SÁNG KIẾN MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
RÈN CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
I. ĐIỂU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN
Như chúng ta đã biết chữ viết là một trong những phát minh vĩ đại của
con người. Từ khi ra đời chữ viết là công cụ đắc lực trong việc ghi lại , truyền
bá toàn bộ kho trí thức của nhân loại. Chẳng những vậy con người còn coi chữ
viết như một người bạn thường xuyên gần gũi, thân thiết với mình. Từ tình cảm
ấy con người muốn chữ viết cũng phải đẹp, đẹp cho chính nó, đẹp cho con
người. Ngoài ra, chữ viết còn góp phần trong việc rèn luyện phẩm chất đạo đức
cho học sinh, như: tính cẩn thận, tính kỷ luật, khiếu thẩm mĩ... Nét chữ nết
người giống như cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói “ Chữ viết cũng là
biểu hiện của nết người: dạy cho học sinh viết đúng, viết đẹp, viết cẩn thận
là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình
cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài vở của mình”.
Từ năm học 2001- 2002, Bộ giáo dục và Đào tạo đã có quyết định về
việc tổ chức thi viết đẹp hàng năm cho giáo viên và học sinh Tiểu học. Cho đến
nay đã khơi dậy trong học sinh, giáo viên và xã hội về ý thức cần viết chữ đẹp.
Ngày 14/6/2002, Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành mẫu chữ viết
(QĐ31). Đây chính là việc nhìn nhận tầm quan trọng và ý nghĩa của chữ viết.
Vậy vấn đề đặt ra là làm sao rèn chữ viết đẹp cho học sinh chính là trăn trở của
người giáo viên. Bên cạnh đó người xưa đã từng đúc rút khái quát về mối liên
hệ giữa nét chữ với tính cách, tâm hồn con người qua câu: “Nét chữ nết người”.
Quả thực, nhìn nét chữ viết của một người, người ta có thể phần nào phỏng
đoán được tính cách, tâm hồn của chủ nhân những nét chữ ấy.
Trong thực tế, hiện nay chúng ta đang ở trong một thời đại mới, thời đại
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thời đại thông tin bùng nổ, mọi người
thường ngồi với chiếc máy vi tính của mình để soạn thảo một văn bản thay vì
cầm bút viết trên giấy. Việc rèn chữ viết của mọi người bị chìm vào quên lãng.
1

Ở trong trường tiểu học cũng vậy, trong những năm học gần đây, học sinh
viết chữ xấu là một tình trạng đáng báo động. Hiện nay, học sinh lựa chọn đủ
các loại bút để viết, đặc biệt là học sinh rất yêu thích với chiếc bút bi của mình
hơn là những loại bút chấm mực như ngày xưa. Mặt khác, chữ viết của khá
nhiều giáo viên chưa đúng quy định cũng ảnh hưởng rất nhiều đến việc rèn chữ
viết của học sinh. Mỗi thầy, cô giáo được xem như là một tấm gương phản
chiếu để học sinh soi rọi vào đó. Lứa tuổi của học sinh tiểu học là lứa tuổi hay
“bắt chước”, giáo viên viết như thế nào thì học sinh viết như thế đó; đặc biệt là
ở lứa tuổi học sinh lớp 1.
Trẻ em đến trường là để được học đọc, học viết. Nếu phân môn tập đọc –
học vần giúp trẻ biết đọc thông thì phân môn tập viết sẽ giúp trẻ viết thạo. Trẻ
đọc thông, viết thạo sẽ giúp trẻ tiếp thu bài nhanh hơn, học tốt hơn.
Thật vậy, nhìn trang vở của học sinh với những dòng chữ đều tăm tắp,
sạch sẽ thì cả cha mẹ và thầy cô đều dấy lên một niềm vui. Chúng ta như đặt
niềm tin vào tương lai con trẻ.
Việc rèn chữ viết cho học sinh còn là môi trường quan trọng bồi dưỡng
cho trẻ những phẩm chất tốt như: tính cẩn thận, tinh thần kỷ luật và óc thẩm
mỹ. Nhưng muốn viết thạo trẻ phải gắng công khổ luyện dưới sự dìu dắt tận
tình của các thầy giáo, cô giáo.
Trong trường tiểu học, việc dạy tập viết được phối hợp nhịp nhàng với
dạy học vần, chính tả, tập làm văn, việc ghi bài vào vở các môn học, vở luyện
viết chữ đẹp của học sinh.
Dạy tập viết không chỉ truyền thụ cho học sinh những kiến thức cơ bản về
chữ viết mà còn rèn kỹ thuật viết chữ. Trong các tiết tập viết, học sinh nắm bắt
được các tri thức cơ bản về cấu tạo các chữ cái tiếng Việt được thể hiện trên
bảng cài, bảng lớp, bảng con, trong vở tập viết và vở ghi bài các môn học
khác… Đồng thời, học sinh được giáo viên hướng dẫn các yêu cầu kỹ thuật viết
từng nét chữ để hình thành nên một chữ cái rồi đến tiếng, từ, cụm từ và cả câu.
Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài: Một số phương pháp nhằm nâng cao

chất lượng rèn chữ cho học sinh tiểu học. Với hi vọng giúp học sinh tự tin
trong học tập, hoàn thành nhiệm vụ học tập bên cạnh đó giáo dục và hình thành
2


cho học sinh nhân cách, đạo đức con người mới, con người xã hội chủ nghĩa
thông qua việc rèn luyện chữ viết.
II. TÌM HIỂU THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH
Đầu năm học qua kết quả khảo sát về chữ viết của học sinh mà nhà trường
đã tiến hành khảo sát, tôi đã tiến hành tìm hiểu một số khảo sát:
- Khảo sát thống kê một số lỗi sai học sinh thường mắc khi viết;
- Khảo sát khả năng nhận thức của học sinh;
- Tiến hành quan sát tư thế ngồi viết, cách thức cầm bút của học sinh.
Qua quá trình khảo sát, tôi nhận thấy tới 60-70% học sinh mắc một trong
các lỗi sau: thiếu nét; thừa nét; sai nét; khoảng cách; sai dấu; sai mẫu chữ; sai
cỡ chữ; sai chính tả; sai trình bày; sai tốc độ. Cá biệt có học sinh còn mắc nhiều
lỗi trong các lỗi kể trên và có tới trên 30% học sinh ngồi viết không đúng tư thế
và cầm bút sai cách. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến chất lượng chữ viết
không đảm bảo.
Như vậy, qua khảo sát tỷ lệ học sinh mắc lỗi khi viết còn khá cao. Một
trong những lý do dễ thấy là vì các em chưa được sự quan tâm của gia đình, các
em chưa chăm chỉ nghe cô giáo giảng. Vì vậy, là giáo viên chúng ta phải biết
được đặc điểm của từng em phát huy những mặt tích cực, khắc phục những lỗi
mà các em thường mắc phải. Tổ chức tiết dạy sao cho các em luôn cảm thấy
nhẹ nhàng và thích thú. Giáo viên phải gần gũi yêu thương động viên kịp thời
để học sinh thích học.
*Nguyên nhân dẫn đến chữ viết chưa đẹp của học sinh.
- Về phía giáo viên:
Việc học sinh viết đúng và đẹp hay không phụ thuộc rất nhiều vào người
giáo viên trực tiếp dạy học. Người giáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình

viết chữ đẹp hay xấu của học sinh. Qua thực tế ta thấy có rất nhiều nguyên nhân
từ phía giáo viên dẫn đến việc học sinh viết chữ chưa đẹp.
+ Chữ viết chưa đáp ứng yêu cầu trực quan trong việc giảng dạy, chỉ thấy
1 số ít giáo viên viết đẹp, đúng mẫu chữ.
+ Ít chú trọng việc rèn chữ viết cho học sinh, chỉ lưu ý trong giờ tập viết
chưa hướng dẫn kĩ càng trong các tiết học khác.
3


+ Chưa có biện pháp rèn chữ viết cụ thể. Chưa giúp học sinh nắm các nét
cơ bản, cấu tạo con chữ, dòng kẻ, kĩ thuật viết….trong các tiết luyện viết mà
chỉ cần nhấn mạnh về độ cac con chữ.
+ Hướng dẫn rèn chữ viết chưa theo từng đối tượng học sinh.
+ Nhiều thầy cô giáo còn phụ thuộc quá nhiều vào máy tính, công nghệ
thông tin, không coi trọng rèn chữ viết của bản thân.
- Về phía học sinh:
+ Nguyên nhân chủ yếu do học sinh chưa nắm được các nét cơ bản cấu
tạo chữ ghi âm, vần, tiếng, dấu thanh chưa nắm vững quy trình viết chữ cái, quy
trình nối các nét trong chữ cái trong chữ ghi tiếng nên chữ viết mới sai độ cao.
+ Một số em chưa biết cách cầm bút và ngồi học đúng tư thế.
+ Đa số học sinh không có thói quen rèn chữ viết, không có ý thức trong
việc rèn chữ viết, thậm chí không cần quan tâm đến chữ viết đẹp hay xấu.
+ Vẫn còn một số học sinh chưa nghiêm túc nghe giảng lúc đầu, các em
chưa cẩn thận khi viết, các em muốn viết nhanh để hoàn thành bài viết nhằm
ghi “ thành tích” với giáo viên và các bạn. Một số học sinh đồ dùng học tập còn
thiếu , một số học sinh mắc bệnh về mắt.
+ Ngoài ra còn có một số học sinh chưa ý thức được việc giữ gìn sức khỏe,
đồ dùng học tập , bên cạnh còn có một số em hay ra mồ hôi tay.
III. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG RÈN
CHỮ

1. Sử dụng phương pháp phân tích nguyên nhân và hướng dẫn cách
khắc phục
- Thiếu nét: Do thói quen của học sinh chưa viết hết nét chữ đã dừng lại,
tôi đã thường xuyên nhắc để tạo thói quen viết hết nét và dừng bút đúng điểm,
đúng quy định. Cho học sinh thêm nét cho đủ nét ở ngay những chữ học sinh
vừa viết thiếu nét, đồng thời xem lại những bài viết trước chữ nào thiếu nét thì
thêm vào cho đủ.
- Thừa nét: Lỗi này do học sinh viết sai quy trình, điểm đặt bút ban đầu,
nét đầu học sinh viết không đúng, dừng vượt quá điểm quy định. Với lỗi này tôi
đã hướng dẫn lại quy trình viết chữ cái đó.
4


- Sai nét: Lỗi này thường là do học sinh cầm bút sai quy định, các ngón
tay quá sát xuống ngòi bút, khi viết biên độ giao động của ngòi bút ngắn, đầu
ngòi bút di chuyển không linh hoạt làm cho nét chữ bị cong vẹo gây sai nét.
Cách khắc phục là tôi thường xuyên nhắc học sinh cầm bút cao tay lên (từ đầu
ngòi bút đến chỗ tay cầm khoảng 2,5 cm). Khi viết 3 ngón tay cử động co duỗi
linh hoạt phối hợp với cử động của cổ tay, cánh tay.
- Khoảng cách: Lỗi này thường mắc với những học sinh viết hay nhấc
bút, không viết liền mạch, đưa tay không đều. Với lỗi này tôi hướng dẫn học
sinh kĩ thuật viết liền mạch, đưa đều tay. Quy định về khoảng cách giữa các con
chữ trong một chữ là 2/3 đơn vị chữ (1 con chữ o) khoảng cách giữa hai chữ
trong một từ là một đơn vị chữ (1 ô vuông đơn vị). Viết xong chữ mới đánh dấu
chữ và dấu ghi thanh.
VD: viết chữ: trắng - Hướng dẫn viết: t-h-u-y-e-n – thuyen (liền
mạch) xong mới đánh dấu t, ê và dấu (huyền) – thuyền
- Dấu chữ, dấu thanh: Học sinh thường mắc lỗi đánh dấu quá to, quá cao
không đúng vị trí. Lỗi này thường do các em không cẩn thận mặt khác còn do
giáo viên không hướng dẫn và nhắc nhở các em thường xuyên. Để khắc phục

lỗi này tôi đã quy định lại cách đánh dấu chữ và dấu thanh nhỏ bằng 1/2 đơn vị
chữ. Dấu thanh đánh vào âm chính của vần và không vượt quá đơn vị thứ hai.
Nếu chữ có dấu mũ thì các dấu thanh nằm bên phải dấu mũ. Đánh dấu nhỏ thì
những nét chính của chữ sẽ nổi rõ, dấu nhỏ còn giúp trang vở không bị rối, bài
viết sẽ thoáng hơn.
2. Sử dụng phương pháp kể chuyện nêu gương
Khi dạy tập viết cho học sinh, điều quan trọng là phải gây được hứng thú,
làm cho học sinh yêu thích rèn viết chữ đẹp từ đó các em say mê và quyết tâm
rèn chữ cho đẹp. Tôi đã nêu những gương sáng về rèn chữ viết, kể những câu
chuyện về rèn chữ như: Thần siêu luyện chữ, Chữ người tử tù, Cao Bá Quát,
Nguyễn Văn Siêu... Nêu những gương người thật việc thật, ví dụ: Em A chữ
viết đẹp nhất trường, các em hãy quan sát chữ viết của bạn và học tập. Tôi phô
tô các bài viết của học sinh đạt giải cấp huyện, cấp tỉnh, cấp quốc gia để làm
mẫu cho các em, đồng thời động viên các em nếu cố gắng, kiên trì rèn luyện thì
5


chữ viết của các em cũng đạt được như vậy thậm chí có thể đẹp hơn. Khi đã
gây được hứng thú cho học sinh, lúc đó các em rất thích rèn viết chữ đẹp. Lúc
này tôi sẽ cung cấp các bài tập để rèn kĩ năng viết.
3. Sử dụng phương pháp đàm thoại gợi mở
Sử dụng trong giai đoạn đầu của tiết học để hướng dẫn học sinh phân tích
nhận xét cấu tạo của chữ cái, độ cao, độ rộng con chữ, nét giống nhau và khác
biệt giữa con chữ mới với con chữ đã học từ trước. Tôi đặt câu hỏi và định
hướng cho học sinh trả lời.
4 . Sử dụng phương pháp trực quan
Sử dụng khi hình thành biểu tượng về chữ cho các em. Phương tiện trực
quan là chữ mẫu: Chữ mẫu in sẵn, chữ phóng to trên bảng, chữ trong vở tập
viết, hộp chữ mẫu, hoặc một bài viết đẹp, chữ của giáo viên khi sửa chấm bài...
Chữ mẫu phải đúng quy định, rõ ràng và đẹp.

Khi dạy chữ viết, việc đưa giáo cụ trực quan là chữ viết mẫu được in sẵn
từng chữ cái, bảng chữ cái. Đây là việc làm để cung cấp cho học biểu tượng về
chữ viết, chưa cung cấp được kĩ năng viết. Nếu trực quan cho học sinh quan sát
chữ của cô giáo viết mẫu còn có giá trị hơn. Tôi vừa viết, vừa phân tích từng
nét của chữ cái hoặc từng kĩ thuật nối liền nét các con chữ trong một chữ. Việc
viết mẫu của giáo viên còn có tác dụng tạo niềm tin cho học sinh, mặt khác học
sinh cũng dễ tiếp thu hơn, tạo điều kiện cho việc rèn kĩ năng viết liền mạch, viết
nhanh. Khi chấm bài, chữa bài, lời phê, chữ viết của giáo viên được học sinh
quan sát như một loại chữ mẫu. Vì vậy, tôi cũng luôn chú ý rèn chữ viết cho
mình được đúng mẫu, rõ ràng, đều, đẹp. Ngoài ra khi dạy viết chữ tôi cũng chú
ý đọc mẫu các chữ đó, đọc đúng cũng góp phần quan trọng để đảm bảo viết
đúng.
5. Sử dụng phương pháp luyện tập thực hành
Sử dụng để hình thành kĩ năng viết chữ cho học sinh. Đây là một phương
pháp cực kì quan trọng. Chữ viết, tập viết chữ có tính chất thực hành. Tôi phải
thường xuyên nhắc nhở học sinh ở mọi lúc mọi nơi, không chỉ ở môn tập viết
mà còn ở tất cả các môn khác, môn nào cũng cần chữ viết để ghi nội dung bài.
Các bài tập cho học sinh luyện tập cần chú ý, các chữ có nét giống nhau thì
6


cùng xếp vào một nhóm để rèn. Rèn chữ với số lượng ít nhưng lặp lại nhiều lần
với yêu cầu cao dần. Cho học sinh viết đi viết lại nhiều lần một bài để giáo viên
dễ dàng nhận ra lỗi sai của học sinh đồng thời cũng dễ nhận xét sự tiến bộ của
học sinh.
Tôi đã hướng dẫn học sinh luyện tập tiến hành từ thấp nên cao, tăng dần
độ khó để học sinh dễ tiếp thu: viết đúng rồi viết nhanh, viết đẹp. Việc luyện
chữ phải được tiến hành một cách đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, phân môn tập
viết cũng như các môn khác, môn học khác.
Khi học sinh luyện tập viết chữ, tôi luôn chú ý uốn nắn để các em cầm bút

đúng và ngồi đúng tư thế. Nơi ngồi viết cần phải đảm bảo đủ ánh sáng, ghế
ngồi viết phải phù hợp với chiều cao của học sinh.
Các hình thức luyện tập:
Tập viết chữ trên bảng lớp: Khi kiểm tra bài cũ, hoặc sau bước giải thích
cách viết chữ, bước luyện tập viết chữ ở lớp.
Tập viết chữ vào bảng con của học sinh: Trước khi tập viết tôi luôn nhắc
nhở học sinh lau bảng từ trên xuống, cách sử dụng và bảo quản phấn, cách lau
tay sau khi viết. Khi viết xong giơ bảng lên để kiểm tra theo lệnh của cô giáo.
Luyện tập trong vở tập viết: Tôi hướng dẫn tỉ mỉ nội dung và yêu cầu về
kĩ năng của từng bài viết. Trước khi học sinh viết tôi luôn nhắc nhở một lần nữa
về kỹ năng: tư thế ngồi viết cách cầm bút và để vở:
- Tư thế ngồi viết: Ngay từ khi vào lớp ở tuần đầu tôi hướng dẫn học
sinh rất kĩ về tư thế ngồi viết một cách thoải mái nhất, không gò bó (dễ gây tê
mỏi), hai tay phải đặt đúng điểm tựa quy định mới điều khiển cây bút theo sự
chỉ huy của não được. Ngồi quá cao, đầu phải cúi gằm xuống. Ngồi quá thấp,
đầu phải nhìn lên (điều này phụ thuộc vào bàn ghế phải thích hợp kích cỡ học
sinh). Tuyệt đối không quỳ, nằm, ngồi viết tùy tiện. Khoảng cách từ mắt đến
tầm 25cm đến 30cm là vừa (hơn một gang tay người lớn); không được nhìn quá
gần vở vì thiếu ánh sáng sẽ dẫn đến cận thị .
+ Cột sống lưng luôn ở tư thế thẳng đứng, vuông góc với mặt ghé ngồi.
Không ngồi vặn vẹo, lâu dần thành có tật, dẫn đến lẹch cột sống, rất khó chữa
sau nay.
7


+ Hai chân thoải mái, không để chân co, chân duỗi khiến cột sống phải
lệch vẹo và chữ viết sẽ xiên lệch theo.
+ Tay trái để xuôi theo chiều ngồi, giữ lấy mép vở cho khỏi xô lệch ,
đồng thời làm điểm tựa cho trọng lượng nửa người bên trái.
- Cách cầm bút: Cầm bút bằng 3 ngón tay của bàn tay phải: ngón trỏ,

ngón cái và ngón giữa. Đầu ngón trỏ đặt trên thân bút (cách đầu ngòi bút chừng
2,5cm.), đầu ngón cái giữ bên trái thân bút; đầu ngón giữa tựa vào bên phải
thân bút. Khi viết 3 ngón tay này giữ bút, điều khiển bút dịch chuyển. Ngoài ra
cần sự phối hợp của cổ tay, cánh tay, khuỷu tay. Không để ngửa bàn tay quá,
tạo nên trọng lượng tì xuống lưng của hai ngón tay út và áp út (ngón đeo nhẫn).
Ngược lại không úp quá nghiêng bàn tay về bên trái (nhìn từ trên xuống thấy cả
4 ngón tay: trỏ, giữa, áp út và út).
Các tư thế tay cầm bút không đúng sẽ dẫn đến các cố tật sau này khó chữa
như: căng cứng, mỏi cơ gân bàn tay; viết chóng mỏi tay; ra nhiều mồ hôi tay;
không thể viết lâu, viết nhanh được.
Cầm bút xuôi theo chiều ngồi. Góc độ bút đặt so với mặt giấy khoảng 45 0 .
Tuyệt đối không cầm bút dựng đứng 900. Đưa bút từ trái qua phải từ trên xuống
dưới các nét đưa lên hoặc đưa sang ngang phải thật nhẹ tay, không ấn mạnh đầu
bút vào mặt giấy.
Tiếp theo, tôi dạy cho học sinh các thao tác viết chữ từ đơn giản đến phức
tạp, dạy cho học sinh kỹ năng viết các nét, cách lia bút và cách nối nét. Đồng
thời giúp học sinh xác định được khoảng cách, vị trí cỡ chữ trên vở kẻ ô li để
hình thành kỹ năng viết đúng mẫu, rõ ràng và tiến tới là viết đẹp, viết nhanh.
Luyện tập viết chữ khi học các môn học khác: tôi luôn có những yêu cầu
về chữ viết của học sinh khi học những môn học khác. Coi chữ viết là một
trong những tiêu chuẩn kiểm tra và đánh giá tất cả các môn học.
6. Sử dụng phương pháp chia nhóm, rèn cho học sinh viết đúng trọng tâm
từng nhóm chữ.
Nếu cùng một lúc đòi hỏi học sinh viết đúng và đẹp ngay là điều rất khó
thực hiện, mặt khác căn cứ vào đặc điểm cấu tạo nét và mối quan hệ về cách
viết các chữ cái để học sinh viết đúng kĩ thuật ngay từ đầu tôi chia nhóm chữ và
8


xác định chữ trọng tâm đại diện cho mỗi nhóm chữ học sinh hay sai chỗ nào,

học sinh gặp khó khăn gì khi viét các chữ ở nhóm đó.
Nhóm 1: Gồm các chữ : i u ư t p y n m v r s
Với nhóm chữ này học sinh hay thắc mắc lỗi viết chưa đúng nét nối giữa các
nét, nét móc thường bị đổ nghiêng, khi hất lên thường choãi chân ra nên không
đúng .
- Để khắc phục nhược điểm trên ngay từ nét bút đầu tiên tôi đặt trọng
tâm rèn luyện học sinh viết nét móc ngược, móc 2 đầu thật đúng, thật ngay
ngắn trước khi ghép các nét tạo thành chữ. Khi ghép chữ tôi luôn chú ý minh
họa rõ nét điểm đặt bút, điểm dừng bút của mỗi nét để chữ viết cân đối, đẹp.
-Từ các nét cơ bản ở nhóm chữ thứ nhất được viết đúng kĩ thuật học sinh
sẽ có cơ sở viết chữ ở nhóm thứ 2 dễ hơn.
Nhóm 2: Gồm các chữ : l

b h k

Ở nhóm chữ này học sinh hay viết sai điểm giao nhau của nét và chữ viết còn
cong vẹo.
- Để giúp học sinh viết đúng điểm giao nhau của các nét khuyết tôi luôn
cho học sinh xác định rõ ràng điểm giao nhau của nét khuyết bằng 1 dấu chầm
nhỏ và rèn cho học sinh thói quen luôn đưa bút từ điểm bắt đầu qua đúng chấm
rồi mới đưa bút lên tiếp thì mới viết đúng.
- Để viết được nhóm chữ này thẳng, ngay ngắn thì cần rèn cho học sinh
biết viết nét sổ thật đúng,thật thẳng ở ngay các bài nét chữ cơ bản khi nào thành
thạo thì mới tiến hành viét nét khuyết .
Nhóm 3 : Gồm các chữ : o ô ơ a ă â d đ q g c e ê x
Với nhóm chữ này nhiều người cứ nghĩ là đơn giản nhưng thực tế hầu
hết học sinh viết sai từ chữ o như chiều ngang quá rộng hoặc quá hẹp, nét chữ
không đều đầu to đầu bé. Chính vì vậy ở nhóm chữ này tôi xác định cần dạy
học sinh viết đúng chữ o để làm cơ sở cho viết đúng các chữ khác trong nhóm.
vậy thì o viết thế nào cho đúng? Điểm đặt bút từ đâu? chiều ngang chiếm tỉ lệ

bao nhiêu so với chiều cao? Đó là việc làm rất khó để cho học sinh xác định
được. Vì vậy khi dạy chữ o tôi kẻ một ô vuông trên bảng rồi chia ra 3 phần
bằng nhau, đánh dấu 4 điểm ở giữa các cạnh hình chữ nhật, dùng phấn màu
9


chấm hình chữ o sau đó tô lên các dấu chấm,vừa tô vừa giảng kĩ, nhấn mạnh
điểm đặt bút đầu tiên và điểm dừng bút chính là điểm để viết thêm dấu “,” chữ
o và điểm để nối các nét chữ khác khi viết nhanh. Viết được chữ o đúng học
sinh dễ dàng viết đúng các chữ cái khác trong nhóm.
Sau khi chia các nhóm chữ, xác định trọng tâm cần dạy kĩ ở mỗi nhóm
tôi luôn đặt ra một kế hoạch rèn chữ hàng tuần, hàng tháng 1 cách cụ thể. Mỗi
tuần tôi rèn một nhóm chữ nhất định, rèn đúng loại chữ này thì mới chuyển
sang loại chữ khác, loại chữ này viết đúng kỹ thuật mới chuyển sang rèn loại
chữ khác rồi tiến tới rèn viết đẹp nên học sinh rất say mê,phấn khởi, không
căng thẳng lo lắng khi tập viết.
Sau mỗi bài viết cần nhận xét “nét nào được, nét nào hỏng?”. Tìm
nguyên nhân vì sao hỏng: Tại tư thế cầm bút, ngồi viết không đúng quy định,
tay đặt bút không có điểm tựa, vì chưa chuyển dịch bút đúng tầm tay đưa bút,
do vướng vấp cạnh bàn, mặt giấy không nhẵn, mực xuống không đều... Tóm lại
có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến chữ xấu trong khi viết.
Khi đã phát hiện ra nguyên nhân chỗ viết hỏng, cần giúp trẻ rút kinh
nghiệm, tránh vấp phải sai sót tương tự ở lần sau.
Khi viết thấy mỏi tay,mồ hôi tay ra nhiều , hoặc hoa mắt, nhức đầu, có
nghĩa là ngồi quá lâu, phải nghỉ giải lao, chuyển sang các hoạt động cơ bắp như
:vươn vai, hít thở, tập thể dục...Sau 4 đến 5 phút trở lại ngồi viết sẽ có hiệu quả
hơn.
Tương tự khi dạy chữ viết hoa, tôi cũng chú ý cho học sinh phân tích kĩ
chữ đầu tiên của nhóm, tập viết thật kĩ chữ đầu tiên của nhóm cho thật đẹp, từ
đó học sinh có thể phân tích và tự rèn các chữ còn lại.

Dựa và các nét chữ đồng dạng ta chia chữ cái viết hoa thành các nhóm như sau:
+ Nhóm 1: A Ă Â N M
+ Nhóm 2: P B R D Đ
+ Nhóm 3: C G S L E Ê T
+ Nhóm 4:

I K V H

+ Nhóm 5: O Ô Ơ Q
+ Nhóm 6: U Ư Y X
10


7. Sự mẫu mực chữ viết của giáo viên là phương tiện quan trọng để dạy học
sinh viết đúng, đẹp.
Chúng ta thường nói rằng “Thầy nào - trò nấy”. Thực tế thấy rằng nếu
giáo
viên viết chữ đẹp và có ý thức rèn chữ viết thì chất lượng chữ viết của lớp đó sẽ
cao và qua thực tế ở mỗi lớp khác nhau thì chữ viết của học sinh sẽ khác nhau.
Và học sinh trong một lớp thì chữ viết lại tương đối giống nhau và rất giống
chữ của giáo viên. Một giáo viên có chữ viết đẹp sẽ có thể có nhiều học trò viết
chữ đẹp và ngược lại. Như vậy muốn dạy cho học sinh kĩ năng viết chữ đúng
yêu cầu, luyện cho học sinh viết chữ ngày càng đẹp; ngoài việc nắm vững nội
dung phương pháp dạy học, giáo viên còn cần có năng lực thẩm mĩ để cảm
nhận được vẻ đẹp của chữ viết, có khả năng viết chữ đẹp để học sinh noi theo.
Người giáo viên phải coi trọng việc trình bày trên bảng là trang viết mẫu
mực của mình cho học sinh noi theo. Do vậy việc khổ công rèn luyện viết
đúng,viết đẹp,viết rõ ràng và ngay ngắn là tiêu chí mọi GV đều phải đặt ra và
thực hiện bằng được trong từng giờ học,trong từng cách trình bày bảng sao cho
khoa học, đẹp mắt.

Ngoài yêu cầu về viết đúng, viết đẹp tôi còn luôn chú ý tạo sự thống nhất
trong cách trình bày bảng ở từng phân môn và thể hiện bài dạy. Từ đó quy định
cách trình bày bài viết trong vở của học sinh để tạo ra sự thống nhất, chuẩn mực
từ các chi tiết nhỏ nhất (gạch chân, kẻ hết bài, kẻ hết buổi, cách ghi phân môn,
cách trình bày bài thơ lục bát, thơ tự do và bài văn xuôi...) hay khi chấm bài tôi
rất chú ý đến việc chữa lỗi kĩ cho học sinh kết hợp với lời phê chính xác, mang
tính khích lệ, chỉ bảo, luôn chứa đựng tình cảm, động viên học sinh để học sinh
tự tin vào bản thân khi viết bài và nhận ra những tồn tại cần khắc phục.

8. Giáo dục cho học sinh tính cẩn thận
11


Một trong những điều kiện để học sinh viết chữ đẹp chính là đức tính cẩn
thận và kiên trì. Tuy nhiên trong thực tế có rất nhiều học sinh viết chưa đẹp bởi
các em chưa viết cẩn thận mà thậm chí còn “viết ngoáy”. “ Viết ngoáy”, là viết
nhanh một cách cẩu thả, không thể chấp nhận được với bất kì lớp nào, nhất là
với học sinh tiểu học. Vì thế, giáo viên cần phải giáo dục học sinh tính tỉ mỉ,
cẩn thận, giáo dục qua các bài học, qua các gương trong thực tế ngay từ thời
gian dầu để học sinh không có thói quen “viết ngoáy”. Nếu có, giáo viên phải
giúp học sinh dần dần khắc phục nhược điểm này, để khắc phục được lỗi trên,
nhìn chung giáo viên phải ân cần, dịu dàng uốn nắn, kể cả lỗi do vụng về mà để
vở bị dây bẩn hay quăn góc. Thông qua rèn chữ viết cần nhắc nhở học sinh có ý
thức giữ sách vở bằng cách: Có giấy lót tay khi viết, để tay cẩn thận không làm
quăn góc. Riêng với lỗi viết cẩu thả giáo viên có thể nghiêm khắc hơn để đưa
học sinh vào nề nếp. Giáo viên luôn nhắc nhở học sinh: các em luôn phải ghi
nhớ dòng chữ ghi ngay góc mỗi trang vở: “ Luyện nét chữ, rèn nết người”. từ
đó để các em luôn có tính tự giác và cẩn thận hơn.
9. Sử dụng có hiệu quả các đồ dùng dạy học, đặc biệt là đồ dùng dạy học tự
làm.

Để một tiết học dẫn đến thành công là nhờ một phần rất lớn dựa vào việc
sử dụng đồ dùng dạy học. Đồ dùng dạy học có vai trò vô cùng quan trọng trong
quá trình hình thành và nắm bắt tri thức của học sinh tiểu học, đặc biệt là đối
với học sinh lớp 1. Vì các em còn rất nhỏ nên hầu hết đều tư duy trực quan
thông qua: tranh ảnh, mô hình, vật mẫu,...giúp các em tiếp thu được kiến thức
của bài tốt hơn.
Có thể nói ngay từ lớp 1, các kĩ năng nghe - nói - đọc - viết là vô cùng
quan trọng. Vấn đề rèn chữ viết cho học sinh được thầy cô hết sức quan tâm,
rèn luyện cho học sinh viết đúng - viết đẹp...Qua đó góp phần rèn luyện cho các
em học sinh tính cẩn thận, tính kỉ luật, lòng tự trọng đối với bản thân, cũng như
đối với thầy cô và bạn đọc bài của mình. Ngoài những đồ dùng dạy học đã có
sẵn, tôi còn quyết định tự làm 1 bộ mẫu chữ thường và chữ hoa được chia theo
nhóm có các nét viết tương đồng nhau. Nhằm đóng góp 1 phần công sức nhỏ bé

12


của mình giúp học sinh nắm các con chữ nhanh hơn, viết đúng và đẹp hơn. Bên
cạnh đó giúp học sinh sửa 1 số lỗi sai cơ bản trong khi viết và làm bài.
Để làm bộ đồ dùng dạy học này tôi sử dụng bìa cứng tận dụng từ các loại
giấy đã qua sử dụng như: quyển lịch, tranh, báo…; bút dạ màu, thước kẻ, kéo,
keo dán giấy…
Đồ dùng dạy học do tôi tự làm có thể dạy được tất cả các bài tập viết chữ
hoa và chữ thường trong phân môn tập viết của lớp 1 (cả 2 học kỳ). Dạy được
cả hai loại mẫu chữ cỡ 2 ô ly và cỡ 1 ô ly.
Ngoài ra bộ đồ dùng dạy mẫu chữ này còn sử dụng rất tốt ở lớp 2, lớp 3 và
luyện chữ đẹp cho học sinh tiểu học. Giúp học sinh nắm nhanh, nắm chắc các
con chữ cái. Từ đó học sinh biết đọc thông viết thạo các chữ cái theo 1 quy luật
chung rất lôgic và khoa học.
Khi chia 29 chữ cái thường và hoa theo nhóm sẽ giúp học sinh khắc sâu và

có sự phân biệt sự giống và khác nhau giữa các con chữ. Có mối liên hệ kiến
thức giữa bài cũ và bài mới.
Trong khi viết học sinh thường quên không viết hoa, viết sai chữ thường
hoặc chữ hoa, để khắc phục không bị tẩy xoá tôi đã sử dụng hiệu quả bộ đồ
dùng dạy học của mình như:

a) Sửa từ chữ thường sang chữ thường

a → (ă, â, d, g,q)
l → (b, k, h)
r → (v, s)
n → (m, h, p,v)
i → (t, u, ư, y)
o → (ô, ơ, a, ă, â, g)
c → (e, ê, x, d, q)
b) Sửa từ chữ hoa này sang chữ hoa khác

C→ G
13


P → (B, R, D)
O → (Ô, Ơ, Q)
J → (H, K, V)
A → (Ă, Â, M, N)
S → (L, E, Ê)
U → (Ư, Y)
c) Sửa từ chữ thường sang chữ hoa

t

→

T; l

→

L; i

→

→

I; u

U; y

→

Y

10. Tổ chức tốt các phong trào thi đua
Để gây không khí hào hứng thi đua rèn chữ sạch đẹp, tôi thường xuyên
tổ chức các cuộc thi, cuộc triển lãm vở sạch chữ đẹp trong nội bộ lớp và các tiết
sinh hoạt tập thể, cuối tuần. Những bài viết đẹp, sạc sẽ được trình bày để các
em học tập, những bài viết có tiến bộ cũng được giáo viên nêu tên và lớp tuyên
dương khuyến khích.
Hàng tháng tổ chức cho học sinh thi viết chữ đẹp trong các khối lớp.
Chọn lựa những bài viết đẹp của học sinh để trưng bày trong lớp
11. Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh

Đặc điểm của học sinh Tiểu học là nhanh quên vì vậy việc rèn luyện viết
chữ đúng, đẹp cần được làm thường xuyên và liên tục ở mọi nơi mọi lúc, ngoài
sự dạy dỗ của thầy cô ở lớp việc cha mẹ giúp đỡ con rèn chữ ở nhà là một việc
quan trọng vì vậy ngay buổi học đầu tiên của năm học tôi đã trao đổi rất kĩ tầm
quan trọng của việc rèn chữ cho học sinh và phổ biến cách dạy các cháu ở nhà
cho thống nhất với giáo viên ở lớp.
Chính vì vậy mà giáo viên cần biết kết hợp cùng với phụ huynh để trao
đổi cùng nhau tìm ra biện pháp tốt nhất giúp học sinh khắc phục những nhược
điểm đó.
Cần giúp cho phụ huynh học sinh hiểu rằng, chính bản thân họ cũng phải
đọc chuẩn - viết chuẩn thì việc rèn chữ cho con em họ mới có hiệu quả cao.

14


Ngoài ra giáo viên cũng có thể tư vấn hướng dẫn phụ huynh học sinh
trong việc lựa chọn các đồ dùng học tập cho con em mình để phục vụ cho việc
rèn chữ đúng và đẹp như:
* Chọn bút
Các em là học sinh tiểu học nên cần lưu ý phụ huynh không chọn bút quá
dài hay quá to chỉ khoảng 15cm và đường kính 7mm là vừa. Phần ngòi bút và
lưỡi gà cắm vào ổ bút vừa khít không quá rộng hoặc quá trật. Phần ngòi bút
không được mềm quá dễ hỏng. các bộ phận khác của bút phải đảm bảo cho việc
hút mực, giữ mực và ra đều mực.
* Chọn vở:
- Khi mua vở phụ huynh chọn vở có bìa cứng để tránh tình trạng nhàu
nát, rách bìa sau một thời gian sử dụng. Giấy vở tốt, dày và láng, viết không bị
nhòe
* Bảng con và phấn:
- Bảng con: nên dùng cỡ 20cm x 30 cm, mặt bảng có vạch rõ các ô vuông

kích thước 3cm x 3cm kèm theo khăn ẩm để lau khô.
- Phấn; Dùng phấn trắng, mềm, dùng phấn không bụi.
IV. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN ĐEM LẠI
Sau thời gian áp dụng đề tài 100% học sinh lớp tôi và các học sinh tham
gia luyện thi chữ đẹp cấp huyện, tỉnh đều có sự tiến bộ về chữ viết, kỹ năng
viết, chuẩn về tư thế ngồi viết và cách cầm bút.
- Học sinh rất chăm và có ý thức trong việc rèn chữ viết và trình bày vở sạch
đẹp, chữ viết của các em có tiến bộ hơn hẳn so bới đầu năm học.
- Đa số các em nắm được cấu tạo chữ, mẫu chữ và kĩ thuật viết chữ.
- Học sinh viết chữ thành thạo, đẹp, chữ viết đúng quy định, chữ đứng nét đều.
- Học sinh còn biết tự mình thể hiện bài viết sang tạo như bài viết chữ nghiêng,
có nét thanh, nét đậm.
- 100% học sinh giữ vở sạch sẽ.
VI. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
Trên đây là một số phương pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng rèn
chữ cho học sinh ở tiểu học mà tôi đã áp dụng giảng dạy.
15


Kết quả việc rèn chữ viết cho học sinh không phải ngày một, ngày hai mà
có được, mà đó là kết quả của một quá trình dày công khổ luyện của cả thầy và
trò, dưới sự dìu dắt, chăm sóc tận tình của các thầy giáo, cô giáo. Chính vì vậy
trong phạm vi của đề tài tôi xin đưa ra một số đề xuất kiến nghị như sau:
* Đối với Phòng giáo dục:
- Cần tổ chức nhiều hơn nữa các đợt tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn
nghiệp vụ cho giáo viên trong các cụm, trong toàn thành phố.
- Thường xuyên tổ chức cuộc thi chữ đẹp, tạo ra phong trào rèn luyện, thi
đua sôi nổi trong ngành giáo dục trên toàn thành phố.
* Đối với nhà trường:
- Thường xuyên tổ chức các buổi chuyên đề đánh giá và rút kinh nghiệm

để nâng cao chất lượng vở sạch chữ đẹp của trường của từng khối lớp.
- Duy trì các phong trào thi đua “ Giữ vở sạch- viết chữ đẹp”. Hội thi viết
chữ đẹp cấp trường.
- Trưng bày các bài viết đẹp , tập vở sạch cho học sinh toàn trường tham
khảo.
- Đưa tiêu chuẩn “Giữ vở sạch- viết chữ đẹp” vào đánh giá thi đua của
thầy và trò.
- Nhà trường tạo điều kiện về thiết bị dạy học: như chuẩn bị bảng dành
cho giờ học Tập Viết có kẻ ô đúng theo quy định.
- Cung cấp mẫu chữ viết Tập Viết đầy đủ trên mỗi giáo viên / lớp.
* Đối với giáo viên:
- Luôn tâm huyết, hết lòng với nghề.
- Cần thấy được vị trí, tầm quan trọng của phân môn Tập Viết ở các lớp.
Mỗi giáo viên phải là tấm gương sang cho học sinh noi theo, từ tư thế ngồi
viết , cách cầm bút đến chữ viết bảng, cách trình bày bảng, cách chấm bài, nhận
xét cho học sinh.
- Cần phải rèn đọc chuẩn, rèn chữ viết của mình, thường xuyên tự học hỏi,
rèn luyện mình để thực sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
- Tích cực học hỏi đồng nghiệp cũng như đọc các tài liệu nhằm phục vụ
cho việc rèn chữ..
16


- Điều quan trọng hơn nữa là người giáo viên phải kiên trì, vượt khó, tìm
tòi, sáng tạo và có bản lĩnh, có tinh thần trách nhiệm cao, say mê với công việc,
tận tụy với học sinh.
Trên đây là phần trình bày kinh nghiệm của bản thân tôi. Mặc dù tôi đã áp
dụng thực tế giảng dạy ở lớp mình và đã thu được kế quả tốt. Song do thời gian
cũng như sự nhận thức của bản thân còn hạn chế. Nội dung trình bày trên
không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong hội đồng khoa học các cấp cùng

bạn bè đồng nghiệp góp ý xây dựng để đề tài thêm hoàn chỉnh hơn, có khả
năng thực thi cao hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn.
Bảo lầm, ngày 25 tháng 5 năm 2016
Người viết

Lê Thanh Tú

17