Nghiên cứu sự ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới năng suất, chất lượng đàn ong mật Apis cerana nuôi tại huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

CAO THỊ HINH

NGHIÊN CỨU SỰ ẢNH HƢỞNG CỦA THỨC ĂN BỔ SUNG TỚI
NĂNG SUẤT, CHẤT LƢỢNG ĐÀN ONG MẬT APIS CERANA
NUÔI TẠI HUYỆN ĐẠI TỪ TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2011
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

CAO THỊ HINH

NGHIÊN CỨU SỰ ẢNH HƢỞNG CỦA THỨC ĂN BỔ SUNG TỚI
NĂNG SUẤT, CHẤT LƢỢNG ĐÀN ONG MẬT APIS CERANA
NUÔI TẠI HUYỆN ĐẠI TỪ TỈNH THÁI NGUYÊN

CHUYÊN NGÀNH: CHĂN NUÔI
MÃ SỐ: 60.62.40

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Hƣớng dẫn khoa học: 1. TS. Nguyễn Thị Liên
2. TS. Ngô Nhật Thắng

THÁI NGUYÊN - 2011
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Lời cam đoan
Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của riêng tôi, những số liệu
và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực, chưa được
sử dụng để bảo vệ ở một học vị nào.
Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đều đã đươc cảm ơn. Các
tài liệu tham khảo, trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả

Cao Thị Hinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Được sự giúp đỡ của Nhà trường, khoa Sau Đại học, cơ quan và gia
đình, đặc biệt là sự quan tâm, tận tình giúp đỡ của hai thầy cô giáo hướng dẫn
tôi đã hoàn thành luận văn này.
Nhân dịp này tôi xin trân trọng cảm ơn trường Đại học Nông Lâm Thái
Nguyên, khoa Sau Đại học, khoa Sư phạm KTNN, Viện khoa học sự sống,

Phòng Thống kê huyện Đại Từ, Phòng Nông nghiệp huyện Đại Từ, Trung tâm
Khí tượng Thủy văn Thái Nguyên.
Đặc biệt tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của hai thầy cô
giáo hướng dẫn TS. Nguyễn Thị Liên, TS. Ngô Nhật Thắng.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ của gia đình, bạn
bè, đồng nghiệp đã tạo các điều kiện về tinh thần và vật chất để tôi hoàn thành
luận văn này.

Tác giả

Cao Thị Hinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




MỤC LỤC
MỞ ĐẦU……………………………………………………......……..

1

1. Tính cấp thiết của đề tài…………………………………..…………

1

2. Mục đích của đề tài……………………………………………….…

3

3. Ý nghĩa của đề tài………………………………………..………….

3

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU…………..……..….………

4

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài…………………………………………

4

1.1.1. Nguồn gốc, phân loại và một số đặc điểm về hình thái của ong nội...

4

1.1.2. Xã hội đàn ong và đời sống của các cá thể ong………..………..

6

1.1.2.1. Xã hội đàn ong……………………………………..……….…

6

1.1.2.2. Đời sống của các cá thể ong…………………………...………

7

1.1.3. Tình hình nuôi ong trên thế giới và ở Việt Nam…………...……

14

1.1.3.1. Tình hình nuôi ong trên thế giới……………………………….

14

1.1.3.2. Tình hình nuôi ong ở Việt Nam…………………………….…

16

1.1.4. Cây nguồn mật và một số yếu tố ảnh hưởng đến sự tiết mật của
cây nguồn mật………………………………………………………….

18

1.1.4.1. Cây nguồn mật………………………………………..……….

18

1.1.4.2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự tiết mật của cây nguồn mật…

20

1.1.4.3. Mật ong và sự chuyển hóa mật hoa thành mật ong………..….

22

1.2. Một số nghiên cứu trong nước và nước ngoài………………..……

25

1.2.1. Một số nghiên cứu nâng cao năng suất, chất lượng mật ong và
một số yếu tố ảnh hưởng tới tỷ nước trong mật ong………………...…

25

1.2.1.1. Một số nghiên cứu nâng cao năng suất, chất lượng mật ong.…

25

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




1.2.1.2. Một số nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ nước
trong mật ong…………………………………………..…………….

27

1.2.2. Một số nghiên cứu về ảnh hưởng của điều kiện thời tiết khí hậu,
mùa vụ tới nghề nuôi ong mật…………………………………….……

28

1.2.3. Một số nghiên cứu về bổ sung thức ăn cho ong………….…...…

30

1.2.3.1. Nghiên cứu về việc cho ong ăn đường và nước………..…...…

30

1.2.3.2. Nghiên cứu về việc cho ong ăn phấn hoa và chất thay thế phấn hoa.

32

1.3. Điều kiện tự nhiên và tình hình nuôi ong tại huyện Đại Từ…….…..…

34

1.3.1. Điều kiện tự nhiên……………………………………….………

34

1.3.1.1. Vị trí địa lý……………………………………………….……

34

1.3.1.2. Địa hình đất đai…………………………………………..……

34

1.3.1.3. Đặc điểm khí hậu thuỷ văn…………………………….………

35

1.3.2. Các cây hoa nguồn mật chính ở huyện Đại Từ…...………..……

36

1.3.3. Tình hình nuôi ong trên địa bàn huyện Đại Từ……………….…

37

CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU………………………………………………….……

39

2.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian nghiên cứu………………….….…

39

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu……………………….……………..……

39

2.1.2. Địa điểm nghiên cứu………………….…………………………

39

2.1.3. Thời gian nghiên cứu……………………………………………

39

2.2. Nội dung nghiên cứu …………………………….………..………

39

2.2.1. Tình hình thời tiết khí hậu của tỉnh Thái Nguyên ảnh hưởng đến
nghề nuôi ong mật.………………………………………………….………

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

39




2.2.2. Biến động số lượng đàn ong của huyện Đại Từ trong 3 năm (từ
năm 2008 - 2010) ……………………………………………………….……

39

2.2.3. Một số cây nguồn mật chủ yếu tại huyện Đại Từ…………………

39

2.2.4. Thí nghiệm nghiên cứu sự ảnh hưởng của thức ăn bổ sung bột
đậu xanh và bột đậu tương tới năng suất, chất lượng đàn ong và mật
ong nội Apis cerana nuôi tại huyện Đại Từ………………………………

39

2.3. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………..

40

2.3.1. Ảnh hưởng của thời tiết khí hậu đến nghề nuôi ong……….……

40

2.3.2. Biến động số lượng đàn ong của huyện Đại Từ trong 3 năm
(2008-2010)………..………………………………………………...…..

40

2.3.3. Một số cây nguồn mật chủ yếu tại huyện Đại Từ…………….....

40

2.3.4. Thí nghiệm nghiên cứu sự ảnh hưởng của thức ăn bổ sung bột
đậu xanh và bột đậu tương tới năng suất, chất lượng đàn ong và mật
ong nội Apis cerana nuôi tại huyện Đại Từ………………………..…

41

2.3.4.1. Thành phần hóa học của thức ăn bổ sung bột đậu xanh và bột
đậu tương………………………………………………………………

42

2.3.4.2. Lượng thức ăn bổ sung ong thu nhận theo mùa vụ ……….….

43

2.3.4.3. Phương pháp cân khối lượng các cấp ong…………………..…

44

2.3.4.4. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới khả năng nhân đàn ong.…

44

2.3.4.5. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới năng suất mật ong……….

44

2.3.4.6. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới chất lượng mật ong…...…

45

2.3.4.7. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới tình hình dịch bệnh trên
các đàn ong……………………………………………………….……

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

45




2.4. Phương pháp xử lý số liệu…………………………………………

47

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU…………………………...

49

3.1. Tình hình thời tiết khí hậu của tỉnh Thái Nguyên ảnh hưởng đến 49
nghề nuôi ong mật………………………………………………….….
3.2. Một số cây nguồn mật chủ yếu tại huyện Đại Từ............................

50

3.3. Biến động số lượng đàn ong của huyện Đại Từ trong 3 năm 52
(2008-2010) ………………………………………..……………...…
3.4. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của thức ăn bổ sung bột đậu xanh và 56
bột đậu tương tới năng suất chất lượng đàn ong và mật ong……..…
3.4.1. Thành phần hóa học của thức ăn bổ sung………………………

56

3.4.2. Lượng thức ăn bổ sung ong thu nhận được trong thí nghiệm.......

57

3.4.2.1. Lượng thức ăn bổ sung ong thu nhận được trong thí nghiệm ở 58
vụ Xuân Hè ……………………………………………………..…
3.4.2.2. Lượng thức ăn bổ sung ong thu nhận được trong vụ Thu Đông…….

59

3.5. Ảnh hưởng của thức ăn bố sung tới khối lượng của ong chúa.........

63

3.5.1. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới khối lượng ong chúa............

63

3.5.2. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới khối lượng ong chúa, ong

64

đực, ong thợ trong vụ Thu Đông............................................................
3.6. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới khả năng nhân đàn ong……...

65

3.6.1. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới khả năng nhân đàn ong
trong vụ Xuân Hè……………………………………………………....

66

3.6.2. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới khả năng nhân đàn ong
trong vụ Thu Đông…………………………………………………….

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

67




3.7. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới năng suất mật ong ………….

70

3.7.1. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới năng suất mật ong vụ Xuân Hè…..

71

3.7.2. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới năng suất mật ong vụ Thu Đông…

72

3.8. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới chất lượng mật ong……….…

73

3.8.1. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới chất lượng mật ong hoa vải..

74

3.8.2. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới chất lượng mật ong hoa nhãn…….

76

3.8.3. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới chất lượng mật ong hoa bạch đàn...

77

3.9. Ảnh hưởng của thức ăn bổ sung tới khả năng kháng bệnh của đàn ong…

78

CHƢƠNG 4 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ…………………………….

81

4.1. Kết luận……………………………………………………………

81

4.1.1. Về ảnh hưởng của thời tiết khí hậu và cây nguồn mật đối với
nghề nuôi ong tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên………………………

81

4.1.2. Về nghiên cứu ảnh hưởng của thức ăn bổ sung bột đậu xanh và
bột đậu tương tới năng suất, chất lượng đàn ong và mật ong……….….

81

4.2. Đề nghị ……………………………………………………………

83

TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………..…………………..

84

I. Tài liệu tiếng Việt………………………………………….…..…….

84

II. Tài liệu tiếng Anh…………………………………………………...

86

III. Tài liệu tiếng Pháp............................................................................

89

IV. Tài liệu từ mạng Internet..................................................................

89

PHỤ LỤC: DANH MỤC CÁC CÂY NGUỒN MẬT - PHẤN Ở VIỆT NAM……….

90

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BS

: Bổ sung

ĐVT

: Đơn vị tính

ĐC

: Đối chứng

G

: Gam

Kg

: Kilogram

Li

: Lipid

Mg

:Miligam

Pr

: Protein

TĂ

: Thức ăn

TCVN

: Tiêu chuẩn Việt Nam

TN

: Thí nghiệm

VCK

: Vật chất khô

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not

read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....