QUẢN lý đổi mới PHƯƠNG PHÁP dạy học ở các TRƯỜNG TRUNG học cơ sở THÀNH PHỐ HƯNG yên, TỈNH HƯNG yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
----˜&™----

NGUYỄN THỊ KIM TUYẾN

QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
THÀNH PHỐ HƯNG YÊN, TỈNH HƯNG YÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Quốc Thành

HÀ NỘI - 2014


LỜI CẢM ƠN
Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Khoa Quản lý Giáo dục,
Phòng Quản lý Khoa học, các thầy cô giáo đã giảng dạy, hướng dẫn giúp đỡ và tạo
điều kiện để tôi hoàn thành quá trình nghiên cứu đề tài đúng tiến độ và đạt kết quả.
Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất tới thầy hướng dẫn khoa
học PGS. TS Trần Quốc Thành – Khoa sư phạm trường Đại học Sư phạm Hà Nội –
Người thầy đã tận tâm hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài này.
Tôi cũng xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, cán bộ quản lý, giáo viên, học
sinh các trường THCS trong Thành phố Hưng Yên, Sở Giáo dục và Đào tạo Hưng
Yên, phòng Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hưng Yên, những người thân trong
gia đình và bạn bè thường xuyên động viên, khích lệ, tạo điều kiện thuận lợi để tôi
hoàn thành đề tài.

Quá trình làm đề tài là quá trình tôi được học hỏi và trưởng thành rất nhiều
trong lĩnh vực khoa học. Bản thân tôi đã có những cố gắng nhưng không thể tránh
khỏi những thiếu sót, kính mong được các thầy giáo, cô giáo, bạn bè đồng nghiệp
góp ý để đề tài của tôi được hoàn chỉnh.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hưng Yên, ngày 16 tháng 9 năm 2014
Tác giả

Nguyễn Thị Kim Tuyến


MỤC LỤC
NGUYỄN THỊ KIM TUYẾN................................................................................1
Nguyễn Thị Kim Tuyến..........................................................................................2
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..............................................................................5
DANH MỤC BẢNG...............................................................................................7
DANH MỤC SƠ ĐỒ...............................................................................................9
1.1. Vài nét tổng quan nghiên cứu vấn đề.............................................................6
1.2. Một số vấn đề cơ bản về quản lý đổi mới phương pháp dạy học của Hiệu
trưởng trường THCS.............................................................................................8
1.2.1. Quản lý..........................................................................................................8
1.2.1.1. Khái niệm quản lý......................................................................................8
1.2.1.2. Chức năng của quản lý............................................................................10
1.2.2. Quản lý giáo dục.........................................................................................12
1.2.3. Nhà trường và quản lý Nhà trường...........................................................13
1.2.3.1. Khái niệm Nhà trường.............................................................................13
1.2.3.2. Quản lý Nhà trường:...............................................................................15
1.3.3. Đổi mới phương pháp dạy học ở nhà trường THCS................................23
1.3.3.1. Trường Trung học cơ sở..........................................................................23
1.3.3.2. Mục đích của đổi mới PPDH ở trường THCS.......................................24

1.3.3.3. Yêu cầu đổi mới PPDH ở trường THCS................................................25
1.3.3.4. Các điều kiện cho sự đổi mới PPDH ở trường THCS...........................27
1.4.2. Nội dung quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng...................................31
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới PPDH của hiệu trưởng
trường THCS........................................................................................................37
1.4.3.1. Hoàn cảnh kinh tế - xã hội hiện nay.......................................................37
1.4.3.2. Đặc điểm tâm lí học sinh THCS..............................................................38
1.4.3.3. Trình độ đội ngũ giáo viên THCS...........................................................38
1.4.3.4.Đặc thù của các môn học thuộc chương trình giáo dục THCS..............39
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường THCS. Có thể kể đến 4 yếu tố sau: Hoàn cảnh kinh tế - xã hội hiện
nay; Đặc điểm tâm lí học sinh THCS; Trình độ đội ngũ giáo viên THCS; Đặc
thù của các môn học thuộc chương trình giáo dục THCS.................................40
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục TP Hưng Yên............41
2.3. Thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học của Hiệu trưởng các
trường THCS thành phố Hưng Yên....................................................................47
2.3.1. Thực trạng nhận thức của Hiệu trưởng về tầm quan trọng của đổi mới
PPDH..................................................................................................................... 48
Đây là một nội dung quan trọng để đánh giá đúng thực trạng đổi mới quản lý
đổi mới PPDH của hiệu trưởng các trường THCS. Vì nhận thức sẽ là cơ sở cho
các hành vi quản lý các nội dung đổi mới PPDH. Kết quả điều tra thu được ở
bảng 2.7.................................................................................................................48
2.3.2. Đánh giá chung về thực hiện các nội dung quản lý ĐMPPDH................50
Trước khi đánh giá từng nội dung quản lý đổi mới PPDH ở các trường THCS


thành phố Hưng Yên, có thể đánh giá chung mức độ thực hiện các các nội
dung quản lý thông qua ý kiến của 3 nhóm khách thể. Kết quả khảo sát thu
được, được trình bày ở bảng sau:........................................................................50
2.3.3. Thực trạng nhận thức và thực hiện các nội dung quản lý đổi mới

phương pháp dạy học cụ thể của Hiệu trưởng trường THCS TP Hưng Yên. .52
Từng nội dung quản lý đổi mới PPDH được tách thành các nội dung cụ thể và
được các nhóm khách thể đánh giá mức độ nhận thức và mức độ thực hiện.
Kết quả này giúp người khảo sát hiểu rõ mức độ nhận thức và mức độ thực
hiện từng nội dung cụ thể của các nội dung, giúp đánh giá khách quan thực
trạng quản lý đổi mới PPDH ở các trường THCS của thành phố Hưng Yên.. 52
2.3.3.4. Thực trạng quản lý việc sử dụng phối hợp các PP dạy học tích cực cải
tiến các phương pháp truyền thống của GV.......................................................59
2.3.3.5. Thực trạng quản lý đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học
sinh THCS của giáo viên......................................................................................61
2.3.3.6. Thực trạng quản lý đổi mới khai thác, sử dụng CSVC và TBDH của
GV.......................................................................................................................... 63
2.4.2. Hạn chế........................................................................................................66
2.4.3. Nguyên nhân của thực trạng......................................................................66
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện và đồng bộ........................................72
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn............................................................72
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả............................................................73
3.2.2. Lập kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học và tăng cường vai trò kiểm
tra giám sát của tổ chuyên môn trong đổi mới phương pháp dạy học.............76
3.2.2.1. Mục tiêu....................................................................................................76
3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................................76
3.2.3. Quản lý chặt chẽ đổi mới khâu thiết kế bài học và tổ chức các hoạt động
dạy học................................................................................................................... 79
3.2.3.1. Mục tiêu....................................................................................................79
3.2.4. Quản lý việc phối hợp sử dụng các phương pháp dạy học tích cực của
giáo viên................................................................................................................. 84
3.2.4.1. Mục tiêu....................................................................................................84
3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................................84
3.2.5. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học.................................................93

3.2.5.1. Mục tiêu....................................................................................................93
3.3.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................................93
3.2.6. Quản lý đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh..........95
3.2.6.1. Mục tiêu....................................................................................................95
3.2.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện:...........................................................95
3.2.7. Đổi mới quản lý khai thác, sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất phục vụ đỏi
mới phương pháp dạy học....................................................................................98
3.2.7.1. Mục tiêu....................................................................................................98
3.2.7.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................................99


3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................101
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm................................................................................102
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.....................................................................106
Có 4 yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường THCS: Hoàn cảnh kinh tế - xã hội hiện nay; Đặc điểm tâm lí học sinh
THCS; Trình độ đội ngũ giáo viên THCS; Đặc thù của các môn học thuộc
chương trình giáo dục THCS.............................................................................106
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................110

PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL
CĐSP
CNH, HĐH
CNTT
CSVC
TBDH
ĐDDH
ĐMKTĐG

ĐMPPDH
GV
HS
NV
PPDH
PTDH
THCS
THPT
XHCN
PPCT
NCKH
PPDHTC
PPCT
NQ
Sở GD&ĐT
KT
KTKN
QLNN
QLGD
KTNN
XD
SGK
TP

Cán bộ quản lí
Cao đẳng Sư phạm
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Công nghệ thông tin
Cơ sở vật chất
Thiết bị dạy học

Đồ dùng dạy học
Đổi mới kiểm tra đánh giá
Đổi mới phương pháp dạy học
Giáo viên
Học sinh
Nhân viên
Phương pháp dạy học
Phương tiện dạy học
Trung học cơ sở
Trung học phổ thông
Xã hội chủ nghĩa
Phân phối chương trình
Nghiên cứu khoa học
Phương pháp dạy học tích cực
Phân phối chương trình
Nghị quyết
Sở Giáo dục và Đào tạo
Kiểm tra
Kiến thức kĩ năng
Quản lí nhà nước
Quản lí giáo dục
Kĩ thuật nông nghiệp
Xây dựng
Sách giáo khoa
Thành phố


UBND

Ủy ban nhân dân

DANH MỤC BẢNG
NGUYỄN THỊ KIM TUYẾN................................................................................1
Nguyễn Thị Kim Tuyến..........................................................................................2
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..............................................................................5
DANH MỤC BẢNG...............................................................................................7
DANH MỤC SƠ ĐỒ...............................................................................................9
1.1. Vài nét tổng quan nghiên cứu vấn đề.............................................................6
1.2. Một số vấn đề cơ bản về quản lý đổi mới phương pháp dạy học của Hiệu
trưởng trường THCS.............................................................................................8
1.2.1. Quản lý..........................................................................................................8
1.2.1.1. Khái niệm quản lý......................................................................................8
1.2.1.2. Chức năng của quản lý............................................................................10
1.2.2. Quản lý giáo dục.........................................................................................12
1.2.3. Nhà trường và quản lý Nhà trường...........................................................13
1.2.3.1. Khái niệm Nhà trường.............................................................................13
1.2.3.2. Quản lý Nhà trường:...............................................................................15
1.3.3. Đổi mới phương pháp dạy học ở nhà trường THCS................................23
1.3.3.1. Trường Trung học cơ sở..........................................................................23
1.3.3.2. Mục đích của đổi mới PPDH ở trường THCS.......................................24
1.3.3.3. Yêu cầu đổi mới PPDH ở trường THCS................................................25
1.3.3.4. Các điều kiện cho sự đổi mới PPDH ở trường THCS...........................27
1.4.2. Nội dung quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng...................................31
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới PPDH của hiệu trưởng
trường THCS........................................................................................................37
1.4.3.1. Hoàn cảnh kinh tế - xã hội hiện nay.......................................................37
1.4.3.2. Đặc điểm tâm lí học sinh THCS..............................................................38
1.4.3.3. Trình độ đội ngũ giáo viên THCS...........................................................38
1.4.3.4.Đặc thù của các môn học thuộc chương trình giáo dục THCS..............39

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường THCS. Có thể kể đến 4 yếu tố sau: Hoàn cảnh kinh tế - xã hội hiện
nay; Đặc điểm tâm lí học sinh THCS; Trình độ đội ngũ giáo viên THCS; Đặc
thù của các môn học thuộc chương trình giáo dục THCS.................................40
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục TP Hưng Yên............41
2.3. Thực trạng quản lý đổi mới phương pháp dạy học của Hiệu trưởng các
trường THCS thành phố Hưng Yên....................................................................47
2.3.1. Thực trạng nhận thức của Hiệu trưởng về tầm quan trọng của đổi mới
PPDH..................................................................................................................... 48
Đây là một nội dung quan trọng để đánh giá đúng thực trạng đổi mới quản lý
đổi mới PPDH của hiệu trưởng các trường THCS. Vì nhận thức sẽ là cơ sở cho
các hành vi quản lý các nội dung đổi mới PPDH. Kết quả điều tra thu được ở
bảng 2.7.................................................................................................................48
2.3.2. Đánh giá chung về thực hiện các nội dung quản lý ĐMPPDH................50
Trước khi đánh giá từng nội dung quản lý đổi mới PPDH ở các trường THCS


thành phố Hưng Yên, có thể đánh giá chung mức độ thực hiện các các nội
dung quản lý thông qua ý kiến của 3 nhóm khách thể. Kết quả khảo sát thu
được, được trình bày ở bảng sau:........................................................................50
2.3.3. Thực trạng nhận thức và thực hiện các nội dung quản lý đổi mới
phương pháp dạy học cụ thể của Hiệu trưởng trường THCS TP Hưng Yên. .52
Từng nội dung quản lý đổi mới PPDH được tách thành các nội dung cụ thể và
được các nhóm khách thể đánh giá mức độ nhận thức và mức độ thực hiện.
Kết quả này giúp người khảo sát hiểu rõ mức độ nhận thức và mức độ thực
hiện từng nội dung cụ thể của các nội dung, giúp đánh giá khách quan thực
trạng quản lý đổi mới PPDH ở các trường THCS của thành phố Hưng Yên.. 52
2.3.3.4. Thực trạng quản lý việc sử dụng phối hợp các PP dạy học tích cực cải
tiến các phương pháp truyền thống của GV.......................................................59
2.3.3.5. Thực trạng quản lý đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học

sinh THCS của giáo viên......................................................................................61
2.3.3.6. Thực trạng quản lý đổi mới khai thác, sử dụng CSVC và TBDH của
GV.......................................................................................................................... 63
2.4.2. Hạn chế........................................................................................................66
2.4.3. Nguyên nhân của thực trạng......................................................................66
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện và đồng bộ........................................72
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn............................................................72
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả............................................................73
3.2.2. Lập kế hoạch đổi mới phương pháp dạy học và tăng cường vai trò kiểm
tra giám sát của tổ chuyên môn trong đổi mới phương pháp dạy học.............76
3.2.2.1. Mục tiêu....................................................................................................76
3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................................76
3.2.3. Quản lý chặt chẽ đổi mới khâu thiết kế bài học và tổ chức các hoạt động
dạy học................................................................................................................... 79
3.2.3.1. Mục tiêu....................................................................................................79
3.2.4. Quản lý việc phối hợp sử dụng các phương pháp dạy học tích cực của
giáo viên................................................................................................................. 84
3.2.4.1. Mục tiêu....................................................................................................84
3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................................84
3.2.5. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học.................................................93
3.2.5.1. Mục tiêu....................................................................................................93
3.3.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................................93
3.2.6. Quản lý đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh..........95
3.2.6.1. Mục tiêu....................................................................................................95
3.2.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện:...........................................................95
3.2.7. Đổi mới quản lý khai thác, sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất phục vụ đỏi
mới phương pháp dạy học....................................................................................98
3.2.7.1. Mục tiêu....................................................................................................98
3.2.7.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................................99

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................101
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm................................................................................102
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.....................................................................106
Có 4 yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường THCS: Hoàn cảnh kinh tế - xã hội hiện nay; Đặc điểm tâm lí học sinh
THCS; Trình độ đội ngũ giáo viên THCS; Đặc thù của các môn học thuộc
chương trình giáo dục THCS.............................................................................106
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................110
DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 01: Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý........................................12


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong quản lý nhà trường thì quản lý dạy học là nội dung quan trọng
nhất. Vì thế, nội dung trọng yếu của đổi mới giáo dục vào đào tạo là đổi
mới quản lý nhà trường trong đó có đổi mới quản lý dạy học. Một nội dung
quan trọng của đổi mới quản lý dạy học là quản lý đổi mới phương pháp
dạy học. Đây là nội dung quan trọng trong chiến lược phát triển giáo dục ở
tất cả các cấp học.
Đảng và Nhà nước luôn coi giáo dục là quốc sách hàng đầu - khâu đột
phá của giai đoạn CNH, HĐH đất nước với mục tiêu đến năm 2020 đưa nước
ta từ một nước nông nghiệp cơ bản trở thành một nước công nghiệp, hội
nhập với cộng đồng Quốc tế. Tại Hội nghị lần thứ II Ban chấp hành Trung
ương Đảng khóa VIII đã ra nghị quyết về định hướng chiến lược phát triển
giáo dục – đào tạo và ngày 09/12/2000 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam đã phê chuẩn Nghị quyết số: 40/2000/QHX về đổi mới

chương trình giáo dục phổ thông, đã tạo điều kiện cho giáo dục Việt Nam
tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong khu vực trên
thế giới. Để thực hiện tốt NQ số 40/ 2000/ QHX này tạo ra sự chuyển biến
quan trọng về chất lượng và hiệu quả giáo dục, đáp ứng yêu cầu nâng cao dân
trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài trong giai đoạn hiện nay.
Trong thực tế hiện nay, những kiến thức mà nhân loại tích lũy được
ứng dụng trong khoa học công nghệ là rất lớn mà thời gian học ở trường
THCS thật ngắn ngủi. Vì thế muốn phát triển những phẩm chất và năng lực
con người phù hợp với xu thế hội nhập quốc tế thông qua hoạt động học và
hoạt động tự tìm tòi khám phá, sáng tạo trong học tập, thông qua các hình
thức tương tác giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh với học sinh. Cho
nên, trọng tâm hàng đầu của đổi mới chương trình giáo dục phổ thông là đổi
1


mới mục tiêu, nội dung chương trình, đổi mới phương pháp dạy học và đổi
mới cách kiểm tra đánh giá.
Như vậy, đổi mới phương pháp dạy học là điều hết sức cấp thiết cùng
với đổi mới mục tiêu, nội dung chương trình sách giáo khoa, đổi mới cách
kiểm tra đánh giá ở tất cả các cấp học, trong đó có cấp THCS.
Trong những năm qua không ít những đề tài nghiên cứu đề cập đến đổi
mới phương pháp, nhưng các phương pháp lạc hậu vẫn chế ngự trong việc
giảng dạy ở các trường THCS. Có rất nhiều nguyên nhân và một trong những
nguyên nhân là việc quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học chưa
đáp ứng được yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục THPT hiện nay.
Trong thực tế các cán bộ quản lý mới chỉ dừng lại ở những chủ
trương đường lối mà thiếu đi các biện pháp tác động và sự tạo liên kết giữa
người dạy và người học, chưa thực sự tạo ra động lực bên trong việc dạy
và cho người học, chưa lựa chọn được những nội dung đổi mới thiết thực
và có trọng tâm, chưa tổ chức quá trình đổi mới một cách khoa học và hữu

hiệu. Vì thế chưa đủ để tạo nên một bước chuyển biến thực sự về đổi mới
phương pháp dạy học.
Hơn nữa, trong đổi mới giáo dục bao gồm đổi mới mục tiêu, nội dung,
phương pháp, đổi mới kiểm tra, đánh giá thì đổi mới phương pháp là khâu
then chốt, là điểm nhấn quan trọng nhất. Đổi mới PPDH là vấn đề sống còn
“Tồn tại hay không tồn tại” của giáo dục Việt Nam hiện nay. Muốn vậy,
trước hết chúng ta phải đổi mới từ khâu quản lý.
Công tác quản lý việc đổi mới PPDH ở các trường THCS là rất cần
thiết. Vấn đề này được đặt ra từ nhiều năm nay. Song không phải đã dễ dàng
giải quyết. Lâu nay, trong nhà trường THCS, việc dạy và học gặp rất nhiều
khó khăn.. Trên thực tế, việc áp dụng đổi mới phương pháp đã thu được
2


những kết quả bước đầu nhưng các nhà trường vẫn còn tồn tại lối dạy giáo
điều, phương pháp đọc - chép đã thấm sâu vào máu thịt của người thầy. Vì
thế, quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở các trường THCS là vấn đề cấp
thiết cần được quan tâm thỏa đáng.
Xuất phát những lý do nêu trên, việc nghiên cứu đề tài: “ Quản lý đổi
mới phương pháp dạy học ở các trường THCS thành phố Hưng Yên, tỉnh
Hưng Yên ” là cấp thiết và có ý nghĩa.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận và thực trạng đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường THCS thành phố Hưng Yên, đề xuất một số biện pháp quản lý đổi
mới PPDH của Hiệu trưởng các trường THCS của thành phố nhằm nâng cao
chất lượng dạy học ở các trường này.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Biện pháp quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng các trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng các trường THCS Thành phố
Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên.
4. Giả thuyết khoa học
Việc chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học ở các trường THCS ở
thành phố Hưng Yên đã có những kết quả nhất định, tuy nhiên việc quản lý
hoạt động này cũng còn những điểm hạn chế, bất cập nhất định. Nếu có
những biện pháp quản lý đổi mới phương pháp dạy học đồng bộ, phù hợp với
đặc điểm hoạt động dạy học ở các trường THCS của thành phố thì chất lượng
hoạt động dạy học sẽ được cải thiện, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục
THCS hiện nay.
3


5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về đổi mới phương pháp
dạy học và quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng trường THCS.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng
trường THCS thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng trường
THCS thành phố Hưng Yên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý đổi mới phương pháp dạy học
ở các trường THCS thành phố Hưng Yên mà chủ thể là Hiệu trưởng nhà trường.
6.2. Giới hạn về thời gian
Các số liệu khảo sát được thu thập giai đoạn 2010 – 2013.
6.3. Giới hạn về địa bàn khảo sát
Khảo sát tại 06 trường THCS trên địa bàn thành phố Hưng Yên.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Phân tích, tổng hợp, khái quát các tài liệu lý luận và các văn bản của
Đảng, Nhà nước.
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
7.2.1. Phương pháp quan sát sư phạm:
Thu thập thông tin qua việc quan sát các hoạt động quản lý của Hiệu
trưởng và hoạt động của tổ bộ môn, hoạt động dạy của giáo viên và hoạt
động học của học sinh.
7.2.2. Phương pháp điều tra viết:
Là phương pháp sử dụng phiếu điều tra để thu thập thông tin từ phía
các đối tượng liên quan đến quản lý đổi mới phương pháp dạy học ở trường
4


THCS. Trong đó có thể bao gồm cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh của
các trường. Các bước thực hiện phương pháp điều tra gồm:
Bước 1: Xây dựng phiếu điều tra.
Bước 2: Tiến hành điều tra trên các đối tượng đã được xác định.
Bước 3: Thu thập phiếu điều tra và làm sạch phiếu. loại bỏ phiếu
không đạt yêu cầu.
Bước 4: Xử lí các số liệu thu được và lập các biểu bảng.
7.2.3. Phương pháp chuyên gia:
Thông qua các cuộc trao đổi, xin ý kiến đội ngũ chuyên gia có trình độ
cao và có nhiều kinh nghiệm về giáo dục, đó là đội ngũ cán bộ quản lý, các
thầy cô giáo giảng dạy lâu năm và có nhiều đóng góp cho ngành GD & ĐT,
đội ngũ các chuyên viên phòng, sở GD&ĐT Hưng Yên về các hoạt động dạy
học và hoạt động đổi mới phương pháp dạy học ở các trường THCS.
7.3. Xử lý số liệu bằng phương pháp thống kê:
Dùng phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu thu được.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, luận văn gồm 3 chương.

Chương 1. Cơ sở lí luận về quản lý đổi mới PPDH của hiệu trưởng
trường THCS.
Chương 2. Thực trạng quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng trường
THCS thành phố Hưng Yên.
Chương 3. Biện pháp quản lý đổi mới PPDH của Hiệu trưởng trường
THCS thành phố Hưng Yên.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Vài nét tổng quan nghiên cứu vấn đề
Cùng với sự ra đời, phát triển của xã hội và cộng đồng, dạy học cũng
xuất hiện. Khi mới ban đầu, dạy học chưa được con người ý thức một cách
đầy đủ, sâu sắc còn Nó mang tính chất tự phát và bản năng. Từ khi con
người ý thức được vai trò của dạy học, thì cùng với nó là hoạt động QLGD
ra đời. Nhưng lí luận về QLGD chỉ thực sự được nghiên cứu từ những năm
đầu thế kỉ XX.
Vấn đề quản lý dạy học trong trường Phổ thông trên thế giới được đặt
ra từ rất sớm. Nhà trường từ lâu nay được thừa nhận như một thiết chế
chuyên biệt của xã hội để giáo dục thế hệ trẻ trở thành những công dân có ích
cho xã hội. Trong công tác quản lý ở trường phổ thông thì quản lý quá trình
dạy học là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Quản lý hoạt động dạy học
là một bộ phận cấu thành chủ yếu của quản lý toàn bộ hệ thống Giáo dục Đào tạo. Các nhà nghiên cứu về quản lý giáo dục Xô - Viết cho rằng kết quả
toàn bộ hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào biện pháp quản lý
đúng đắn, hợp lý của người Hiệu trưởng. Chức năng, nhiệm vụ quan trọng
của Hiệu trưởng và Ban giám hiệu Nhà trường là phải xây dựng, bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên phát huy được tính sáng tạo trong lao động và tạo ra khả

năng hoàn thiện tay nghề sư phạm của họ. Trong công tác quản lý ở trường
phổ thông thì quản lý quá trình dạy học; quản lý đổi mới PPDH là một trong
những nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới giáo dục.
Ngay từ khi giành được chính quyền tháng Tám năm 1945 đến nay,
Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, chăm lo cho sự nghiệp giáo dục. Trong
6


thư gửi cho học sinh nhân ngày khai trường tháng 9 năm 1945, Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã viết: “Từ giờ phút này trở đi, các cháu bắt đầu được hưởng một
nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam… làm phát triển hoàn toàn năng lực sẵn
có của các cháu”. [14] Bức thư của Người đã định hướng cho PPDH - dạy
học cần làm phát triển hoàn toàn năng lực sẵn có của người học.
Trong những năm gần đây, trước đòi hỏi của đổi mới giáo dục đào tạo
nói chung và đổi mới nội dung, phương pháp dạy học nói riêng, nhiều nhà
khoa học đã đi sâu nghiên cứu vấn đề đổi mới phương pháp dạy học nâng cao
tính hiện đại và gắn với thực tiễn sản xuất và đời sống, vấn đề lấy học sinh
làm trung tâm trong hoạt động dạy học. Vấn đề đổi mới phương pháp dạy
học đã được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm như các tác giả: Trần Hồng
Quân, Phạm Minh Hạc, Phan Trọng Luận, Vũ Văn Tảo, Đỗ Đình Hoan,
Trịnh Xuân Vũ, Phạm Viết Vượng, Đặng Thành Hưng. Đặc biệt trong những
năm cuối thế kỉ XX đến nay, vấn đề này đã đã trở thành mối quan tâm của
toàn xã hội, nhất là các nhà nghiên cứu giáo dục. Đó cũng là tư tưởng mang
tính chiến lược của Đảng ta trong phát triển giáo dục: “Đổi mới mạnh mẽ nội
dung, phương pháp và quản lý giáo dục đào tạo”. Các công trình nghiên cứu
chủ yếu đề cập đến vấn đề lý luận mang tính định hướng vĩ mô, đáp ứng giáo
dục Việt Nam trong thời kì đổi mới.
Các luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục cũng đã có một số
tác giả nghiên cứu về vấn đề này như:
- Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng đổi mới

phương pháp dạy học ở các trường THCS huyện Ninh Giang, tỉnh Hải
Dương của tác giả Nguyễn Thị Phương
- Các biện pháp chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp dạy học của
Hiệu trưởng các trường THPT huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ.
7


- Biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm nâng cao hiệu quả của HĐDH
ở các trường PTTH tại thành phố Đà Nẵng của tác giả Nguyễn Hữu Dũng.
- Biện pháp quản lý HĐDH của Hiệu trưởng nhằm đáp ứng yêu cầu
đổi mới HĐDH ở trường THCS quận Long Biên - thành phố Hà Nội của tác
giả Trần Thị Minh Hương.
- Giải pháp chỉ đạo đổi mới PPDH ở các trường THCS Quận 10 TP
HCM của tác giả Nguyễn Minh Sơn.
Các luận văn thạc sĩ đã đi sâu nghiên cứu vấn đề quản lý ĐMPPDH ở
từng khu vực trong đó chủ yếu ở các trường THPT và thiên về chỉ đạo đổi
mới PPDH. Vấn đề quản lý ĐMPPDH ở các trường THCS thành phố Hưng
Yên đã được Hiệu trưởng rất quan tâm, đầu tư nhiều công sức, sáng kiến
nhưng kết quả còn khiêm tốn vì các văn bản hướng dẫn, những lí luận về đổi
mới PPDH và những thiết kế cụ thể cho từng bài dạy theo hướng đổi mới chỉ
thể hiện ở các tiết thao giảng mà chưa trở thành hoạt động hàng ngày của
giáo viên. Cho đến nay, vấn đề ĐMPPDH ở các trường THCS cần có những
biện pháp hiệu quả đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục toàn diện nói chung ở
các trường THCS thành phố Hưng Yên nói riêng. Vì vậy, vấn đề quan tâm ở
luận văn này là tìm hiểu thực trạng quản lý ĐMPPDH của Hiệu trưởng các
trường THCS thành phố Hưng Yên. Từ đó, đưa ra được một số biện pháp
quản lý ĐMPPDH nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng dạy ở các
trường THCS trên địa bàn thành phố Hưng Yên.
1.2. Một số vấn đề cơ bản về quản lý đổi mới phương pháp dạy học của
Hiệu trưởng trường THCS

1.2.1. Quản lý
1.2.1.1. Khái niệm quản lý
Trong lịch sử phát triển của xã hội loài người, hoạt động quản lý đã
xuất hiện từ rất sớm. Từ khi con người biết tập hợp nhau lại, tập trung sức lực
8


để tự vệ hoặc kiếm sống, thì bên cạnh lao động chung của mọi người đã xuất
hiện những hoạt động tổ chức, phối hợp điều khiển đối với họ. Những hoạt
động đó xuất hiện, tồn tại và phát triển như một yếu tố khách quan, là cơ sở
cho các hoạt động chung của con người đạt được kết quả mong muốn.
Bàn về khái niệm quản lý các nhà khoa học trên thế giới có rất nhiều
quan niệm khác nhau. Trong luận văn này, chúng tôi xin nêu ra một số khái
niệm của các nhà khoa học tiêu biểu, nhằm tìm ra điểm chung, sự thống nhất
của các nhà khoa học về quản lý.
Tác giả Aunapu cho rằng: Quản lý hệ thống xã hội là một khoa học,
nghệ thuật tác động vào hệ thống mà chủ yếu là những con người trong hệ
thống đó nhằm đạt được những mục tiêu quản lý mà trong đó mục tiêu kinh
tế - xã hội là cơ bản [2].
Theo Aphanaxép: “Quản lý con người có nghĩa là tác động đến anh ta
sao cho hành vi, công việc và hoạt động của anh ta đáp ứng những yêu cầu
của xã hội, tập thể để những cái đó có lợi cho tập thể và cá nhân, thúc đẩy sự
tiến bộ của xã hội lẫn cá nhân” [1].
Harold Koontz, Cyril Odonnell – Heinz, Weihrich trong cuốn “ Những
vấn đề cốt yếu của quản lý” cho rằng: “ Quản lý là hoạt động đảm bảo sự nỗ
lực của cá nhân để đạt được mục tiêu quản lý trong điều kiện chi phí thời
gian, công sức, tài lực, vật lực ít nhất và đạt được kết quả cao nhất” [13].
Tuy có nhiều cách hiểu, cách diễn đạt khác nhau nhưng có thể nói
rằng: “ Quản lý là hệ thống tác động có chủ định, phù hợp quy luật khách
quan của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm khai thác và tận dụng

tốt nhất những tiềm năng và cơ hội của đối tượng quản lý để đạt được mục
tiêu quản lý trong một môi trường luôn biến động”.
Quản lý được xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau, nhưng có thể
nhận thấy một điểm thống nhất của các tác giả trong và ngoài nước : Quản
9


lý là một quá trình tác động có định hướng của chủ thể quản lý đến đối
tượng quản lý nhằm khai thác và sử dụng có hiệu quả các tiềm năng và
các cơ hội của đối tượng quản lý để đạt được mục tiêu quản lý trong một
môi trường biến động.
K.Marx đã viết: “Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy
mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng.”[21] Như vậy, đã xuất
hiện một dạng lao động mang tính đặc thù là tổ chức, điều khiển các hoạt
động của con người theo những yêu cầu nhất định được gọi là hoạt động
quản lý. Từ đó có thể hiểu là lao động và QL không tách rời nhau, QL là hoạt
động điều khiển lao động chung. Xã hội phát triển qua các phương thức sản
xuất, thì trình độ tổ chức, điều hành tất yếu được nâng lên, phát triển theo
những đòi hỏi ngày càng cao hơn. Cùng với sự phát triển của XH loài người,
QL đã trở thành một ngành khoa học và ngày càng phát triển toàn diện.
1.2.1.2. Chức năng của quản lý
Chức năng của QL là những nội dung và phương thức hoạt động cơ
bản mà nhờ đó chủ thể QL tác động lên đối tượng QL trong quá trình QL,
nhằm thực hiện mục tiêu QL.
Hiện nay quan điểm về chức năng QL còn nhiều điểm chưa thống nhất,
Quản lý là một dạng lao động đặc biệt, ở nước ta, các nhà nghiên cứu cho
rằng QL có bốn chức năng cơ bản, có liên quan mật thiết với nhau, bao gồm:
Kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo thực hiện và kiểm tra.
a) Chức năng kế hoạch hoá:
Là chức năng hạt nhân quan trọng nhất của quá trình quản lý. Kế

hoạch được hiểu là tập hợp những mục tiêu cơ bản được sắp xếp theo một
trình tự nhất định, lôgíc với một chương trình hành động cụ thể để đạt được
những mục tiêu đã được hoạch định, trước khi tiến hành thực hiện các nội
dung mà chủ thể quản lý đề ra.
10


b) Chức năng tổ chức:
Là sắp xếp, bố trí một cách khoa học và phù hợp với những nguồn lực
(nguồn lực, vật lực và tài lực) của hệ thống thành một hệ toàn vẹn nhằm đảm
bảo cho chúng tương tác với nhau để đạt được mục tiêu của hệ thống một
cách tối ưu nhất, hiệu quả nhất.
c) Chức năng chỉ đạo:
Chức năng này có tính chất tác nghiệp, điều chỉnh, điều hành hoạt
động của hệ thống nhằm thực hiện đúng kế hoạch đã định, để mục tiêu trong
dự kiến thành hiện thực. Chỉ đạo là phương thức tác động của chủ thể QL nhằm
điều hành, tổ chức nhân lực đã có của tổ chức vận hành đúng theo kế hoạch để
thực hiện mục tiêu quản lý.
d) Chức năng kiểm tra:
Chức năng kiểm tra là phương thức hoạt động của nhà QL tác động lên
đối tượng bị QL nhằm thu thập thông tin, đánh giá và xử lí các kết quả vận
hành của tổ chức. Kiểm tra là quá trình xác định kết quả đã đạt được trên
thực tế, so sánh đối chiếu với mục tiêu đã đề ra, thu thập các thông tin phản
hồi nhằm phát hiện các sai lệch và đề ra chương trình hành động nhằm khắc
phục những sai lệch đó, thực hiện mục tiêu, kế hoạch đã đề ra.
Điều cần chú ý trong quá trình quản lý là người quản lý phải thực hiện
một dãy chức năng kế tiếp nhau một cách lôgíc, bắt buộc. Bắt đầu từ việc xác
định mục tiêu và nhiệm vụ quản lý cho đến khi kiểm tra được kết quả đạt
được và tổng kết quá trình quản lý. Mỗi quá trình quản lý xảy ra trong một
thời gian cụ thể của một quá trình quản lý nhất định. Trong một chu trình

quản lý các chức năng kế tiếp nhau và độc lập với nhau chỉ mang tính tương
đối bởi vì một số chức năng có thể diễn ra đồng thời hoặc kết hợp với việc
thực hiện các chức năng khác.
11


LẬP KẾ
HOẠCH

TỔ
CHỨC

CHỈ
ĐẠO

KIỂM
TRA

Sơ đồ 01: Mối quan hệ giữa các chức năng quản lý
1.2.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là quản lý trong lĩnh vực giáo dục. Bàn về khái niệm
này có nhiều ý kiến khác nhau, ở đây chúng tôi xin nêu ra một số quan niệm
cơ bản của các nhà khoa học để từ đó có một khái niệm thống nhất.
Học giả nổi tiếng M.I Kônđacốp: “Quản lý giáo dục là tập hợp các biện
pháp tổ chức, cán bộ, kế hoạch hoá, tài chính, cung tiêu… nhằm đảm bảo vận
hành bình thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, để tiếp tục phát
triển và mở rộng hệ thống cả về mặt chất lượng lẫn số lượng”.
Theo M.M Mecchiti: Quản lý giáo dục là tập hợp những biện pháp (tổ
chức, cách thức, kế hoạch hoá, tài chính…) nhằm đảm bảo sự vận hành bình
thường của các cơ quan trong hệ thống giáo dục, bảo đảm sự tiếp tục phát

triển và mở rộng hệ thống cả về mặt số lượng cũng như chất lượng.
Theo P.V.Khuđôminxky: Quản lý giáo dục là tác động có hệ thống, có kế
hoạch, có ý thức và có mục đích của các chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến
tất cả các khâu của hệ thống (từ Bộ Giáo dục đến nhà trường) nhằm đảm bảo
việc giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho thế hệ trẻ, đảm bảo sự phát triển toàn diện,
hoàn hảo [19].
Tác giả Đặng Quốc Bảo trong tập bài giảng “Những vấn đề cơ bản về
quản lý giáo dục” có nêu “Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là điều hành
phối hợp các lực lượng nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu
cầu phát triển của xã hội. Ngày này, với sứ mệnh phát triển giáo dục thường
12


xuyên, công tác giáo dục không chỉ là giới hạn ở thế hệ trẻ mà cho mọi người.
Cho nên quản lý giáo dục được hiểu là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc
dân”. [4] Tác giả Nguyễn Ngọc Quang nhận định: Quản lý giáo dục là hệ
thống tác động có mục đích, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản lý
nhằm làm cho hệ thống giáo dục vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo
dục của Đảng, thực hiện được các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa
Việt Nam, mà điểm hội tụ là quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ
thống giáo dục đến mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về thể chất [28].
Tác giả Phạm Minh Hạc: Quản lý giáo dục là quản lý trường học, thực
hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là
đưa nhà giáo dục vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo
dục, mục tiêu đào tạo của ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh. [12]
Quản lý giáo dục theo nghĩa rộng là quản lý mọi hoạt động giáo dục
trong xã hội, quá trình đó bao gồm các hoạt động có tính giáo dục của bộ máy
nhà nước, của các tổ chức xã hội, của hệ thống giáo dục quốc dân, của mọi tổ
chức, cá nhân trong xã hội. Quản lý giáo dục theo nghĩa hẹp là quản lý hệ thống
giáo dục, là quản lý các hoạt động giáo dục và đào tạo trong đơn vị hành chính,

trong nhà trường. Đó là tổng hợp các biện pháp tác động của nhà QLGD lên đối
tượng nhằm đạt mục tiêu giáo dục đề ra. Hoặc có người quan niệm rằng: QLGD
là những tác động có mục đích, có hệ thống, có tính khoa học lên đối tượng
quản lý, là quản lý quá trình dạy và học trong các cơ sở giáo dục.
Một cách tổng quát, Quản lý giáo dục là sự tác động có tổ chức, có
mục đích của chủ thể quản lý giáo dục tới đối tượng của quản lý giáo dục
nhằm thực hiện các mục tiêu giáo dục đặt ra. [18].
1.2.3. Nhà trường và quản lý Nhà trường
1.2.3.1. Khái niệm Nhà trường
Nhà trường là bộ phận rất quan trọng của hệ thống giáo dục quốc dân.
Nhà trường còn là một hoạt động xã hội, một thiết chế đặc biệt của xã hội.
13


Nhà trường là nơi truyền bá nền văn minh nhân loại và kiến tạo kinh nghiệm
xã hội cho một bộ phận dân cư nhất định.
Nhiệm vụ quan trọng của Nhà trường là đào tạo nguồn nhân lực đáp
ứng đòi hỏi của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá toàn cầu hoá lực
lượng sản xuất. Trong quản lý trường học việc quản lý con người là trung tâm
số một. Con người trong trường học chính là giáo viên và học sinh. Vì vậy,
quản lý tập thể giáo viên và học sinh để chính họ lại tự quản lý quá trình dạy
học - giáo dục nhằm tạo ra sản phẩm là nhân cách người lao động đổi mới.
Nhiệm vụ trung tâm của Nhà trường là dạy học và giáo dục học sinh. Quản lý
trường học là quản lý hoạt động dạy học của giáo viên, hoạt động học của học
sinh, hoạt động phục vụ việc dạy và việc học của nhân viên trong trường là
đảm bảo việc kết hợp với các lực lượng trong trường nhằm thực hiện có chất
lượng và có hiệu quả mục đích giáo dục. Nhà trường trong hệ thống giáo dục
quốc dân được thành lập theo quy hoạch, kế hoạch của Nhà nước nhằm phát
triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Trường học là một bộ phận của hệ thống
xã hội, ở đó tiến hành quá trình giáo dục và đào tạo, gọi chung là “cơ sở giáo

dục”. Có nhiều khái niệm khác nhau về nhà trường: Theo M.I Kônđacôp:
“Nhà trường là một thiết chế đặc biệt của xã hội, là nơi thực hiện các chức
năng kiến tạo các kinh nghiệm xã hội cho một nhóm dân cư được huy động
vào sự kiến tạo này một cách tối ưu theo quan niệm xã hội, thực hiện chức
năng tạo nguồn cho các yêu cầu của xã hội, đào tạo các công dân tương lai”.
[17] Theo Trần Thị Tuyết Oanh: “Nhà trường là một thiết chế nhà nước - xã
hội có chức năng chuyên trách trong việc chuyển giao kinh nghiệm xã hội cho
thế hệ trẻ của một đất nước.” [24]
Qua các khái niệm trên ta có thể hiểu khái niệm nhà trường như sau:
Nhà trường là một thiết chế xã hội, là đơn vị cơ bản của hệ thống giáo dục
quốc dân, trong đó việc dạy học, giáo dục được tiến hành có mục đích, có tổ
14


chức, có kế hoạch nhằm đào tạo con người đáp ứng những yêu cầu cho một
xã hội nhất định. [17]. Nhà trường ở nước ta mang các đặc điểm sau:
Học sinh cùng một lứa tuổi, cùng trình độ nhận thức được cùng học
theo từng lớp học với số lượng theo quy định của Bộ GD&ĐT cho đến hết
cấp học.
Việc dạy học được thực hiện bởi đội ngũ giáo viên, được đào tạo tại
các trường sư phạm trong nước. Việc dạy học được tiến hành theo kế hoạch,
chương trình thống nhất cho cả nước.
Nhà trường luôn gắn với môi trường sống, môi trường tự nhiên nhằm
nâng cao hiểu biết của HS về môi trường, bảo vệ môi trường.
1.2.3.2. Quản lý Nhà trường:
Nhà trường là một đơn vị cơ bản cấu thành nên hệ thống giáo dục quốc
dân, việc quản lý nhà trường là một việc làm vô cùng quan trọng, suy cho cùng
chất lượng giáo dục phụ thuộc vào việc quản lýgiáo dục ở phạm vi nhà trường.
Quản lý nhà trường là quản lý giáo dục ở quy mô nhà trường, là quá
trình tác động có tổ chức, có mục đích của các chủ thể quản lý nhà trường

tới các đối tượng nhà trường quản lý, nhằm thực hiện những mục tiêu của
nhà trường. Quản lý nhà trường bao gồm những nội dung chủ yếu sau:
a) Quản lý các nguồn lực trong Nhà trường:
Nguồn lực của Nhà trường bao gồm: Nguồn nhân lực, nguồn lực tài
chính, nguồn lực vật chất và nguồn lực thông tin.
- Quản lý đội ngũ CBQL, GV, NV trong nhà trường bao gồm những
việc sau: Bố trí và sử dụng CBQL, GV, NV; bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ
CBQL, GV, NV; có kế hoạch phát triển đội ngũ.
- Quản lý tài chính và các cơ sở vật chất trường học: Quản lýtài chính
trong nhà trường (quản lý ngân sách, quản lý thu chi); quản lý vốn ngoài
ngân sách; quản lý CSVC thiết bị dạy học.
15


b) Quản lý hoạt động dạy học, giáo dục và các hoạt động khác trong
nhà trường
- Quản lý hoạt động dạy học: Quản lý việc thực hiện chương trình;
quản lý hoạt động dạy học của giáo viên; quản lý học tập của học sinh; quản
lý CSVC phục vụ dạy học; quản lý hoạt động của các tổ chuyên môn; quản
lýhoạt động giảng dạy của đội ngũ giáo viên.
- Quản lý các hoạt động GD nhằm hình thành và phát triển nhân cách
cho HS: Hoạt động GD đạo đức; GD thẩm mĩ; GD thể chất; GD môi trường;
GD sức khoẻ sinh sản; GD lao động và hướng nghiệp...
- Quản lý các hoạt động khác trong nhà trường: Phổ cập giáo dục, huy
động cộng đồng tham gia xây dựng phát triển nhà trường và thực hiện quản
lýcác nhiệm vụ cụ thể theo từng giai đoạn phát triển.
- Quản lý việc đổi mới PPGD.
c) Kiểm tra nội bộ trong Nhà trường:
Kiểm tra nội bộ trong trường học là kiểm tra của người Hiệu trưởng
đối với các hoạt động trong đơn vị mình nhằm đánh giá việc thực hiện các

nhiệm vụ, phát hiện, khuyến khích cái tốt, phát hiện kịp thời những sai trái để
đưa ra những điều chỉnh nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu đề ra.
Kiểm tra nội bộ trường học nhằm góp phần XD và duy trì trật tự, kỉ
cương trong nhà trường, tạo điểu kiện cho nhà giáo và các bộ phận trong nhà
trường hoàn thành nhiệm vụ đạt mục tiêu đề ra.
Hiệu trưởng là chủ thể chính rong việc tổ chức kiểm tra nội bộ nhà
trường. Đối tượng của kiểm tra là toàn bộ các thành tố của quá trình GD
Nhà trường.
d) Quản lý chất lượng giáo dục:
Chất lượng là một phạm trù phản ánh tổng thể những tính chất, những
thuộc tính cơ bản của sự vật, làm cho sự vật này phân biệt với sự vật khác.
16