Đưa Nội Dung Giáo Dục Ứng Phó Với Biến Đổi Khí Hậu Vào Các Môn Học Và Các Hoạt Động Giáo Dục Trong Trường Tiểu Học

TẬP HUẤN
ĐƯA NỘI DUNG GIÁO DỤC ỨNG
PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
VÀO CÁC MÔN HỌC VÀ CÁC
HoẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TRONG
TRƯỜNG TIỂU HỌC


MỤC TIÊU KHÓA TẬP HUẤN
Học xong khóa tập huấn này, học viên có khả năng:
 Hiểu được những vấn đề cơ bản, cần thiết về Biến đổi
khí hậu (BĐKH).
 Hiểu mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức dạy
học lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục BĐKH trong
các môn học và các hoạt động giáo dục khác.
 Rà soát chương trình, khai thác nội dung để thiết kế
bài dạy theo hướng lồng ghép, tích hợp nội dung giáo
dục BĐKH.
 Tích cực thực hiện dạy học lồng ghép nội dung giáo dục
BĐKH vào các môn học và hoạt động giáo dục.


NỘI DUNG TẬP HUẤN
- Phần thứ nhất: Những vấn đề chung về BĐKH
và ứng phó với BĐKH
- Phần thứ hai: Giáo dục BĐKH và ứng phó với
BĐKH trong trường tiểu học
- Phần thứ ba: Tích hợp nội dung giáo dục BĐKH
vào các môn học và hoạt động GDNGLL trong
trường tiểu học
- Phần thứ tư: Thực hành soạn bài và trình bày

bài soạn


Phần thứ nhất

Những vấn đề chung về BĐKH
và ứng phó với BĐKH


MỘT SỐ KIẾN THỨC VỀ KHÍ HẬU
VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
I.

II.
III.

IV.

Khái niệm BĐKH, biểu hiện của
BĐKH
Đặc điểm và nguyên nhân của BĐKH
Tác động của sự BĐKH đối với tự
nhiên và mọi mặt hoạt động của con
người
Hành động ứng phó với BĐKH


I. Khái niệm BĐKH, biểu hiện của
BĐKH


Khái niệm về khí hậu và biến đổi khí hậu






Thời tiết
Khí hậu
Các nhân tố hình thành khí hậu: bức xạ mặt trời, đặc
điểm bề mặt trái đất, chuyển động của hướng khí
Biến đổi khí hậu
Thuật ngữ “Biến đổi khí hậu” hiện nay được dùng để
chỉ sự nóng lên toàn cầu do các hoạt động của con
người gây ra.


I. Khái niệm BĐKH, biểu hiện của
BĐKH


Những biểu hiệu của biến đổi khí hậu




Trên phạm vi toàn cầu
+ Biến đổi của nhiệt độ
+ Các hiện tượng thời tiết cực đoan: nắng nóng, mưa

lớn, bão, …
+ Biến đổi của mực nước biển: nước biển dâng
Ở Việt Nam
+ Biến đổi của nhiệt độ
+ Biến đổi của lượng mưa
+ Biến đổi của các hiện tượng thời tiết cực đoan
+ Biến đổi của bão
+ Mực nước biển dâng


Sự thay đổi nhiệt độ trung bình toàn cầu từ năm
1880 đến năm 2010


Tính chung, mực nước biển trung bình lên
10 - 25cm với tốc độ tăng trung bình 1 2mm/năm trong thế kỷ 20

Mực nước biển trung bình và xu thế mực nước biển
toàn cầu giai đoạn 1993-2011


II. Đặc điểm và nguyên nhân của
BĐKH toàn cầu
1. Đặc điểm:
- BĐKH diễn ra chậm, từ từ, khó phát hiện, khó
ngăn chặn và đảo ngược
- BĐKH diễn ra trên phạm vi toàn cầu, có ảnh
hưởng đến tất cả các lĩnh vực có liên quan đến đời
sống và hoạt động của con người
- BĐKH diễn ra với cường độ ngày một tăng và hậu

quả khó lường trước
- BĐKH là nguy cơ lớn nhất mà con người phải đối
mặt với tự nhiên trong suốt lịch sử phát triển của
mình


II. Đặc điểm và nguyên nhân của
BĐKH toàn cầu
2. Nguyên nhân:
a. Nguyên nhân tự nhiên
- Thay đổi cường độ bức xạ mặt trời
- Khói bụi do hoạt động của núi lửa hoặc do sự va dập của
các thiên thạch vào Trái Đất
- Sự biến động các thành phần chất khí trong khí quyển
b. Hoạt động của con người và BĐKH hiện đại
- Khí nhà kính và hiệu ứng nhà kính
- Sự gia tăng hàm lượng các chất khí
nhà kính do tác động của con người


III. Tác động của sự BĐKH đối với tự
nhiên và mọi mặt hoạt động của con
người
1. Một số biến đổi của các hệ tự nhiên và hệ sinh thái
-

Làm gia tăng các thiên tai

-

Ngập lụt vùng ven biển

-

Sự biến mất của một số loài sinh vật


Một số biến đổi của các hệ tự
nhiên và hệ sinh thái
•






Tác động của BĐKH đến điều kiện và tài nguyên khí hậu
Đến năm 2020: nhiệt độ tăng 0,3-0,5ºC
Đến năm 2050: nhiệt độ tăng 0,9-1,5ºC
Đến năm 2100: nhiệt độ tăng 2-2,8ºC. Nhiệt độ trung bình
năm phổ biến từ 14-26ºC.
Tác động đến sự phân bố của lượng mưa trong các thời kỳ
mùa mưa và mùa khô.
Tác động của BĐKH đến tần số một vài yếu tố hoàn lưu
khí quyển: Tần số áp thấp nhiệt đới và bãoBĐ tăng lên
đáng kể cả về trị số trung bình cũng như trị số cao nhất, trị
số thấp nhất. (Slide 17: Bão Linda- 1997)


III. Tác động của sự BĐKH đối với tự

nhiên và mọi mặt hoạt động của con
người
2. Tác động của BĐKH đối với các lĩnh vực kinh tế xã hội
- Đối với sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp
- Đối với công nghiệp, năng lượng và xây dựng
- Đối với ngành giao thông vận tải và du lịch
- Đối với sức khỏe và đời sống của con người (bệnh tật,
dịch bệnh, thiệt hại về người và của…)


IV. Hành động ứng phó với biến đổi
khí hậu
1. Ứng phó với BĐKH
- Ứng phó với BĐKH là các hoạt động của con người
nhằm giảm nhẹ BĐKH và thích ứng với BĐKH.
- Các biện pháp ứng phó với BĐKH là các biện pháp
làm giảm nhẹ tác động của BĐKH và thích ứng với
BĐKH
+ Giảm nhẹ: sự can thiệp của con người làm giảm
nguồn phát thải khí nhà kính.
+ Thích ứng: điều chỉnh các hoạt động của con
người để thích nghi và tăng cường khả năng chống
chịu của con người trước tác động của BĐKH.


IV. Hành động ứng phó với biến đổi
khí hậu
2. Một số hoạt động ứng phó với BĐKH
- Năm 1988: Ủy ban liên chính phủ về BĐKH được
thành lập.

- Năm 1992: 155 nước kí Công ước khung của Liên
hợp quốc về BĐKH (có Việt Nam).
- Năm 1997: kí kết nghị định thư KYOTO về cắt giảm
phát thải khí nhà kính
- Năm 2008: Việt Nam phê duyệt chương trình mục tiêu
quốc gia ứng phó với BĐKH
- Năm 2010: Việt Nam thông qua Luật sử dụng năng
lượng tiết kiệm và hiệu quả.


IV. Hành động ứng phó với biến đổi
khí hậu
3. Những hành động giảm nhẹ BĐKH
- Các hoạt động bảo vệ môi trường: trồng cây xanh, hạn
chế rác thải, phân loại rác...
- Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
- Sử dụng nguồn năng lượng sạch: máy sử dụng năng
lượng mặt trời, thiết bị tiết kiệm điện…
- Thay đổi khẩu phần ăn hàng ngày.
- Tiết kiệm trong sinh hoạt.


Các chính sách
giảm khí nhà
kính
Giảm phát thải
khí nhà kính
thông qua thu
hồi khí CH4
trong sản xuất và

vận tải năng
lượng

Định hướng
phát triển nông
nghiệp và tăng
cường các
phương thức
canh tác bền
vững

Tiết kiệm và
nâng cao hiệu
quả sử dụng
năng lượng

Giảm
nhẹ
BĐKH
Nghiên cứu,
triển khai và
tăng cường sử
dụng các nguồn
năng lượng
sạch
Bảo vệ tăng
cường các bể
chứa và bể hấp
thụ khí nhà kính

IV. Hành động ứng phó với biến đổi
khí hậu
4. Những hành động thích ứng với BĐKH
- Tự bảo vệ mình trước thiên tai
- Phòng các dịch bệnh.
- Rèn luyện sức khỏe, bảo vệ cơ thể


Phần thứ hai

Giáo dục BĐKH và ứng phó với
BĐKH trong trường tiểu học


GIÁO DỤC BĐKH VÀ ỨNG PHÓ VỚI
BĐKH TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC
I. Vai trò, nhiệm vụ của giáo dục tiểu học đối với
những thách thức của BĐKH
II. Mục tiêu của giáo dục ứng phó với BĐKH trong
trường Tiểu học
III. Tích hợp nội dung giáo dục ứng phó với BĐKH
trong trường Tiẻu học
IV. Một số yêu cầu khi thiết kế bài dạy có tích hợp
nội dung giáo dục ứng phó với BĐKH vào các
môn học trong trường tiểu học


I. Vai trò, nhiệm vụ của giáo dục tiểu học đối
với những thách thức

của BĐKH
Số lượng học sinh
Tiểu học rất đông,
hơn 7 triệu học
sinh chiếm 1/10
dân số

Việc đầu tư giáo

dục ứng phó với
BĐKH cho giáo
dục TH hiệu quả
và bền vững.

Vai trò

HS TH có khả năng làm
thay đổi hành vi, cách
ứng xử của mọi người
trong xã hội đối với
BĐKH.

Các đối tượng
học sinh tiểu học
rất trẻ đang hình
thành nhân cách.


II. Mục tiêu của giáo dục ứng phó với BĐKH
trong

Tiểu học
1.
Kiếntrường
thức:
- Trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản, ban đầu về khí hậu, thời tiết,
biểu hiện của BĐKH. Nguyên nhân và hậu quả của BĐKH
- Trang bị cho học sinh một số giải pháp cơ bản nhằm hạn chế tác động của
BĐKH cũng như để ứng phó và thích nghi với BĐKH.
2.

Kĩ năng:
- Hình thành và rèn luyện cho học sinh những kĩ năng cơ bản để giảm nhẹ,
thích ứng với BĐKH.
- Biết cách ứng phó với những rủi ro, thiên tai thường gặp trong cuộc sống.

3.

Thái độ:
- Giáo dục cho học sinh ý thức trong việc ứng phó với BĐKH (giảm nhẹ và
thích ứng).
- Vận dụng các hiểu biết, kĩ năng thu được để tham gia các hoạt động tuyên
truyền về ứng phó với BĐKH, tham gia các hoạt động nhằm ứng phó với
BĐKH phù hợp với lứa tuổi


Một số yêu cầu của giáo dục ứng phó với BĐKH
trong trường Tiểu học










Quan điểm tiếp cận là lấy giáo dục nhận thức làm trung tâm
Thông qua việc tích hợp kiến thức về BĐKH qua nội dung môn học, ở trong và
ngoài lớp học, ở trong và ngoài nhà trường để nâng cao nhận thức, phát triển
thái độ, hành vi ứng xử, rèn luyện kỹ năng và hành động cụ thể ứng phó với
BĐKH.
Giáo dục ứng phó với BĐKH là giáo dục tổng thể, nhằm trang bị cho học sinh
những kiến thức về môi trường, về BĐKH, về khoa học công nghệ và cách
thức để học sinh ứng phó với BĐKH thông qua từng môn học như: Địa lý,Tự
nhiên-Xã hội, Khoa học, Tiếng Việt, Đạo đức, Mĩ thuật, Thủ công, Kĩ thuật...
Nội dung của giáo dục ứng phó BĐKH phải đảm bảo tính khoa học, tính hệ
thống các khối kiến thức, kỹ năng và đảm bảo tính liên thông giữa các cấp học.
Ứng phó với BĐKH đòi hỏi có sự hợp tác. Giáo dục về BĐKH và ứng phó
BĐKH là dạy cho học sinh biết cách ứng xử và hành động. Bởi vậy cần tận
dụng các kĩ năng hợp tác.
Giáo dục ứng phó BĐKH là giáo dục về nhận thức, hành động để có thể tham
gia giải quyết những rủi ro của BĐKH. Hiệu quả về nhận thức và hành động
thực tiễn là thước đo chất lượng của nó.


III. Tích hợp nội dung giáo dục ứng phó với
BĐKH trong trường Tiẻu học
1. Quan niệm về giáo dục tích hợp
2. Các nguyên tắc giáo dục tích hợp

3. Phương pháp giáo dục tích hợp
4. Một số nội dung cơ bản về giáo dục BĐKH có
thể lựa chọn để tích hợp vào các môn học và các
hoạt động giáo dục