Giao an Lich su 11 CN

Phần một
LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI
Chương I
CÁC CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN
(GIỮA THẾ KỈ XVI - CUỐI THẾ KỈ XVIII)
Bài 1
CÁCH MẠNG HÀ LAN GIỮA THẾ KỈ XVI
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS cần:
- Hiểu rằng, cuộc đấu tranh của nhân dân Hà Lan lật đổ vương triều Tây Ban
Nha từ giữa thế kỉ XVI là một cuộc cách mạng tư sản đầu tiên của thời kì lịch sử
cận đại thế giới.
- Thấy rõ đây là cuộc cách mạng dưới hình thức giải phóng dân tộc, cuộc tấn
công vào chế độ phong kiến châu Âu, mở đường cho lực lượng sản xuất tư bản phát
triển.
2. Tư tưởng
Cách mạng tư sản trong buổi đầu thời Cận đại thể hiện mặt tích cực ở việc lật
đổ chế độ phong kiến ở một số quốc gia châu Âu, song chỉ là sự thay đổi hình thức
bóc lột này bằng hình thức bóc lột khác mà thôi. Một chế độ bóc lột mới, tinh vi và
tàn bạo đang hình thành.
3. Kỹ năng
Rèn luyện kỹ năng phân tích, khái quát, tổng hợp, đánh giá sự kiện.
II. THIẾT BỊ, ĐỒ DÙNG DẠY VÀ HỌC
- Lược đồ thế giới; lược đồ trống vùng Tây Âu.
- Lược đồ Cách mạng tư sản Hà Lan.
- Tranh ảnh về cuộc Cách mạng Hà Lan.
III. TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC
1. Giới thiệu khái quát về chương trình Lịch sử lớp 11:
- Chương trình Lịch sử lớp 11 bao gồm các phần:
+ Lịch sử thế giới cận đại phần tiếp theo.

+ Lịch sử thế giới hiện đại (từ 1917 - 1945)
+ Lịch sử Việt Nam (từ 1858 - 1918)
2. Giới thiệu bài mới
GV khái quát: Ở giai đoạn hậu kì trung đại (Thế kỉ XV - XVII), chế độ phong
kiến khủng hoảng, suy vong. Giai cấp tư sản tuy mới ra đời nhưng đã nhanh chóng
khẳng định thế lực kinh tế ngày càng lớn mạnh của mình. Cuộc đấu tranh của giai cấp
tư sản chống chế độ phong kiến thực hiện trước hết trên lĩnh vực tôn giáo, văn hóa,
nghệ thuật ... là bước dọn đường cho những cuộc cách mạng tư sản không thể tránh
khỏi ở Tây Âu.
Nhưng vì sao, những cuộc cách mạng tư sản sớm nổ ra ở "vùng đất thấp" và xứ
sở "sương mù"? Ý nghĩa của những sự kiện đó đối với tiến trình của lịch sử nhân loại
ra sao? Chúng ta sẽ nghiên cứu làm sáng tỏ vấn đề này trong bài học hôm nay.
- GV giới thiệu khái quát về chương trình lịch sử lớp 11.
3. Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp:
Hoạt động của GV và HS Kiến thức HS cần nắm
Hoạt động 1: Cá nhân
- GV giới thiệu trên bản đồ vị trí của Hà Lan
trước cách mạng (gồm lãnh thổ của các nước
Hà Lan, Bỉ, Luy-xăm-bua và một số vùng Đông
Bắc Pháp) và giải thích vì sao vùng đất này có
tên gọi "Nê-đéc-lan" (Vùng đất thấp)
- GV nêu câu hỏi: Dựa vào đâu để nói rằng,
đầu thế kỉ XVI Nê-đéc-lan là một trong những
vùng công thương nghiệp phát triển nhất châu
Âu?
- HS đọc SGK và trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét HS trả lời và nhấn mạnh: Nhờ vị
trí địa lí thuận lợi, Nê-đéc-lan có nền công
nghiệp và mậu dịch hàng hải phát triển; do đất
đai màu mỡ, nhiều đồi cỏ nên nghề chăn nuôi

cừu phát triển cung cấp cho ngành len dạ nhiều
lông cừu.
I. Tình hình Hà Lan giữa thế
kỉ XVI.
1. Sự phát triển kinh tế của Nê-
đéc-lan.
- Tiếp theo, GV nêu câu hỏi: Em hãy cho biết
những biểu hiện về sự phát triển của công
thương nghiệp ở Nê-đéc-lan?
- Từ đầu thế kỉ XVI Nê-đéc-lan
là một trong những vùng kinh tế
TBCN phát triển nhất châu Âu.
- HS có thể dựa vào SGK để trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và kết luận: Những biểu hiện về
sự phát triển của công thương nghiệp được thể
hiện trên nhiều mặt nào đó là:
- Biểu hiện.
+ Nhiều công trường thủ công phát triển với
các xưởng nấu xà phòng, đường, dệt vải, luyện
kim ở Lu-de.
+ Nhiều công trường thủ công
lớn xuất hiện.
+ Nhiều thành phố và hải cảng lớn xuất hiện:
Am-xtec-đam, An-véc-pen, Lay-den. (GV kết
hợp với việc chỉ trên lược đồ những thành phố
trên)
+ Nhiều thành phố và hải cảng
lớn xuất hiện.
+ Nhiều ngân hàng được thành lập. + Nhiều ngân hàng được thành
lập.

Hoạt động 2: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Sự biến đổi về kinh tế đã dẫn
đến sự thay đổi gì về mặt xã hội Nê-đéc-lan?
- HS dựa vào SGK và vốn hiểu biết của mình để
trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét HS trả lời và kết luận:
+ Giai cấp tư sản: Sớm hình thành đó là những
chủ xưởng, chủ tàu, họ có thế lực về kinh tế.
- Xã hội:
+ Giai cấp công nhân: Là những thợ thủ công và
nông dân bị phá sản trở thành công nhân làm
thuê cho các công trường thủ công.
+ Các tầng lớp dân nghèo thành thị đông đảo
hơn do họ tập trung về thành phố làm ăn.
- GV nêu câu hỏi: Em có nhận xét gì về sự thay
đổi trong xã hội Nê-đec-lan?
+ Giai cấp tư sản Nê-đéc-lan ra
đời, thế lực kinh tế ngày càng lớn
mạnh.
+ Giai cấp công nhân ra đời.
+ Các tầng lớp dân nghèo thành
thị đông đảo hơn.
- HS dựa vào vốn kiến thức của mình trả lời câu
hỏi.
- GV nhận xét và nhấn mạnh: Nê-đéc-lan có sự
thay đổi lớn về kinh tế và cơ cấu giai cấp,
những điều kiện về sự ra đời của xã hội tư bản
đã đầy đủ - xã hội tư bản ở Hà Lan đã hình
thành lúc bấy giờ.
- Xã hội tư bản được hình thành

ở Hà Lan.
Hoạt động 1: Nhóm
Trước hết, GV trình bày: Cuối thế kỉ XV Nê-
đéc-lan lệ thuộc vào Áo, đến giữa thế kỉ XVI lại
lệ thuộc vào Tây Ban Nha.
Sau đó, GV nêu câu hỏi yêu cầu HS thảo luận
nhóm: Chính sách thống trị của Tây Ban Nha
đối với Nê-đéc-lan như thế nào?
2. Cuộc đấu tranh của nhân dân
Nê-đéc-lan chống lại ách thống
trị Tây Ban Nha.
- HS làm việc theo nhóm thảo luận vấn đề GV
đặt ra. Đại diện trình bày kết quả của mình.
Nhóm khác có thể bổ sung.
- GV nhận xét và nhấn mạnh:
- Giữa thế kỉ XVI lại lệ thuộc vào
Tây Ban Nha.
Hàng trăm người dân Nê-đéc-lan phải nộp bằng
2/5 ngân sách chung (diện tích vùng đất này chỉ
bằng 6% tổng số diện tích cả vương quốc). Nhà
vua đàn áp những người không theo đạo Thiên
Chúa.
- Người dân Nê-đéc-lan bị Tây
Ban Nha áp bức bóc lột nặng nề.
Hàng hoá nước ngoài nhập vào Nê-đéc-lan bị
đánh thuế rất cao. Thương nhân Hà Lan bị hạn
chế buôn bán với nước ngoài.
- Chính quyền Tây Ban Nha kìm
hãm sự phát triển kinh tế; đánh
thuế cao hàng hoá nước ngoài...

Hoạt động 2: Cá nhân
- GV tổ chức cho HS trả lời câu hỏi: Thái độ
của nhân dân Nê-đéc-lan trước ách thống trị
của Tây Ban Nha như thế nào?
- HS dựa vào nội dung SGK trả lời.
- GV nhận xét và trình bày: Các tầng lớp nhân
dân Nê-đéc-lan nhiều lần nổi dậy chống lại ách
thống trị của Tây Ban Nha. Họ dùng nhiều thức
đấu tranh như sử dụng thơ ca để chế giễu, đả
kích Giáo hội Thiên Chúa, đập phá tượng
Thánh, vũ trang chống lại chính quyền phong
kiến... Tầng lớp quý tộc lập tổ chức "Thỏa ước
quý tộc", giai cấp tư sản cũng lập "Thỏa ước
thương nhân"
- Các tầng lớp nhân dân Nê-đéc-
lan nhiều lần nổi dậy chống lại
ách thống trị của Tây Ban Nha
với nhiều hình thức đấu tranh
khác nhau.
Hoạt động: Cả lớp
Trước hết, GV treo lược đồ Cách mạng tư sản
của Hà Lan lên bảng và nêu câu hỏi:
II. Cuộc cách mạng bùng nổ
Hãy trình bày trên lược đồ diễn biến chính của
giai đoạn 1566 - 1572?
- HS dựa vào nội dung SGK chuẩn bị nội dung
trình bày. HS lên bảng trình bày diễn biến, HS
khác có thể bổ sung cho bạn.
1. Giai đoạn 1566 - 1572:
- Tháng 8/1566, cuộc đấu tranh

của nhân dân Nê-đéc-lan chống
Tây Ban Nha trở thành làn sóng
mạnh mẽ.
- GV nhận xét và hoàn chỉnh việc trình bày diễn
biến giai đoạn 1566 - 1572 trên lược
đồ.
- Tháng 10/1566, phong trào lan
rộng ra 12 tỉnh.
- Tháng 4/1972, quân khởi nghĩa
giải phóng nhiều vùng rộng lớn ở
phía Bắc.
- Tháng 8/1566, nhân dân miền
Bắc Nê-đéc-lan khởi nghĩa, lực
lượng phát triển mạnh, làm chủ
nhiều nơi.
Hoạt động 1: Cả lớp/cá nhân
- GV trình bày: Chính quyền Tây Ban Nha tiếp
tục điều quân sang Nê-đéc-lan để cướp phá,
giết hại nhân dân. Tiêu biểu là việc đốt cháy
thành An-vec-pen.
2. Giai đoạn 1572 - 1648
- Chính quyền Tây Ban Nha tiếp
tục điều quân sang Nê-đéc-lan để
cướp phá.
- GV nêu câu hỏi: Trước hành động quân Tây
Ban Nha nhân dân có hành động gì để đối phó?
- HS dựa vào SGK suy nghĩ trả lời.
- GV nhận xét và nhấn mạnh thêm.
- Nhân dân Nê-đéc-lan thành lập
Ủy ban quản lí xã hội gồm đa số

đại biểu tư sản và bình dân để
thống nhất các lực lượng kháng
chiến.
Hoạt động 2: Nhóm
- GV nêu câu hỏi: Đại biểu các tỉnh các miền
Bắc họp ở U-trếch đã quyết định những vấn đề
gì?
- GV nhận xét và kết luận.
- Ngày 23/1/1579, các đại biểu
các tỉnh các miền Bắc hợp ở U-
trếch đã quyết định:
+ Thống nhất hệ thống tiền tệ, đo
lường, tổ chức quân sự.
+ Xác định chính sách đối ngoại.
+ Đạo Can-vanh được công nhận
là Quốc giáo.
- Tháng 7/1581, vua Tây Ban
Nha Phi-líp II bị phế truất.
- Các tỉnh miền Bắc trở thành
một nước cộng hòa với Thủ đô là
Am-xtéc-đam.
Hoạt động 3: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Ý nghĩa của việc thành lập
các tỉnh Liên hiệp?
- Sau HS trả lời, GV chốt ý: Đánh dấu bước
thắng lợi của cuộc đấu tranh lâu dài, chống sự
thống trị của chính quyền phong kiến Tây Ban
Nha.
- Ý nghĩa: Đánh dấu bước thắng
lợi của cuộc đấu tranh lâu dài

chống sự thống trị của chính
quyền phong kiến Tây Ban Nha.
- GV nhấn mạnh thêm: Song chính quyền Tây
Ban Nha chưa chịu công nhận Hà Lan. Cuộc
đấu tranh của nhân dân Nê-đéc-lan vẫn tiếp
diễn đến năm 1609 Hiệp định đình chiến được
ký kết, đến năm 1648 Tây Ban Nha chính thức
công nhận nền độc lập của các tỉnh Liên hiệp.
- Năm 1609, Hiệp định đình
chiến được kí kết, nhưng đến
năm 1648 mới được công nhận
độc lập.
Hoạt động 1: Cá nhân
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết kết quả của
cuộc Cách mạng Hà Lan đạt được?
- HS dựa vào SGK và vốn kiến thức của mình
trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý.
III. Kết quả và ý nghĩa lịch sử
của cách mạng
1. Kết quả
- Lật đổ chế độ phong kiến Tây
Ban Nha ở Nê-đéc-lan, mở
đường cho chủ nghĩa tư bản phát
triển.
- Đồng thời GV giải thích khái niệm "Cách
mạng tư sản", đặc điểm (lực lượng tham gia,
giai cấp lãnh đạo, mục tiêu đấu tranh ...), ý
nghĩa và hạn chế của cuộc cách mạng tư sản...
- Tạo điều kiện cho sản xuất và

thương nghiệp phát triển.
- Hà Lan tăng cường xâm lược
thuộc địa.
Hoạt động 2: Cá nhân
GV tổ chức cho HS trả lời câu hỏi: Ý nghĩa của
cuộc cách mạng Hà Lan?
2. Ý nghĩa
- Là cuộc cách mạng tư sản đầu
tiên trên thế giới.
- HS dựa vào SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và kết luận: Đồng thời nhấn
mạnh đây là cuộc cách mạng tư sản diễn ra dưới
hình thức một cuộc chiến tranh giải phóng dân
tộc.
- Mở ra thời đại mới - bùng nổ
các cuộc cách mạng tư sản.
- Tính chất: Là cuộc cách mạng
tư sản đầu tiên trên thế giới.
- Động lực chủ yếu là công nhân
và nông dân; giai cấp tư sản lãnh
đạo cách mạng.
- GV nêu câu hỏi: Hạn chế của cách mạng Hà
Lan?
- HS trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và kết luận, chú ý đến việc nhân
dân vẫn bị bóc lột.
- Hạn chế: Quan hệ sản xuất
phong kiến còn tồn tại ở một số
nơi, nhân dân không được hưởng
quyền lợi kinh tế, chính trị.

4. Sơ kết bài học
- Củng cố:
GV hướng dẫn HS củng cố bằng việc trả lời câu hỏi sau:
+ Vì sao cuộc Cách mạng tư sản Hà Lan nổ ra dưới hình thức một cuộc chiến
tranh giải phóng dân tộc?
- GV củng cố để HS hiểu rõ khái niệm "Cách mạng tư sản" (cả nội hàm và
ngoại diện của khái niệm). Cách mạng tư sản ở Hà Lan giải quyết những nhiệm vụ
cụ thể khác nhau, nhưng đều hướng vào mục tiêu là lật đổ chế độ phong kiến, để
mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Đây là những sự kiện mở đầu cho một
thời kỳ đấu tranh quyết liệt để giải quyết vấn đề "ai thắng ai" giữa chủ nghĩa tư bản
đang lên với chế độ phong kiến đã già nua, suy tàn, song không dễ từ bỏ võ đài
chính trị.
- Dặn dò:
- Học bài cũ, đọc trước bài mới.
- Tìm hiểu về nhân vật Sác-lơ I và Ô.Crôm oen.
- Tập trình bày diễn biến Cách mạng tư sản Anh.
- Trả lời câu hỏi và bài tập trong SGK.
Bài 2
CUỘC CÁCH MẠNG TƯ SẢN ANH GIỮA THẾ KỈ XVII
II. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS cần:
- Hiểu được sự phát triển về kinh tế và những biến đổi về xã hội là những tiền
đề dẫn đến Cách mạng tư sản Anh bùng nổ.
- Nắm được các giai đoạn diễn biến của Cách mạng tư sản Anh.
- Thấy rõ tính chất, ý nghĩa của cuộc cách mạng, qua đó hiểu được hình thức,
động lực của cuộc cách mạng.
2. Tư tưởng
Hiểu sâu hơn quy luật phát triển của xã hội, nhận thức đúng vai trò quần
chúng, tính chất tiến bộ và hạn chế của cách mạng.

3. Kỹ năng
Hình thành các khái niệm cơ bản về cách mạng tư sản, quí tộc mới, nội chiến,
quân chủ lập hiến; kỹ năng phân tích vai trò của quần chúng nhân dân đối với thắng
lợi của cách mạng tư sản.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY VÀ HỌC
- Lược đồ Cách mạng tư sản Anh.
- Tranh ảnh về Sac-lơ I và Ô. Crôm-oen.
- Các tài liệu liên quan đến bài học.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Hãy cho biết nguyên nhân dẫn đến cuộc Cách mạng tư sản Hà Lan.
Câu 2: Hoàn thành bảng thống kê các sự kiện chính về diễn biến Cách mạng
tư sản Hà Lan.
Thời gian Diễn biến Kết quả
2. Giới thiệu bài mới
Sau cuộc Cách mạng Hà Lan gần một thế kỉ một cuộc cách mạng khác nổ ra ở
Anh. Đây là một cuộc cách mạng tư sản có ảnh hưởng rộng lớn và có ý nghĩa sâu
sắc đối với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản. Để hiểu được nguyên nhân bùng nổ,
diễn biến cách mạng như thế nào? tính chất và ý nghĩa của cách mạng này ra sao,
chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học để trả lời các câu hỏi trên.
3. Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp
Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cơ bản
Hoạt động 1: Cá nhân
Trước hết, GV trình bày cho HS biết từ giữa thế
kỉ XVI, quan hệ kinh tế tiền tệ đã thâm nhập vào
nông thôn Anh đã làm thay đổi cơ cấu kinh tế và
phương thức kinh doanh.
- Tiếp đó, GV nêu câu hỏi: Sự phát triển của nền
kinh tế Anh được thể hiện như thế nào?
- HS dựa vào SGK để trả lời câu hỏi.

- GV nhận xét, bổ sung.
I. Những tiền đề của cách
mạng
1. Sự phát triển kinh tế
- Giữa thế kỉ XVI, quan hệ kinh
tế tiền tệ đã thâm nhập vào
nông thôn Anh làm thay đổi cơ
cấu kinh tế và phương thức
kinh doanh.
- GV miêu tả cảnh "Rào đất cướp ruộng" (Hình
ảnh "Cừu ăn thịt người" của nhà văn Tomat
Morơ). Sau đó hướng dẫn HS lí giải nguyên nhân
dẫn đến tình trạng "rào đất", hậu quả của nó và vì
sao tư sản, quý tộc mới ở Anh giàu lên nhanh
chóng như vậy.
- Công trường thủ công dần lấn
át phường hội. Sản phẩm tăng
nhanh về số lượng và chất
lượng.
Hoạt động 2: Cặp đôi
- GV tổ chức cho HS làm việc cặp đôi trả lời câu
hỏi: Ngoài ngành len dạ, những ngành công
nghiệp khác của Anh phát triển như thế nào?
- HS làm việc và trả lời câu hỏi.
- Các ngành công nghiệp khác
của Anh cũng phát triển: khai
thác than, luyện sắt, thiếc, chế
biến thủy tinh, xà phòng, đóng
tàu cũng phát triển nhanh.
- GV nhận xét, bổ sung.

- GV nói rõ thêm: Thương nhân Anh khống chế
việc xuất khẩu len dạ, vải dệt, nhập các loại sợi
của Ấn Độ, Bắc Mĩ, tơ của Trung Quốc, I-ta-li-a
và Tây Ban Nha, lanh của Ai-rơ-len và Bắc Mĩ.
- Nhiều ngân hàng ra đời, việc
buôn bán phát đạt.
- Đến đầu thế kỉ XVII, Anh là
nước có nền kinh tế phát triển
nhất châu Âu.