SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM

« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC
TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM

Lĩnh vực nghiên cứu:
- Quản lý giáo dục
- Phương pháp dạy học bộ môn: Ngữ Văn
- Lĩnh vực khác: ..............................................
Có đính kèm :các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN
 Mô hình

 Phần mềm

 Phim ảnh

 Hiện vật khác

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH CỬU
TRƯỜNG THCS NGUYỄN DU
Năm học 2016– 2017

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 1

GV: Phạm Thị Minh Thu 1


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

I/ THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN:
1/ Họ và tên: Phạm Thị Minh Thu.
2/ Ngày tháng năm sinh: 31/07/1981.
3/ Nam, nữ: Nữ.
4/ Địa chỉ: Trường THCS Nguyễn Du.
5/ Điện thoại: 0901926745.
6/ Email:
7/ Chức vụ: Giáo viên.
8/ Đơn vị công tác: Trường THCS Nguyễn Du.
II/ TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO:
- Học vị: Cử nhân văn.
- Năm nhận bằng: 2006.
- Chuyên ngành đào tạo: Ngữ văn.
III/ KINH NGHIỆM KHOA HỌC:
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy Ngữ văn.
- Số năm có kinh nghiệm: 10 năm.
- Các sáng kiến đã có trong 5 năm gần đây:
+ Xây dựng lớp học thân thiện trong trường THCS.
+ Kinh nghiệm củ nhiệm lớp 8.
+ Tổ chức một số trò chơi vào tiết dạy Ngữ văn 6, 7.

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 2

GV: Phạm Thị Minh Thu 2


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

I. Lí do chọn đề tài:
Xã hội ngày càng văn minh - hiện đại thì con người phải đối diện với
những mặt trái to lớn từ môi trường tự nhiên, môi trường xã hội và đặc biệt là
mối quan hệ giữa người với người. Bởi thế, mà xã hội nói chung và ngành giáo
dục nói riêng đang từng ngày phải đối mặt với những thách thức và cần phải có
những thay đổi để phù hợp với những mục tiêu và hoàn cảnh mới. Làm sao để
đào tạo ra những con người vừa có tri thức khoa học, vừa có kỹ năng làm việc
nhưng cũng phải vừa có những thái độ, hành vi tích cực trong xã hội công
nghiệp đầy năng động ? Đây chính là điều trăn trở của ngành giáo dục trong
những năm gần đây.
Thực tế cho thấy, bên cạnh những thành quả đạt được của toàn ngành thì
gần đây chúng ta đều thấy thực trạng trẻ vị thành niên có xu hướng gia tăng về
bạo lực học đường, về phạm tội, về liều lĩnh, ứng phó không lành mạnh, dễ mắc
các tệ nạn xã hội, sống ích kỷ, vô tâm, khép mình…Đồng thời kỹ năng thực
hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự phục vụ bản
thân cũng giảm…Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, thế nhưng
một trong những nguyên nhân chính phải chăng đó là học sinh ngày nay rất
thiếu về các kỹ năng sống cần thiết ?
Vậy làm thế nào để giúp thế hệ trẻ có được đầy đủ kỹ năng sống cần thiết
? Từ đó giúp các em đứng trước thềm hội nhập quốc tế phải tự tin; năng động
và sáng tạo; phải nắm bắt kịp thời các cơ hội cũng như phải có một số kỹ năng:
sống khoẻ, sống lành mạnh, sống có ích, giỏi lập trình, giỏi Tiếng Anh…?
Trước đây, trong bối cảnh xã hội truyền thống, con trẻ học cách đối nhân xử thế
thông qua đại gia đình, làng xã, văn hóa dân gian, các chương trình giáo dục
chính quy và không chính quy, … Nhưng dưới những chuyển biến kinh tế xã
hội diễn ra quá nhanh chóng đã hạn chế phần nào chức năng của giáo dục gia
đình . Ngày nay đại đa số gia đình đều mong muốn con mình học thật giỏi nên
suốt ngày phụ huynh học sinh bắt các em phải học từ sáng đến tối không có thời
gian vui chơi sinh hoạt giải trí …Hơn thế nữa những biến động kinh tế xã hội

ngày càng to lớn do quá trình hiện đại hóa cũng đem lại cho lứa tuổi thiếu niên
quá nhiều thử thách.
Do vậy, để hóa giải vấn đề này đã có rất nhiều trung tâm đào tạo kỹ năng
sống ra đời, nhằm giúp các em học sinh trung học cơ sở tập trải nghiệm trong
những tình huống giả định, nhằm hình thành một số kỹ năng cần thiết để tự tổ
chức cuộc sống của cá nhân trở nên hiệu quả hơn. Ngành Giáo dục và Đào tạo
cũng đã và đang có những định hướng tích cực để đưa kỹ năng sống vào giảng
dạy tại các bậc học nhằm góp phần nâng cao định hướng giá trị và tạo lập hành
vi phù hợp ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Nhưng có lẽ do đây là một lĩnh vực khoa
học còn khá mới mẻ và với nhiều nguyên nhân khác nhau nên việc giảng dạy,
huấn luyện kỹ năng sống vẫn còn nhiều điều bỏ ngỏ và chưa được quan tâm
đúng mức. Vấn đề kỹ năng sống dưới góc độ tâm lý là lĩnh vực chưa được
nghiên cứu nhiều.
Là một giáo viên chủ nhiệm với thiên chức như một người cha một người
mẹ hiền thứ hai của các em. Tôi nghĩ mình cần phải có trách nhiệm giáo dục kỹ
năng sống ngay cho các em .Và từ sách vở, báo chí, các nguồn thông tin bổ ích
đáng tin cậy trên Internet cũng như qua những trải nghiệm trong cuộc sống,
được tận mắt chứng kiến những nghịch cảnh đã xảy ra với các em, … Tôi đã cố
Trường THCS Nguyễn Du

Tr 3

GV: Phạm Thị Minh Thu 3


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

gắng rèn luyện và hoàn thiện bản thân để từ đó bằng với chính con người chân
thật của mình tôi đã mạnh dạn đưa những chương trình kỹ năng sống vào giáo
dục các em qua các tiết sinh hoạt chủ nhiệm năm học vừa qua. Tuy kết quả

mang lại bước đầu được đánh giá là khá tốt song với mong muốn được chia sẻ
và lĩnh hội thêm kinh nghiệm sống của các bậc phụ huynh, các anh chị đồng
nghiệp. Vì vậy thông qua chia sẻ kinh nghiệm nhỏ bé của mình mà tôi mong
được tiếp thu đóng góp những kinh nghiệm quý báu từ nhiều nguồn để tôi có
thể áp dụng nhiều hơn và tạo ra những tình huống sôi động hơn, thiết thực hơn
góp phần vào sự nghiệp trồng người của đất nước. Đó cũng chính là lý do mà
tôi muốn chia sẻ về kinh nghiệm: “GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HS
THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM”
II. NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI:
1. Cơ sở lý luận.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Vì lợi ích mười năm trồng
cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Trồng người ở đây chính là phải tập
trung giáo dục kỹ năng sống, trước khi giáo dục kiến thức cho học sinh. Bác
cũng từng nói: “Người có tài mà không có đức là người vô dụng, người có đức
mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.” Hay bất kỳ trong một ngôi trường
nào chúng ta cũng đều nhìn thấy khẩu hiệu: “Tiên học lễ, hậu học văn.” Điều
này cho thấy giá trị đạo đức, kỹ năng sống của con người mới chính là yếu tố
hàng đầu làm nên sự thành công trong mọi lĩnh vực.
Với ngành giáo dục thì chương trình rèn luyện kỹ năng sống cũng triển
khai từ rất lâu theo phương pháp lồng ghép vào các môn học như đạo đức, giáo
dục công dân. Tuy nhiên, chương trình rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh
được nhấn mạnh gần đây nhất chính là một trong năm nội dung được Bộ GDĐT phát động thực hiện trong phong trào thi đua “xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực” năm học 2009-2010.
Các giáo viên chủ nhiệm, người vừa giảng dạy chuyên môn vừa cận kề
bên các em hằng ngày cần phải đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống cho các em
trong các tiết sinh hoạt 15 phút đầu giờ hay sinh hoạt cuối tuần….đó là cách
nhanh nhất nhằm giúp các em trở thành con ngoan, trò giỏi, có ích cho đất nước.
2.Nội dung biện pháp thực hiện:
a. Vai trò của GVCN trong việc giáo dục kỹ năng sống.
Mỗi thầy, cô muốn hoàn thành nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm trước

hết phải có tâm, có tấm lòng vì tình yêu thương con người, có sự độ lượng, bao
dung, đồng thời phải giỏi về tâm lý lứa tuổi, có nhiều biện pháp giáo dục tinh tế.
Cùng đó, giáo viên chủ nhiệm còn cần am hiểu và biết cách tổ chức giáo dục kỹ
năng sống cho học sinh. Đối với những học sinh có biểu hiện lệch lạc về nhân
cách, giáo viên chủ nhiệm chính là người thay mặt nhà trường cùng với gia đình
có những biện pháp “kéo” các em trở về với “cái thiện”, hay giúp các em học
tập những gương sáng xung quanh mình.
Thầy cô giáo chủ nhiệm còn cần biết xây dựng đội ngũ cán bộ lớp, cán bộ
Đoàn Đội biết cách xây dựng điều hành một tập thể tự quản. Giáo viên chủ
nhiệm còn phải biết ứng xử giải quyết đúng các mối quan hệ giữa các em học
sinh với nhau, giữa học sinh với giáo viên, giữa giáo viên bộ môn với giáo viên
chủ nhiệm; giữa giáo viên chủ nhiệm với Đoàn Thanh niên, cán bộ Đội thiếu
Trường THCS Nguyễn Du

Tr 4

GV: Phạm Thị Minh Thu 4


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

niên… với cha mẹ học sinh. Và giáo viên chủ nhiệm còn cần biết động viên,
biết vận động thuyết phục. Thầy cô giáo chủ nhiệm là cầu nối quan trọng để kết
nối 3 môi trường giáo dục: nhà trường, gia đình và xã hội.
Làm chủ nhiệm lớp là một nghệ thuật, đòi hỏi người giáo viên phải là tấm
gương sáng về đạo đức, mẫu mực từ lời ăn tiếng nói, tác phong làm việc cho
đến trình độ chuyên môn; quan hệ với học trò như là một người bạn lớn, vừa
gần gũi, vừa đáng tin cậy; kiên trì trong giáo dục học sinh theo kiểu mưa dầm
thấm lâu; giáo dục đạo đức phải trở thành thói quen của mình. Có người thì
quan niệm rằng, sau cha mẹ, thầy cô là người gần gũi với HS hơn ai hết nên

hiểu các em và nắm rõ hoàn cảnh để có định hướng đúng trong dạy dỗ là then
chốt của thành công trong giáo dục.
.
b.. Biện pháp thực hiện:
-Khó khăn
Về phía học sinh: các em được gia đình nuông chiều quá mức tạo thành các thói
quen xấu, khó thay đổi . Hơn thế do sức ép điểm số, do kỳ vọng của gia đình
các em thiên lệch về học kiến thức .
Về phía giáo viên:
+ Chương trình giảng dạy nặng do đó phải nghiêng nhiều về dạy kiến thức.
+ Một số còn chưa thực sự khởi động, chưa gương mẫu, chưa thực sự bắt kịp
những thay đổi của xã hội.
+ Chưa thật sự nắm vững về tâm lý lứa tuổi mặc dù chuyên môn rất vững.
Tóm lại rèn luyện KNS ở trường THCS là việc làm nhằm giúp HS có thói quen
xấu và hành vi tiêu cực trở thành con ngoan, trò giỏi, trở thành người có ích cho
xã hội cho gia đình.
-Các biện pháp giáo dục kỹ năng sống và rèn luyện cho học sinh:
Lớp tôi chủ nhiệm là học sinh lớp 7, nghĩa là các em làm quen với môi
trường học tập . Nhưng với ý thức muốn làm người lớn, muốn khẳng định mình,
tôi luôn động viên, dìu dắt quan tâm giúp đỡ các em, giáo dục các em những kỹ
năng sống cần trang bị cho lứa tuổi thiếu niên. Vào đầu năm học, tôi hướng dẫn
cho các em việc học tập ở nhà như thế nào, trao đổi phụ huynh nên theo dõi,
động viên các em vì nội dung học ở trung học cơ sở ngày càng khó. Cha mẹ nên
quan tâm tới con trong việc học tập, tránh tối đa việc xỉ vả, mắng nhiếc khi con
không hoàn thành yêu cầu của thầy cô và của bố mẹ vì ở tuổi này, các em rất dễ
tự ái.
+ Gắn với các hoạt động học tập như: Những người yêu thích văn học, câu lạc
bộ thơ văn, những nhà Vật lí, Toán học trẻ, Sinh học và môi trường, thi tìm hiểu
theo chủ đề ,….
+ Gắn với các hoạt động giáo dục thể chất như: Bóng đá, keó co , nhảy bao bố,

cầu lông, võ dân tộc , trò chơi dân gian,…
+ Gắn với các hoạt động giáo dục thẩm mĩ như: hát múa, hát dân ca, vẽ, thơ,
kịch, , báo tường, báo tập …..
-Hình thức giáo dục kỹ năng mới trong nhà trường:
+ Vào những buổi sinh hoạt đầu tuần, sinh hoạt lớp, giáo viên chủ nhiệm nhắc
nhở từng lời nói, hành vi ứng xử, tình đoàn kết, thân ái…
+ Lắng nghe tâm tư, bức xúc của học trò và có khả năng tư vấn, giải đáp, thật
sự cảm thông, chia sẻ nhằm giải tỏa tâm lý của chúng. Khi phát hiện có dấu hiệu
Trường THCS Nguyễn Du

Tr 5

GV: Phạm Thị Minh Thu 5


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

bất thường hay có những thông tin cần giải quyết, học sinh sẽ báo cáo với giáo
viên chủ nhiệm để kịp thời xử lý, tránh những hành vi sai lệch trong cuộc sống.
Học sinh muốn được chia sẽ có thể gởi thư đến GVCN qua hộp thư “cùng chia
sẻ” tại địa chỉ gmail mà GVCN cung cấp, nhờ bạn khác gởi hoặc trao đổi trực
tiếp với giáo viên chủ nhiệm để được tư vấn. Bằng những cách ấy tôi đã nhận
được thư cần tư vấn, giải đáp. Dần dần học sinh có ý thức chống tiêu cực trong
trường, lớp, góp phần xây dựng trường học an toàn, thân thiện. Trong năm học
2015-2016 không còn tình trạng bạo lực trong nhà trường, mối quan hệ giữa học
sinh trong lớp ngày càng cải thiện theo hướng tích cực, học sinh tự tin hơn khi
có vấn đề cần báo cáo.
MINH HỌA CÁC BIỆN PHÁP CỤ THỂ ĐỂ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH .
1. Tổ chức tốt các buổi sinh hoạt 15 phút và buổi sinh hoạt cuối

tuần:
Trong các biện pháp để giáo dục KNS cho HS trong công tác chủ
nhiệm tôi coi trọng biện pháp này nhất. Bởi thời gian để GVCN tiếp
xúc nhiều nhất với HS là thông qua các buổi sinh hoạt 15 phút và
sinh hoạt cuối tuần.
a. Lồng ghép chương trình giáo dục kỹ năng sống trong những
buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ.
Đây là giải pháp quan trọng. Trong suốt năm học, GVCN là người
thường xuyên bám lớp trong những giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ. Vì
vậy việc lồng ghép giáo dục KNS cho học sinh là việc làm bổ ích, tránh
được những buổi sinh hoạt nhàm chán, lặp đi , lặp lại, mà lại gây được
hứng thú cho HS trong những buổi sinh hoạt 15 phút, đồng thời, giáo
dục được KNS cho HS. Trong buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ thời gian
ít. Vì thế, GVCN có thể áp dụng các phương pháp giáo dục KNS như;
thảo luận nhóm, động não, nghiên cứu tình huống, hoặc tổ chức những
trò chơi (có thời gian ngắn.)
b. Phương pháp hoạt động nhóm:
Tổ chức tốt phương pháp này, GVCN sẽ tạo cơ hội cho HS tự tin, thoải
mái chia sẻ sự hiểu biết của mình với người khác. Đồng thời, tiếp nhận
sự phê phán, góp ý của bạn, giúp cho sự hiểu biết của HS trở nên sâu
sắc hơn, toàn diện hơn giúp cho buổi sinh hoạt trở nên sôi nổi, hứng
thú. Tuy nhiên phương pháp này sẽ gây ra sự ồn ào, mất trật tự cho các
lớp bên cạnh, đặc biệt dễ gây sự nhàm chán cho một số HS. Do đó yêu
cầu, GVCN phải làm tốt những việc sau:
- Phải tạo ra một không khí thảo luận cởi mở, tôn trọng lẫn nhau giữa
HS với
nhau.
- Vấn đề được đưa ra để HS thảo luận phải phù hợp với lứa tuổi, phải
khơi gợi được khả năng tư duy phê phán, khả năng sáng tạo của HS.
Ví dụ1:

*Khi giáo dục kỹ năng “tự nhận thức giá trị bản thân”. GVCN cho HS
tiến hành các hoạt động nhóm trong các buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 6

GV: Phạm Thị Minh Thu 6


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

Hoạt động : Chia sẻ về tự nhận thức bản thân GV phát các tờ rơi in sẵn
mệnh đề
- Sở thích của em là gì ?(đọc báo, xem TV, xem bóng đá )
- Cuốn truyện/ sách, chương trình TV mà em thích nhất ?
- Điểm mạnh và năng khiếu của em là gì ?
- Ai là người bạn thân nhất của mình ? Người đó như thế nào ?Có đặc
điểm gì nổi bật ?
- Mình muốn làm nghề gì trong tương lai ?
GV chia lớp thành những nhóm nhỏ gồm có 3 người mỗi em tự suy nghĩ
và điền vào tờ rơi trong vòng 5 phút, sau đó chia sẻ với những bạn trong
nhóm mình. Tiếp theo GVCN cho đại diện các nhóm trình bày những
quan điểm chung của các thành viên trong nhóm mình, chia sẻ với các
nhóm khác ?
Ví dụ 2:
*Khi giáo dục kỹ năng kiên định, trong các buổi sinh hoạt 15 phút đầu
giờ GVCN cho HS tiến hành hoạt động: Tranh luận đôi bên. GVCN chia
lớp thành hai nhóm: Yêu cầu các em đưa ra các tình huống lôi kéo của
bạn bè hay gặp nhất (trốn học, chơi điện tử ). Phân một nhóm chuẩn bi

lý lẽ ủng hộ ý kiến (nên chơi điện tử), một nhóm chống lại ý kiến (không
nên chơi điện tử). Để hai nhóm chuẩn bị lý lẽ trong vòng 7 phút. Sau đó
cho hai nhóm tranh luận, chất vấn. Sau khi HS tranh luận xong GVCN
hướng dẫn HS đi đến thống nhất ý kiến Là “nên” hoặc “không nên”. Nếu
không nên chơi điện tử thì phải làm gì ? GVCN cung cấp cho HS các
bước để hình thành kỹ năng kiên định. Tầm quan trọng của kỹ năng kiên
định đối với HS.
2. Phương pháp phân tích tình huống:
Áp dụng phương pháp này GVCN sẽ huy động khả năng động não, khả
năng tư duy, khả năng giải quyết vấn đề và ra quyết định của HS, lôi kéo
các em vào những tình huống có thực và bắt buộc các em phải giải
quyết. Tuy nhiên để thành công khi áp dụng phương pháp này GVCN
phải đưa ra những tình huống sát thực với cuộc sống của các em, đang
đựơc các em quan tâm và suy nghĩ, các em phải quyết định. Tất nhiên
đó phải là tình huống giáo dục, để đem lại kết quả giáo dục.
Ví dụ:
*Khi giáo dục kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định, kỹ năng học
tập và định hướng nghề nghiệp. GVCN ra tình huống cho HS.
Giả sử em rất muốn thi vào lớp bồi dưỡng môn Ngữ văn mà em thích,
nhưng bố mẹ muốn em học lớp bồi dưỡng môn Toán. Em sẽ làm gì ?
Tại sao em quyết định như vậy.
GVCN chia lớp thành bốn nhóm, cho các em trao đổi, tranh luận với
nhau trong vòng 5 phút. Sau đó, cử đại diện các tổ đưa ra ý kiến tranh
luận của mình trong vòng 10 phút. GVCN tổng kết và đưa ra nhận xét,
hướng dẫn HS trong cách chọn môn học phải căn cứ vào các yếu tố:
Năng lực, sở trường của mình, nhu cầu và sự phát triển của xã hội.

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 7

GV: Phạm Thị Minh Thu 7


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

Hoc sinh lớp 8 trao đổi để tìm ra cách giải quyết tình huống
* Ví dụ:
Khi tìm hiểu kĩ năng làm chủ bản thân, GVCN ra vấn đề cần giải quyết:
Tác hại của căng thẳng tới sức khỏe cũng như chất lượng học tập.
Em làm gì để giảm bớt căng thẳng?
Theo em các việc lành mạnh để thư giãn là việc gì?
Học sinh cùng trao đổi , sau đó mỗi người trong tổ ghi ý kiến ra giấy.
Các tổ trao bài cho nhau để góp ý , chấm điểm.Tổ trưởng trình bày
trước lớp phần nhận xét kết quả trao đổi của tổ khác. GV nhận xét, góp
ý, tuyên dương và giáo dục kĩ năng làm chủ bản thân:
-Tác hại của căng thẳng tới sức khỏe cũng như chất lượng học tập: mất
cân bằng cảm xúc,không thể tập trung vào học tập, đau đầu , mệt mỏi,
tinh thần kém minh mẫn, chất lượng học tập không cao,hay cáu gắt, khó
chịu với người xung quanh, sức khỏe kém, suy nghĩ tiêu cực, bi quan,
khó ngủ..
-Các việc lành mạnh để thư giãn:
Đi bộ
Dành nhiều thời gian tiếp xúc với thiên nhiên
Chơi thể thao
Viết nhật kí
Tắm và ngâm mình trong nước ấm lâu hơn
Chơi với con vật cưng.
Nghe nhạc
Xem một bộ phim hài

Đọc sách
Ngủ đủ giấc
Làm điều mình thích mỗi ngày
3.Phương pháp trò chơi:
Phương pháp này mang lại cho HS khả năng giao tiếp , khả năng quyết
định lưạ chọn, kỹ năng nhận xét đánh giá .Tạo không khí vui vẻ, sôi
động trong buổi sinh hoạt. Tuy nhiên, phương pháp này dễ gây sự lộn
Trường THCS Nguyễn Du

Tr 8

GV: Phạm Thị Minh Thu 8


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

xộn trong lớp, gây ồn ào cho các lớp bên cạnh. Do vậy, GVCN phải
chuẩn bị được những trò chơi có nội dung phù hợp với thời gian ngắn,
hấp dẫn, ít gây sự xáo trộn trong tổ chức lớp.
*Ví dụ: Trò chơi: AI NHANH HƠN
Khi giáo dục kỹ năng tự nhận thức , tôi chia lớp thành 2 đội . chia bảng
làm hai phần:
Điều gì trong cuộc sống hiện tại khiến em sợ nhất ?Vì sao em lại
sợ?
GVCN chọn người đầu tiên lên trình bày, sau đó mang phấn về trao cho
người bạn mà mình yêu thương. Thời gian hết, học sinh được lên
trình bày,có nhiều ý hay sẽ chiến thắng . GVCN và cả lớp tuyên
dương. Từ những ý kiến của học sinh , GVCN nhận xét ,góp ý, chấn
chỉnh, định hướng để học sinh biết cách nhận thức đúng đắn.

Học sinh lớp 7a tìm hiểu kĩ năng nhận thức
*Ví dụ: Trò chơi TIẾP SỨC
Khi giáo dục kĩ năng làm chủ cảm xúc , . chia bảng làm hai phần:
Khi nào bạn cảm thấy tức giận nhất ?Bạn làm gì để bớt tức giận?
Mỗi đội GVCN chọn người đầu tiên lên trình bày, sau đó mang phấn về
trao cho người bạn mà mình yêu thương. Thời gian hết, đội nào có
nhiều ý hay sẽ là đội chiến thắng . GVCN và cả lớp tuyên dương. Từ
những ý kiến của học sinh , GVCN nhận xét ,góp ý, chấn chỉnh, định
hướng để học sinh biết cách nhận thức đúng đắn.
Trường THCS Nguyễn Du

Tr 9

GV: Phạm Thị Minh Thu 9


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

Học sinh lớp 7 tham gia tìm hiểu kĩ năng làm chủ cảm xúc
*Trò chơi phân vai:
Khi hướng dẫn cho học sinh tìm hiểu kĩ năng ứng xử nơi công cộng,
GVCN đưa ra tình huống:
Tham gia giao thông dẫn đến va chạm, em là người không có lỗi
em sẽ làm gì?
Mỗi tổ tự phân vai và sau đó lên trình bày. Qua phần trình bày của học
sinh, GVCN nhận biết được ý thức, suy nghĩ, tình cảm của các em để
uốn nắn, giáo dục kĩ năng sống kịp thời. Sau khi các tổ lên trình bày,
GVCN tuyên dương những tổ có cách ứng xử hay.
Cuối cùng cần giúp cho các em hiểu:
Khi lưu thong mà xảy ra va chạm, bạn phải đứng xuống để xin lỗi đối

phương và không cần phân biệt hay phân tích lỗi do ai. Bạn nên quan
tâm đến đối phương trước khi quan tâm đến bạn. Cho dù đó là lỗi của
đối phương bạn cũng nên điềm tĩnh. Một câu xin lỗi có thể ngăn ngừa
xung đột có thể xảy ra

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 10

GV: Phạm Thị Minh Thu10


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

Học sinh lớp 7 tham gia trò chơi phân vai: ứng xử nơi công cộng
4. Tổ chức tốt các buổi sinh hoạt cuối tuần:
Phần lớn các tiết sinh hoạt chủ nhiệm hiện nay chủ yếu được thực hiện
dưới hình thức là tổng kết, đánh giá và đề ra phương hướng tuần tới.
Hình thức sinh hoạt này dễ gây cho học sinh sự nhàm chán, đặc biệt là
gây áp lực về các lỗi mà các em mắc phải trong tuần qua. Vì lẽ đó mà
một số em cảm thấy không thích tiết sinh hoạt chủ nhiệm, thậm chí là sợ
hãi. Người thầy chủ nhiệm trong quá trình đánh giá ưu khuyết điểm của
học sinh trong tuần vừa qua thường chủ quan xem việc vi phạm nội quy
và những biểu hiện chưa tốt của học sinh là do các em không cố gắng,
đôi khi xem đó là biểu hiện đạo đức không tốt. Biện pháp thường được
áp dụng là xử lí kỉ luật, làm tờ tự kiểm và đôi lúc là hạ hạnh kiểm. Điều
này dễ dẫn đến việc học sinh không tin vào thầy cô, bạn bè và có khi là
không tin vào bản thân mình. Các em cần sự hướng dẫn và giáo dục
của giáo viên chủ nhiệm. Trong tiết sinh hoạt lớp, GVCN sẽ cung cấp
cho học sinh những hiểu biết thông qua các hoạt động sinh hoạt chuyên

đề sinh động và vui nhộn. Sự sinh động và hứng thú của việc được
tham gia vào các hoạt động có liên quan sẽ giúp học sinh nâng cao ý
thức một cách tự nhiên và dễ dàng. Cũng nhờ vào các hoạt động này
cùng với sự tin tưởng và sẻ chia của thầy cô mà các em sẽ có được
niềm tin, định hướng và nghị lực để phát triển nhân cách.
GVCN xử lý hành vi vi phạm của HS phải gắn việc giáo dục kỹ
năng sống , xử lý khoa học, nhẹ nhàng nhưng phải nghiêm khắc, gắn
với kỷ luật.
*Ví dụ:
Trong buổi lao động của lớp , mặc dù tôi đã phân công cụ thể cho từng
tổ nhưng trong quá trình thực hiện, một số HS vẫn còn đùn đẩy nhau,
dẫn đến công việc hoàn thành không đúng kế hoạch. Mặc dù rất bực bội
Trường THCS Nguyễn Du

Tr 11

GV: Phạm Thị Minh Thu 11


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

nhưng tôi không nói gì. Vào buổi sinh hoạt cuối tuần tôi đã gọi lớp
trưởng trình bày lý do, lớp trưởng cho biết: Một số bạn đến muộn hơn
nên các bạn đến sớm chừa lại phần việc cho các bạn ấy làm. Tôi dùng
phương pháp giáo dục KNS “ nghiên cứu tình huống”, bình tĩnh kể cho
HS nghe mẫu chuyện “ sức mạnh” và nhấn mạnh lời người cha căn dặn
con “ trong cuộc sống, không phải lúc nào chúng ta cũng có thể tự mình
làm tất cả mọi việc. Sức mạnh của chúng ta còn nằm ở những người
thân, bạn bè - những người luôn quân tâm nhau.
5. Kể chuyện ,suy ngẫm:

Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, GV có thể kể hoặc học sinh tự
kể những câu chuyện phù hợp với độ tuổi , có ý nghĩa giáo dục kĩ năng
sống. Qua đó các nhân vật , học sinh tự rút ra bài học cho mình
*Ví dụ:
Khi giáo dục kĩ năng tư duy sang tạo, GV kể cho học sinh nghe câu
chuyện” Tài sản thuộc về ai?”Nhưng giáo viên không kể hết câu chuyện
mà giáo viên để học sinh suy nghĩ cái kết cho câu chuyện:
Nếu em là con của người cha giàu có ấy, em sẽ dung khoản tiền ít ỏi đó
mua gì để làm đầy nhà kho?
*Ví dụ:
Khi dạy kĩ năng làm chủ cảm xúc , GV hỏi:
Hãy kể tình huống căng thẳng mà bạn đã trải qua.
GV gợi ý, động viên học sinh lên kể chuyện để các bạn học hỏi.
Sau khi học sinh kể GV tuyên dương , gọi học sinh nhận xét , rút ra bài
học cho bản thân.Qua câu chuyện của học sinh Gv dạy học sinh kĩ năng
làm chủ cảm xúc.
III. KẾT QUẢ:
Qua khảo sát thực tế ở lớp 7 đầu năm học 2015 – 2016 kết quả là:
Lớp
9a

Sĩ số

Bỏ

Trốn

học

học

22

3

Chất lượng hai mặt giáo dục
Hạnh kiểm
Học lực
Tốt Khá Yếu Giỏi khá TB
20
3
/
3
8
10

Yếu
2

Khi tôi áp dụng một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống qua các tiết sinh
hoạt chủ nhiệm. học sinh đoàn kết, lễ phép , chăm học, hòa đồng ,thân thiện
hơn.
Bảng khảo sát kết quả lớp 7 cuối năm học 2015– 2016:

Lớp

Sĩ số

Bỏ học

9a

22

không

Trường THCS Nguyễn Du

Trốn
học
không

Chất lượng hai mặt giáo dục
Hạnh kiểm
Học lực
Khá
Tốt
Giỏi khá
TB
Yếu
21

Tr 12

1

4

11

7

không

GV: Phạm Thị Minh Thu12


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

IV. KẾT LUẬN, KHUYẾN NGHỊ:
1. Kết luận:
Kỹ năng sống vừa mang tính cá nhân vừa mang tính xã hội, nó cần thiết
đối với thanh thiếu niên để họ có thể ứng phó một cách tự tin, tự chủ và hoàn
thiện hành vi của bản thân trong giao tiếp, giải quyết các vấn đề của cuộc sống
với mọi người xung quanh mang lại cho mỗi cá nhân cuộc sống thoải mái, lành
mạnh về thể chất, tinh thần và các mối quan hệ xã hội khi môi trường thân
thiện, dễ hoà đồng và cảm hoá lành mạnh.
Hơn nữa, vấn đề giáo dục kỹ năng sống còn cần đến vốn sống, tình
thương và nhân cách của người thầy. Học sinh học kiến thức ở thầy trước hết là
ở tấm gương sống của người thầy. Vì vậy, để học sinh không thất vọng vì thầy
thì trước hết “mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”
mà ngành Giáo dục đang vận động.
Song, bên cạnh nhà trường, gia đình và xã hội là hai môi trường thiết yếu
quan trọng đối với việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Gia đình là cái nôi
hình thành nhân cách, ứng xử cho học sinh. Một gia đình hạnh phúc, biết trân
trọng các giá trị tinh thần sẽ giáo dục nên những đứa con ngoan, những học trò
lễ phép. Ngược lại, gia đình thiếu hạnh phúc, coi nhẹ các giá trị tinh thần, coi
trọng giá trị đồng tiền và vật chất, thậm chí thường xuyên xảy ra tình trạng bạo
lực sẽ tác động tiêu cực đến tính cách, cách ứng xử của các em học sinh. Ngoài
gia đình, xã hội phải thực sự vào cuộc để cùng phối hợp. Trước hết, xã hội giáo

dục cho các em bằng những ứng xử giữa con người với con người, bằng sự tuân
thủ đối với pháp luật, bằng việc coi trọng các giá trị truyền thống
.
Làm được như vậy, tôi nghĩ rằng Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
không những không làm quá tải trong chương trình giáo dục mà còn đem đến
cho người học sự hứng thú, sôi nổi và niềm vui trong học tập. Người học đã
hứng thú và tự giác thì chắc chắn việc giáo dục kỹ năng sống cho người học sẽ
thực chất và hữu ích, mục tiêu giáo dục toàn diện sẽ đạt được hiệu quả như
mong muốn.
2. Đề xuất , khuyến nghị:
- Rèn kỹ năng sống cho học sinh là trách nhiệm chung của Giáo Dục, Nhà
trường và toàn xã hội do đó:
+ Với Phụ Huynh Học Sinh: Là cái nôi để hình thành nhân cách cho trẻ; cha mẹ
cần quan tâm nhiều hơn tới con mình, làm bạn cùng con để hiểu con và rèn con.
+ Với Giáo Viên: Luôn tự rèn luyện, tự bồi dưỡng và cần được tập huấn qua
giáo trình bài bản hơn.
+ Với Học Sinh: Phải ý thức được cách tự rèn luyện bản thân, ép mình vào kỷ
luật để hòa nhập vào nội quy trường lớp, nội quy xã hội…
+ Với xã hội và nhà trường: luôn phấn đấu tạo nên môi trường an bình, tạo sân
chơi bổ ích thường xuyên cho học sinh.
Tóm lai, Rèn kỹ năng sống cho Học Sinh THCS là 1 yêu cầu quan trọng
trong công tác giáo dục.Rèn kỹ năng sống là một quá trình đưa nhận thức thành
hành động (hành vi) do đó phải là việc làm thường xuyên, lồng ghép qua đổi
mới phương pháp và qua nhiều môn học,qua nhiều hoạt động khác nhau trong
trường .

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 13

GV: Phạm Thị Minh Thu13


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tham khảo:
-Phương pháp dạy tích hợp bộ môn đạo đức trong trường trung học-NXB Đại
Học QG Hà Nội
-Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS-NXB Đại học QG Hà Nội
-Tài liệu giáo dục giới tính : Cẩm nang nữ sinh THCS-NXB Giáo dục Việt Nam
-Hướng dẫn và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh THCS- NXB Giáo dục Việt
Nam
-Tâm lý lứa tuổi học sinh- NXB Đại học QG Hà Nội
-Kỹ năng quản lý lớp học có hiệu quả-NXB Đại học QG Hà Nội
-Phương pháp dạy học và đánh giá kết quả giáo dục học sinh khó khăn về học
cấp THCS-NXB Giáo dục Việt Nam.
-Đổi mới phương pháp công tác đánh giá về kết quả học tập của học sinh cấp
học THCS-NXB Giáo dục Việt Nam.

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 14

GV: Phạm Thị Minh Thu14


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 15

GV: Phạm Thị Minh Thu15


« GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH THCS QUA CÁC TIẾT SINH HOẠT CHỦ NHIỆM »

Trường THCS Nguyễn Du

Tr 16

GV: Phạm Thị Minh Thu16