skkn Một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo làm quen văn học chương trình 26 tuần

Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP. PLEIKU

TÊN ĐỀ TÀI:

MỘT SỐ KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CHO TRẺ MẪU GIÁO LÀM QUEN VĂN HỌC
CHƯƠNG TRÌNH 26 TUẦN

NĂM HỌC 2010 - 2011

1


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

MỘT SỐ KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CHO TRẺ MẪU GIÁO LÀM QUEN VĂN HỌC
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Môn làm quen văn học trong trường Mầm non có một ý nghóa hết sức quan
trọng. Trong những câu chuyện, bài thơ mà trẻ được học sẽ cung cấp thêm
những khái niệm mới, đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết của trẻ. Những câu hỏi
tại sao? Vì sao? Cũng như mọi ngỡ ngàng trong cuộc sống trẻ được người lớn
giải đáp, vì thế đã phần nào giúp trẻ hiểu rõ hơn về cuộc sống xung quanh trẻ.
Mỗi bài thơ, câu chuyện mà trẻ được học trong trường mầm non đều có
tác dụng giáo dục. Song mỗi bài lại có một nội dung giáo dục khác nhau. Với
bài “Trăng ơi từ đâu đến “ của tác giả Trần Đăng Khoa đã giáo dục trẻ tình
cảm yêu mến rất tự nhiên đối với quê hương đất nước. Ngoài việc giáo dục tình
cảm yêu thiên nhiên thơ, chuyện mẫu giáo đã gợi lên cho trẻ những tình cảm
yêu mến và trân trọng đối với người lao động qua bài “ Hạt gạo làng ta” của

tác giả Trần Đăng Khoa .
Trong chuyện kể nội dung giáo dục đạo đức cho trẻ cũng rất rõ. Sau khi
trẻ nghe chuyện thái độ của trẻ bao giờ cũng đứng về phía nhân vật có hành
động dũng cảm cao thượng, những hành động tốt đẹp, những tấm gương sáng
như các nhân vật trong câu chuyện “ Chú dê đen” “ Ai đáng khen nhiều hơn
”, “ Ba cô gái ”, “Tấm Cám ”,… trẻ đã phân biệt được tốt xấu, ngoan hư, yêu
cái thiện và ghét cái ác. Ngoài ra văn học còn có tác dụng rất lớn trong việc

2


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

cung cấp vốn từ cho trẻ là con đường giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách
nhanh nhất và hiệu quả nhất.
Từ những yêu cầu của môn học thì nhiệm vụ của cô giáo Mầm non hết sức
quan trọng. Việc đem văn học đến cho trẻ mẫu giáo không chỉ là bằng trách
nhiệm mà còn bằng tình cảm yêu mến đối với các cháu. Hiệu quả giáo dục của
bộ môn này phụ thuộc rất lớn vào cô giáo. Vì vậy yêu cầu đầu tiên đòi hỏi là
cô giáo phải nắm vững phương pháp nghệ thuật đọc – kể, áp dụng phù hợp,
sáng tạo vào tiết dạy để góp phần nâng cao chất lượng giờ dạy thơ, chuyện.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của môn học này đối với trẻ mẫu giáo, vì
thế nhiều năm qua tôi đã đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu kó bộ môn, cũng đã áp
dụng chuyên đề “ Nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen văn học” vào tiết
dạy và các hoạt động trong ngày. Song đối chiếu với yêu cầu của môn học thì
tôi thấy kết quả đạt được sau mỗi giờ dạy chưa cao vì còn phải gặp nhiều yếu tố
sau:
• Thuận lợi:
- Nhiều năm liên tục được dạy chương trình 26 tuần nên các câu chuyện,
bài thơ hầu như tôi đã thuộc, nên rất thuận lợi cho việc cung cấp nội dung thơ –

chuyện đến với trẻ.
- Đại đa số các cháu thích học môn này nhất là khi được nghe cô kể
chuyện, đọc thơ , được xem tranh ảnh, các mô hình, các con rối trẻ rất chăm chú
và hứng thú.
• Khó khăn

3


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Học sinh ghép từ 3 đến 5 tuổi nên nhận thức của các cháu không đồng
đều. Nhiều cháu mới vào học nên còn nhút nhát, chưa mạnh dạn hoà đồng với
các bạn, số học sinh nói ngọng, nói lắp nhiều.
Phụ huynh học sinh chưa hiểu về ngành học nên chưa quan tâm đến con
mình, còn khoán trắng cho giáo viên.
Đồ dùng, tranh ảnh phục vụ cho môn học còn đơn điệu, đa số do tôi tự
vẽ, tự làm nên chưa đẹp, chưa kích thích được sự chú ý của trẻ.
Phương pháp lên lớp của tôi chưa thực sự sáng tạo, còn cứng nhắc, rập
khuôn chưa có sự linh hoạt. Giọng đọc, kể chưa biểu cảm, chưa thể hiện sắc thái
của nhân vật, của tác phẩm.

II. NHỮNG BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Từ những khó khăn mà tôi vừa nêu ở trên, bản thân tôi suy nghó để từng
bước nâng cao chất lượng giảng dạy tốt môn làm quen văn học cũng như việc
làm thế nào để gây hứng thú cho cháu trong tiết dạy thì việc đầu tiên của cô
giáo mầm non là phải yêu ngành, yêu nghề, yêu các cháu và phải có một trình
độ nghiệp vụ chuyên môn tốt. Muốn được như vậy thì bản thân phải nhiệt tình
không ngừng học hỏi, chuyên sâu vào môn học.
Bước đầu tiên tôi đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu kó môn học, để nắm chắc

các phương pháp giảng dạy của từng loại tiết, thiết kế giờ dạy một cách có hệ
thống phù hợp với lứa tuổi của trẻ, phù hợp với tình hình của lớp để giờ dạy đạt
kết quả cao hơn.
Để có giọng đọc, kể truyền cảm tôi đã dành một thời gian khá dài để rèn
luyện giọng đọc, kể của mình cho thật diễn cảm.
4


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Nghiên cứu thiết kế nhiều loại đồ dùng trực quan như tranh ảnh động, rối …
để phục vụ cho môn học, mạnh dạn đăng kí các tiết dạy mẫu môn làm quen
văn học để Ban giám hiệu và bạn bè đồng nghiệp góp ý tạo cho tôi sự mạnh
dạn, tự tin và có kinh nghiệm trong giảng dạy nhiều hơn, vận dụng phương
pháp linh hoạt hơn. Ngoài những việc làm trên để có một giờ học tốt bản thân tơi
đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp sau để nâng cao chất lượng giờ dạy. Trong
bài viết này tơi mạnh dạn đưa ra để các bạn tham khảo:
Trong quá trình cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, nếu chỉ đơn thuần
kể một câu chuyện, đọc một bài thơ mà khôngốc phần giới thiệu, có thể có
nhiều từ trẻ sẽ không hiểu hoặc không hiểu nội dung. Bới vậy trước khi vào bài
tôi thường chú ý cho trẻ làm quen với bối cảnh câu chuyện, bài thơ, các nhân
vật và những từ chính. Tôi dành thời gian để dựng cảnh và tạo một không khí
học tập vui vẻ, thoải mái cho trẻ để trẻ có thể tham gia vào câu chuyện, bài thơ
một cách có ý nghóa.
Để có giờ dạy tốt ngoài việc chuẩn bò giáo cụ trực quan đầy đủ ra thì
việc giới thiệu bài là hết sức quan trọng. Tôi nghó rằng giới thiệu bài tốt là yếu
tố quan trọng thu hút sự chú ý của trẻ và kích thích sự hào hứng nghe kể chuyện
của trẻ. Để thu hút được sự chú ý của trẻ thì mỗi nội dung câu chuyện, bài thơ
cần phải phù hợp với từng thể loại. Vì vậy trước mỗi bài dạy tôi chú ý kó nội
dung của từng bài để tìm cách giới thiệu độc đáo nhằm kích thích sự hứng thú

nghe kể chuyện, đọc thơ của trẻ. Tôi có thể mở đầu bằng cách cho trẻ xem một
bức tranh, một mô hình,… đẹp, hoặc đọc cho trẻ nghe một bài thơ, hát cho nghe
một bản nhạc có nội dung phù hợp với bài dạy.

5


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Ví dụ: Với câu chuyện “ Ai đáng khen nhiều hơn ” tôi chuẩn bò các con
rối tay gồm thỏ mẹ, thỏ anh và thỏ em. Vào bài tôi cho trẻ chơi “ Trời tối, trời
sáng ” khi trẻ nhắm mắt tôi đưa rối ra, sau đó trẻ dậy, và nói bằng giọng của
thỏ mẹ “ Xin chào các cháu ” cô là thỏ mẹ. Còn đây là thỏ anh và các thỏ em.
Hôm nay cô đưa gia đình tới thăm các cháu. Cô đố các cháu trong hai anh em
nhà thỏ ai ngoan hơn nào? ( Để trẻ suy nghó đoán và trả lời ) Để biết rõ thỏ nào
ngoan hơn cô nhờ cô giáo các cháu kể về gia đình thỏ cho các cháu nghe. Các
cháu hãy chú ý theo dõi nhé! Với hình thức giới thiệu này cháu sẽ rất thích và
tò mò được biết, được giải đáp thắc mắc nên trẻ rất chăm chú lắng nghe cô kể.
Ví dụ: Với bài thơ “Hoa kết trái”
Tôi chuẩn bò một mô hình có nhiều loại hoa, cây trái trang trí thật đẹp
như một khu vườn nhỏ. Vào bài tôi cho trẻ vừa đi vừa hát bài “màu hoa”, đến
khu vườn nhỏ tôi cho trẻ dừng lại và nói: Các cháu ạ! Trong khu vườn này có
rất nhiều loài hoa, mỗi loài hoa có một màu sắc khác nhau, chúng mình cùng
nói xem có những lo cây, hoa gì nhé! Tôi cho trẻ trao đổi và nêu suy nghó của
mình sau đó tôi nói: Các cháu nói rất đúng! đây là cây mướp có hoa màu vàng,
đây là cây cà có hoa màu tím, đây là hoa bưởi, hoa mận màu trắng. Các loại hoa
đua nhau nở trơng rất đẹp phải khơng nào. Nhưng có một điều có thể các cháu còn
chưa biết vì các lồi cây này ngồi việc khoe sắc hoa làm cho thiên nhiên thêm
tươi đẹp thì hoa còn kết thành quả ngon, ngọt cho chúng ta ăn đấy! Nhà thơ Thu
Hà rất u q các lồi hoa và rất u q các cháu nên đã viết một bài thơ nói về

các lồi hoa để tặng các cháu đấy! các cháu hãy lắng nghe cơ đọc bài thơ “Hoa kết
trái ”thì sẽ rõ nhé!

6


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Việc kể chuyện có đạt được kết quả tốt hay không đều phù thuộc vào
giọng đọc, kể của cô. Giọng kể của cô phải thật diễn cảm, xác đònh đúng thanh
điệu, ngữ điệu… của câu chuyện. Xác đònh rõ vai trò trung gian của mình giữa
tác phẩm và trẻ cho nên công việc của cô giáo không phải là học thuộc lòng
chuyện rồi nhắc lại nội dung đó một cách vụng về, mà tôi luôn chú ý đọc, kể
bằng sự thay đổi của giọng nói , của nét mặt, cử chỉ để thể hiện từng nhân vật.
Nhằm mang lại cho cháu niềm vui thích và qua đó phát triển trí tuệ tình cảm,
ngôn ngữ cho trẻ. Khi miêu tả những sự kiện hành vi, cảm xúc của nhân vật tôi
đã chú ý tránh những thủ pháp tự nhiên như vui cười quá mức, hoặc vung tay
bừa bãi. Bởi vì, tôi nghó nếu làm như vậy sẽ quên chú ý đến nội dung chuyện,
giảm chất lượng giờ dạy.
Ví dụ : Với chuyện “ Tấm Cám ” thì giọng của Cám là giả dối, hơi cao
hơn bình thường, giọng của Tấm thì dòu dàng, giọng của mẹ Cám thì đay
nghiến, mỉa mai… Hoặc khi kể chuyện “ Chú dê đen “ tôi sử dụng các mô hình
con vật dùng nghệ thuật dật dây để đưa từng con vật ra theo câu chuyện. Khi kể
chuyện tôi luôn chú ý thể hiện giọng điệu của từng nhân vật.
Ví dụ:
Giọng Dê Trắng nhỏ nhẹ,ï nhút nhát
Giọng Dê Đen dũng cảm, đanh thép
Giọng chó Sói quát nạt khi gặp Dê Trắng và hạ giọng khi gặp Dê Đen.
Trong khi đọc, kể tôi chú ý không hỏi trẻ vì làm như thế sẽ phân tán tư
tưởng của trẻ. Trong quá trình kể nếu có cháu mất trật tự tôi không quát mắng

trẻ mà dùng các câu hỏi liên quan đến nội dung bài nhằm nhắc nhở.

7


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Ví dụ ï: Ngọc Anh ơi ! Con hãy lắng nghe xem Dê Đen trả lời chó Sói
như thế nào nhé ?
Sau mỗi lần kể chuyện cho trẻ nghe, để giúp trẻ nhớ tên truyện, củng cố
thêm sự hiểu biết về nội dung câu chuyện và luyện cách phát âm, cung cấp
thêm vốn từ cho trẻ thì ở phần cuối giờ dạy tôi thường tự sáng tác bài thơ phù
hợp với nội dung câu chuyện để cho trẻ đọc nhằm tạo không khí vui tươi phấn
khởi sau một giờ học và lồng ghép để giáo dục trẻ giúp trẻ hiểu sâu hơn bài
vừa học .
Ví dụ: Sau khi dạy bài “ Sự tích bánh chưng bánh dày ”Tôi cho trẻ đọc
bài thơ “ Chiếc bánh chưng xanh ”do tôi tự sáng tác

Chiếc bánh chưng xanh

Tự mình nghó ra

Do tay mẹ gói

Cả hai thứ bánh

Gạo nếp dẻo thơm

Tượng trưng đất trời

Và nhân đậu xanh

Đem dâng vua cha

Đón chào xuân mới!

Hai thứ bánh q

Hôm nay cô kể

Vua cha đắc ý

Sự tích bánh chưng

Ra lệnh truyền ngôi

Hoàng tử Lang Liêu

Từ đó đến nay

Hiền lành chăm chỉ

Nhà nào cũng có

Lao động sáng tạo

Bánh chưng, bánh dày
Vào ngày lễ tết

8

Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Đối với thơ, ý nghóa giáo dục không chỉ phụ thuộc vào nội dung bài thơ
mà còn phụ thuộc vào việc đọc diễn cảm của cô giáo. Vì vậy khi trình bày bài
thơ cũng như khi dạy trẻ học thuộc lòng bài thơ. Tôi đã chú ý đến đọc diễn cảm
của mình và yêu cầu trẻ đọc diễn cảm, thể hiện đúng sắc thái, ngữ điệu của
bài thơ. Trong quá trình đọc diễn cảm tôi luôn chú ý đến cách ngắt giọng thi ca.
Ví dụ : khi dạy bài thơ: “ Em vẽ ” của tác giả Hoàng Thanh Hà, tôi đọc
với âm điệu vui, vừa phải và chú ý ngắt giọng sau mỗi đoạn văn ngắn, nhấn
vào các từ : mào đỏ tươi, con mèo lười, tung tăng, toả sáng, ngát, tươi … sau mỗi
câu tôi ngắt giọng thi ca như sau:
“ Em vẽ/
Con gà trống/
Mào đỏ tươi/
……………………….”
Tôi đọc ngắt sau từ “Em vẽ” nếu đọc liền không ngắt, người nghe
cảm thấy đứt hơi.
Trong thơ chuyện, phương pháp đàm thoại là rất quan trọng vì nó là
công cụ để giáo viên có thể kiểm tra những gì trẻ đã biết và hiểu và đây chính
là một trong những biện pháp có giá trò để phát triển ngôn ngữ và giúp trẻ nắm
vững nội dung câu chuyện, bài thơ. Song việc sử dụng phương pháp đàm thoại
đối với trẻ mẫu giáo phải có mức độ và nghệ thuật, nếu không giờ dạy trở nên
nhạt nhẽo, thiếu hấp dẫn. Vì vậy trong các giờ cho trẻ làm quen văn học tôi đã
chú ý tôi đã chú ý đặt những câu hỏi đơn giản và câu hỏi mở để khuyến khích
trẻ tư duy và sử dựng lời nói một cách sáng tạo. Nhiệm vụ của cô giáo là chủ
động hỏi, chủ động giải thích nếu trẻ không trả lời được, còn nhiệm vụ chủ yếu
9

Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

của trẻ là tri giác, rồi suy nghó trả lời. Vì thế các câu hỏi của từng bài tôi đều
chuẩn bò kó phù hợp với từng loại tiết, phù hợp với trình độ nhận thức của trẻ.
Tôi đã chú ý tránh những câu hỏi dài, hạn chế sử dụng những câu hỏi mà trẻ
chỉ trả lời “ có hoặc không ”.
Ví dụ : Trong câu chuyện “ Ba cô gái “ ở tiết 1 tôi đặt câu hỏi:
- Cô vừa kể cho các cháu nghe câu chuyện gì?
- Trong chuyện có những nhân vật nào?
- Bà mẹ nhờ ai mang thư đi?
Nếu là đàm thoại giúp trẻ thể hiện thái độ nhận thức của mình thì nội dung
câu hỏi yêu cầu trẻ phải phán đoán, so sánh mới trả lời được. Vì thế tôi cũng
chú ý đặt câu hỏi ngắn gọn dễ hiểu.
Ví dụ: Trong chuyện “ Ba cô gái “ cháu yêu cô nào?
Vì sao cháu lại yêu cô út mà không yêu những cô khác ?
Trong thơ chuyện phương pháp trực quan là một phần không thể thiếu
được và rất quan trọng, nó có tác dụng khắc sâu thêm ấn tượng nghệ thuật cho
trẻ, giúp trẻ củng cố những điều được nghe, được thấy. Khi nghe cô kể chuyện,
đọc thơ kết hợp với đồ dùng minh hoạ sẽ giúp trẻ hiểu truyện hơn; có thể
khuyến khích trẻ sử dụng đồ dùng minh hoạ để kể lại câu chuyện; hoặc khi trẻ
đã thuộc truyện trẻ có thể sử dụng đồ dùng minh hoạ để kể lại câu chuyện theo
cách riêng của mình và nó sẽ hỗ trợ trẻ sử dụng chính xác các từ khó có liên
quan đến truyện. Chính từ ý nghóa của việc sử dụng đồ dùng trực quan trong
môn làm quen văn học như thế nên tuỳ từng bài mà tôi chuẩn bò tranh ảnh,
tranh động, rối tay, mô hình,… Qua quá trình giảng dạy tôi thấy hình thức dùng
tranh động và rối tay là tạo được hứng thú cho trẻ nhất, tuy làm hơi công phu
10

Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

một chút. Khi đã có đồ dùng rồi thì việc phải biết sử dụng đúng lúc, đúng chỗ
hết sức cần thiết, tránh tình trạng sử dụng tuỳ tiện. Có thể dùng giới thiệu bài,
giải thích từ mới.
Ví dụ:Khi dạy trẻ bài thơ : “Hoa kết trái” của tác giả Thu Hà
Tôi chuẩn bò mô hình một vườn hoa có các loại hoa, quả có ở trong bài
thơ. Khi đọc đến câu thơ nào thì tôi đưa loại hoa tương ứng đó ra để trẻ tri giác
và hiểu rõ hơn về nội dung bài thơ. Ngoài ra tôi còn sử dụng mô hình các loại
hoa để giải thích từ “Hoa kết trái” tức là hoa nở rồi đến một lúc nào đó hoa sẽ
kết thành quả, tôi chỉ và giới thiệu cho trẻ biết : Hoa vừng là bông mè; hoa đỗ
là bông đậu,…Ngoài việc được đọc, được xem trực tiếp các loại hoa trẻ sẽ rất
thích thú tham gia vào tiết học và hiểu bài sâu hơn.
Đối với những tiết kể chuyện khi trẻ đã thuộc truyện, tôi khuyến khích
trẻ sử dụng đồ dùng minh hoạ để kể lại câu chuyện theo cách riêng của trẻ. Với
cách làm này trẻ có thể sử dụng các từ có liên quan đến truyện giúp cho ngôn
ngữ của trẻ ngày càng phát triển.
Để phát triển tư duy của trẻ, trong mỗi tiết học tôi đều dành một phần
thời gian ở cuối giờ học mời một vài trẻ kể lại chuyện một cách sáng tạo. Trẻ
có thể kể lại, thay đổi câu chuyện thành câu chuyện mới hoặc thể hiện bằng
động tác đóng vai các nhân vật. Tuỳ vào từng bài tôi cho trẻ kể lại chuyện kèm
theo hành động minh hoạ; Một vài trẻ khác thực hiện các hành động minh hoạ
một cách sáng tạo; Hoặc tôi sẽ là người dẫn chuyện trẻ là người kể những đoạn
đối thoại.
Như trên tôi đã trình bày, học sinh lớp tôi có rất nhiều cháu nhút nhát
nên việc giúp trẻ mạnh dạn, tự tin khi đến lớp là một điều rất khó. Để cho trẻ
11


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

hoà nhập với các bạn tôi tận dụng những thời điểm rảnh trong ngày gần gũi, hỏi
han trẻ tạo cho trẻ niềm tin ở cô giáo. Tôi dùng hình thức đọc thơ hoặc kể
chuyện cho trẻ nghe, chủ yếu là những câu chuyện vừa học để giúp trẻ củng cố
và ghi nhớ sâu hơn, giúp trẻ mạnh dạn hơn bằng cách tôi đọc một câu còn câu
tiếp theo tôi hỏi trẻ “ Câu tiếp theo là gì nhỉ? Cô đố Hà kể được đấy! Nếu kể
được cô sẽ thưởng một cờ bé ngoan để Hà đem về tặng mẹ”.Tôi luôn tạo cho
trẻ tham gia vào các vai đóng kòch, hoặc biểu diễn văn nghệ cuối tuần. Tôi cho
trẻ tham dự một vai như đánh đàn, đánh trống, gõ phách … để tạo cho trẻ hoà
nhập với các bạn một cách thoải mái và hứng thú. Trong giờ học tôi đã chú ý
gọi cháu đứng lên trả lời với sự giúp đỡ của tôi. Sau đó động viên khen ngợi
cháu trước các bạn. Nhiều lần như vậy cháu sẽ mạnh dạn hơn, tôi không quên
nhắc trẻ: “ Tối nay con về đọc lại bài thơ hoặc kể lại câu chuyện này cho bố mẹ
nghe, chắc bố mẹ con mừng lắm đấy”
Trong quá trình theo dõi trẻ đọc, trả lời tôi thấy nhiều cháu trong lớp còn
nói ngọng, nói lắp nhiều. Việc nói ngọng, nói lắp nếu không được sửa từ nhỏ thì
sẽ gây tai hại cho trẻ sau này. Các cháu hay nhầm chữ “ r ” với “l”.Ví dụ: bài
thơ “ Hoa kết trái” ( Của nhà thơ Thu Hà) có câu “ Rung rinh trước gió ” cháu
hay đọc “ lung linh “ … Vì thế tôi đã tìm một số trò chơi luyện phát âm cho trẻ
ở ngoài giờ học.
Ví dụ: Khi cần luyện cho trẻ phát âm một âm nào đó thì tôi sẽ kể cho trẻ
nghe câu chuyện “ Chú lưỡi vui tính ”.
Tôi nói: “Hôm nay cô sẽ giới thiệu cho các con một người bạn mới,
người bạn mà ai cũng có. Các con có biết ai không ? Đó là chú lưỡi vui tính của

12


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

các con đấy! Nào các con hãy cho cô xem các chú lưỡi vui tính của các con
nào?” (Trẻ thè lưỡi ra cho cô và các bạn xem).
Cô : “ Chào các bạn lưỡi vui tính”, chú lưỡi vui tính biết hát rất nhiều
bài hát. Chú lưỡi vui tính muốn dạy các con hát, các con có thích không?
Trẻ “ Thưa cô thích ” hôm nay chú lưỡi vui tính sẽ dạy các con bài hát .
Ví dụ : r – r – r ( cô phát âm mẫu )
Nào các con hãy hát bài này cùng chú lưỡi vui tính nhé: Trẻ r- r- r( tôi
cho hát tập thể rồi đến cá nhân, chú ý những cháu hay phát âm sai).
Sau sự phát âm thành thạo, tôi nâng yêu cầu bằng cách: Chú lưỡi vui
tính còn sáng tác nhiều bài hát như: rì – rà – rì – rà…
Khi chơi xong tôi cho trẻ đọc lại bài thơ mà trẻ hay đọc sai để kiểm tra
xem cách phát âm của trẻ đã tốt chưa. Việc rèn luyện cho trẻ đọc thơ, kể
chuyện nếu chỉ được thực hiện ở trên lớp không thì chưa đu,û mà phải rèn luyện
cho trẻ đọc, kể ở mọi lúc, mọi nơi. Ở nhàø bằng cách phối hợp với các bậc phụ
huynh, trao đổi về những câu chuyện, bài thơ có trong chương trình để phụ
huynh nắm được và kể đọc lại cho con mình nghe vào thời gian rảnh rỗi như khi
đi ngủ … Có như thế trẻ mới nhanh thuộc và nhớ lâu hơn.
Sau khi tiếp thu chuyên đề “ Nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen văn
học”, đối với những bài thơ, câu chuyện ngắn tôi đều phôto hoặc viết chữ lớn
bằng chữ viết thường để hướng dẫn cách đọc từ trái sang phải, từ trên xuống
dưới để trẻ được làm quen với cách đọc chữ giúp cho việc học ở trường phổ
thông sau này được thuận lợi. Sau mỗi giờ học tôi treo tại góc văn học vừa tầm
để trẻ có thể tới đọc, chỉ dễ dàng hình thức này mặc dù trẻ không biết chữ
nhưng do đã thuộc thơ nên các cháu cứ chỉ và đọc giống như mình đã biết chữ,
13


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

với hình thức này trẻ rất thích và hứng thú. Lúc đầu thì chưa quen các cháu đọc

chưa hết câu đã chỉ xuống hàng thứ hai rồi, sau nhiều lần làm mẫu, hướng dẫn
cho trẻ là khi đọc các con phải chú ý đọc và chỉ từng chữ một, cho đến nay hầu
hết các cháu lớp tôi đều biết đọc thơ bằng chữ viết thường.
Ví dụ: Khi đọc bài thơ “Trăng ơi từ đâu đến ” của nhà thơ Trần Đăng
Khoa, thì khi đọc chữ “Trăng ” các con chỉ vào chữ đầu tiên, đến chữ “ơi” các
con chỉ vào chữ thứ hai … với hướng dẫn như vậy nhiều lần các cháu sẽ thành
quen và đến nay chỉ, đọc thành thạo.
Nếu cứ đến giờ thơ, truyện mới dạy trẻ đọc thơ thì chưa đủ mà phải biết
cách lồng ghép tích hợp vào các môn học khác, thì hiệu quả các giờ học mới
đạt kết quả cao.
Ví dụ : Khi dạy giáo dục âm nhạc bài “Bông hoa mừng cô” thì phần ổn
đònh lớp học tôi cho trẻ đọc bài thơ “Quà mùng tám tháng ba” bài “Cháu vẽ
ông mặt trời” đọc bài thơ “Ôâng mặt trời óng ánh”; hoặc bài thơ “ Bó hoa tặng
cô”,...
Hoặc khi dạy bài thơ “Dán hoa tặng mẹ” thì phần ổn đònh tôi cho trẻ hát
bài “Bông hoa mừng cô”.
Vào những giờ vui chơi nhất là những trò chơi dân gian tôi chú ý lựa
chọn những bài đồng dao, ca dao gần gũi với sinh hoạt hằng ngày của trẻ để trẻ
đọc nhằm luyện giọng đọc và phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Ví dụ :
Bài “Lộn cầu vồng”
Nước sông đang chảy
Cậu bé lên bảy
14


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Cô bé lên ba
Hai ta cùng lộn

Ngoài ra để giáo dục lễ giáo cho trẻ, tôi cho trẻ đọc và ghi nhớ một số
câu tục ngữ gần gũi với trẻ như “Yêu thương mọi người” “Chò ngã em nâng”,
“Ở hiền gặp lành”.
- Giáo dục cháu thật thà qua câu: “Đói cho sạch, rách cho thơm”
- Dạy trẻ giữ gìn vệ sinh sạch sẽ: “Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm”.
- Giáo dục cháu biết ơn người lao động qua câu : “n quả nhớ kẻ trồng
cây”.
Đối với giờ làm quen với toán tôi cũng có thể lồng ghép thơ, truyện vào
việc cung cấp kiến thức cho trẻ .
Ví dụ: Khi dạy môn LQVT đề tài số 6 (tiết 1) phần luyện tập tôi chuẩn
bò nhiều tranh vẽ chú thỏ và nói : Các con nghe cô đọc thơ và chọn cho cô bức
tranh đúng như trong bài thơ nhé.

Cô :

“Chú thỏ trắng

Cháu “Treo 1 chú thỏ”

Mắt hồng hồng
Tai thẳng đứng”
Cô :

“Hai chú thỏ

Cháu “Treo 2 chú thỏ lên”

Ngồi ăn cỏ
Rất nên thơ”
Cô :

Ba chú thỏ

Cháu “Treo 3 chú tho lênû”
15


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Nhảy tung tăng
Trên bãi cỏ”
Cô :

“Bốn chú thỏ

Cháu “Treo tranh 4 chú thỏ lên”

Chơi trốn tìm
Cười chúm chím”
Cô :

“Năm chú thỏ

Cháu “Treo tranh 5 chú thỏ lên”

Nằm phơi nắng
Cô :

Rất thoả mãn”
Sáu chú thỏ xinh

Cháu “Treo tranh 6 chú thỏ lên”

Rất thích múa
Múa vòng trong”
Hoặc khi dạy số 6 ( Tiết 3 ) tôi cho trẻ đọc bài thơ : “Dung dăng dung dẻ”

Dung dăng dung dẻ

Mỗi bên ba bạn

Bạn trẻ đi chơi

Cùng vui múa lượn

Nhóm bạn sáu người

Nhập lại bên nhau

Chia thành hai tổ

Cô hỏi bao nhiêu

Cô giáo liền đố

Lại thành sáu bạn

Mỗi tổ mấy người

Cô khen cả nhóm

Bé nhoẻn miệng cười

Đoàn kết chăm ngoan

16


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Ngoài ra, tôi còn lồng ghép thơ, truyện vào môn hoạt độâng tạo hình để
tạo không khí cho tiết học cũng như kích thích trí tưởng tượng cho trẻ. Với hình
thức này trẻ vừa được đọc thơ mà lại còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và cung
cấp thêm vốn từ cho trẻ, như ở tiết “ Vẽ theo ý thích” kết thúc tôi cho trẻ đọc
bài thơ “ Em vẽ” do tôi sáng tác, bài thơ như sau:

Cô cho bé vẽ

Vẽ biển, vẽ thuyền

Những gì bé thích

Vẽ nhà, vẽ cây

Thành một bức tranh

Trên trời có mây

Trên trang giấy trắng

Xa xa có núi

Bé chọn màu đỏ

Phía trên mặt trời

Bé chọn màu vàng

Bé cùng thi vẽ!

Những màu bé thích
Ngoài việc luyện tập, lồng ghép mọi lúc, mọi nơi, mọi tiết học để đạt kết
quả cao thì việc thay đổi hình thức lớp học cũng rất cần thiết. Trong giờ học
ngoài việc cho trẻ ngồi học trên ghế, tôi còn cho trẻ ngồi xung quanh tôi sau đó
đọc thơ, kể chuyện cho trẻ nghe để tạo sự gần gũi, thân thiện giữa cô và trẻû, trẻ
sẽ thấy thoải mái hơn.
Với mỗi bài dạy sau khi học xong tôi luôn nhắc trẻ về nhà đọc, kể lại
cho ba mẹ nghe. Với hình thức này giúp cho trẻ luôn ôn luyện, củng cố kiến
thức của trẻ ở nhà và là hình thức tốt nhất để phụ huynh thấy được việc học
của con mình ở lớp mà thay đổi cách suy nghó về ngành học và quan tâm đến
con mình nhiều hơn nữa. Để Phụ huynh tín nhiệm đưa con đến lớp cũng như để
17


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

trẻ thích đi học tôi đã chú ý trang trí góc thư viện phong phú về chủng loại, sưu
tầm tranh truyện thật nhiều để cho trẻ xem, những quyển truyện mà tôi sưu tầm
đều phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Tranh ảnh đẹp, chữ to, dễ nhìn nên trẻ rất
thích. Ngoài ra tôi còn vận động phụ huynh học sinh quyên góp, tặng lớp những

quyển truyện phù hợp với trẻ mẫu giáo làm cho góc văn học ngày càng phong
phú thêm.

III. KẾT QUẢ VÀ VIỆC PHỔ BIẾN ỨNG DỤNG NỘI DUNG VÀO
THỰC TIỄN:
Sau một thời gian mạnh dạn áp dụng một số biện pháp để giúp trẻ học tốt
môn làm quen văn học, bản thân tôi rất phấn khởi, năng lực chuyên môn của
tôi được nâng lên . Kết quả sau mỗi giờ dạy của tôi đều được đánh giá cao và
được xếp loại tốt, tôi lên lớp bình tónh, tự tin hơn.
Đồ dùng dạy học phục vụ cho môn làm quen văn học được tôi tự làm đã
đẹp hơn, phong phú về chủng loại. Qua các đợt thi đồ dùng dạy học tại trường
tôi được Ban giám hiệu nhà trường đánh giá cao và được xếp laọi A.
Các giờ dạy của tôi tiến hành thấy nhẹ nhàng, thoải mái không còn gò
bó như trước. Giờ học thấy các cháu hào hứng hẳn lên. Những cháu trước kia
nhút nhát, không đọc trước lớp thì nay đã mạnh dạn hơn, hay xung phong phát
biểu.
Số lượng trẻ nói ngọng, nói lắp nay đã không còn nữa, thay vào đó là các
cháu biết phát âm chính xác đầy đủ cả câu.
Những cháu nhút nhát nay đã mạnh dạn, tự tin tham gia vào các hoạt
động học tập. Các cháu tích cực tham gia đóng kòch, kể chuyện sáng tạo.
18


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Kết quả có 95% cháu nhớ nội dung truyện đọc, kể diễn cảm, trả lời đúng
các câu hỏi của cô đưa ra, biết kể chuyện sáng tạo. Trong những lần nhà trường
tổ chức ngày hội, ngày lễ cháu lớp tôi tham gia nhiều hơn. Qua những lần khảo
sát trên trẻ đều xếp từ khá trở lên.
Phụ huynh đã có ý thức quan tâm nhiều hơn đến trẻ, giúp tôi phần nào

củng cố kiến thức cho trẻ ở nhà. Nhiều phụ huynh đã mang đến cho tôi những
đồ dùng phế thải để tôi làm đồ dùng dạy học, nhiều tranh truyện mẫu giáo để
trưng bày ở góc thư viện.

* BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Để giờ dạy đạt kết quả cao thì yêu cầu giáo viên phải nắm vững
phương pháp giảng dạy của bộ môn. Trong quá trình đọc, kể phải chú ý giọng
đọc, kể phải rõ ràng, không sử dụng từ đòa phương. Thường xuyên tự trau rồi
bằng việc dự giờ đồng nghiệp rèn kỹ năng sư phạm.
Vận dụng linh hoạt các phương pháp trong giảng dạy, không rập khuôn
máy móc, tiết nào cũng như tiết ấy, các thủ thuật lên lớp cũng phải luôn thay
đổi cho phù hợp với thực tế tình hình của lớp. Nghiên cứu tìm hiểu kó bài trước
khi soạn, trước khi lên lớp.
Muốn cho trẻ nắm được nội dung truyện cũng như thuộc thơ thì cô giáo
không chỉ cung cấp cho trẻ kiến thức trong giờ học, mà cần phải tận dụng các
giờ trong ngày để bồi dưỡng thêm cho trẻ. Cho trẻ làm quen với mọi lúc, mọi
nơi. Tích cực bỗi dưỡng cho trẻ tham gia vào các ngày hội, ngày lễ trong nhà
trường.

19


Nguyễn Thị Phương – Mầm non 6/1 - Pleiku

Đồ dùng, học liệu phục vụ cho trẻ học phải đẹp, có sáng tạo mới gây
được hứng thú cho trẻ. Cần sử dụng tối đa nguồn nguyên vật liệu sẵn có của
đòa phương để làm đồ dùng phục vụ cho môn học và làm phong phú các hoạt
động của trẻ. Trong lớp phải xây dựng môi trường văn học chữ viết nhiều để trẻ
được xem, được trải nghiệm những gì mình đã được học.
Có sự phối hợp giữa cô giáo và phụ huynh trao đổi những gì mà trẻ

được học tập trên lớp để phụ huynh rèn thêm cho trẻ ở nhà.
Vận động phụ huynh sư tầm tranh ảnh, nguyên vật liệu phục vụ cho môn
học và làm phong phú góc văn học.
Trong quá trình luyện tập cần chú trọng đến việc rèn luyện và giáo dục
cá nhân trẻ kết hợp giáo dục trẻ trong nhóm, lớp.
Cuối mỗi giai đoạn, nên tổ chức cho trẻ ôn lại các bài thơ, câu chuyện
qua hình thức biểu diễn văn nghệ hoặc đóng kòch để trẻ nhớ lâu hơn.
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng trong thời gian vừa
qua, để giúp trẻ học tốt môn “ Làm quen văn học ” ở lứa tuổi mẫu giáo. Kính
mong Hội đồng chấm sáng kiến kinh nghiệm các cấp xem xét, góp ý và chỉ ra
những vấn đề còn thiếu sót trong bài viết, để tôi rút kinh nghiệm và thực hiện tốt
hơn trong năm học tới /.

20