Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo định hướng chuẩn nghề nghiệp

Header Page 1 of 126.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ MINH NGUYỆT

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC GIÁO DỤC CHO GIÁO
VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN
LẬP, TỈNH PHÚ THỌ THEO ĐỊNH HƢỚNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2017

Footer Page 1 of 126.


Header Page 2 of 126.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ MINH NGUYỆT

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC GIÁO DỤC CHO GIÁO
VIÊN CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN
LẬP, TỈNH PHÚ THỌ THEO ĐỊNH HƢỚNG CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

HÀ NỘI - 2017

Footer Page 2 of 126.


Header Page 3 of 126.

MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài:
Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khóa
XI ngày 04 tháng 11 năm 2013 đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW “Về đổi mới
căn bản, toàn diện Giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại
hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc
tế”. Trong đó cũng đã nêu yêu cầu “Nâng cao nhận thức về vai trò quyết định chất
lượng Giáo dục và đào tạo của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”.
Như vậy, vấn đề quản lý phát triển đội ngũ giáo viên là “giải pháp then chốt”
(bồi dưỡng phát triển chất lượng đội ngũ nhà giáo) và “giải pháp đột phá” (thay đổi
cách thức quản lý giáo dục để phát triển đội ngũ nhà giáo).
Từ năm 2009 Bộ giáo dục và đào tạo đã ban hành Thông tư số 30/2009/TTBGDĐT Quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, giáo viên THPT. Đó là cơ
sở pháp lý để thực hiện đánh giá, sàng lọc và chuẩn hóa đội ngũ giáo viên đáp ứng
yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục hiện nay. Tuy nhiên, triển khai thực hiện
“chuẩn hóa” là một quá trình lâu dài, trong quá trình triển khai, đặc biệt là giai đoạn
ban đầu còn nhiều lúng túng và bất cập.
Huyện Yên Lập - tỉnh Phú Thọ là một huyện miền núi vùng sâu, vùng xa đặc
biệt khó khăn. Xây dựng và đào tạo đội ngũ giáo viên THCS đáp ứng yêu cầu phát
triển giáo dục và phát triển kinh tế- xã hội luôn là một trong những nhiệm vụ cấp
thiết không chỉ của ngành giáo dục và đào tạo huyện Yên Lập, mà còn của các cấp
ủy Đảng và chính quyền huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ.

Việc đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp đã được triển khai thực hiện
trong những năm qua, đã phần nào gây được ý thức của đội ngũ giáo viên về nhiệm
vụ của mình đối học sinh, đó là những nhiệm vụ hết sức quan trọng không những
cung cấp kiến thức, đào tạo kỹ năng, hình thành năng lực cần thiết cho học sinh tùy
theo lứa tuổi, mà còn góp phần giáo dục một thế hệ phát triển toàn diện, có đầy đủ
Footer Page 3 of 126.


Header Page 4 of 126.

phẩm chất cần thiết để thích ứng với mọi bối cảnh đa dạng, đặc biệt trong bối cảnh
hội nhập quốc tế ngày càng mạnh mẽ. Ngoài ra thực hiện việc đánh giá giáo viên
theo chuẩn nghề nghiệp là cơ hội để đội ngũ giáo viên biết được mình đang ở đâu
trên “thang đo” tiêu chuẩn, khoảng cách cần được lấp đầy.
Những quan sát thực tế và kết quả đánh giá giáo viên cung cấp cho nhà quản lý
nhà trường nhiều thông tin quan trọng, qua đó có thể đưa ra những nhận định và kế
hoạch hành động nhằm từng bước nâng cao năng lực của đội ngũ.
Trong thực tế, nếu năng lực dạy học của đa số giáo viên THCS Huyện Yên
Lập, tỉnh Phú Thọ được đánh giá khá tốt, ngược lại năng lực giáo dục vẫn còn nhiều
khiếm khuyết cả về kiến thức lẫn kĩ năng của giáo viên. Do nhiều lý do, nhiều giáo
viên còn lúng túng trong việc triển khai các hoạt động giáo dục, một phần do thời
gian được phân bố nhưng về cơ bản vẫn không thoát khỏi những quan niệm truyền
thống, coi hoạt động giáo dục là thứ yếu ít cần thiết, từ đó không đầu tư tìm hiểu đổi
mới phương pháp giáo dục.
Hoạt động giáo dục là một nội dung quan trọng được đưa vào chương trình
giáo dục phổ thông mới, các nội dung, hình thức, phương pháp thực hiện và đánh
giá cũng vì thế đang ngày càng được thay đổi phù hợp với giáo dục hiện đại. Điều
này đòi hỏi không những đội ngũ giáo viện THCS Huyện Yên Lâp, tỉnh Phú Thọ
cần được bồi dưỡng, mà các nhà quản lý cũng cần có những phương thức, biện
pháp quản lý khoa học, hợp lý để mang lại hiệu quả cao hơn.

Với quan điểm coi Năng lực giáo dục là một bộ phận không thể thiếu của nghề
dạy học, trước hiện trạng hoạt động giáo dục ở các trường THCS Huyện Yên Lập,
Tỉnh Phú Thọ, chúng tôi đã chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động bồi dƣỡng
năng lực giáo dục cho giáo viên các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Yên Lập,
tỉnh Phú Thọ theo định hƣớng chuẩn nghề nghiệp”

Footer Page 4 of 126.


Header Page 5 of 126.

2.Mục đích nghiên cứu
Thông qua nghiên cứu lý luận về hoạt động giáo dục ở trường phổ thông, về
hoạt động bồi dưỡng Năng lực giáo dục cho giáo viên, về chuẩn nghề nghiệp giáo
viên THCS, nghiên cứu thực trạng ở các trường THCS trên địa bàn Huyện Yên Lập,
tỉnh Phú Thọ, tác giả đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo
viên các trường THCS nhằm nâng cao năng lực giáo dục, từng bước đạt chuẩn nghề
nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục hiện nay.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu đề ra như trên, đề tài sẽ tập trung vào các
nhiệm vụ sau:
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho
giáo viên THCS huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp, công tác
quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho giáo viên THCS trên địa bàn
huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp
3.2. Khảo sát thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho giáo viên
THCS trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp, thực
trạng công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho giáo viên THCS
trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp và phân tích
nguyên nhân của thực trạng

3.3. Trên cơ sở phân tích thực trạng và nguyên nhân, đề xuất một số biện
pháp quản lý khả thi nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng
năng lực giáo dục cho giáo viên THCS trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ
theo chuẩn nghề nghiệp
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu:
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho giáo viên các trường
THCS trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp.
Footer Page 5 of 126.


Header Page 6 of 126.

4.2. Khách thể nghiên cứu
Bồi dưỡng giáo viên THCS theo chuẩn nghề nghiệp.
4.3. Đối tượng khảo sát
Cán bộ quản lý, Giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Yên Lập,
tỉnh Phú Thọ
5. Câu hỏi nghiên cứu:
- Các hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục của giáo viên được thực hiện
như thế nào trong các trường THCS trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ?
Năng lực của giáo viên trong những hoạt động này được đánh giá như thê nào?
- Cần có những biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng nào nhằm nâng cao
Năng lực giáo dục của đội ngũ giáo viên THCS trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh
Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay?
6. Giả thuyết nghiên cứu:
Chất lượng hoạt động giáo dục ở các trường THCS trên địa bàn Huyện Yên
Lập, tỉnh Phú Thọ chưa đáp ứng yêu cầu. Một trong những nguyên nhân cơ bản do
đội ngũ giáo viên chưa được trang bị đầy đủ các kiến thức và kỹ năng cần thiết; nếu
nghiên cứu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng Năng lực giáo

dục phù hợp sẽ góp phần đảm bảo cho giáo viên đạt chuẩn nghề nghiệp và nâng cao
hiệu quả các hoạt động giáo dục trong nhà trường.
7. Phạm vi nghiên cứu:
Nghiên cứu cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý và khảo sát thực tiễn công tác bồi
dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho đội ngũ giáo viên
THCS trên địa bàn huyện Yên Lập giai đoạn 2010 - 2015. Từ đó đề ra một số biện
pháp quản lý phù hợp, góp phần tăng hiệu quả hoạt động giáo dục của giáo viên
THCS trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn 2016 - 2020.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu:
Footer Page 6 of 126.


Header Page 7 of 126.

8.1. Nhóm PPNC lý luận: Tổng hợp và phân tích tài liệu lý luận, xây dựng khung lý
luận cho đề tài, tổng quan vấn đề nghiên cứu.
8.2. Nhóm PPNC thực tiễn: Phương pháp điều tra bảng hỏi với các đối tượng liên
quan: Phỏng vấn cán bộ quản lý, giáo vên; Tổng hợp kinh nghiệm thực tiến
8.3.Các phương pháp bổ trợ : thống kê toán học
9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
9.1 Ý nghĩa lý luận:
Tổng kết lý luận về công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động
bồi dưỡng năng lực giáo dục cho đội ngũ giáo viên THCS trên địa bàn huyện Yên
Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề nghiệp , chỉ ra những thành công và mặt hạn
chế, cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng một số phương pháp quản lý hiệu qủa cho
hoạt động này.
9.2 Ý nghĩa thực tiễn:
Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho công tác quản lý hoạt động bồi
dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho đội ngũ giáo viên
THCS theo chuẩn nghề nghiệp trong cả nước.

10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo,
mục lục, phụ lục, luận văn được trình bày gồm 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi
dưỡng Năng lực giáo dục cho giáo viên THCS theo chuẩn nghề nghiệp;
Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động và quản lý hoạt động bồi dưỡng Năng lực
giáo dục cho giáo viên THCS trên địa bàn huyện Yên Lập- tỉnh Phú Thọ giai đoạn
2010 - 2015;

Footer Page 7 of 126.


Header Page 8 of 126.

Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng Năng lực giáo dục cho
đội ngũ giáo viên THCS trên địa bàn huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ theo chuẩn nghề
nghiệp

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG VÀ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC GIÁO DỤC CHO ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Các nhà nghiên cứu giáo dục từ xưa đến nay đều khẳng định: Giáo dục là một
nhân tố đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của xã hội, đồng thời sự tồn tại và phát
triển của giáo dục luôn luôn chịu sự chi phối của trình độ phát triển xã hội.
Trong thời đại ngày nay- Thời đại của nền văn minh trí tuệ, các quốc gia trên
thế giới đều nhận thức sâu sắc vai trò then chốt của giáo dục và đào tào đối với sự
Footer Page 8 of 126.

Header Page 9 of 126.

phát triển của đất nước mình. Năng lực của đội ngũ giáo dục quyết định chất lượng
và hiệu quả giáo dục; chất lượng và hiệu quả giáo dục sẽ quyết định năng lực đội
ngũ nhân lực đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến công tác giáo dục
và đào tạo. Qua hàng loạt công trình tổng kết thực tiễn, chúng ta nhận thức rằng,
trong những năn tới, chúng ta chỉ có thể phát triển kinh tế- xã hội khi dựa vào và
bằng giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ. Vì thế Đảng và Nhà nước đã coi
giáo dục và đào tạo là một trong những quyết sách hàng đầu để xây dựng và phát
triển đất nước. Đảng ta đã khẳng định: “ Phát triển khoa học công nghệ cùng phát
triển giáo dục và đòa tạo là quốc sách hàng đầu” và “ Đầu tư cho giáo dục và đào
tạo là đầu tư cho phát triển”. Như vậy, sứ mệnh lịch sử của ngành Giáo dục và đào
tạo rất nặng nề và lớn lao. Tuy nhiên để thực hiện được sứ mệnh đó, Giáo dục và
đào tạo phải nhanh chóng thoát khỏi tình trạng lạc hậu, yếu kém hiện nay; phải theo
kịp với trình độ, xu thế phát triển, hội nhập của khu vực và thế giới, nhất là phải đáp
ứng được nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao của sự nghiệp công nghiệp
hóa- hiện đại hóa đất nước.
Nghị quyết hội nghị lần thứ 8, Ban chấp hành trung ương khóa XI ( Nghị
quyết số 29- NQ/TW ) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã khẳng
định: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn,
cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương
pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; Đổi mới từ sự lãnh đạo của
Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục và
đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học;
Đổi mới tất cả các bậc học, ngành học”. [11]
Thực tiễn và lý luận giáo dục đã khẳng định rằng: Một trong những giải pháp
quan trọng bậc nhất để nâng cao chất lượng giáo dục, nhất là để đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục nước ta là công tác xây dựng đội ngũ giáo viên. “Công tác xây
dựng đội ngũ giáo viên phải được xem là giải pháp cốt lõi, quan trọng nhất vì chính

Footer Page 9 of 126.


Header Page 10 of 126.

đội ngũ này quyết định sự thành bại của việc đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo
dục”.
Giải pháp trọng tâm, quan trọng nhất là phải xây dựng thành công được đội
ngũ GV theo CNN, nói như Trần Ngọc Thêm là “xây dựng nhân lực làm giáo dục”
[29], mà theo ông, đây là một trong năm nhóm giải pháp để “đổi mới căn bản và
toàn diện giáo dục và đào tạo” nước ta, để đội ngũ “Người thầy phải có phẩm chất
yêu người, yêu nghề để có thể giáo dục học sinh bằng chính nhân cách của mình và
phải có khả năng sư phạm cao của một nhà giáo dục chuyên nghiệp để làm tốt chức
năng tổ chức, hướng dẫn, giúp học trò tìm kiếm, chiếm lĩnh tri thức và phát triển
năng lực tư duy độc lập, sáng tạo ”.[5,tr2].
Các quan điểm cơ bản của Đảng và Nhà nước ta về GD & ĐT đã được thể
hiện trong hiến pháp năm 1992, Luật giáo dục năm 2005, các nghị quyết trung ương
4 ( Khóa VII ), nghị quyết trung ương 2 ( Khóa VIII), kết luận hội nghị trung ương 6
( Khóa IX) và nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, X, XI. Và mới đây
nhất, trong Văn kiện đại hội Đảng lần thứ XII , kế thừa quan điểm chỉ đạo của
nhiệm kỳ trước, Đảng ta đưa ra đường lối đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào
tạo, phát triển nguồn nhân lực, xác định đây là một kế sách, quốc sách hàng đầu, tiêu
điểm của sự phát triển, mang tính đột phá, khai mở con đường phát triển nguồn nhân
lực Việt Nam trong thế kỷ XXI, khẳng định triết lý nhân sinh mới của nền giáo dục
nước nhà “dạy người, dạy chữ, dạy nghề”.
Nói về đội ngũ nhà giáo, Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định:
- Từ lâu, nghề dạy học đã được đánh giá là một trong những nghề cao quý
nhất và nhà giáo luôn được xã hội tôn vinh. Nhà giáo và cán bộ quản lý nhà giáo là
lực lượng có vai trò quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp nâng cao dân trí, đào tạo
nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.

- Xây dựng đội ngũ CBQL và GV là nhiệm vụ của các cấp ủy Đảng và chính
quyền các cấp. Đó là một nhiệm vụ, một bộ phận công tác cán bộ của Đảng và Nhà
Footer Page 10 of 126.


Header Page 11 of 126.

nước; trong đó ngành giáo dục giữ vai trò chủ động trong công tác tham mưu và tổ
chức thực hiện.
- Phát triển đội ngũ GV và CBQL phải đảm bảo yêu cầu: đủ về số lượng, hợp
lý về cơ cấu, chuẩn hóa đội ngũ nhằm đáp ứng nhu cầu vừa tăng về quy mô, vừa
nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục.
- Chuẩn hóa đội ngũ là chuẩn hóa về các mặt: Vững vàng về chính trị, tư
tưởng; gương mẫu về đạo đức; trong sạch về lối sống; có trí tuệ, kiến thức và năng
lực thực tiễn; gắn bó chặt chẽ với nhân dân.
1.1.1 Về hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên THCS.
Giáo viên là nhân tố chủ đạo quyết định chất lượng và hiệu quả GD & ĐT.
Để có được đội ngũ GV đủ mạnh, đáp ứng được nhu cầu đổi mới GD hiện nay,
công tác đào tạo bồi dưỡng GV có ý nghĩa quyết định để nâng cao chất lượng giáo
dục.
Từ trước đến nay, vấn đề đào tạo bồi dưỡng GV được coi là một mối
quan tâm của nhiều nhà khoa học nên đã có không ít các công trình của tập thể và
các cá nhân (trong và ngoài nước) nghiên cứu vấn đề này.
Ở nước ngoài:
Ở Hàn Quốc, việc bồi dưỡng GV là bắt buộc. Bồi dưỡng GV là đương nhiên
nhằm trang bị cho GV lý luận và phương pháp luận về giáo dục để nâng cao khả
năng và hiệu quả giảng dạy trong lớp học. Mỗi chương trình bồi dưỡng thường kéo
dài 182 giờ. Các chương trình bồi dưỡng được thiết kế riêng cho từng đối tượng.
Chương trình cũng được phân loại cho phù hợp với mục đích bồi dưỡng, bao gồm:
Bồi dưỡng về soạn thảo chương trình giảng dạy; đào tạo số hoá thông tin, dữ liệu;

Bồi dưỡng chung; bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm,… Những người thực hiện chương
trình này sẽ quyết định nội dung và thời gian cho mỗi khoá bồi dưỡng. Nội dung bồi
dưỡng thường chú ý đến những kiến thức mới, những phương pháp giảng dạy tiên
tiến và phổ biến trên thế giới. [20].
Footer Page 11 of 126.


Header Page 12 of 126.

Ở Nhật Bản, có quy chế bắt buộc bồi dưỡng hàng năm đối với GV phổ
thông mới vào nghề. Giáo viên đương nhiệm được bồi dưỡng bằng nhiều hình
thức, ở nhiều cấp với phương thức đổi mới, đa dạng. Chính sách đãi ngộ GV chủ
yếu thể hiện qua lương, phụ cấp, trợ cấp. Mức tăng lương dựa vào thành tích và
thâm niên công tác, trung bình 1 năm hoặc 2 năm một lần. [21].
Ở Pháp: Đất nước có truyền thống coi trọng nghề dạy học. Họ quan niệm:
“Giảng dạy là một nghề đòi hỏi có trình độ chuyên sâu và được đào tạo về nghề
nghiệp rất cao” [30, tr.21]. Việc BD GV ở Pháp được thực hiện theo 3 hướng chính:
Coi trọng việc tự nâng cao trình độ nghề nghiệp của GV. Tạo ra sự phù hợp với
công việc đối với tất cả GV đặc biệt là đối với GV dạy các môn mà lĩnh vực đó luôn
có sự phát triển mạnh mẽ và các thiết bị trở nên lạc hậu. Định kì xác định những
kiến thức sẽ phải đưa vào tổng thể chương trình bồi dưỡng để tổ chức BD GV. Có
thể nói ở Pháp luôn có sự chú trọng tới vấn đề BDGV, bởi họ luôn mong muốn có
đội ngũ GV có chất lượng cao nhằm đảm bảo mục tiêu, kế hoạch GD & ĐT.
Nhìn chung nhiều nước trên thế giới quan tâm đến hoạt BDGV và có hệ
thống BDGV từ trung ương đến địa phương. Hình thức BDGV tuỳ thuộc vào điều
kiện của từng quốc gia, xây dựng quy trình phù hợp, từng bước nâng cao chất lượng
đội ngũ GV.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Nhiệm vụ giáo dục rất quan trọng và vẻ
vang, vì nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục”. [29, tr.114]. Ngay sau khi
đất nước thống nhất, để đáp ứng yêu cầu của cải cách giáo dục, Đảng và Nhà nước

ta đã có những chủ trương cấp bách về việc đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ GV theo
nhiều loại hình khác nhau, đặc biệt là đội ngũ GVTHCS như: Đào tạo chính quy,
tại chức, ngắn hạn và cấp tốc theo các hệ khác nhau: 7+2, 10+2, 10+3,... dẫn đến
trình độ của giáo viên THCS không đồng đều. Trong những năm qua Đảng và Nhà
nước hết sức coi trọng sự phát triển giáo dục nhằm tạo động lực phát triển kinh tế
xã hội. Vấn đề đào tạo, BDGV có những chuyển biến tích cực nhằm dần dần chuẩn
hoá đội ngũ này. Qua ba chu kì bồi dưỡng thường xuyên 1992-1996, 1997-2000,
Footer Page 12 of 126.


Header Page 13 of 126.

2003-2007 đã phần nào khẳng định được những kinh nghiệm bổ ích về hoạt động
nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ GV phổ thông nói chung và GV THCS nói
riêng. Bồi dưỡng giáo viên là công tác được Bộ GD&ĐT coi trọng và quan tâm chú
ý trong nhiều năm qua. Công tác đào tạo, bồi dưỡng được thực hiện hết sức linh
hoạt, đa dạng, phong phú: đào tạo mới, đào tạo nâng chuẩn, trên chuẩn, bồi dưỡng
thường xuyên theo chu kì, bồi dưỡng cập nhật kiến thức, bồi dưỡng thay sách,…
1.1.2. Về quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên THCS.
Trong những năm gần đây, Chính phủ, Bộ Giáo dục và đào tạo đã có nhiều
đề án , nhiều giải pháp nhằm tăng cường chỉ đạo phát triển sự nghiệp giáo dục, nâng
cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý. Thủ tướng chính phủ đã ban
hành “ Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020” (QĐ số 711/ QĐ- TTg ngày 13
tháng 6 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ) và đề án “ Xây dựng, nâng cao chất
lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005-2010” (QĐ số
09/2005/QĐ-TTg ngày 11 tháng 1 năm 2005 của Thủ tướng Chính phủ).
Ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu chủ yếu về mặt lý luận như:
Quản lý và chức năng quản lý; Về tiêu chuẩn và các phẩm chất cần có của người
quản lý; Vai trò của hiệu trưởng trường THCS; Về sự liên hệ giữa khoa học quản lý
và khoa học khác.

Trong các công trình đó các tác giả đã nhấn mạnh vai trò của quản lý trong
việc thực hiện mục tiêu giáo dục. Các nhà nghiên cứu về quản lý giáo dục như: Vũ
Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo, Bùi Minh Hiền, Trần Kiểm, Nguyễn Văn Lê...Các tác
giả cũng đã nêu lên những nguyên tắc chung trong việc quản lý hoạt động dạy học
của hiệu trưởng đối với giáo viên như sau:
-Giáo viên bộ môn chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng nói riêng và Nhà nước
nói chung về chất lượng giảng dạy, giáo dục đối với học sinh lớp mình phụ trách.
- Khẳng định trách nhiệm của mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp trước hiệu trưởng
và Nhà nước về thực hiện các nhiệm vụ trong điều lệ trường phổ thông.
Footer Page 13 of 126.


Header Page 14 of 126.

- Giúp đỡ thiết thực và cụ thể cho giáo viên để họ hoàn thành tốt các nhiệm
vụ của mình.
Các tác giả đã chỉ rõ một số biện pháp quản lý:
Để nâng cao chất lượng dạy học tác giả Nguyễn Văn Lê đã đề cập đến các
biện pháp phòng ngừa, khắc phục hiện tượng HS học kém, các biện pháp giáo dục tư
tưởng chính trị cho GV và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ để xây dựng và phát
triển đội ngũ GV.
Để xây dựng và phát triển đội ngũ GV tác giả Bùi Minh Hiền đã quán triệt
các yêu cầu nguồn nhân lực trong cuốn “Quản lý giáo dục” Nhà xuất bản Đại học sư
phạm 2006 như sau:
- Đủ về số lượng: Số lượng giáo viên nhìn trên sự điều hành vĩ mô phải cân
đối với lao động xã hội trong nền kinh tế.
- Đồng bộ về cơ cấu: Được xét trên các sự tương thích về giới nam nữ, tương
thích về giảng dạy bộ môn, tương thích về tuổi đời, tương thích về trình độ nghiệp
vụ sư phạm.
Trong công tác quản lý và lãnh đạo nhà trường, tác giả Trần Kiểm đã bày tỏ

quan điểm của mình: “ Người hiệu trưởng quản lý và lãnh đạo toàn diện: các hoạt
động giáo dục trong nhà trường; phát triển đội ngũ giáo viên; nhân viên giáo dục; tổ
chức bộ máy; tổ chức, chỉ đạo hoạt động học tập, rèn luyện của học sinh; phát triển,
sử dụng , bảo quản, nâng cấp cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục của nhà trường; quản
lý sử dụng ngân sách giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học giáo dục... ” trong cuốn
“ Những vấn đề cơ bản của khoa học quản lý giáo dục, Nhà xuất bản Đại học sư
phạm, 2008”[13;269].
Tại Đại học Quốc gia Hà Nội, nhiều luận văn thạc sỹ của học viên đã đi sâu
nghiên cứu tình hình, thực trạng của đội ngũ giáo viên, giảng viên ở một số cơ sở

Footer Page 14 of 126.


Header Page 15 of 126.

giáo dục, đề xuất nhiều giải pháp quan trọng nhằm phát triển đội ngũ giáo viên của
cơ sở. Đó là các công trình:
- Các giải pháp quản lý nhằm xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên của
trường THPT chuyên Chu Văn An tỉnh Lạng Sơn trong giai đoạn hiện nay ( Luận
văn thạc sỹ QLGD của tác giả Hà Thị Khánh Vân, ĐHSP Hà Nội – Trường Cán bộ
quản lý Giáo dục và Đào tạo, 2005) .
- Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên các trường THPT trên địa bàn thành
phố Nam Định đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay (Luận văn thạc sỹ QLGD
của tác giả Nguyễn Tiến Dũng, khoa sư phạm–ĐHQG Hà Nội) .
- Biện pháp quản lý giáo viên trường THPT Thịnh Long tỉnh Nam Định đáp
ứng chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học (Luận văn thạc sỹ QLGD của tác giả
Phạm Thị Ngọc, ĐHGD- ĐHQG Hà Nội) .
Các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục đã nêu lên biện pháp quản lý của hiệu
trưởng, song mới chỉ đề cập đến những biện pháp chung trong nhà trường phổ
thông. Một số tác giả của các luận văn thạc sỹ chuyên ngành khoa học quản lý giáo

dục đã đề cập đến các giải pháp bồi dưỡng GVTHCS. Luận văn đã nghiên cứu hoạt
động quản lý của Hiệu trưởng trong việc bồi dưỡng GV; Bồi dưỡng và phát triển đội
ngũ GVTHCS theo CNN; Bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ GVTHCS theo
CNN; Quản lý giáo viên trường THCS theo CNN. Nhưng ít ai đề cập đến quản lý
hoạt động bồi dưỡng năng lực giáo dục cho GV THCS theo CNN.
Với quan điểm coi năng lực giáo dục là một bộ phận không thể thiếu của nghề
dạy học, trước hiện trạng hoạt động giáo dục ở các trường THCS Huyện Yên Lập,
Tỉnh Phú Thọ, tôi đã chọn nghiên cứu tập trung vào bồi dưỡng và quản lý bồi
dưỡng năng lực giáo dục cho giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện Yên
Lập, tỉnh Phú Thọ theo định hướng chuẩn nghề nghiệp.

Footer Page 15 of 126.


Header Page 16 of 126.

1.2. Một số khái niệm cơ bản:
1.2.1. Quản lý.
Quản lý là một trong những loại hình lao động quan trọng nhất trong các hoạt
động của con người. Quản lý đúng tức là con người đã nhận thức được quy luật, vận
động theo quy luật và sẽ đạt được những thành công to lớn. Trong tất cả các lĩnh vực
của đời sống xã hội, con người muốn tồn tại và phát triển điều phải dựa vào sự nỗ
lực của cá nhân của một tổ chức, từ một nhóm nhỏ đến phạm vi lớn hơn ở tầm quốc
gia, quốc tế và điều phải thừa nhận và chịu một sự quản lý nào đó. Theo F.W.Taylor
(1856-1915): “Quản lý là biết được chính xác điều bạn muốn người khác làm và sau
đó thấy được rằng họ đã hoàn thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất”. [14,
tr.11-12]. Theo tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là tác động có mục đích đến tập thể
người để tổ chức và phối hợp hoạt động của họ trong suốt quá trình lao động”. [26,
tr.8].
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Quản lý là quá trình

đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận động tối đa các chức năng kế hoạch hoá,
tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra”. [13, tr.1]. Từ các định nghĩa được nhìn nhận từ nhiều
góc độ, chúng ta thấy rằng tất cả các tác giả đều thống nhất về vấn đề cốt lõi của
khái niệm quản lý, đó là trả lời câu hỏi: Ai quản lý? (chủ thể quản lý); quản lý ai?
quản lý cái gì? (khách thể quản lý); quản lý như thế nào? (phương thức quản lý);
quản lý bằng cái gì? (công cụ quản lý); quản lý nhằm làm gì (mục tiêu) và từ
đó chúng ta cũng nhận thức được: Bản chất của quản lý là những hoạt động của chủ
thể quản lý tác động vào khách thể quản lý để đảm bảo cho hệ thống tồn tại, ổn định
và phát triển lâu dài, vì mục tiêu và lợi ích của hệ thống.
Chúng ta có thể hiểu khái niệm quản lý theo nghĩa chung nhất: Quản lý là sự
tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý bằng
những công cụ, phương pháp mang tính đặc thù trong việc thực hiện các chức năng
quản lý để đạt được mục tiêu đề ra. Bốn chức chức năng cơ bản của quản lý: Kế
hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra có quan hệ chặt chẽ, biện chứng, bổ sung cho

Footer Page 16 of 126.


Header Page 17 of 126.

nhau tạo thành một chu trình quản lý. Trong chu trình đó yếu tố thông tin luôn có
mặt trong tất cả các giai đoạn với vai trò vừa là điều kiện vừa là phương tiện để thực
hiện các chức năng quản lý.
1.2.2. Quản lý giáo dục.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý giáo dục là hệ thống những tác
động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục) làm
cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện được các
tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình
dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa giáo dục đến mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái
mới về chất”. [31, tr.35]. Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Quản lý giáo dục theo

nghĩa tổng quan là hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng xã hội nhằm
đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội”. [3, tr.8]. Theo
tác giả Phạm Minh Hạc: “ Quản lý giáo dục là quản lý trường học, thực hiện đường
lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường
vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo
đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh”. [23, tr.26].
Như vậy, quản lý giáo dục được hiểu là sự tác động của chủ thể quản lý đến
khách thể quản lý trong lĩnh vực giáo dục, nói một cách rõ ràng đầy đủ hơn, quản lý
là hệ thống những tác động có mục đính, có kế hoạch hợp quy luật của chủ thể quản
lý trong hệ thống giáo dục quốc dân, các cơ sở giáo dục. Phương pháp quản lý nhằm
thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Quản lý
giáo dục là hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng giáo dục nhằm đẩy mạnh
công tác giáo dục theo yêu cầu phát triển của xã hội.
1.2.3. Quản lý nhà trường.
Quản lý nhà trường là hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy
luật của chủ thể quản lý nhà trường đến đối tượng quản lý, thực hiện mục tiêu kế
hoạch đào tào của nhà trường, góp phần thực hiện mục tiêu chung của giáo dục:
nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài phục vụ sự nghiệp công
Footer Page 17 of 126.


Header Page 18 of 126.

nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Theo tác giả Phạm Minh Hạc: “Quản lý nhà
trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của
mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu
giáo dục”.

1.2.4. Các chức năng quản lý.
Chức năng quản lý ở trường THCS: Chức năng quản lý là các dạng hoạt động

khác nhau của hoạt động quản lý, thông qua đó chủ thể quản lý tác động vào khách
thể quản lý nhằm thực hiện mục tiêu quản lý. “Tổ hợp các chức năng quản lý sẽ tạo
nên nội dung của quá trình quản lý, nội dung lao động của đội ngũ CBQL, là cơ sở
cho việc phân công lao động quản lý giữa những người CBQL và là nền tảng để
hình thành và hoàn thiện cấu trúc tổ chức của sự quản lý” [39, tr.55]. Theo quan
điểm phổ biến hiện nay, quản lý trường học là hệ thống gồm bốn chức năng cơ bản
được thực hiện theo thứ tự ưu tiên sau: Kế hoạch hóa hoạt động; Tổ chức thực hiện
hoạt động; Chỉ đạo việc thực hiện hoạt động và kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh
nhằm đảm bảo cho các hoạt động đạt tới các mục tiêu của tổ chức.
Trong chu trình quản lý, cả bốn chức năng trên phải được thực hiện liên tiếp,
đan xen vào nhau; phối hợp bổ sung cho nhau tạo sự kết nối từ chu kỳ này sang chu
kỳ sau theo hướng phát triển. Trong đó yếu tố thông tin luôn giữ vai trò xuyên suốt,
không thể thiếu trong việc thực hiện các chức năng quản lý và là cơ sở cho việc ra
quyết định quản lý. Có thể biểu diễn mối liên hệ này qua sơ đồ sau:
LẬP KẾ HOẠCH

KIỂM TRA

Footer Page 18 of 126.

TỔ CHỨC


Header Page 19 of 126.

LÃNH ĐẠO

Hình 1. Sơ đồ quan hệ giữa các chức năng quản lý
1.2.5. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học là hệ thống các yêu cầu cơ bản đối với

giáo viên trung học về phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống; năng lực chuyên môn,
nghiệp vụ.
- Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS gồm 6 tiêu chuẩn với 25 tiêu chí.
- Tiêu chuẩn là quy định về những nội dung cơ bản, đặc trưng thuộc mỗi lĩnh
vực của chuẩn.
- Tiêu chí là yêu cầu và điều kiện cần đạt được ở một nội dung cụ thể của mỗi
tiêu chuẩn.
- Minh chứng là các bằng chứng (tài liệu, tư liệu, sự vật, hiện tượng, nhân
chứng) được dẫn ra để xác nhận một cách khách quan mức độ đạt được của tiêu chí.
Nội dung của Tiêu chuẩn 4 Năng lực giáo dục ( ban hành tại Thông tƣ số
30/2009/TT- BGDĐT):
Tiêu chuẩn 4: Năng lực giáo dục
1. Tiêu chí 16. Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục
Kế hoạch các hoạt động giáo dục được xây dựng thể hiện rõ mục tiêu, nội
dung, phương pháp giáo dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh,
phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện thực tế, thể hiện khả năng hợp tác, cộng tác với
các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường.
2. Tiêu chí 17. Giáo dục qua môn học

Footer Page 19 of 126.


Header Page 20 of 126.

Thực hiện nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, tình cảm, thái độ thông qua việc giảng
dạy môn học và tích hợp các nội dung giáo dục khác trong các hoạt động chính khoá
và ngoại khoá theo kế hoạch đã xây dựng.
3. Tiêu chí 18. Giáo dục qua các hoạt động giáo dục
Thực hiện nhiệm vụ giáo dục qua các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây
dựng.

4. Tiêu chí 19. Giáo dục qua các hoạt động trong cộng đồng
Thực hiện nhiệm vụ giáo dục qua các hoạt động trong cộng đồng như: lao
động công ích, hoạt động xã hội... theo kế hoạch đã xây dựng.
5. Tiêu chí 20. Vận dụng các nguyên tắc, phương pháp, hình thức tổ chức giáo
dục
Vận dụng các nguyên tắc, phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục học sinh
vào tình huống sư phạm cụ thể, phù hợp đối tượng và môi trường giáo dục, đáp ứng
mục tiêu giáo dục đề ra.
6. Tiêu chí 21. Đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức của học sinh
Đánh giá kết quả rèn luyện đạo dực của học sinh một cách chính xác, khách
quan, công bằng và có tác dụng thúc đẩy sự phấn đấu vươn lên của học sinh.
1.2.6. Năng lực.
Năng lực: Năng lực là khả năng, điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để
thực hiện một hoạt động [37]. Năng lực là tổ hợp các thuộc tính độc đáo của cá nhân
phù hợp với những yêu cầu của một hoạt động nhất định đảm bảo cho hoạt động đó
đạt kết quả [28]. Năng lực có thể chia thành 2 loại cơ bản, chúng bổ sung, hỗ trợ
nhau, đó là năng lực chung và năng lực riêng biệt:
- Năng lực chung là năng lực cần thiết cho nhiều lĩnh vực hoạt động khác
như những thuộc tính về thể lực, trí tuệ.
Footer Page 20 of 126.


Header Page 21 of 126.

- Năng lực riêng biệt hay năng lực chuyên môn riêng biệt là sự thể hiện độc
đáo các phẩm chất riêng biệt, có tính chuyên môn nhằm đáp ứng yêu cầu của một
lĩnh vực hoạt động chuyên biệt với kết quả cao. Như vậy, có hai quan điểm về sự
hình hành và phát triển của năng lực. Quan điểm thứ nhất cho rằng năng lực, đặc
biệt là tài năng của con người mang tính bẩm sinh, tuy nhiên số người mang năng
lực bẩm sinh thường không nhiều. Quan điểm thứ hai cho rằng năng lực hình thành

và phát triển trong hoạt động thực tiễn của con người. Nó là kết quả của quá trình
giáo dục, tự rèn luyện của cá nhân [8]. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, tác giả
sử dụng quan điểm cho rằng năng lực là kết quả của quá trình giáo dục, tự phấn đấu
và rèn luyện.
1.2.7. Hoạt động bồi dưỡng
Bồi dưỡng: Khái niệm bồi dưỡng được nhiều nhà nghiên cứu tìm hiểu và đưa
ra nhiều định nghĩa khác nhau: Theo Đại Từ điển Tiếng Việt cho rằng: “Bồi dưỡng
là làm cho khỏe thêm, mạnh thêm” [50]. UNESCO định nghĩa: Bồi dưỡng có ý
nghĩa nâng cao trình độ nghề nghiệp. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ
chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ của bản
thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp [29]. Bồi dưỡng theo nghĩa rộng
là quá trình giáo dục, đào tạo nhằm hình thành nhân cách và những phẩm chất riêng
biệt của nhân cách theo định hướng mục đích đã chọn. Theo nghĩa hẹp là trang bị
thêm kiến thức, kỹ năng nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng lực hoạt động
trong lĩnh vực cụ thể [16]. Tóm lại, bồi dưỡng là bổ sung, cung cấp thêm những
thiếu hụt về tri thức, cập nhật thêm cái mới trên cơ sở những cái cũ đã có nhằm mở
mang có hệ thống những tri thức, kỹ năng, nghiệp vụ, làm giàu vốn hiểu biết, nâng
cao hiệu quả trong quá trình lao động.
Bồi dƣỡng giáo viên: Trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo, “bồi dưỡng GV
là việc nâng cao, hoàn thiện trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm cho
các GV đang dạy học”; bên cạnh đó, “bồi dưỡng GV là sự tiếp tục phát huy năng lực
tự học, tự đào tạo đã được tạo ra ở quá trình đào tạo ban đầu theo hình thức bồi
duỡng từ xa, theo định hướng “tự đào tạo để dạy HS tự học” [20]. Tác giả Nguyễn
Footer Page 21 of 126.


Header Page 22 of 126.

Minh Đường quan niệm: “Bồi dưỡng có thể coi là quá trình cập nhật những kỹ năng
còn thiếu hoặc đã lạc hậu trong một cấp học, bậc học và thường xác nhận bằng một

chứng chỉ” [29]. Trong bài quản lý nhân sự trong giáo dục - đào tạo, tác giả Mạc
Văn Trang có nêu: “Bồi dưỡng GV là nâng cao trình độ về kiến thức và kỹ năng của
GV lên một bước mới” [29]. Bồi dưỡng GV là làm tăng thêm trình độ hiện có của
đội ngũ GV (cả về phẩm chất, năng lực, sức khỏe) với nhiều hình thức, mức độ khác
nhau. Bồi dưỡng không đòi hỏi chặt chẽ, chính quy như đào tạo và được thực hiện
trong thời gian ngắn. Như vậy, chủ thể bồi dưỡng là giáo viên đã được đào tạo và đã
có một trình độ chuyên môn nhất định. Bồi dưỡng GV là quá trình bổ sung kiến
thức, kỹ năng (những nội dung liên quan đến nghề nghiệp) để nâng cao trình độ
trong một lĩnh vực hoạt động chuyên môn nhất định, giúp GV có cơ hội củng cố, mở
mang hoặc nâng cao hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ xảo chuyên môn nghiệp vụ có
sẵn nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả công việc đang làm. Như vậy, bồi dưỡng
GV là bổ sung những kiến thức còn thiếu hoặc đã lạc hậu, cập nhật thêm những tri
thức mới về các lĩnh vực của khoa học giáo dục nhằm nâng cao trình độ mọi mặt
cho đội ngũ GV nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của sự nghiệp trồng người.
1.3. Lý luận về hoạt động giáo dục
Hoạt động giáo dục: Sự hình thành và phát triển nhân cách con người chịu tác
động của nhiều yếu tố như di truyền, môi trường, giáo dục và quan trọng nhất là
hoạt động của cá nhân – hình thức biểu hiện quan trọng nhất các mối quan hệ tích
cực, chủ động của con người với thực tiễn xung quanh. Hoạt động còn là phương
thức tồn tại đồng thời là điều kiện, là phương tiện, là con đường hình thành và phát
triển nhân cách của con người, trong đó hoạt động giáo dục giữ vai trò chủ đạo,
được thể hiện ở 2 cấp độ:
- Theo nghĩa rộng: Hoạt động giáo dục là loại hình giáo dục đặc thù của xã
hội loài người nhằm tái sản xuất những nhu cầu và năng lực của con người để duy
trì phát triển xã hội, để hoàn thiện các mối quan hệ xã hội thông qua các hình thức,
nội dung, biện pháp tác động có hệ thống, có phương pháp, có chủ định đến đối

Footer Page 22 of 126.

Header Page 23 of 126.

tượng nhằm hình thành, phát triển, hoàn thiện nhân cách trên tất cả các mặt đức, trí,
thể, mĩ.
- Theo nghĩa hẹp: Hoạt động giáo dục của nhà giáo dục được tổ chức theo kế
hoạch chương trình nhằm hình thành nhân sinh quan, phẩm chất đạo đức, đồng thời
bồi dưỡng thị hiếu thẩm mĩ và phát triển thể chất của học sinh thông qua hệ thống
tác động sư phạm tới tư tưởng, tình cảm, lối sống của các em kết hợp với các biện
pháp giáo dục gia đình và xã hội, phát huy mặt tốt, khắc phục mặt hạn chế, tiêu cực
trong suy nghĩ và hành động của người học.
Có thể nói, các hoạt động giáo dục trong nhà trường được xác định theo mục
tiêu giáo dục.
1.4. Lý luận về bồi dƣỡng và quản lí hoạt động bồi dƣỡng giáo viên theo chuẩn
nghề nghiệp.
- Xác định các lĩnh vực cần bồi dưỡng: Đây là khâu đầu tiên nhưng có vai trò
rất quan trọng trong kế hoach hóa công tác bồi dưỡng giáo viên trung hoc theo
chuẩn. Theo lý thuyết của “Quản lý sự thay đổi trong giáo dục” thì “trạng thái mong
muốn” của đội ngũ giáo viên trung học đã được xác định rõ ràng qua các tiêu chí,
yêu cầu của chuẩn đã đặt ra. Qua kết quả đánh giá giáo viên trung học theo Chuẩn,
có nghĩa là biết được “Trạng thái hiện hành” ta xác định được “ Khoảng cách cần rút
gọn”. Dó chính là lĩnh vực cần bồi dưỡng và cụ thể hơn là yêu cầu nào, tiêu chí nào
trong Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cần được quan tâm. Kết quả của câu
hỏi này đối với mỗi địa phương, mỗi nhà trường và mỗi giáo viên là rất khác nhau vì
“Khoảng cách cần rút gọn” của mỗi giáo viên, mỗi nhà trường là rất khác nhau.
Chính vì thế xác định các lĩnh vực cần bồi dưỡng là cơ sở cho việc xây dựng chương
trình, kế hoạch tự rèn luyện, tự bồi dưỡng của mỗi giáo viên.
- Xác định nội dung, hình thức bồi dưỡng:
+ Cũng theo lý thuyết “Quản lý sự thay đổi trong giáo dục” thì xác định nội
dung, hình thức bồi dưỡng là xác định lộ trình để đi đến “trạng thái mong muốn”.

Footer Page 23 of 126.


Header Page 24 of 126.

Do đó “Khoảng cách cần rút gọn” ở mỗi địa phương, mỗi nhà trường và mỗi GV là
khác nhau cho nên lộ trình cũng phải khác nhau. Từ việc xác định lĩnh vực cần bồi
dưỡng, các nhà quản lý giáo dục và mỗi giáo viên lựa chọn nội dung cần bồi dưỡng
cho phù hợp.
+ Hình thức bồi dưỡng cần phong phú, linh hoạt dưới nhiều hình thức phù
hợp với nội dung bồi dưỡng như: Mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng ngắn hạn theo
chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn liên trường, hội giảng, hội thảo, tự bồi dưỡng…
- Tổ chức bồi dưỡng tại chỗ, tự bồi dưỡng: Đây là một hình thức bồi dưỡng
rất quan trọng và cần được nhấn mạnh vì nó có tính quyết định trong việc đem lại
hiệu quả bồi dưỡng cho mỗi GV. Bởi vì hoạt động bồi dưỡng trong nhà trường có
nhiều ưu điểm: đó là sự cơ động, linh hoạt về thời gian, nội dung bồi dưỡng cụ thể,
thiết thực, hình thức bồi dưỡng phù hợp đối tượng. Hoạt động tự bồi dưỡng gắn liền
với hoạt động tác nghiệp của giáo viên, đáp ứng kịp thời những yêu cầu thiếu hụt
cần bổ sung bồi dưỡng của giáo viên.
- Kiểm tra, đánh việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn:
trong bất cứ hoạt động quản lý nào cũng không thể thiếu được khâu kiểm tra đánh
giá. Kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nên
tiến hành ở tất cả các khâu như: lập kế hoạch bồi dưỡng có tính khả thi, phù hợp với
thực trạng đội ngũ giáo viên không? Cách thức tiến hành bồi dưỡng như thế nào để
có hiệu quả? Có tiến hành đánh giá giáo viên trung học theo chuẩn hàng năm
không? Sử dụng kết quả đánh giá đó để làm gì?
1.5. Nội dung quản lý bồi dƣỡng năng lực giáo dục cho giáo viên trƣờng THCS
theo chuẩn nghề nghiệp.
1.5.1. Nghiên cứu chuẩn, xây dựng hệ tham chiếu ( Xây dựng kế hoạch, mục tiêu,
nhu cầu, nội dung, hình thức bồi dưỡng)

* Nghiên cứu chuẩn: Đây là bước đầu tiên trong quá trình quản lý đội ngũ
giáo viên theo chuẩn. Để tiến hành quản lý giáo viên theo chuẩn thì trước hết từ cán

Footer Page 24 of 126.


Header Page 25 of 126.

bộ quản lý đến giáo viên đều phải thấm nhuần nội dung, yêu cầu của chuẩn. Muốn
vậy, Ban giám hiệu tức là nhà quản lý phải tổ chức các buổi tập huấn triển khai
chuẩn các quy mô từ lớn đến nhỏ: Hội đồng sư phạm, chi bộ, chi đoàn giáo viên, tổ
chuyên môn.
* Xây dựng hệ tham chiếu: Để đánh giá chất lượng giáo viên theo chuẩn
trước hết phải xây dựng hệ tham chiếu các tiêu chuẩn, tiêu chí. Khi có hệ tham chiếu
thì giáo viên sẽ biết mình phải làm gì, có bao nhiêu công việc, trình tự và các công
việc đó như thế nào, phải có những minh chứng nào để đạt chuẩn. Từ hệ tham chiếu
người thực hiện công việc đó như thế nào, khuyết điểm ở khâu. Từ đó việc tự đánh
giá trở nên đơn giản hơn và mất it thời gian. Khâu đánh giá mức độ đạt được của các
tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể, rõ ràng, chính xác của tổ chuyên môn và Ban giám hiệu
1.5.2 Tổ chức bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn, thống nhất, cam kết giữa Ban
giám hiệu, Tổ chuyên môn và giáo viên
Tổ chức thực hiện các công việc để đạt chuẩn là nhiệm vụ của nhà quản lý,
họ phải lên một kế hoạch bao gồm một hệ thống các công việc cần làm cho chính
nhà quản lý, cho các tổ chức trong nhà trường và giáo viên thực hiện, kể cả các
chính sách đầu tư về cơ sở vật chất, tổ chức các hoạt động trong và ngoài giờ lên
lớp, cách bố trí sử dụng giáo viên và các vị trí công việc phù hợp, kế hoạch bồi
dưỡng giáo viên và các thủ tục hồ sơ cần thiết cho quá trình đánh giá, xếp loại.
Quá trình quản lí có diễn ra thuận lợi hay không? Kết quả của công tác quản
lý có trở thành động lực thúc đẩy quá trình phấn đấu đạt chuẩn của giáo viên hay
không? Chính là nhờ vào khâu tổ chức thực hiện các công việc để đạt chuẩn của nhà

quản lý. Một khi những côngviệc cần làm của quá trình quản lý đội ngũ giáo viên
theo chuẩn được tổ chức được tổ chức một cách có hệ thống hợp lô gic, phù hợp với
tình hình thực tế thì việc quản lý đó sẽ trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả.
1.5.3.Chỉ đạo thực hiện kiểm tra, đánh giá năng lực giáo dục của giáo viên theo
chuẩn nghề nghiệp.
Footer Page 25 of 126.