SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 6 TUỔI CẢM THỤ TÁC PHẨM VĂN HỌC THÔNG QUA LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ

MỤC LỤC
A.ĐẶT VẤN ĐỀ……..……………………………………………………………3
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI…………………………………………………………3
II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU……………………….………………………...4
III. MỤC ĐÍCH, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………………….4
1. Mục đích nghiên cứu.........................................................................................4
2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................5
IV. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU………………………………..5
1. Thời gian nghiên cứu…………………………………………………………..5
2. Xây dựng kế hoạch…………………………………………………………….5
B. NỘI DUNG……………………………………………………………………..5
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN……………………………………………………………....5
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN………………...………………………………………...6
1. Đặc điểm của trường……………………………………………………..…….6
2. Đặc điểm của lớp…………………………………………………………….…7
2. Đối với giáo viên………………………………………………………………..7
4.3. Đối với phụ huynh………………………………………………………........8
III THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ……………………………………………….8
1. Phạm vi thực hiện đề tài………………………………………………………..8
1.1. Thuận lợi…………………………………………………………..………....8
1.2. Khó khăn……………………………………………………………..…..…..8
2. Kết quả khảo sát đầu năm……………………………………………..............9
IV. BIỆN PHÁP VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ……………………………….....10
1. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý của trẻ………………………………….……10
2. Một số biện pháp giúp trẻ cảm thụ tác phẩm văn học thông qua lĩnh vực
phát triển ngôn ngữ………………….…………………………………………..10
2.1. Nghiên cứu kỹ tác phẩm……………………………………….……………10
2.2. Tạo môi trường học tập, rèn luyện cho trẻ…………………………….......11
1

2.3. Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt……………………………………..12
2.4. Sử dụng các loại rối trang phục, mơ hình, áp dụng công nghệ thông tin
trong dạy học thu hút sự chú ý của trẻ………………………………..……….13
2.5. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh....................................14
2.6. Làm đồ dùng đồ chơi……………………………………………………......14
3. Các hình thức cho trẻ cảm thụ tác phẩm văn học………………………….14
3.1. Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học………………………………15
3.2. Sử dụng rối dẹt và nghệ thuật múa rối……………………………………..15
3.3. Trị chơi đóng kịch……………………………………………………….…16
IV. KẾT QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM………………………….17
1. Chất lượng khảo sát……………………………………..…………………....17
2. Đánh giá kết quả……………………………………………………………....18
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM……………………………………………….…18
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ……………..…………………………………19
D. TÀI LIỆU KHAM KHẢO………………………………………………..….20

2


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“ MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5- 6 TUỔI CẢM THỤ TÁC PHẨM VĂN
HỌC” THÔNG QUA LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ
A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Văn học là một món ăn tinh phần không thể thiếu trong cuộc sống của con
người từ xưa đến nay. Từ khi sinh ra, trẻ em đã được nghe những lời ru, tiếng hát
của mẹ. Nó mang đến một cảm giác gần gũi, một sự bình yên đến kỳ lạ cho trẻ.
Văn học giúp trẻ hiểu biết được thế giới xung hơn. Những tác phẩm văn học sẽ
giúp trẻ em có trí tưởng tượng phong phú hơn.
Một trong những yếu tố không thể thiếu được trong việc phát triển ngơn ngữ

của trẻ, đó chính là giúp các em cảm thụ các tác phẩm văn học.
Cảm thụ các tác phẩm văn học để trẻ được hịa mình vào bài thơ, hóa thân vào
các nhân vật trong truyện để nhận thức cái đúng, cái sai một cách đúng đắn, ngơn
ngữ của trẻ cũng được hình thành và phát triển từ đây. Các tác phẩm văn học là
món ăn tinh thần không thể thiếu đối với trẻ thơ, nhất là lứa tuổi mầm non. Đặc biệt
là thông qua bộ môn làm quen văn : đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch tạo cho trẻ được
hoạt động nhiều, giúp trẻ khả năng phát triển tư duy và trí nhớ, trẻ có khả năng cảm
thụ nhận ra được cái hay, cái đẹp, cái tốt cái xấu trong tác phẩm cũng như trong
cuộc sống cũng như cái tốt cái xấu của mọi vật xung quanh trẻ. Bởi vì ở lứa tuổi trẻ
được ví như tờ giấy trắng, nếu người lớn khéo dạy thì sẽ vẽ nên những bức tranh
đẹp, tươi sáng. Qua các tác phẩm văn học, qua những tình huống hấp dẫn trong câu
truyện ,những nhân vật có những tính cách, cử chỉ khác nhau sẽ giúp trẻ mở mang
kiến thức về xã hội nhiều hơn.
Thông qua các tác phẩm văn học, trẻ phát triển ngơn ngữ nhiều hơn. Đó cũng
là một nhiệm vụ quan trọng trong chương trình giáo dục tồn diện trẻ. Đối với trẻ
mẫu giáo, quá trình tiếp xúc với tác phẩm văn học phải từ dễ đến khó, từ đơn giản
đến phức tạp, từ đó để trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Tuy nhiên,
3


để trẻ cảm thụ được các tác phẩm văn học khơng phải là cơng việc dễ dàng, địi hỏi
giáo viên phải nghiên cứu các phương pháp, biện pháp, chọn những tác phẩm hay
và phù hợp nhằm giúp trẻ phát triển tốt nhất khả năng cảm thụ các tác phẩm văn
học..
Qua 7 năm cơng tác, trong q trình giảng dạy, tơi thấy các cháu đã được làm
quen các tác phẩm văn học từ mẫu giáo bé và nhỡ chuyển lên. Tuy nhiên, đa số các
cháu chưa thể cảm thụ được cái hay cái đẹp trong mỗi tác phẩm văn học. Do
đó,trong quá trình giảng dạy lớp mẫu giáo lớn dạy trẻ làm quen với các tác phẩm
văn học tôi thấy: Khả năng cảm thụ văn học của trường tơi nói chung và khối lá nói
riêng,vẫn cịn nhiều hạn chế, kết quả trên tiết học chưa cao chỉ đạt khoảng 5060%.Với kết quả trên, bản thân tơi thấy mình cần có những biện pháp cụ thể và phù

hợp nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ các tác phẩm văn học tốt hơn.Đó
chín là lý do tơi đã chọn đề tài: “Những biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi cảm thụ tác
phẩm văn học thông qua lĩnh vực phát triển ngôn ngữ”.
II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Căn cứ vào yêu cầu của đề tài mà tôi chọn là trẻ 5- 6 tuổi trường Mầm non Hoa
Huệ, huyện Đăkrlấp.
III. MỤC ĐÍCH, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Mục đích nghiên cứu:
- Xuất phát từ tình hình thực tế của trường, của lớp khi cho trẻ làm quen văn
học trong lĩnh vực phát triển ngơn ngữ, tơi đã nghiên cứu và tìm ra một số biện
pháp nhằm nâng cao khả năng cảm thụ văn học cho trẻ.
- Tạo cho trẻ hoạt động hứng thú hơn thông qua các hoạt động học tập, vui chơi
phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
- Những biện pháp giúp trẻ cảm thụ tác phẩm văn học là phát triển khả năng
cảm nhận cái đẹp, cái đúng , cái sai, trẻ thích đọc thơ, kể chuyện, trẻ thích được
đóng kịch, ghi nhớ thuộc thơ, truyện lâu hơn, trẻ có khả năng tự sáng tạo và thể

4


hiện tính cách nhân vật và nhập vai một cách linh hoạt, biết kể chuyện sáng tạo,kể
chuyện theo trí tưởng tượng một cách phong phú và đa dạng.
2. Phương pháp nghiên cứu:
- Trong q trình nghiên cứu, tơi sử dụng phương pháp kham khảo tài liệu,phân
tích tổng hợp tài liệu kham khảo, xây dựng đề cương sáng kiến và áp dụng sáng
kiến và hoàn thành sáng kiến.
IV. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU
1. Thời gian nghiên cứu:
Tháng 9/ 2016 : Đăng kí đề tài
Tháng 10/ 2016: Khảo sát đối tượng, kham khảo tài liệu.

Tháng 11/ 2015 - 4/ 2016 : Viết đề cương và áp dụng sáng kiến
Tháng 5 / 2016 : Viết sáng kiến.
2. Xây dựng kế hoạch :
Tôi xây dựng kế hoạch một số biện pháp giúp trẻ 5- 6 tuổi cảm thụ văn học
trong một năm như sau :
- Tháng 10 + 11 : bài tập luyện tai nghe cho trẻ nhằm phát triển thính giác âm vị
( Cho trẻ nghe những câu chuyện,ca dao, đồng dao) tôi tạo điều kiện cho trẻ tập
trung chú ý luyện khả năng thính giác để trẻ cảm nhận được nhịp điệu bài thơ, câu
truyện.
- Tháng 12 +1 + 2 : tơi xây dựng trị chơi, đóng kịch, sử dụng nghệ thuật múa rối
vào hoạt động học để giúp trẻ phát triển trí nhớ, khắc sâu hơn nội dung của bài học
thơng qua những lời thoại, trị chơi mà trẻ nhớ được nội dung câu truyện, bài thơ.
- Tháng 3+4 : tơi xây dựng tải nhiều đoạn phim có nội dung của bài thơ, câu
truyện để thu hút trẻ học hứng thú hơn.
B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Từ khi các em sinh ra, đã được nghe những câu truyện cổ tích.Truyện cổ tích
gắn liền với cái đẹp của cuộc sống. Nó góp phần phát triển cảm xúc thẩm mĩ mà
5


thiếu chúng khơng thể có tâm hồn cao thượng, lịng mẫn cảm chân thành trước nỗi
bất hạnh, đau đớn khổ ải của con người. Nhưng, để cảm nhận được, nhận thức
được cái đúng, cái sai, cái hay cái đẹp của cuộc sống trẻ phải hiểu được, cảm thụ
được nội dung sâu sắc của câu truyện, bài thơ đó.Từ đó nhận thức được thế giới
xung quanh bằng cả một cả một trí tuệ và một trái tim, tỏ thái độ của mình với cái
thiện cái ác của cuộc sống.
Nếu như khơng có văn học, nhân cách của trẻ sẽ ra sao? Trẻ khó có thể nhận
ra đâu là chính nghĩa, đâu là phi nghĩa.Mà việc hình thành và phát triền nhân cách
cho trẻ chính là một trong những nhiệm vụ hàng đầu của nghành giáo dục mầm

non.Qua đó,việc cảm thụ tác phẩm văn học thông qua lĩnh vực phát triển ngôn ngữ
sẽ giúp hình thành ở trẻ những nhân cách tốt đẹp. Những câu truyện, những bài thơ
sẽ là nguồn phong phú và khơng có gì thay thế được để giáo dục tình yêu cha mẹ,
yêu những người thân gần gũi, u gia đình, u q hương, làng xóm, cao hơn nữa
đó chính là tình u Tổ quốc, tình u thiên nhiên, yêu cây cối, yêu động vật, yêu
những gì gần gũi nhất với trẻ.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Đặc điểm nhà trường:
Trường mầm non Hoa huệ được tuy mới thành lập được 7 năm. Trường có 1
điểm trường, với tổng số học sinh hơn 220 cháu gồm 7 nhóm lớp với 21 cán bộ
giáo viên, trình độ giáo viên đạt chuẩn 100%, trên chuẩn 75% trường nhiều năm
đạt trường tiên tiến xuất sắc cấp tỉnh , chất lượng giảng dạy ngày một cao , được
phụ huynh học sinh tin tưởng số lượng học sinh ra lớp ngày một đông.
Mặc dù trường mầm non Hoa Huệ thuộc địa bàn xã, kinh tế vẫn cịn nhiều khó
khăn. Nhưng phụ huynh ln quan tâm, ủng hộ một số đồ dùng, đồ chơi cho trẻ
trong các năm học.
Trẻ em trong trường đa số có ý thức, nề nếp trong mọi hoạt động, giờ nào việc
ấy.

6


Giáo viên được đào tạo chính quy và biết được các phương pháp tổ chức các
hoạt động cho học sinh. Năm nay tôi được dạy hai cô trên một lớp nên cũng có thời
gian để đầu tư vào việc làm hồ sơ và đồ dùng tốt hơn.

Hình ảnh trường mầm non Hoa Huệ.
2 . Đặc điểm của lớp :
Năm học 2016 – 2017, tơi được phân cơng chủ nhiệm nhóm lớp 5 - 6 tuổi của
trường: Là lớp lá 3. Với tổng số: cháu 34 cháu, trong đó 18 cháu nữ, 16 cháu nam,

với độ tuổi đồng đều, đa số các trẻ ngoan ngỗn, có sức khỏe tốt, hồn nhiên, tự tin
khi giao tiếp, đạt yêu cầu về đầy đủ 5 mặt phát triển gồm: phát triển ngôn ngữ,
phát triển nhận thức, phát triển thể chất, và tình cảm xã hội. Đồng thời trẻ cảm thụ
được cái đúng cái sai, cái hay cái đẹp trong cuộc sống xung quanh trẻ . Đó là một
thuận lợi lớn giúp trẻ cảm thụ tác phẩm văn học một cách tốt hơn thông qua lĩnh
vực phát triển ngôn ngữ.
3. Đối với giáo viên :
Là một giáo viên mầm non, trực tiếp truyền thụ kiến thức cho trẻ và có tinh thần
trách nhiệm, nhiệt tình trong công việc, yêu nghề mến trẻ bản thân tôi xác định
7


được mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng của việc giúp trẻ cảm thụ các tác phẩm văn
học thông qua lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ làm quen với môn văn học qua
thể loại thơ, kể truyện và tìm ra các giải pháp hữu ích nhất để trẻ cảm thụ các tác
phẩm văn học một cách tốt nhất.
4. Đối phụ huynh : Sự quan tâm của phụ huynh dành cho các cháu là không
đồng đều, hầu hết phụ huynh là nông thôn. Qua thực tế cho thấy một số phụ huynh
cịn ít đọc thơ, kể truyện cho trẻ, một số phụ huynh còn đọc nhanh, chưa đúng lời,
trẻ chưa thể cảm nhận hết nội dung bài thơ, câu truyện.Và ít khi phụ huynh giảng
nội dung để trẻ hiểu rõ được nội dung, cái hay, cái đẹp của bài thơ. Và một số ít
phụ huynh khơng biết chữ nên việc đọc thơ, kể truyện cho trẻ cũng là vấn đề khó
khăn.
Chính vì vậy, việc trong trường mầm non tơi muốn đề cập tới việc giúp trẻ cảm
thụ các tác phẩm văn học thực hiện hai nhiệm vụ là hiểu được nội dung và cảm thụ
được tác phẩm văn học thơng qua các tiết kể chuyện,đọc thơ,đóng kịch.. dạy trẻ kể
lại các tác phẩm văn học có cảm xúc của người kể,nhận thức được cái đúng cái sai,
cái tốt cái xấu,cái đẹp trong tác phẩm.
III. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
1. Phạm vi thực hiện đề tài.

Tôi là một giáo viên phụ trách mẫu giáo lớn gồm 34 cháu. Trong số này đã có
30 cháu học qua lớp mẫu giáo nhỡ, còn 4 cháu chưa được học qua lớp mẫu giáo
nhỡ.
1.1. Thuận lợi :
- Được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn xây
dựng phương pháp đổi mới các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo
mọi điều kiện giúp tôi những nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho
các cháu.
1.2. Khó khăn

8


- Do thiếu thốn cơ sở vật chất, cả trường chung một máy chiếu nên đơi khi cũng
khó khăn khi thực hiện việc sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học và cảm thụ
tác phẩm văn học.
- Một số trẻ cịn ít nói, nhút nhát, chưa tự tin phát biểu bài. Một số trẻ nói
ngọng, giọng địa phương..nên lời nói chưa rõ ràng và chính xác. Một số trẻ q
hiếu động, hay nói nhiều, khơng ngồi n cho nên cũng ảnh hưởng một phần khơng
nhỏ đến q trình cho trẻ cảm thụ tác phẩm văn học một cách hiệu quả.
- Hơn 50% trẻ chưa cảm thụ được cái hay, cái đặc sắc trong tác phẩm văn học.
70 % kinh nghiệm sống của trẻ cịn nghèo nàn, trình độ nhận thức nhận thức không
đồng đều, đa số phụ huynh bận cơng việc nên thời gian ở nhà ít khi kể chuyện, đọc
thơ và giảng nội dung cho trẻ, khơng trị chuyện với trẻ và nghe trẻ nói, trẻ khơng
được đáp ứng đầy đủ về nhu cầu trẻ cần. Đây cũng là một trong những nguyên
nhân của việc trẻ chậm cảm thụ tác phẩm văn học.
Với những khó khăn như thế tôi phải dần dần khắc phục và truyền thụ kiến thức
cho trẻ một cách đúng đắn để trẻ cảm thụ tác phẩm văn học một tốt nhất thông qua
lĩnh vực phát triển ngôn ngữ.
2. Kết quả khảo sát đầu năm:

Khảo sát khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ.
Qua q trình tơi giảng dạy và khảo sát đầu năm. Tôi và giáo viên cùng lớp đã chú
ý quan tâm đến khả năng chú ý và tiếp thu của trẻ. Kết quả đạt như sau:
Môn
Thơ

Khảo sát đầu năm
Hứng thú: 70%
Hiểu nội dung: 65%
Thuộc tác phẩm: 70%

Truyện

Đọc diễn cảm: 60%
Hứng thú: 70%
Hiểu nội dung: 55%
Kể diễn cảm 30%
9


Qua đó, tơi đặc biệt chú ý hơn những trẻ có khả năng cảm thụ văn học chậm như:
Bảo, Xuân Sang, Đoan Khoa, Thùy Trân, Hải Đăng...và thường xuyên kể truyện,
đọc thơ cho trẻ nghe mọi lúc mọi nơi. Điều đó cũng giúp trẻ cảm thụ văn học tốt
hơn.
IV. BIỆN PHÁP VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Tìm hiểu đặc điểm tâm lý của trẻ:
- Đối với trẻ em mầm non, đây là thời kì phát triển và hồn thiện về tất cả mọi
mặt giúp trẻ linh hoạt hơn, thích tham gia các hoạt động nhiều hơn, đặc biệt là trẻ
thích nghe kể truyện và đọc thơ.
- Trong quá trình này, các cơ quan thính giác của trẻ cũng được củng cố và

hoàn thiện hơn, kinh nghiệm nghe đọc thơ của trẻ tích lũy được nhiều hơn, tạo tiền
đề giúp trẻ cảm thụ thơ một cách sâu sắc hơn.
- Tính chủ động của trẻ phát triển. Ghi nhớ của trẻ ngày càng có tính chủ định,
sự chú ý đã tập trung hơn, bền vững hơn, trẻ biết điều khiển chú ý của mình, tự giác
hướng chú ý của mình vào một chủ thể nhất định.
- Tư duy trực quan sơ đồ và những yếu tố của tư duy logic dần thay thế tư duy
trực quan, hành động. Đây là điều kiện thuận lợi nhất giúp trẻ cảm thụ tốt nhất
những hình tượng nghệ thuật đặc biệt là hình tượng trong thơ.
2 . Một số biện pháp giúp trẻ cảm thụ tác phẩm văn học thông qua lĩnh vực
phát triển ngôn ngữ.
2.1. Nghiên cứu kỹ tác phẩm
Muốn dạy trẻ cảm thụ tốt tác phẩm văn học, trước tiên cô phải nghiên cứu kỹ
tác phẩm, chọn tác phẩm phù hợp với lứa tuổi, sau đó học thuộc câu chuyện bài thơ
đó để khắc sâu hơn. Khi giáo viên đọc phải đọc diễn cảm, thể hiện rõ được tính
cách nhân vật, cử chỉ, nét mặt phù hợp, giọng đọc , giọng kể phải đúng nhịp thì mới
tốt lên được nổi bật nội dung câu truyện bài thơ, qua đó trẻ mới có thể cảm thụ câu
truyện, bài thơ tốt hơn.

10


Để truyền thụ tốt một tác phẩm văn học cần phải lựa chọn những tác phẩm dễ
hiểu, có tính lơi cuốn, nhiều tình tiết hấp dẫn với trẻ. Đáp ứng được nhu cầu vui
chơi giải trí trong tác phẩm ấy.Trẻ em cần cái lạ, cần cái ly kì, ấn tượng đó chính là
nhu cầu được khám phá thể giới, tị mị với những gì xung quanh.
Vì thế, tơi nhận ra rằng: Muốn cho trẻ làm quen với một tác phẩm văn học và
khả năng cảm thụ tác phẩm văn học ở trẻ tốt, trước hết giáo viên phải chọn tác
phẩm phù hợp, nội dung dễ hiểu, xúc tích, có nhiều tình tiết hấp dẫn. Sau đó, cơ
phải đọc đi đọc lại nhiều lần để hiểu và thuộc tác phẩm đó. Hiểu nội dung cần nhấn
mạnh chỗ nào, thể hiện cử chỉ ở từng đoạn ra sao và đặt câu hỏi như thế nào cho

phù hợp. Cô phải soạn bài trước khi lên lớp, đặt ra những mục đích yêu cầu để dạy
trẻ phù hợp với khả năng nhận thức của lớp mình.
Khi vào bài cơ cần tạo tình huống sinh động để thu hút sự chú ý của trẻ bằng
cách sử dụng các phương pháp như đặt câu đố, cho trẻ quan sát mơ hình, những
hình ảnh sinh động trên màn hình chiếu….Tùy theo tiết dạy mà cơ chuẩn bị đồ
dùng sao cho phù hợp.
2.2.Tạo môi trường học tập, rèn luyện cho trẻ
- Tơi ln tận dụng diện tích phịng học, sắp xếp gọn gàng đồ dùng đồ chơi để tạo
mơi trường thơng thống và thoải mái cho trẻ .
Ví dụ : Khi dạy trẻ kể truyện sáng tạo, tôi tận dụng không gian lớp học để trưng
bày khung sân khấu,trang trí cảnh vật xung quanh sân khấu sinh động, kích thích
trẻ hoạt động tích cực hơn.
- Khi lên lớp dạy, tơi ln tạo một một khơng khí dễ chịu để trẻ được thoải mái,
không bị áp lực mà phấn khởi trong giờ học.
- Trước khi tổ chức hoạt động tơi tìm nghe các câu truyện, bài thơ cần dạy để
biết rõ hơn về giọng điệu của các nhân vật trong tác phẩm. Sau đó, tự luyện giọng
sao cho phù hợp, ghi âm và nghe lại, chỉnh sửa lại giọng đọc sao cho diễn cảm.
Đồng thời khi kể kết hợp kể với tranh, mơ hình,vi deo, rối... chuẩn bị trang phục

11


phù hợp với nộng dung câu truyện để giúp trẻ cảm thụ được tác phẩm văn học một
cách tốt nhất.

Góc văn học
2.3. Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt:
Tôi vào bài một cách sinh động để gây sự chú ý của trẻ. Ví dụ : truyện “ Bác Gấu
đen và hai chú thỏ” với chủ đề động vật, tôi sử dụng mơ hình để gây hứng thú cho
trẻ. Đồng thời, giúp hình thành và phát triển óc tưởng tượng của trẻ, cụ thể và ấn

tượng hơn về nội dung câu truyện, bài thơ thơng qua mơ hình.
Tiếp theo, đó là cách liên kết chuyển tiếp giữa các bước dạy học sao cho hấp
dẫn, tạo sự bất ngờ, khiến trẻ tị mị, thích khám phá. Nhấn mạnh nội dung cần
truyền tải cho trẻ trong câu truyện, lựa chọn điểm nhấn, điểm dừng phù hợp, tạo
nên những thắc mắc cao trào khiến trẻ hồi hộp, mong đợi thích thú sự gay cấn, chờ
đợi những diến biến tiếp theo....Qua tác phẩm, trẻ rút ra được bài học cho bản thân

12


trẻ bằng cách tự đánh giá tác phẩm góp phần bổ dưỡng cho các em những tình cảm
trong sáng, tạo dựng thái độ trong cuộc sống xung quanh đời thường của trẻ.

Hình ảnh cơ và trẻ trong tiết học kể truyện
2.4. Sử dụng các loại rối trang phục, mơ hình,áp dụng công nghệ thông tin
trong dạy học thu hút sự chú ý của trẻ.
- Tơi tìm tịi, vận dụng các nguyên liệu mở như: vỏ chai nhựa, thanh tre, ly nhựa,
bìa cứng, gỗ, hộp xốp, đất ...để làm thành những con rối xinh xắn, trẻ cũng có thể
sử dụng được để kể chuyện theo ý thích .
- Tạo nhiều trang phục lạ mắt hấp dẫn cho trẻ bằng cách tận dụng những nguyên
vật liệu sẵn có như lá cây, lon bia, ni lông, đĩa hư, giấy xốp...
- Áp dụng công nghệ thông tin trong dạy học để thuận lợi cho việc chuẩn bị cho
tiết dạy và thu hút trẻ hơn.Tôi chọn những hình ảnh, những vi deo hay phù hợp với

13


nội dung câu truyện bài thơ để phục vụ cho tiết học sao cho sinh động và hấp dẫn
hơn, trẻ cảm thụ được nội dung câu truyện, bài thơ hơn.
2.5.Thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh

- Giáo viên làm bản tin , treo kế hoạch tuần, một số bài thơ, câu truyện để phụ
huynh biết và phối kết hợp với giáo viên để dạy trẻ tốt hơn.
- Vận động phụ huynh hỗ trợ vật liệu , nguyên liệu như : giấy, sách, những lọ
nhựa, quần áo cũ, vải vụn ...
- Tôi luôn trao đổi và vận động phụ huynh cố gắng dành thời gian để kể chuyện,
đọc thơ cho trẻ, tâm sự với trẻ và lắng nghe trẻ nói, khi kể chuyện hay đọc thơ cho
trẻ phải giảng nội dung bài thơ, câu chuyện cho trẻ nghe để trẻ hiểu và cảm thụ
được nội dung của tác phẩm văn học.
2.6. Làm đồ dùng đồ chơi:
- Tôi tận dụng thời gian rảnh rối để gom các nguyên liệu vật liệu có sẵn như sách
báo, lịch cũ, vải vụn, cành cây khô, ni lông, ống lon, chai nhựa, xốp để làm đồ
dùng dạy học cho trẻ.
- Trong hoạt góc để cô gợi ý trẻ tạo ra những đồ chơi làm bằng lá cây, giấy vụn ,
hột hạt vẽ và tơ màu những bức tranh, những hình ảnh trẻ sưu tầm gợi mở cho trẻ
tưởng tượng kể chuyện .
- Từ những quần áo, vải vụn, ống giấy,tôi hướng dẫn trẻ làm ra những con rối
thật xinh xắn từ câu truyện cổ tích trẻ học được, sáng tạo ra những nhân vật trẻ
thích.

14


3. Các hình thức cho trẻ cảm thụ tác phẩm văn học.
3.1. Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học:
- Trong thời đại công nghệ thông tin đang phát triển, việc áp dụng các bài giảng
điện tử vào quá trình dạy học ln được tơi ưu tiên hàng đầu. Tơi sử dụng những
hình ảnh động, những vi deo vào dạy học khiến trẻ hứng thú hơn, cảm thụ văn học
tốt hơn.
Ví dụ: Câu truyện “ Sự tích hoa hồng”, tơi sử dụng hình ảnh động và vi deo để
kể cho trẻ. Hình ảnh hoa hồng sống động có bướm bay xung quanh, sau đó nàng

tiên bay xuất hiện tới, hình ảnh thần mặt trời tỏa ánh hào quang rất đẹp…khiến trẻ
khắc sâu hơn, cảm thụ nội dung câu truyện tốt hơn.

Hình ảnh cơ và trẻ đang học với phương tiện máy chiếu
3.2. Sử dụng rối dẹt và nghệ thuật múa rối

15


- Với câu chuyện “Ba anh em” thì tơi vẽ hình các nhân vật trong truyện lên bìa
giấy cứng hay gỗ mỏng có gắn đế. Khi sử dụng , buộc một sợ dây vào đế con rối
rối di chuyển sợ dây theo lời kể của câu chuyện.
- Với bài thơ “ Tình bạn”, tơi làm rối các nhân vật trong truyện gồm Gấu, Nai,
Hưu, Mèo… bằng động tác kéo dây ở đế các nhân vật rối hình sẽ di chuyển theo
từng nhịp điệu của bài thơ điều này gây được sự chú ý của trẻ.
- Một môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc đó chính là nghệ thuật múa rối và
tối cũng áp dụng vào kế hoạch dạy của mình để kích thích sự tị mị của trẻ, đồng
thơi giúp trẻ nhớ câu truyện, bài thơ lâu hơn.
- Ví dụ : Với câu chuyện “Chú dê đen” giáo viên sự dụng mơ hình sân khấu là
một khu rừng nhỏ cây cối xung quanh.. nhân vật trong truyện được cách điệu hóa.
Dê trắng đeo vịng cổ trắng, dê đen đeo vịng cổ đen, tơi dùng cánh tay lồng vào
con rối, điều khiển con rối bằng ngón trỏ, ngón cái, ngón giữa sao cho những cử chỉ
phù hợp với lời thoại trong truyện.
3.3. Trị chơi đóng kịch.

Trẻ em đóng kịch
16


Để trẻ nhớ nội dung câu truyện, nắm được ý nghĩa của tác phẩm văn học và phát

triển tư duy, cảm thụ văn học một cách sâu sắc thì kịch là một hoạt động rất có kết
quả với trẻ. Vì trẻ được thực hành, hóa vai vào các nhân vật, nói được lời thoại,
giọng điệu, khắc họa tính cách và hành động của các nhân vật trong truyện.
Ví dụ: truyện “Hai chú gấu tham ăn”
Để trẻ nhớ được ngôn ngữ lời thoại của các nhân vật trong truyện để đóng kịch thì
trước hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của các nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai Gấu
anh, Gấu em, Cáo, Mẹ.. Cô giáo là người dẫn truyện, trẻ tự diễn theo nội dung câu
truyện khi trẻ diễn xong nên cho trẻ tự nhận xét về vai diễn của mình, của bạn. Từ
đó trẻ xác định được thái độ đối của trẻ với nhân vật trong truyện và rút ra được bài
học là anh em trong nhà phải yêu thương, nhường nhịn nhau.
- Việc hóa trang và bố trí sân khấu phù hợp trang phục đẹp sẽ giúp trẻ tự tin, thích
thú hơn khi trẻ nhập vai vào trong tác phẩm.
Qua một năm nghiên cứu áp dụng những kinh nghiệm, một số biện pháp trong và
ngoài giờ học ở lớp tôi thấy chất lượng về việc trẻ cảm thụ các tác phẩm văn học
nâng lên rõ rệt , trẻ rất hứng thú khi học môm học này và mạnh dạn tham gia các
hoạt động . Đồng thời đã đạt được một số kết quả nhất định.
IV. KẾT QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Chất lượng khảo sát trẻ.
Môn
Thơ

Truyện

Khảo sát đầu năm
Hứng thú: 70%

Khảo sát cuối năm
Hứng thú: 85 %

So sánh

Tăng 15 %

Hiểu nội dung: 65%

Hiểu nội dung: 85 %

Tăng 20%

Thuộc tác phẩm: 70%

Thuộc tác phẩm:90% Tăng 20%

Đọc diễn cảm: 60%
Hứng thú 70%

Đọc diễn cảm: 75%
Hứng thú 92%

Tăng 15%
Tăng 22%

Hiểu nội dung 55%

Hiểu nội dung 85 %

Tăng 30%

Kể diễn cảm 30%

Kể diễn cảm 45%

Tăng 15%

2. Đánh giá kết quả:
17


Sau khi áp dụng một số biện pháp cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học
trong năm học đã cho thấy:
+ Trẻ hứng thú hơn khi học tiết văn học
+ Trẻ trả lời được các câu hỏi của cô
+ Trẻ nhớ được nội dung câu truyện sâu sắc hơn.
+ Trẻ có sự sáng tạo hơn trong giờ đóng kịch
+ Trẻ thích được biểu diễn đóng kịch trên sân khấu
+ Trẻ thích được đọc thơ, kể truyện.
+ Trẻ ghi nhớ, thuộc thơ, truyện lâu hơn
+ Biết kể truyện sáng tạo, kể theo trí tưởng tượng một cách phong phú, đa
dạng.
- 98 % Phụ huynh ủng hộ cho trẻ tham gia làm đồ dùng đồ chơi cho các cháu như
: tranh ảnh , sách báo, truyện theo chủ đề, truyện sáng tạo , khâu rối tay giống vải
,góp phần phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ, trẻ hứng thú khi học môn văn học
thể loại tryuện kể .
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Qua quá trình nghiên cứu, áp dụng với những biện pháp tôi tự rút ra bài học cho
bản thân như sau:
- Trước hết giáo viên phải nghiên cứu kỹ tác phẩm , phải đọc đúng, đọc chính
xác, diễn cảm thể hiện sắc thái tình cảm của tác phẩm kết hợp với điệu bộ minh họa
cho tác phẩm.
- Luyện tập giọng đọc, giọng kể sao cho diễn cảm, thể hiện được cử chỉ điệu bộ
của nhân vật trong tác phẩm.

- Chuẩn bị đồ dùng trong tiết dạy thật chu đáo,chi tiết và sinh động nhằm thu hút
trẻ vào giờ học.
- Cho trẻ cảm thụ các tác phẩm văn học ở mọi lúc,mọi nơi để trẻ cảm nhận được
nội dung, ý nghĩa cũng như giai điệu của bài thơ....

18


- Giáo viên cần tạo điều kiện cho trẻ đóng kịch,đọc đồng dao ...trong những ngày
hội, ngày lễ. Tổ chức trong các hội thi nhằm gây cho trẻ những hứng thú nhất định
trẻ sẽ hào hứng, tự tin trước mọi người.
- Cần thiết kế bài dạy mẫu, mời đồng nghiệp và Ban Giam Hiệu đánh giá kết quả
và rút kinh nghiệm.
- Sử dụng nhiều phương pháp và hình thức khác nhau để truyền đạt tác phẩm văn
học cho trẻ.
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học, sử dụng rối, mơ hình, kịch… vào
giảng dạy.
- Tích cực làm đồ dùng đồ chơi để phục vụ giờ học.
- Không ngừng học tập bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ trau dồi kiến thức ,kinh
nghiệp,các buổi chuyên đề ,trên các phương tiện thông tin đại chúng và các lớp tập
huấn chuyên môn .
- Yêu nghề mến trẻ, gần gũi với trẻ, tạo một môi trường thân thiện với trẻ.
- Phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh về phương pháp chăm sóc và
giáo dục trẻ cũng như về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng phục vụ cho bộ môn
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
Nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn học cho trẻ mầm non là một vấn đề
quan trọng trong việc hình thành nhân cách của trẻ. Đồng thời cũng là một nội
dung quan trọng trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, để làm nền tảng cho trẻ lên lớp 1
và những cấp học sau. Qua đó, góp phần cho trẻ phát triển đầy đủ về mọi mặt :
nhận thức, ngơn ngữ, tình cảm xã hội. Giúp trẻ hiểu rõ hơn về cuộc sống xung

quanh, về cách ứng xử, bài học cho bản thân trẻ hằng ngày.
Ngoài ra, việc cho trẻ cảm thụ tác văn học cịn giúp trẻ có trí tượng hơn, có sự sáng
tạo hơn trong nghệ thuật và mạnh dạn hơn trong các hoạt động.
Ý kiến đề xuất: Để tạo điều kiện dạy học cho giáo viên do điều kiện trường còn
thiếu thốn cơ sở vật chất, đặc biệt là máy chiếu, cả trường chỉ có một máy nên việc
áp dụng cơng nghệ thơng tin vào dạy học vẫn cịn gặp đơi chút khó khăn, kính
19


mong cấp trên tạo điều kiện giúp đỡ để giáo viên chúng tơi hồn thành nhiệm vụ
tốt hơn.

Người viết:

Hứa Thị Diễu

20


D.TÀI LIỆU KHAM KHẢO
1.Hà Minh Đức (chủ biên ), (1998) Lý luận văn học, NXB Giáo dục
2. Phương Lựu ( chủ biên), (2004), Lý luận văn học NXB Giáo dục
3. Hà Nguyễn Kim Giang( chủ biên),(2007), Phương pháp dạy đọc diễn cảm,
NXB ĐH Sư phạm Hà Nội.
4.Vũ Nho (chủ biên),(1999), Nghệ thuật đọc diễn cảm, NXB Thanh niên, Hà
Nội.
5. Đinh Hồng Thái - Trần Thị Mai, (Chủ biên),(2009)Giáo trình phương pháp
phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non, NXB Giáo dục.
6. Chương trình giáo dục mầm non, Vụ giáo dục mầm non – Bộ giáo dục và
đào tạo, NXB giáo dục, 2009.

7.Giáo dục mầm non những lý luận và thực tiễn, Nguyễn Ánh Tuyết, NXB
giáo dục, 1990.

21


Ý KIẾN NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

22


23