Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển sản xuất nông sản hàng hóa ở huyện miền núi Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2012-2020
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (316 KB, 27 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGUYỄN THỊ KIM ANH
MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU
NHẰM PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT NÔNG SẢN
HÀNG HÓA Ở HUYỆN MIỀN NÚI PHÚ LƢƠNG,
TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2012-2020
Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp
Mã số : 60 31 10
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trần Đức Lợi
THÁI NGUYÊN - 2012
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc
lập. Các số liệu, tài liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn
gốc rõ ràng.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Kim Anh
ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến các thầy, cô giáo đã
tận tình truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu trong chƣơng trình đào
tạo Thạc sỹ Kinh tế nông nghiệp trong thời gian học tập và nghiên cứu, đặc
biệt là Tiến sĩ Trần Đức Lợi, ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn tôi trong suốt quá
trình thực hiện Luận văn tốt nghiệp.
Tôi cũng xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp và các cơ
quan, đơn vị liên quan đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi sƣu tầm tài liệu và tham
gia đóng góp ý kiến về chuyên môn trong quá trình nghiên cứu.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Kim Anh
iii
MỤC LỤC
Lời cam đoan ...................................................................................................... i
Lời cảm ơn ........................................................................................................ ii
Mục lục ............................................................................................................. iii
Danh mục chữ viết tắt ..................................................................................... vii
Danh mục các bảng ........................................................................................ viii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu ................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2
2.1. Mục tiêu chung ........................................................................................... 2
2.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................... 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3
4. Đóng góp của luận văn .................................................................................. 3
5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 3
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ............................................. 4
1.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 4
1.1.1. Một số khái niệm ..................................................................................... 4
1.1.1.1. Khái niệm về nông nghiệp ................................................................... 4
1.1.1.2. Khái niệm về hàng hóa......................................................................... 4
1.1.1.3. Khái niệm về nông sản hàng hóa ......................................................... 6
1.1.1.4. Khái niệm về phát triển ........................................................................ 6
1.1.1.5. Khái niệm về phát triển bền vững ........................................................ 7
1.1.1.6. Các lĩnh vực cạnh tranh........................................................................ 8
1.1.2. Tăng trƣởng kinh tế và phát triển kinh tế ................................................ 9
1.1.3. Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp........................................................ 9
1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 10
1.2.1. Tình hình phát triển sản xuất nông sản hàng hoá ở một số nƣớc trên thế giới..10
iv
1.2.2. Tình hình phát triển sản xuất nông sản hàng hoá ở Việt Nam .............. 16
1.2.3. Nhân tố ảnh hƣởng tới phát triển sản xuất nông sản hàng hoá ở Việt Nam............ 17
1.2.3.1. Nhóm nhân tố thuộc về điều kiện tự nhiên ........................................ 17
1.2.3.2. Tổ chức sản xuất ................................................................................ 18
1.2.3.3. Kỹ thuật và công nghệ ....................................................................... 19
1.2.3.4. Thị trƣờng........................................................................................... 19
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................ 26
2.1. Các vấn đề đặt ra đề tài cần giải quyết ..................................................... 26
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 26
2.2.1. Chọn địa điểm nghiên cứu .................................................................... 26
2.2.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu ................................................................ 26
2.2.2.1.Thu thập số liệu thứ cấp ...................................................................... 26
2.2.2.2.Thu thập số liệu sơ cấp ........................................................................ 27
2.2.3. Phƣơng pháp phân tích .......................................................................... 28
2.2.3.1. Phƣơng pháp tổng hợp, xử lý số liệu ................................................. 28
2.2.3.2. Phƣơng pháp phân tích ....................................................................... 28
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu ................................................................................ 29
2.3.1. Các chỉ tiêu phản ánh quy mô ............................................................... 29
2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh mức độ sản xuất nông sản hàng hoá ........................ 30
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT NÔNG SẢN HÀNG
HÓA HUYỆN PHÚ LƢƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN ................................. 32
3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................................... 32
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 32
3.1.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................... 32
3.1.1.2. Địa hình, thổ nhƣỡng, tài nguyên khoáng sản, tài nguyên rừng, nguồn
du lịch .............................................................................................................. 32
3.1.1.3. Đặc điểm khí hậu, thủy văn ............................................................... 34
v
3.1.1.4. Đất đai và tình hình sử dụng đất đai .................................................. 35
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ...................................................................... 36
3.1.2.1. Đặc điểm dân số và lao động ............................................................. 36
3.1.2.2. Đặc điểm cơ sở hạ tầng ...................................................................... 39
3.1.2.3. Đặc điểm văn hóa, y tế và giáo dục ................................................... 41
3.1.3. Đánh giá thuận lợi và khó khăn ảnh hƣởng tới phát triển nông sản hàng hoá ..42
3.1.3.1. Những thuận lợi ................................................................................. 42
3.1.3.2. Những khó khăn ................................................................................. 44
3.2. Thực trạng phát triển sản xuất nông sản hàng hoá ................................... 45
3.2.1. Ngành trồng trọt .................................................................................... 45
3.2.1.1. Về cây có hạt ...................................................................................... 47
3.2.1.2. Về nhóm cây rau, cây có củ lấy bột ................................................... 48
3.2.1.3. Cây công nghiệp hàng năm ................................................................ 49
3.2.1.4. Cây chè ............................................................................................... 51
3.1.2.5. Cây ăn quả .......................................................................................... 59
3.2.2. Ngành chăn nuôi ................................................................................... 61
3.2.3. Thực trạng sản xuất lâm nghiệp ............................................................ 63
3.2.4. Phát triển thủy sản ................................................................................. 64
3.2.5. Hiệu quả sản xuất nông nghiệp ............................................................. 65
3.2.6. Dịch vụ phục vụ sản xuất nông sản hàng hóa ....................................... 67
3.3. Tình hình thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm .................................................... 67
3.4. Tình hình vốn đầu tƣ cho nông sản .......................................................... 69
3.5. Cơ chế, chính sách và công tác quy hoạch vùng khuyến khích sản xuất
nông sản hàng hóa ........................................................................................... 70
3.6. Đánh giá chung ........................................................................................ 70
3.6.1. Những thành tựu.................................................................................... 70
3.6.2. Những hạn chế, tồn tại .......................................................................... 71
vi
Chƣơng 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT NÔNG
SẢN HÀNG HOÁ Ở HUYỆN PHÚ LƢƠNG TỈNH THÁI NGUYÊN ..................74
4.1. Quan điểm về phát triển nông nghiệp theo hƣớng sản xuất nông sản hàng
hóa ở huyện Phú Lƣơng, tỉnh Thái Nguyên .................................................... 74
4.2. Phƣơng hƣớng, mục tiêu .......................................................................... 75
4.2.1. Phƣơng hƣớng phát triển ....................................................................... 75
4.2.2. Mục tiêu phát triển ................................................................................ 76
4.3. Một số giải pháp chủ yếu phát triển nông nghiệp theo hƣớng sản xuất
nông sản hàng hóa ở huyện Phú Lƣơng .......................................................... 76
4.3.1. Rà soát, quy hoạch lại vùng sản xuất hàng hoá tập trung ..................... 76
4.3.2. Đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp ............................ 76
4.3.3. Huy động nguồn vốn để phục vụ phát triển kinh tế nông nghiệp ......... 77
4.3.4. Giải pháp về phát triển nguồn nhân lực ................................................ 78
4.3.5. Phát triển và tìm kiếm thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm ............................. 78
4.3.6. Cụ thể hóa chính sách của Đảng và Nhà nƣớc về nông nghiệp và xây
dựng nông thôn mới đối với huyện Phú Lƣơng .............................................. 78
4.3.7. Giải pháp áp dụng tiến bộ khoa học và kỹ thuật nâng cao chất
lƣợng sản phẩm .................................................................................. 81
4.3.8. Phát triển cơ sở hạ tầng sản xuất nông sản hàng hóa ............................ 83
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 86
vii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
ASEAN
: Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
CNH - HĐH
: Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
CN-TTCN
: Công nghiệp- Tiểu thủ công nghiệp
CD
: Cobb - Douglas
GTSX
: Giá trị sản xuất
KHKT
: Khoa học kĩ thuật
KTXH
: Kinh tế - Xã hội
EU
: Liên minh Châu Âu
TNTN
: Tài nguyên thiên nhiên
TTCN
: Tiểu thủ công nghiệp
UBND
: Ủy ban nhân dân
SP
: Sản phẩm
SX
: Sản xuất
WB
: Ngân hàng thế giới
WTO
: Tổ chức Thƣơng mại Thế giới
viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Lựa chọn mẫu điều tra .................................................................... 28
Bảng 3.1. Tình hình sử dụng đất đai của huyện Phú Lƣơng năm 2010.......... 35
Bảng 3.2. Tình hình biến động dân số qua các năm 2009 - 2011 ................... 37
Bảng 3.3. Thực trạng về lao động - việc làm huyện Phú Lƣơng từ năm
2009 - 2011 ..................................................................................... 38
Bảng 3.4. Giá trị sản xuất ngành trồng trọt theo giá thực tế
của huyện Phú Lƣơng ..................................................................... 46
Bảng 3.5. Diện tích các loại cây trồng ............................................................ 47
Bảng 3.6. Diện tích, sản lƣợng và năng suất cây lƣơng thực có hạt ............... 47
Bảng 3.7. Diện tích, sản lƣợng và năng suất một số cây trồng khác .............. 49
Bảng 3.8. Diện tích, sản lƣợng và năng suất một số cây công nghiệp
hàng năm ......................................................................................... 50
Bảng 3.9. Diện tích, sản lƣợng và năng suất chè của huyện ........................... 52
Bảng 3.10. Tình hình nhân lực của loại hình hộ sản xuất chè năm 2011 ....... 54
Bảng 3.11. Tình hình đất đai của hộ sản xuất chè năm 2011 ......................... 54
Bảng 3.12. Tình hình sản xuất và giá trị sản xuất chè của hộ ......................... 55
Bảng 3.13. Diện tích, sản lƣợng và năng suất cây ăn quả .............................. 60
Bảng 3.14. Phát triển sản xuất ngành chăn nuôi ............................................. 62
Bảng 3.15. Sản xuất ngành lâm nghiệp của Huyện Phú Lƣơng ..................... 63
Bảng 3.16. Sản xuất ngành thủy sản của Huyện Phú Lƣơng .......................... 64
Bảng 3.17. Hiệu quả sản xuất nông nghiệp của Huyện Phú Lƣơng ............... 66
Bảng 3.18. Hình thức tiêu thụ sản phẩm ......................................................... 68
1
MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu
Phát triển sản xuất nông nghiệp là một định hƣớng đúng đắn trong quá
trình phát triển kinh tế và hội nhập với sự phát triển kinh tế thế giới. Việt Nam
hiện nay vẫn còn là một nƣớc sản xuất chủ yếu về nông nghiệp, tính đến năm
2009 có 70,4 % dân số cả nƣớc sống tập trung ở các vùng nông thôn. Nông
nghiệp là ngành sản xuất chủ yếu cho những sản phẩm thiết yếu để nuôi sống
con ngƣời và đáp ứng những yêu cầu cơ bản của ngƣời dân mà không một
ngành sản xuất nào có thể thay thế; cung cấp những sản phẩm về lƣơng thực,
thực phẩm cho nhu cầu cơ bản của ngƣời dân, cung cấp nguyên liệu cho công
nghiệp cũng nhƣ xuất khẩu. Bên cạnh đó, phát triển nông nghiệp trong đó có
nông sản hàng hóa phát triển cũng là một trong những yếu tố đảm bảo cho các
ngành công nghiệp khác nhƣ: Hoá học, cơ khí công nghiệp sản xuất hàng tiêu
dùng, dịch vụ sản xuất …
Nông nghiệp nƣớc ta đến nay đã đạt đƣợc thành tựu khá toàn diện sau
hơn 20 năm thực hiện đƣờng lối đổi mới của Đảng ta. Nông nghiệp tiếp tục
phát triển với tốc độ khá cao theo hƣớng sản xuất hàng hoá, năng suất ngày
càng nâng cao, chất lƣợng dần đạt đƣợc theo tiêu chuẩn y tế khu vực và quốc
tế, hiệu quả sản xuất tăng lên; đảm bảo vững chắc an ninh lƣơng thực quốc
gia; một số mặt hàng xuất khẩu chiếm vị thế cao trên thị trƣờng thế giới. Tốc
độ tăng trƣởng nông nghiệp đạt từ 4 - 4,5%, không những tự túc lƣơng thực
trong nƣớc, có dự trữ hàng năm mà còn xuất khẩu từ 3 - 4 triệu tấn, vƣơn lên
đứng hàng thứ nhất, nhì thế giới. Các mặt hàng cà phê, cao su, chè, điều,
tiêu… xuất khẩu đều đƣợc nâng lên tầm quốc tế.
Từ đó, đời sống của ngƣời dân đƣợc cải thiện, bộ mặt nông thôn đã và
đang thay đổi rõ rệt. Phát huy lợi thế về nông nghiệp của nƣớc ta về đất đai,
lao động, đa dạng hoá sản phẩm, đồng thời chúng ta còn có nhiều bất cập,
điểm yếu nhƣ: Cơ sở vật chất kỹ thuật, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật,
công nghệ, kinh nghiệm thƣơng trƣờng, trình độ tổ chức quản lý… Những
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
