Công Tác Tổ Chức Và Hoạt Động Thông Tin - Thư Viện Tại Trung Tâm Thông Tin - Thư Viện Học Viện Công Nghệ Bưu Chính Viễn Thông, Cơ Sở Hà Đông
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (988.12 KB, 52 trang )
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN, ĐHQGHN
KHOA THÔNG TIN - THƯ VIỆN
==============
VŨ THỊ BẾN
CÔNG TÁC TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
THÔNG TIN - THƯ VIỆN TẠI TRUNG TÂM
THÔNG TIN - THƯ VIỆN HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ
BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG, CƠ SỞ HÀ ĐÔNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH THÔNG TIN - THƯ VIỆN
Hệ đào tạo: Chính quy
Khóa học: QH - 2011 – X
HÀ NỘI - 2015
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN, ĐHQGHN
KHOA THÔNG TIN – THƯ VIỆN
==============
VŨ THỊ BẾN
CÔNG TÁC TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
THÔNG TIN - THƯ VIỆN TẠI TRUNG TÂM
THÔNG TIN - THƯ VIỆN HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ
BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG, CƠ SỞ HÀ ĐÔNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH THÔNG TIN - THƯ VIỆN
Hệ đào tạo: Chính quy
Khóa học: QH - 2011 - X
NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. Nguyễn Huy Chương
HÀ NỘI - 2015
Khoá luận tốt nghiệp
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài này là do chính tôi thực hiện.
Các thông tin và số liệu trong khóa luận được thu thập tại TT TT – TV Học
viện Công nghệ Bưu cính Viễn thông, cơ sở Hà Đông.
Hà Nội, ngày
, tháng 05, năm 2015.
Sinh viên
Vũ Thị Bến
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
Khoá luận tốt nghiệp
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận này, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS.
Nguyễn Huy Chương, đã tận tình hướng dẫn em trong suốt quá trình thực
hiện và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.
Em chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô trong khoa Thông tin - Thư viện,
trường Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn đã tận tình giúp đỡ, truyền đạt
kiến thức trong những năm em học tập. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong
quá trình học không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu khóa luận mà
còn là hành trang quý báu để em bước vào đời một cách vững chắc.
Em chân thành cảm ơn Ban giám đốc cùng các anh, chị trong TT TT TV Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã tạo điều kiện và giúp đỡ
để em trong quá trình thực hiện khóa luận này.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè đã luôn động viên và tạo
điều kiện tốt nhất để em hoàn thành tốt khóa luận
Cuối cùng em kính chúc quý Thầy, Cô dồi dào sức khỏe và công tác tốt.
Hà Nội, ngày
, tháng 05, năm 2015.
Sinh viên
Vũ Thị Bến
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
Khoá luận tốt nghiệp
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CNTT
Công nghệ thông tin
CSDL
Cơ sở dữ liệu
HV CNBCVT
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn
thông
TT TT – TV
Trung tâm thông tin - thư viện
TT –TV
Thông tin – thư viện
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
Khoá luận tốt nghiệp
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Sinh viên................................................................................................................................3
Sinh viên................................................................................................................................4
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................................5
CNTT.....................................................................................................................................5
Công nghệ thông tin...............................................................................................................5
CSDL.....................................................................................................................................5
Cơ sở dữ liệu..........................................................................................................................5
HV CNBCVT.........................................................................................................................5
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông..........................................................................5
TT TT – TV...........................................................................................................................5
Trung tâm thông tin - thư viện...............................................................................................5
TT –TV..................................................................................................................................5
Thông tin – thư viện...............................................................................................................5
................................................................................................................................................6
MỤC LỤC.............................................................................................................................8
PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................................................1
1.Lý do chọn đề tài.............................................................................................................1
2.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................................1
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................................2
4.Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................2
5.Bố cục của khóa luận.......................................................................................................3
PHẦN NỘI DUNG................................................................................................................4
Chương 1: Trung tâm TT - TV Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông với công tác
tổ chức và hoạt động Thông tin - Thư viện........................................................................4
1.1 Những vấn đề lý luận chung.....................................................................................4
1.1.1 Khái niệm về tổ chức công tác TT - TV............................................................4
1.1.2 Khái niệm về hoạt động TT - TV......................................................................5
1.1.3 Các yếu tố tác động tới tổ chức và hoạt động TT - TV.....................................6
1.2 Khái quát về Học viện và TT TT - TV HV Công nghệ Bưu chính Viễn thông.......7
1.2.1 Khái quát về Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông................................7
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
Khoá luận tốt nghiệp
Quá trình hình thành:..................................................................................................7
1.2.2 Khái quát về Trung tâm TT - TV Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông
cơ sở Hà Đông..........................................................................................................12
Vốn tài liệu của Trung tâm...........................................................................................13
1.3Vai trò của tổ chức và hoạt động TT - TV tại TT TT – TV Học viện Công nghệ
Bưu chính Viễn thông..................................................................................................16
Chương 2 Thực trạng công tác tổ chức và hoạt động Thông tin - Thư viện tại HV
CNBCVT Hà Đông..........................................................................................................18
2.1 Công tác tổ chức.....................................................................................................18
2.1.1 Cơ cấu tổ chức.................................................................................................18
2.1.2 Đội ngũ cán bộ................................................................................................19
2.1.3 Cơ sở vật chất và trang thiết bị........................................................................20
2.2 Hoạt động của TT...................................................................................................20
2.2.1 Bổ sung tài liệu................................................................................................20
2.2.2 Xử lý tài liệu....................................................................................................21
2.2.3 Công tác phục vụ người dùng tin....................................................................30
2.2.4 Tổ chức và bảo quản tài liệu...........................................................................31
2.2.5 Ứng đụng công nghệ thông tin........................................................................33
2.3 Nhận xét công tác tổ chức và hoạt động TT - TV tại HV CNBCVT.....................35
2.3.1 Công tác tổ chức tại HV CNBCVT.................................................................35
2.3.2 Hoạt động........................................................................................................37
Chương 3 Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức và chất lượng hoạt động TT - TV
tại TT TT- TV Học Viện CNBCVT.................................................................................37
3.1 Giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức tại TT TT- TV Học Viện CNBCVT...........37
3.1.1 Sắp xếp lại cơ cấu tổ chức...............................................................................37
3.1.2 Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ...............................................38
3.1.3 Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất - kỹ thuật, nâng cấp phần mềm thư viện...38
3.2.2 Áp dụng các chuẩn nghiệp vụ trong xử lý tài liệu...........................................39
3.2.3 Đổi mới phương thức phục vụ người dùng tin................................................39
3.2.4 Đa dạng hóa các sản phẩm - dịch vụ thông tin................................................40
PHẦN KẾT LUẬN..............................................................................................................41
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................42
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
Khoá luận tốt nghiệp
MỤC LỤC
Sinh viên................................................................................................................................3
Sinh viên................................................................................................................................4
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................................5
CNTT.....................................................................................................................................5
Công nghệ thông tin...............................................................................................................5
CSDL.....................................................................................................................................5
Cơ sở dữ liệu..........................................................................................................................5
HV CNBCVT.........................................................................................................................5
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông..........................................................................5
TT TT – TV...........................................................................................................................5
Trung tâm thông tin - thư viện...............................................................................................5
TT –TV..................................................................................................................................5
Thông tin – thư viện...............................................................................................................5
................................................................................................................................................6
MỤC LỤC.............................................................................................................................8
PHẦN MỞ ĐẦU....................................................................................................................1
1.Lý do chọn đề tài.............................................................................................................1
2.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................................1
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................................2
4.Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................2
5.Bố cục của khóa luận.......................................................................................................3
PHẦN NỘI DUNG................................................................................................................4
Chương 1: Trung tâm TT - TV Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông với công tác
tổ chức và hoạt động Thông tin - Thư viện........................................................................4
1.1 Những vấn đề lý luận chung.....................................................................................4
1.1.1 Khái niệm về tổ chức công tác TT - TV............................................................4
1.1.2 Khái niệm về hoạt động TT - TV......................................................................5
1.1.3 Các yếu tố tác động tới tổ chức và hoạt động TT - TV.....................................6
1.2 Khái quát về Học viện và TT TT - TV HV Công nghệ Bưu chính Viễn thông.......7
1.2.1 Khái quát về Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông................................7
Quá trình hình thành:..................................................................................................7
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
Khoá luận tốt nghiệp
1.2.2 Khái quát về Trung tâm TT - TV Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông
cơ sở Hà Đông..........................................................................................................12
Vốn tài liệu của Trung tâm...........................................................................................13
1.3Vai trò của tổ chức và hoạt động TT - TV tại TT TT – TV Học viện Công nghệ
Bưu chính Viễn thông..................................................................................................16
Chương 2 Thực trạng công tác tổ chức và hoạt động Thông tin - Thư viện tại HV
CNBCVT Hà Đông..........................................................................................................18
2.1 Công tác tổ chức.....................................................................................................18
2.1.1 Cơ cấu tổ chức.................................................................................................18
2.1.2 Đội ngũ cán bộ................................................................................................19
2.1.3 Cơ sở vật chất và trang thiết bị........................................................................20
2.2 Hoạt động của TT...................................................................................................20
2.2.1 Bổ sung tài liệu................................................................................................20
2.2.2 Xử lý tài liệu....................................................................................................21
2.2.3 Công tác phục vụ người dùng tin....................................................................30
2.2.4 Tổ chức và bảo quản tài liệu...........................................................................31
2.2.5 Ứng đụng công nghệ thông tin........................................................................33
2.3 Nhận xét công tác tổ chức và hoạt động TT - TV tại HV CNBCVT.....................35
2.3.1 Công tác tổ chức tại HV CNBCVT.................................................................35
2.3.2 Hoạt động........................................................................................................37
Chương 3 Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức và chất lượng hoạt động TT - TV
tại TT TT- TV Học Viện CNBCVT.................................................................................37
3.1 Giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức tại TT TT- TV Học Viện CNBCVT...........37
3.1.1 Sắp xếp lại cơ cấu tổ chức...............................................................................37
3.1.2 Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cán bộ...............................................38
3.1.3 Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất - kỹ thuật, nâng cấp phần mềm thư viện...38
3.2.2 Áp dụng các chuẩn nghiệp vụ trong xử lý tài liệu...........................................39
3.2.3 Đổi mới phương thức phục vụ người dùng tin................................................39
3.2.4 Đa dạng hóa các sản phẩm - dịch vụ thông tin................................................40
PHẦN KẾT LUẬN..............................................................................................................41
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................42
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
Khoá luận tốt nghiệp
PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Cùng với sự phát triển của xã hội, hoạt động về thư viện cũng được chú
trọng đầu tư phát triển. Thư viện ngày càng có vai trò quan trọng trong nhà
trường cũng như trong đời sống xã hội.
Tổ chức và hoạt động đóng vai trò quan trọng trong các chế độ xã hội,
các lĩnh vực và ngành nghề. Công tác tổ chức và hoạt động tốt mang lại hiệu
quả lao động, là yếu tố quyết định hiệu quả hoạt động xã hội của thư viện.
Trung tâm thông tin – thư viện Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn
thông là một thư viện nhỏ. Tuy nhiên, Trung tâm đã thực hiện hầu hết được
tất cả các khâu mà một thư viện cần có để Trung tâm luôn là cầu nối giữa
nguồn tri thức khổng lồ của nhân loại và các đọc giả của thư viện. Nội dung
của khóa luận chú trọng tới công tác tổ chức và hoạt động thông tin - thư viện
HV CNBCVT tại cơ sở Hà Đông.
Để đáp ứng được tất cả các nhu cầu của bạn đọc hơn nữa, Trung tâm
thông tin – thư viện Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã có được
bước chuyển mình đáng kể trong công tác hoạt động của mình. Bên cạnh đó
hoạt động thông tin – tư liệu của Trung tâm còn tồn tại những thiếu sót nhất
định cần được khắc phục. Vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài “Công tác tổ chức và
hoạt động TT - TV của trung tâm thông tin - thư viện Học viện Công nghệ
Bưu chính Viễn thông tại cơ sở Hà Đông” làm đề tài ngiên cứu cho khóa luận
tốt nghiệp của mình.
2.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1 Mục đích:
Nhằm chỉ ra được những cái làm được, cũng như chưa làm được trong
công tác tổ chức và hoạt động của Trung tâm thông tin - thư viện Học viện
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
1
Khoá luận tốt nghiệp
Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Từ đó, đưa ra những giải pháp khắc phục
nhược điểm, góp phần từng bước hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động
của trung tâm.
2.2 Nhiệm vụ:
Nghiên cứu những vấn đề lý luận về công tác tổ chức hoạt động thông
tin - thư viện của Trung tâm tại cơ sở Hà đông,
Nghiên cứu lịch sử hình thành, phát triển, chức năng, nhiệm vụ cũng như
cơ cấu tổ chức của Học viện và TT TT - TV Học viện Công nghệ Bưu chính
Viễn thông,
Nghiên cứu thực trạng công tác tổ chức và hoạt động, từ đó đề xuất một
số giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hoạt động của thư viện.
3.Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu:
Công tác tổ chức và hoạt động của Trung tâm thông tin - thư viện Học
viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông tại cở sở Hà Đông.
Phạm vi nghiên cứu:
Tại Trung tâm thông tin - thư viện Học viện Công nghệ Bưu chính
Viễn thông cỏ sở Hà Đông.
4.Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận:
Khóa luận dựa trên phương pháp luận duy vật lịch sử và duy vật biện
chứng, các quan điểm, đường lối của Nhà nước ta về công tác thư viện.
Phương pháp nghiên cứu cụ thể:
Để thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, khóa luận đã sử dụng những phương
pháp sau: Phương pháp thu thập, tổng hợp và phân tích tài liệu,
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
2
Khoá luận tốt nghiệp
Phương pháp quan sát,
Phương pháp khảo sát thực tế.
5.Bố cục của khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận. danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận gồm 03
chương:
Chương 1: Trung tâm TT – TV Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông
với công tác tổ chức và hoạt động Thông tin – Thư viện.
Chương 2: Thực trạng công tác tổ chức và hoạt động Thông tin – Thư viện
tại HV CNBCVT.
Chương 3: Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức và chất lượng hoạt
động TT – TV.
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
3
Khoá luận tốt nghiệp
PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: Trung tâm TT - TV Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn
thông với công tác tổ chức và hoạt động Thông tin - Thư viện.
1.1 Những vấn đề lý luận chung
1.1.1 Khái niệm về tổ chức công tác TT - TV
Từ điển tiếng Việt định nghĩa: “Tổ chức là sự xếp đặt, bố trí các mối
quan hệ với các bộ phận với nhau”. [6, tr 253]
Tổ chức thường là những công việc hạt nhân khởi đầu để dẫn tới việc
hình thành một tổ chức, một cơ quan, xí nghiệp…đồng thời tổ chức luôn song
song tồn tại và phát triển trong đời sống xã hội.
Tổ chức có vai trò quan trọng quyết định sự thành công trong công việc
nói riêng và trong quản lý nói chung, những ưu, nhược điểm trong khâu tổ
chức có ảnh hưởng trực tiếp tới công tác quản lý. [3, tr2]
PGS. TS TrầnThị Quý cho rằng “Tổ chức là tổ hợp các thành phần,
thông qua các luồng thông tin có mối quan hệ chặt chẽ với nhau cùng hỗ trợ
và thúc đẩy nhau nhằm thực hiện nhiệm vụ chung trong môi trường nhất
định”.[7]
Thư viện trường đại học thường hay tổ chức thư viện theo các cơ cấu tổ
chức sau:
Cơ cấu tổ chức trực tuyến: cơ cấu này người quản lý nắm toàn quyền,
điều hành thư viện, ra quyết định và chịu hoàn toàn trách nhiệm về mọi quyết
định đã ban cũng như mọi hoạt động của thư viện. Cơ cấu tổ chức trực tuyến
là cơ cấu tổ chức đơn giản phù hợp với thư viện trường đại học có quy mô
nhỏ, số lượng tài liệu và số lượng người dùng tin ít.
Cơ cấu tổ chức trực tuyến - tham mưu: tương tự như cơ cấu tổ chức trực
tuyến, giám đốc có thêm bộ phận tham mưu, cố vấn. Cơ cấu tổ chức này tránh
được sự độc đoán cá nhân, giúp lãnh đạo đưa ra quyết định chính xác hơn.
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
4
Khoá luận tốt nghiệp
Cơ cấu tổ chức chức năng: kiểu tổ chức này phân chia thành thư viện
thành các bộ phận, chức năng căn cứ vào năng lực chuyên môn của cán bộ và
yêu cầu của từng bộ phận nhằm tập trung chuyên môn hóa cao, sử dụng tối đa
năng lực của cán bộ.
Cơ cấu tổ chức dự án: Cơ cấu này tập trung một nhóm cán bộ có trình độ
chuyên môn để thực hiện công việc nào đó trong khoảng thời gian nhất định
cho tới khi kết thức công việc đó.
Cơ cấu tổ chức ma trận: là cơ cấu kết hợp giữa kiểu tổ chức chức năng
và dự án phù hợp với các thư viện có quy mô lớn, số lượng người dùng tin
đông đảo.
1.1.2 Khái niệm về hoạt động TT - TV
Hoạt động thông tin - thư viện là một thiết chế văn hoá giáo dục và
thông tin khoa học, đảm bảo sử dụng nguồn tin một cách hợp lý, tiết kiệm và
hiệu quả nhất. Tổ chức và quản lý hoạt động thông tin - thư viện là nhằm thiết
lập một cơ cấu thích hợp cho sự tồn tại và phát triển, đáp ứng nhu cầu của xã
hội, giúp cho người dùng tin khám phá những vấn đề trong xã hội và thế giới
tự nhiên, hình thành nhân cách lối sống tốt đẹp trong mỗi cá nhân cũng như
trong quan hệ giữa người với người.
Theo quan niệm Triết Học: “Hoạt động là mối quan hệ tác động qua lại
giữa con người với thế giới để tạo ra sản phẩm cả về phía thế giới và phía con
người”.
Hoạt động TT - TV là quá trình thu thập tài liệu, xử lý, lưu trữ, tổ chức
việc khai thác tài liệu nhằm thỏa mãn nhu cầu thông tin của người dùng tin.
Đảm bảo các công việc như: thu thập, xử lý, lưu trữ và phổ biến thông tin tạo
điều kiện tốt nhất cho bạn đọc sử dụng thông tin, tài liệu mà thư viện có.
Chủ thể của hoạt động TT - TV là cán bộ thư viện, đối tượng là các loại
hình tài liệu khác nhau (tài liệu in ấn, tài liệu điện tử, tài liệu đa phương
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
5
Khoá luận tốt nghiệp
tiện, ...) nhằm mục đích tạo ra các sản phẩm - dịch vụ thông tin thỏa mãn tối
đa nhu cầu của người dùng tin.
Tổ chức và hoạt động thông tin - thư viện bao gồm các hai nhóm công
việc: công tác kỹ thuật nghiệp vụ và công tác hành chính - quản trị.
Tổ chức hoạt động thông tin - thư viện nghiên cứu các nội dung: Quy trình kỹ
thuật thông tin – thư viện, tổ chức lao động khoa học trong hoạt động thông
tin - thư viện. tổ chức định mức lao động, tổ chức công tác phục vụ người
dùng tin, đào tạo và chỉ đạo nghiệp vụ, công tác hành chính, quản trị, …
1.1.3 Các yếu tố tác động tới tổ chức và hoạt động TT - TV
Công tác tổ chức và hoạt động TT - TV bị tác động bởi các yếu tố như:
Hệ thống văn bản pháp quy về thư viện; nhận thức và sự quan tâm của các
cấp lãnh đạo đơn vị; đội ngũ cán bộ làm công tác thư viện, thông tin; tiềm lực
thông tin, cơ sở vật chất của nhà trường.
Hệ thống văn bản pháp quy về thư viện
Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về công tác TT - TV giữ vị trí
quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của sự nghiệp thư viện, thông qua
các vai trò chủ đạo, điều tiết tiêu chuẩn hóa thông tin - thư viện. Trên cơ sở
định hướng của các văn bản này, các thư viên, trung tâm thông tin đưa ra
những kế hoạch phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn
lịch sử.
Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về công tác thư viện là cơ sở
pháp lý quan trọng, ghóp phần tích cực vào việc vận hành thông suốt, có hiệu
quả của các cơ quan, trung tâm thư viện.
Nhận thức và sự quan tâm của các cấp lãnh đạo đơn vị
Hoạt động TT - TV chịu sự tác động không nhỏ bởi nhận thức của lãnh
đạo đơn vị. Hoạt động thông tin - thư viện sẽ hiệu quả hơn nếu được sự quan
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
6
Khoá luận tốt nghiệp
tâm, xát xao của ban lãnh đạo nhà trường, đồng thời để họ thấy được vai trò
to lớn của thư viện trong sự nghiệp giáo dục.
Hiện nay, một số thư viện trường đại học, cao đẳng công tác thông tin –
thư viện thường bi xem nhẹ. Thư viện được ví như vật trang trí cho đẹp mắt,
có tiền thì đầu tư, không có thì thôi. Điều này thể hiện suqj quan tâm của các
cấp lãnh đạo tới công tác thư viện chưa tương xứng với tầm quan trọng của sự
nghiệp thư viện trong giáo dục và đào tạo.
Đội ngũ cán bộ làm công tác thư viện, thông tin
Cán bộ thư viện là linh hồn của thư viện. Bước vào thời đại CNTT thì
cán bộ thư viện ngày càng có vai trò quan trọng, thư viện hoạt động có hiệu
quả thì cán bộ thư viện phải đáp ứng đầy đủ các yếu sau: kỹ năng nghiệp vụ
vững vàng, trình độ tin học, ngoại ngữ…
Hiện nay, thư viện lấy người đọc là trọng tâm, nâng coa tính chủ động,
tích cực cho sinh viên. Thư viện được xem như kho tri thức quý báu, kênh
thông tin giúp người dùng tin nắm bắt thông tin nhanh chóng, chính xác. Để
phục vụn người dùng tin theo phương thức này cán bộ thư viện cần nâng cao
trình độ nghiệp vụ, kỹ năng tin học, ngoại ngữ nhằm đáp ứng nhu cầu của
người dùng tin cũng như sẵn sàng trợ giúp khi cần.
Tiềm lực thông tin, cơ sở vật chất của nhà trường
Tiềm lực cơ sở vật chất cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới hoạt
động của thư viện. Cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ tạo không gian thoải
mái, yên tĩnh cho độc giả học tập, nghiên cứu.
1.2 Khái quát về Học viện và TT TT - TV HV Công nghệ Bưu chính
Viễn thông.
1.2.1 Khái quát về Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông.
Quá trình hình thành:
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông được thành lập theo quyết
định số 516/TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 11 tháng 07 năm 1997 trên
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
7
Khoá luận tốt nghiệp
cơ sở sắp xếp lại 4 đơn vị thành viên thuộc Tổng Công ty Bưu chính Viễn
thông Việt Nam (nay là Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam) là Viện
Khoa học Kỹ thuật Bưu điện, Viện Kinh tế Bưu điện, Trung tâm đào tạo Bưu
chính Viễn thông 1 và 2. Các đơn vị tiền thân của Học viện là những đơn vị
có bề dày lịch sử hình thành và phát triển với xuất phát điểm từ Trường Đại
học Bưu điện 1953.
Từ ngày 1/7/2014, thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ
trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Quyết định số 878/QĐBTTTT điều chuyển quyền quản lý Học viện từ Tập đoàn Bưu chính Viễn
thông Việt Nam về Bộ Thông tin và Truyền thông. Học viện Công nghệ Bưu
chính Viễn thông là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ. Là trường đại học, đơn vị
nghiên cứu, phát triển nguồn nhân lực trọng điểm của Ngành thông tin và
truyền thông.
Với vị thế là đơn vị đào tạo, nghiên cứu trọng điểm, chủ lực của ngành
thông tin và truyền thông Việt Nam. Những thành tựu trong gắn kết giữa
nghiên cứu - đào tạo - sản xuất kinh doanh năng lực, quy mô phát triển của
Học viện hôm nay, Học viện sẽ có những đóng góp hiệu quả phục vụ sự phát
triển chung của Ngành Thông tin và truyền thông và sự nghiệp xây dựng, bảo
vệ tổ quốc, góp phần để đất nước, để ngành thông tin và truyền thông Việt
Nam có sự tự chủ, độc lập về khoa học công nghệ và nguồn nhân lực, qua đó
tự tin cạnh tranh với các đối thủ lớn và sánh vai với các cường quốc trên thế
giới.
Chức năng, nhiệm vụ
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông là đơn vị sự nghiệp trực
thuộc Bộ thông tin và truyền thông, Học viện thực hiện hai chức năng cơ bản:
“Giáo dục, đào tạo cho xã hội và cho nhu cầu của Ngành thông tin và
truyền thông Việt Nam.
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
8
Khoá luận tốt nghiệp
Nghiên cứu khoa học, tư vấn, chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực Bưu
chính, Viễn thông và công nghệ thông tin đáp ứng nhu cầu xã hội và nhu cầu
của ngành thông tin và truyền thông Việt Nam”.
Hệ thống đào tạo và cấp bằng của Học viện bao gồm nhiều cấp độ tuỳ thuộc
vào thời gian đào tạo và chất lượng đầu vào của các học viên. Hiện nay Học
viện cung cấp các dịch vụ giáo dục, đào tạo chủ yếu sau đây:
“Thực hiện các khoá đào tạo bậc Cao đẳng, Đại học, Thạc sĩ và Tiến sĩ
theo chương trình chuẩn quốc gia và quốc tế theo các hình thức khác nhau
như tập trung, phi tập trung, liên thông, đào tạo từ xa...
Tổ chức các khoá đào tạo bồi dưỡng ngắn hạn cấp chứng chỉ trong các
lĩnh vực Bưu chính, Viễn thông, công nghệ thông tin, quản trị kinh doanh, an
toàn thông tin, công nghệ đa phương tiện...
Tổ chức các chương trình đào tạo cho nước thứ ba.
Sẵn sàng liên danh, liên kết với các đối tác trong nước và quốc tế trong
lĩnh vực giáo dục, đào tạo”.
Đội ngũ cán bộ
Là đơn vị nghiên cứu - đào tạo đầu ngành Bưu chính Viễn thông, Học viện
xác định nguồn nhân lực chính là tài sản quý giá nhất, là tài sản cần được đầu
tư một cách bài bản, chuyên nghiệp và có định hướng lâu dài. Với đội ngũ cán
bộ trên 1100 người, Học viện là một trong các đơn vị có mật độ tri thức cao
nhất trong ngành.
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
9
Khoá luận tốt nghiệp
Biểu đồ 1: Tỷ lệ cán bộ phân theo nghề nghiệp
Biểu đồ 2: Tỷ lệ cán bộ phân theo trình độ
Biểu đồ 2: Tỉ lệ cán bộ phân theo trình độ
Cơ cấu tổ chức
Cơ cấu tổ chức của nhà trường bao gồm các cơ quan chức năng và các khoa
trực thuộc sau: Đứng đầu là Ban giám đốc,
Hội đồng khoa học và đào tạo,
Tổ chức đoàn thể và các tổ chức khác,
Cùng các phòng ban và các đơn vị khác.
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
10
Khoá luận tốt nghiệp
Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông:
Ban giám đốc
Hội đồng khoa học và đào tạo
Tổ chức đoàn
thể và các tổ
chức khác
Đảng
ủy
Ủy
viên
ban
chấp
hành
Khoa giáo
dục đại học
và sau đại
học
Cở
sở
đào
tạo
tại
Hà
Đông
Cơ
sở
Hv
tại
TP
HC
M
Trung tâm
đào tạo
Phòng ban
chức năng
TT
đào
tạo
BC
VT
1
-Phòng tổng hợp
-Phòng chính trị
và công tác sinh
viên
-Phòng kế toán
tài chính
-Phòng giáo vụ
-Phòng đào tạo
-Phòng khảo thí
và đảm bảo chất
lượng giáo dục
-Ban tuyển sinh
-Ban quản lý các
dự án
-Ban biên soạn
lịch sử truyền
thống
-Phòng
hành
chính – bảo vệ
TT
đào
tạo
BC
VT
2
Đơn vị
nghiên cứu
khoa học
- Viện khoa
học kỹ thuật
bưu điện
-Viện kinh
tế bưu điện
-Viện
CNTT
và
truyền thông
Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức của Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
11
Khoá luận tốt nghiệp
1.2.2 Khái quát về Trung tâm TT - TV Học viện Công nghệ Bưu chính
Viễn thông cơ sở Hà Đông
Trung tâm thông tin - thư viện HV CNBCVT được thành lập theo quyết
định số 397/TCCB ngày 30/5/2006 của Giám đốc Học viện trên cơ sở sát
nhập bộ phận Thư viện của Phòng quản lý đào tạo, Trung tâm Internet Plaza
và Trung tâm Internet A3 thuộc khoa Công nghệ thông tin 1.
Năm 2009, Trung tâm quản lý cả phòng thí nghiệm - thực hành của Học
viện ở Cơ sở Hà Đông, Hà Nội.
Chức năng và nhiệm vụ của Trung Tâm TT - TV HVCNBCVT cơ sở Hà
Đông được quy định trong Quyết định số 397/TCCB ngày 30/5/2006 của
Giám đốc Học viện quy định cụn thể như sau:
Chức năng
“Quản lý chuyên môn, nghiệp vụ về thông tin - thư viện trong toàn Học
Viện;
Tổ chức và quản lý công tác thông tin - thư viện phục vụ hoạt động đào
tạo và nghiên cứu khoa học tại cơ sở Hà Đông;
Quản lý và hỗ trợ các ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ cho công
tác quản lý, đào tạo và nghiên cứu khoa học tại khối quản lý và đào tạo phía
Bắc của Học viện”.
Nhiệm vụ
“Xây dựng kế hoạch hoạt động dài hạn và ngắn hạn công tác thông tin thư viện tại Cơ sở Hà Đông. Tổ chức thực hiện khi được phê duyệt.
Bổ sung, phát triển nguồn lực thông tin cho thư viện Cơ sở Hà Đông từ nguồn
trong nước và nước ngoài đáp ứng những nhu cầu giảng dạy, học tập, nghiên
cứu khoa học và chuyển giao công nghệ của Học viện;
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
12
Khoá luận tốt nghiệp
Thu nhận các tài liệu do Học viện xuất bản, các công trình nghiên cứu
khoa học đã được nghiệm thu, tài liệu hội thảo, luận văn thạc sỹ, luận án tiến
sỹ của cán bộ, giảng viên, học viên, sinh viên, chương trình đào tạo, giáo
trình, tập bài giảng và các dạng tài liệu khác của Học viện, các ấn phẩm tài
trợ, biếu tặng, tài liệu trao đổi giữa các thư viện;
Tổ chức xử lý, sắp xếp, lưu trữ, bảo quản, quản lý tài liệu; xây dựng hệ
thống tra cứu thích hợp, thiết lập mạng lưới truy nhập và tìm kiếm thông tin
tự động hóa; xây dựng các cơ sở dữ liệu; biên soạn, xuất bản các ấn phẩm
thông tin theo quy định của pháp luật;
Tổ chức phục vụ, hướng dẫn cho bạn đọc khai thác, tìm kiếm, sử dụng
hiệu quả nguồn tài liệu và các sản phẩm dịch vụ thông tin - thư viện thông
qua các hình thức phục vụ của thư viện phù hợp với quy định của pháp luật;
Hướng dẫn và chỉ đạo nghiệp vụ thông tin - thư viện trong toàn Học
viện; tổ chức đào tạo bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học
cho cán bộ làm công tác thông tin - thư viện trong toàn Học viện”.
Vốn tài liệu của Trung tâm
Nguồn lực thông tin của Trung tâm khá phong phú thuộc các lĩnh vực
khoa học kĩ thuật, khoa học xã hội, nhưng chủ yếu là tài liệu về khoa học - kĩ
thuật.
Thư viện có 5.126 tên tài liệu với 42.200 bản.
• Sách : Tiếng Việt: 1405 tên với 18.887 bản
Ngoại văn: 2005 tên với 2536 bản.
• Tạp chí: Tiếng Việt: 37 tên tạp chí (bao gồm Bưu chính viễn thông,
Thông tin - Tư liêụ, Khoa học & công nghệ, Công nghệ số, …)
Ngoại văn:12 tên tạp chí
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
13
Khoá luận tốt nghiệp
Tài liệu điện tử rất hạn chế. Trung tâm mới xây dựng được cơ sở dữ liệu thư
mục, còn CSDL dữ kiện và CSDL toàn văn thì hầu như chưa xây dựng được.
Người dùng tin tại TT
Người dùng tin là một trong bốn yếu tố cấu thành nên thư viện. Nếu
không có người dùng tin thì thư viện mất đi mục đích tồn tại của mình, là đáp
ứng tốt nhất nhu cầu tin của người dùng tin phục vụ học tập, giảng dạy và
nghiên cứu khoa học.
Nhu cầu tin là một loại nhu cầu tinh thần của con người, là yếu tố cấu
thành động cơ của hoạt động thông tin - thư viện. Người dùng tin, nhu cầu tin
được xem là yếu tố thông tin, định hướng cho hoạt động thư viện. Vì vậy,
nghiên cứu người dùng tin là một trong những nhiệm vụ quan trọng của bất
kỳ trung tâm TT – TV nào.
Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm TT - TV HNCNBCVT
cơ sở Hà đông trong giai đoạn hiện nay, căn cứ vào nghề nghiệp trình độ có
thể chia người dùng tin tại Học viện thành 03 nhóm chính: Cán bộ quản lý;
cán bộ giảng viên, nghiên cứu và sinh viên, học viên cao học.
• Nhóm người dùng tin là cán bộ lãnh đạo, quản lý
Cán bộ lãnh đạo, quản lý là nhóm đối tượng chiếm số lượng nhỏ trong
tổng số người dùng tin toàn Học viện. Tuy nhiên, nhóm người dùng tin này có
tầm quan trọng đặc biệt, họ vừa là người dùng tin vừa là chủ thể hoạt động
của thư viện.
Nhóm người này ít có thời gian đến và sử dụng tài liệu tại thư
viện.Chính vì vậy thông tin cần được cung cấp tới tận nơi và có tính tổng hợp
cao. Cung cấp những thông tin chính xác, đầy đủ, xúc tích, lượng thông tin có
diện rộng trên nhiều lĩnh vực: quản lý, lãnh đạo, giáo dục, chính trị,...đặc biệt
là các thông tin, tài liệu có liên quan tới bưu chính, viễn thông trong và ngoài
nước.
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
14
Khoá luận tốt nghiệp
• Nhóm người dùng tin là cán bộ cán bộ giảng viên, nghiên cứu
Cán bộ, giáo viên là những người có trình độ văn hoá cao, có năng lực trí
tuệ cao, có khả năng ứng dụng tri thức vào thực tiễn.
Đội ngũ cán bộ nghiên cứu, giảng dạy của Học viện là lực lượng quyết
định
quá trình đào tạo và nghiên cứu trong Học viện. Họ vừa là người sử dụng
thông tin, đồng thời họ cũng là người tái tạo ra thông tin. Là những người
chuyển giao tri thức khoa học đến sinh viên, tham gia trực tiếp vào quá trình
đào tạo của trường.
Đây là những người dùng tin hiểu rõ được nguồn tin và loại thông tin
nào mà họ cần và có khả năng tự mình xử lý thông tin đó để tạo ra những
thông tin mới, đồng thời tự mình khai thác thông tin thông qua các công cụ tra
cứu tìm kiếm được nguồn thông tin cần thiết.
Đây cũng là đối tượng dùng tin có trình độ tin học và ngoại ngữ để tìm
kiếm thông tin, đọc, nghiên cứu các tài liệu chuyên ngành để phục vụ cho
công tác nghiên cứu và giảng dạy. Vì vậy, thông tin mà họ cần là những thông
tin có chất lượng chuyên môn sau, có tính lý luận, thực tiễn và liên quan tới
ngành nghề của họ.
•
Nhóm người dùng tin là cán bộ sinh viên,học viên cao học
Nhóm người dùng tin là sinh viên, học viên cao học là nhóm người dùng
tin đông đảo và biến động nhất của Học viện. Nhóm người dùng tin này có
nhu cầu tin đa dạng, đòi hỏi những thông tin cụ thể, dễ tiếp nhận cóa lên quan
trực tiếp tới môn học, ngành học của họ.
Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông có số lượng sinh viên tương
đối lớn. Trong tất cả các nhóm bạn đọc đến Thư viện, sinh viên chiếm tỷ lệ
cao nhất 70-80%.
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
15
Khoá luận tốt nghiệp
Sinh viên thường có thời gian không ổn định, hoàn toàn phụ thuộc vào
chương trình học do Học viện quy định, ngoài ra phải tham gia thêm các hoạt
động ngoại khóa khác.
Sinh viên chưa có điều kiện tiếp cận với những nguồn thông tin mang
tính chất tổng hợp, mặt khác trình độ ngoại ngữ còn hạn chế nên khó khăn
trong việc tìm kiếm thông tin, nhất là đối với những nguồn tin ngoại văn.
Biểu
đồ 3: Tỉ lệ người dùng tin
phân
theo nhóm
1.3Vai
trò của tổ chức và hoạt
động TT - TV tại TT TT –
TV Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông
Tổ chức và hoạt động thông tin - thư viện có vai trò hết sức to lớn trong thư
viện:
Là nhân tố quan trọng nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập của giảng
viên, sinh viên.
Góp phần giáo dục tư tưởng chính trị, xây dựng nếp sống văn hóa, phát
triển văn hóa đọc cũng như tinh thần tự học, tự nhiên cứu cho mọi người.
Khuyến khích sự đam mê, hiểu biết của sinh viên nhằm hoàn thiện các
kỹ năng, tiếp cận các nguồn thông tin nhanh chóng, tích lũy kinh nghiệm cho
chính bản thân.
Vũ Thị Bến - K56 Thông tin - Thư viện
16
