Y đức trong mối quan hệ thầy thuốc và cộng sự

Y đức trong mối quan hệ
thầy thuốc và cộng sự

PGS. TS. Nguyễn Thị Bay


Mục tiêu


Trình bày được mối quan hệ ứng xử giữa đồng nghiệp



Trình bày những nguyên tắc chính trong hợp tác với
đồng nghiệp chăm sóc – điều trị bệnh nhân



Nhận định các báo cáo về hành vi vi phạm y đức của
đồng nghiệp



Giải quyết xung đột giữa các nhân viên y tế


Giải quyết các mối quan hệ


Đối với lãnh đạo các cấp



Đối với đồng nghiệp



Đối với Thầy



Đối với bệnh nhân



Đối với các quan hệ khác


ĐỒNG NGHIỆP
Người cùng làm việc trong một ngành
 “Là người cùng ta giải quyết những
vấn đề mà ở đó ta được trả công để
làm việc ấy”
 Người đồng hành
 Là tập thể: Nhiều cá tính, nhiều khác
biệt, ta không được chọn lựa…



Thách thức về thẩm quyền
Vấn đề Đạo Đức

Bác sĩ

BS – Thầy

Bác sĩ
Nhân viên y tế

Thách thức đối với truyền thống quyền hạn của bác sĩ


Truyền thống ngành Y




Giữa BS và BS


Giữa các ngành: Một số ngành “sang trọng” hay
đông hơn các ngành còn loại



Trong cùng một ngành: BS giảng dạy, bằng cấp
cao >> BS làm việc tại BV công, phòng mạch tư



Trong quyền hạn chăm sóc BN: BS trực tiếp điều trị
có quyền hạn cao nhất

Giữa BS và Nhân viên y tế


BS luôn ở thứ bậc cao hơn NVYT: điều dưỡng, kỹ
thuật viên


Quan hệ giảng viên – sinh viên


Lời thề Hippocrates: Bác sĩ phải hết sức tôn trọng thầy mình



Tuyên ngôn Geneva: “Tôi sẽ dành cho thầy mình sự tôn
trọng và lòng biết ơn xứng đáng với người”



“Giáo trình vô hình”: Ứng xử của thầy đối với BN trong thực
tế ảnh hưởng mạnh hơn nhiều so với bài học Y đức trong
sách vở



Thầy không được yêu cầu sinh viên thực hiện hành vi vi
phạm y đức



Sinh viên nên ứng xử đúng mực với tư cách là bác sĩ tương
lai, và nên đối xử với bạn học như đồng nghiệp


Quan hệ thầy thuốc với các cấp


Truyền thống: “BS đối xử với đồng nghiệp
như người nhà, thân thiết hơn cả bạn bè”



Tuyên ngôn Hội hành nghề y thế giới tại
Geneva: “Đồng nghiệp sẽ là anh chị em
của tôi”



BS phải tôn trọng và hợp tác với đồng
nghiệp để đạt hiệu quả tối ưu trong chăm
sóc BN


Tuyên ngôn Geneve

Tại thời điểm được thừa nhận là một thành viên của ngành y tế:
* Tôi trang nghiêm cam kết hiến dâng đời mình để phục vụ nhân loại;
* Tôi sẽ tôn trọng và biết ơn những người thầy của tôi như họ xứng đáng
được như vậy;

* Tôi sẽ hành nghề với lương tâm và danh dự;
* Sức khoẻ của bệnh nhân sẽ là mối quan tâm hàng đầu của tôi;
* Tôi sẽ tôn trọng những bí mật được tiết lộ cho tôi, kể cả sau khi bệnh
nhân đã chết;
* Tôi sẽ duy trì bằng tất cả khả năng của mình, danh dự và truyền thống cao
đẹp của nghề y;
* Đồng nghiệp sẽ là anh chị em của tôi;
* Tôi sẽ không cho phép những quan tâm về tuổi tác, bệnh tật hay tàn tật,
đức tin, nguồn gốc đạo đức, giới tính, quốc tịch, quan hệ chính trị, chủng
tộc, xu hướng tình dục, địa vị xã hội hoặc bất kỳ tác nhân nào khác can
thiệp vào giữa trách nhiệm của mình và bệnh nhân của mình;
* Tôi sẽ duy trì sự tôn trọng tối đa với sự sống nhân loại;
* Tôi sẽ không dùng kiến thức y khoa để vi phạm nhân quyền và tự do dân
sự, kể cả khi bị đe doạ; Tôi hứa điều này một cách trang nghiêm, tự do và
bằng danh dự của mình.


Mức độ quyền hạn của BS đã
thay đổi


Kiến thức khoa học ↑↑↑


Đa chuyên khoa



Kỹ thuật y học ↑↑↑ - đa ngành



Phương tiện điều trị ↑↑↑

Mỗi BS không thể là chuyên gia của tất cả các lĩnh
vực ∆ và θ
Họ cần sự hỗ trợ của các BS chuyên khoa khác và
nhân viên y tế


Vai trò độc tôn của BS ↓↓


Quyền tự quyết định của BN được xem
trọng  BS và BN hợp tác đưa ra quyết
định điều trị



Nhân viên y tế ý thức trách nhiệm chuyên
môn của họ  có thể chất vấn hoặc không
làm theo y lệnh nếu họ không rõ mục đích




Bộ luật Y đức của Hội hành nghề y
thế giới:


Nghiêm cấm nhận tiền hoặc bất kỳ
khoản lợi nhuận nào nhằm lôi kéo BN



Nghiêm cấm lôi kéo BN của đồng nghiệp



Nghĩa vụ báo cáo hành vi vi phạm y đức
của đồng nghiệp


Báo cáo về những thực trạng
trái y đức


Ngành y đòi hỏi tiêu chuẩn cao trong hành
vi thái độ nhân viên y tế



Nguyên tắc: Báo cáo việc vi phạm y đức,
suy kém đạo đức và giảm sút khả năng
chuyên môn của đồng nghiệp




Thực tế không đơn giản:



BS có thể tấn công danh tiếng của đồng
nghiệp vì mục đích không trong sáng



BS có thể chần chừ không báo cáo hành
vi vi phạm đạo đức của đồng nghiệp khi
đó là bạn thân



Hậu quả của người đi báo cáo: bị cô lập,
tẩy chay


Tình huống
BS. X
(BS mới)

BS phẫu chính của BV:
- Dùng kỹ thuật mổ cũ kéo dài
- BN đau nhiều sau mổ
- Thời gian hồi phục lâu
- Pha trò thô lỗ về BN, gây khó chịu cho NV

- Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo
- Dù cảm thấy đó là điều nên làm để cải thiện tình hình BV

Thái độ cần làm


Bước đầu tiên: nói chuyện thẳng thắn về hành
động không an toàn, vi phạm y đức

 Thảo luận với người chịu trách nhiệm trực tiếp
 Báo cáo sai phạm là nghĩa vụ chuyên môn của
thầy thuốc:
- Giữ uy tín cho ngành
- Phát hiện sự suy giảm khả năng chuyên môn
- Tha hóa hay vi phạm đạo đức


Tình huống
ĐD. X

ĐD nhiều kinh nghiệm của BV:
- Chăm sóc BN nặng – hôn mê
- Thay đổi loại thuốc đắt tiền của BN, cùng
một tác dụng
- ĐD X. đã từng chịu ơn

- Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo
- Dù cảm thấy đó là điều vi phạm y đức


NGUỒN GỐC CỦA CÁC XUNG ĐỘT


Phân biệt đối xử



Cạnh tranh



Đánh giá kết quả công việc



Khác cấp, thiếu hiểu biết công việc
của nhau


GiẢI QUYẾT CÁC XUNG ĐỘT


Phân biệt đối xử
Tổ chức làm việc nhóm,
thảo luận nhiệm vụ, thay đổi cần thiết để tạo
công bằng



Cạnh tranh



Đánh giá kết quả công việc
buộc hoàn thành mục tiêu



Khác cấp, thiếu hiểu biết công việc
Cố gắng thấu hiểu chức năng nhiệm
vụ, xây dựng mối quan hệ công việc

Thiết lập các mục tiêu
Thảo luận,


CÁC BƯỚC GiẢI QUYẾT XUNG ĐỘT


Thiết lập bức tranh tổng quát về tình
huống xảy ra



Tập hợp thông tin



Kiểm định lại vấn đề ở mức khách quan
nhất



Phác thảo hướng giải quyết



Thương lượng, tìm giải pháp


Thông điệp


Tất cả: Có thể không cùng một nền
giáo dục y khoa như nhau



Nhưng cùng là con người bình đẳng
và có cùng mối lo chung cho tình
trạng sức khỏe BN