng
Không tham
gia

Không tham
gia

16.67%

96.67%
•
•

Đa số phụ nữ đều tham gia thu
gom rác thải tại hộ.
Là những đối tượng cần tham
gia các lớp tập huấn.

•

.

Mức độ phụ nữ tham gia các buổi
tổng vệ sinh đường làng, thu gom
rác tại các kênh mương còn hạn
chế.

Biểu đồ 4.2 Sự tham gia của phụ nữ trong thu gom rác thải
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

12


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Bảng 4.2 Độ tuổi phụ nữ tham gia thu gom rác
thải tại Phường Khắc Niệm
Tham gia nhiều

Bảng 4.3 Nhận thức của phụ nữ về thu gom rác
thải phân theo nghề nghiệp

Tham gia ít

Mức độ quan tâm

Diễn giải

1. Từ 18 đến dưới 30

SL

TL

SL

TL

(người)

(%)

(người)

(%)

3

25,00

6

35,29

2. Từ 30 đến dưới 45

3

25,00

7

41,18

3. Từ 45 đến dưới 55

2

16,67

3

17,65

Diễn giải

Nhiều

Ít

SL

TL

SL

TL

(người)

(%)

(người)

(%)

1.Nông nghiệp

2

7,14

0

0,00

2.Buôn bán

9

32,14

1

50,00

3.Cán bộ, công nhân,

9

32,14

1

50,00

8

28,58

0

0,00

28

100,00

2

100,00

viên chức
4. Từ 55 trở lên
Tổng

4

33,33

1

5,88

12

100,00

17

100,00

4.Về hưu, già yếu, tự do

Tổng

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
13


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Bảng 4.4 Nhận thức của phụ nữ về tác hại của rác thải theo trình độ học vấn

Trình độ học vấn

I. Trình độ học vấn
1. Tiểu học
2. Trung học cơ sở
3. Trung học phổ thông
II. Trình độ chuyên môn
1. Chưa qua đào tạo
2. Sơ cấp
3. Trung cấp
4. Cao đẳng/Đại học
5. Trên đại học
Tổng
4/15/2017

Hiểu biết về tác hại của rác thải
Biết
Không biết
SL
TL
SL
TL
(người)
(%)
(người)
(%)
1
8
16

4,00
32,00
64,00

1
3
1

20,00
60,00
20,00

11
4
3
6
1
25

44,00
16,00
12,00
24,00
4,00
100,00

4
1
0
0

0
5

80,00
20,00
0,00
0,00
0,00
100,00

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

Khi trình độ
dân trí cao
đồng nghĩa
với hiểu biết
của phụ nữ
về tác hại của
rác thải cũng
được nâng
cao.

14


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Bảng 4.5 Số lượng phụ nữ phân loại rác thải tại hộ theo các tiêu chí
Rác thải sinh hoạt
Diễn giải

Rác thải nông nghiệp

SL

TL

SL

TL

(người)

(%)

(người)

(%)

1.Phân loại rác tại hộ

29

100,00

20

100,00

Có phân loại

27

93,10

17

85,00

2

6,90

3

15,00

6

20,69

0

0

10

34,48

17

85,00

11

37,93

0

0

Không phân loại
2.Tiêu chí phân loại

Rác hữu cơ và rác vô cơ
Rác tận dụng được và không
tận dụng được

Rác bán được và không bán
được

Ý thức phân loại
rác của phụ nữ
chưa cao, tinh thần
ỷ lại, đổ trách
nhiệm cho người
thu gom. Không
phải tất cả phụ nữ
đều hiểu hết những
lợi ích của việc
phân loại rác tại

nguồn.

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

15


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ

Rác thải

Thu gom bằng xe đẩy tay

Tập kết tại bãi rác trung chuyển

Xe chuyên dụng vận chuyển về bãi

Sơ đồ 4.1 Các giai đoạn thực hiện thu gom rác thải sinh hoạt tại địa bàn
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

16


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Rác thải sinh hoạt

• Rác thải sinh hoạt được giao cho
tổ thu gom đi thu đi thu gom hàng
ngày.
• Tuy vậy, việc thu gom không
được thực hiện đều đặn nên gây
những ảnh hưởng đến môi trường
sống.

100

(Đơn vị: %)

0
Gom lại một chỗ chờ
thu gom

Khác

Xỉ than
• Xỉ than được phụ nữ thu gom
theo nhiều hình thức khác nhau.
• Xỉ than mang lại những hiểu quả
cho cây trồng nếu được tái sử
.
dụng hợp lý.

71.43

(Đơn vị: %)

21.43
7.14
Gom lại một chỗ Gom lại và tự xử lý Gom lại và thu
chờ thu gom
gom đến điểm tập
kết rác

Biểu đồ 4.3 Hình thức thu gom rác thải sinh hoạt
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

17


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Rác thải trồng trọt
61.54

(Đơn vị: %)

• Rác thải trồng trọt chưa có mô
hình thu gom cụ thể, do phụ nữ chủ
động thu gom.

38.46

• Thu gom không hiệu quả dẫn đến
những hậu quả về môi trường.
Gom lại và tự xử lý

Thu gom, không xử lý

Rác thải chăn nuôi
(Đơn vị: %)

76.92

• Rác thải chăn nuôi được nhiều hộ
thu gom lại và có những biện pháp
xử lý hợp lý, bảo vệ môi trường.

23.08

.
Gom lại và tự xử lý

Thu gom, không xử lý

Biểu đồ 4.4 Hình thức thu gom rác thải nông nghiệp
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

18


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Bảng 4.6 Cách xử lý rác thải sinh hoạt
Thức ăn thừa

Diễn giải

1. Phân loại và chờ thu gom

Đồ điện tử, chai
Bao bì, túi nilon

lọ nhựa

Giấy, lá khô

SL

TL

SL

TL

SL

TL

SL

TL

(người)

(%)

(người)

(%)

(người)

(%)

(người)

(%)

16

55,17

1

3,46

5. Đốt

8

27,58

6. Chôn lấp

4

13,79

29

100,00

2. Không phân loại và chờ thu gom

14

48,27

27

93,10

1

3,46

2

6,90

3. Bán cho người thu mua
4. Tái sử dụng

Tổng

14

29

1

3,46

28

96,54

48,27

100,00

29

100,00

29 100,00

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

19

4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ

Bảng 4.7 Cách xử lý xỉ than
Hình thức xử lý

Số lượng

Tỷ lệ

(người)

(%)

1.Đổ trực tiếp ra bờ sông, kênh mương và bãi đất trồng

cây
2.Để tại khu vực lề đường chờ thu gom
3.Thu gom đến điểm tập kết
Tổng

3

21,43

10

71,43

1

7,14

14

100,00

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)

4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

20


4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ

Bảng 4.9 Cách xử lý rác thải chăn
nuôi

Bảng 4.8 Cách xử lý rác thải trồng trọt
Vỏ thuốc BVTV
Loại rác thải
SL
(người)

TL
(%)

1. Vứt vào hố rác

8

61,54

2. Vứt ngay ra đồng

5

38,46

Vỏ bao bì phân
bón
SL
(người)

TL
(%)

4. Làm phân

1

7,70

5. Đốt tại ruộng

5

38,46

6. Thu gom làm
chất đốt

2

15,38

13

100,00

13 100,00

8

61,54

TL
(%)

38,46

Tổng

38,46

SL
(người)

5

3. Làm vật đựng

5

Phế phẩm rơm rạ
lúa

13

100,00

Cách làm

Tỷ lệ
(%)

1. Thải trực tiếp ra
ngoài

3

23,08

2. Làm hầm biogas

5

38,46

3. Ủ phân vi sinh

5

38,46

4. Đối với xác chết,
đào hố chôn lấp

2

15,38

Tổng

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
4/15/2017

Số lượng
(người)

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

13
(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
21

4.1.2 Thực trạng thu gom và xử lý rác thải của phụ nữ
Bảng 4.11 Số lượng phụ nữ tham gia tuyên truyền
về thu gom rác thải

Bảng 4.10 Nguồn thông tin về thu gom rác thải
Diễn giải

SL

TL

(người)

(%)

1. Băng rôn, khẩu hiệu, tờ rơi

5

16,67

2. Bạn bè, những người xung quanh

6

20,00

3. Sách, báo chí

5

4. Đài, tivi
5. Đài phát thanh địa phương
6. Các buổi họp dân
Tổng

Diễn giải

SL

TL

(người)

(%)

1. Có tham gia

11

36,67

16,67

2. Không tham

19

63,33

13

43,33

gia

16

53,33

Tổng

30

100,00

6

20,00

30
(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
22

4.2 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia của phụ nữ
trong thu gom rác thải tại Phường Khắc Niệm

4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

23


4.2.1 Đánh giá sự tham gia của phụ nữ trong thu gom rác thải tại Phường Khắc Niệm
Bảng 4.12 Đánh giá của người dân về các kỹ năng
của phụ nữ
Tốt
Diễn giải

Tốt

Trung bình

SL

TL

SL

TL

(người)

(%)

(người)

(%)

1. Khả năng tuyên

truyền vận động thu

Diễn giải

4

26,67

11

73,33

5

33,33

10

66,67

3. Khả năng sử dụng

TL

SL

TL

(người)

(%)

(người)

(%)

13

86,67

2

13,33

với người dân

10

66,67

5

33,33

3. Tác phong làm việc

11

73,33

4

26,67

10

66,67

5

33,33

trong công việc

thành thạo trang
13

86,67

2

13,33

4. Ngôn ngữ giao tiếp với
người dân

gom rác thải

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
4/15/2017

SL

2. Thái độ trong giao tiếp

2. Khả năng tổ chức

thiết bị trong thu

Chưa tốt

1. Tinh thần trách nhiệm

gom rác thải

các hoạt động

Bảng 4.13 Đánh giá của người dân về tinh thần,
trách nhiệm của phụ nữ

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
24


4.2.1. Đánh giá sự tham gia của phụ nữ trong thu gom rác thải tại Phường Khắc Niệm
Bảng 4.14 Đánh giá của phụ nữ về các kỹ năng trong thu gom rác thải
Nắm vững

Diễn giải
1. Kỹ năng phối hợp
2. Kỹ năng làm việc nhóm
3. Kỹ năng bàn bạc thảo luận
4. Kỹ năng triển khai hoạt
động

5. Kỹ năng tuyên truyền

Biết chút ít

Không biết

SL

TL

SL

TL

SL

TL

(người)

(%)

(người)

(%)

(người)

(%)

12

40,00

3

10,00

15

50,00

12

40,00

3

10,00

15

50,00

13

43,33

2

6,67

15

50,00

9

30,00

6

20,00

15

50,00

10

33,33

5

16,67

15

50,00

(Nguồn: Tổng hợp từ phiếu điều tra, 2016)
4/15/2017

Nguyen Thi Tuoi - KHOA LUAN TOT NGHIEP

25