Skkn một số biện pháp giúp trẻ 3 4 tuổi cảm thụ âm nhạc ở trường mầm non xã thụy lương

PHÒNG GD & ĐT THÁI THỤY

TRƯỜNG MN THỤY LƯƠNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài : Một số biện pháp giúp trẻ 3- 4 tuổi cảm thụ âm nhạc ở
trường mầm non xã Thụy Lương
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. lý do cấp thiết của đề tài
- Âm nhạc rất gần giũi với trẻ thơ, những phản ứng nhún nhẩy rộn ràng của trẻ, những
bản nhạc sôi động cũng làm trẻ không thể đứng yên, những bản nhạc trong sáng trữ
tình cũng làm trẻ có thể pản xạ với những vận động tay chân phù hợp, có thể nói âm
nhạc với chúng ta hay với trẻ thơ cũng vậy nó luôn được yêu thích, song mức độ tùy
theo cá tính của từng người, từng trẻ, có những trẻ yêu âm nhạc đến say mê, có người
thì hờ hững khi điệu nhạc cất lên, khác với môn nghệ thuật khác, Âm nhạc không hoàn
toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc bằng ngôn ngữ riêng, giai điệu âm
sắc riêng, cường độ ,nhịp độ, hòa âm tiết tấu…cùng với trường độ thơì gian đã thu hút
và đi vào lòng người, ta có thể hồi tưởng lại những giai điệu mượt mà đằm thắm trữ
tình của nền nhạc, làm cho say lòng người. Âm nhạc thay lời nói, thay quan hệ giao
tiếp, trao đổi tình cảm…mà có thể cho chúng ta nhìn thấy, cảm nhận thấy những vẻ
đẹp cuộc sống, tình yêu con người, tình yêu đôi lứa, thiên nhiên kỳ vĩ vv
- Với trẻ thơ âm nhạc là một thế giới kỳ diệu muôn màu sắc, nuôi dưỡng tâm hồn trẻ,
ngay từ khi còn nằm trong nôi, được nghe lời ru, bài hát nhẹ nhàng, trẻ cũng nhanh đi
vào giấc ngủ, những bài hát, những âm thanh, những tiếng đàn, mỗi âm điệu rộn ràng
hay trầm lắng ấy cũng làm trí não, tâm hồn trẻ cảm nhận và phản ứng chính xác với
từng giai điệu, từng dòng nhạc lời ca, vì vậy đem đến tai nghe cho trẻ nhiều bài hát có
tính chất nhạc khác nhau, có nhiều nội dung khác nhau sẽ cho trẻ những cảm nhận về
nền nhạc khác nhau, đem đến cho trẻ sự nhận thức về nghệ thuật muôn hình muôn vẻ,
cho trẻ thêm những hiểu biết về thế giới quan vô tận như cảnh đẹp quê hương, đất

nước, cuộc sống xã hội con người từ đó giáo dục cho trẻ tình yêu ước mơ về cuộc sống
tươi đẹp, nuôi dưỡng ở trẻ ước mơ trong cuộc sống, những tài năng nghệ thuật, giúp
tâm hồn trẻ sống trong sáng hơn, yêu đời hơn.
Vì vậy giáo dục trẻ, cùng với việc giáo dục lòng nhân ái, tình yêu con người, yêu quê
hương đất nước, là việc không thể không đưa giáo dục âm nhạc vào dậy học cho trẻ,
và việc đưa giáo dục âm nhạc một cách có hệ thống, có biện pháp giáo viên còn giúp
trẻ hiểu thêm về những độ cao, độ ngân, độ vang lên của bản nhạc trầm bổng hay tha
thiết, những cảm nhận nghệ thuật trong từng câu hát giúp trẻ nhận thức hoàn thiện hơn
về nghệ thuật âm nhạc khi trẻ lớn lên. vì vậy nhiệm vụ của chúng ta là giúp trẻ hình
thành sự cảm thụ âm nhạc sớm và có biện pháp để khả năng của trẻ được bộc lộ mỗi
ngày.
Năm học 2014 - 2015 tôi đi sâu nghin cứu “ Một số biện pháp dậy trẻ 3- 4 tuổi
cảm thụ âm nhạc ”
II.Giới hạn ngin cứu:
1.Đối tựơng nghin cứu:
- Sự cảm thụ âm nhạc trẻ 3-4 tuổi trường mầm non Thụy Lương.
2. phạm vi nghiên cứu.
- Giờ học giáo dục âm nhạc, mọi nơi mọi lúc và các hoạt động tập luyện văn nghệ
của học sinh tại lớp 3-4 tuổi
3.Phương pháp nghin cứu.
- Phương pháp luận: Cơ sở cho việc tiếp nhận và hình thành cảm xúc âm nhạc dựa
trên phương pháp luận Mác Lê Nin
- Phương pháp kích hoạt sáng tạo: Là việc tạo ra môi trường âm nhạc sớm giúp trí
não trẻ sớm tiếp thu phát triển cảm xúc âm nhạc
- Phương pháp quan sát luyện tập: Dưới nhiều hình thứcdậy quan sát trẻ tập luyện,
giáo viên có biện pháp phù hợp rèn kỹ năng cho trẻ.
III. Nội dung
1.Cơ sở lý luận.

Âm nhạc có tác động rất lớn đến thế giới nội tâm của con người , đặc biệt là trong
việc giáo dục trẻ mầm non, có ý kiến cho rằng giáo dục âm nhạc không phải là giáo
dục trẻ nhạc công mà là giáo dục đào tạo con người
-Bài hát nhẹ nhàng của mẹ, tiếng huýt sáo của cha, tiếng cười hóm hỉnh của ông bà cha
mẹ cô dì chú bác thực sự là những hoạt động âm nhạc giúp trẻ vừa rèn luyện kỹ năng
ngôn ngữ vừa học được cách tương tác tích cực với những người xung quanh trong xã
hội, khi dạy trẻ 3- 4 tuổi cảm thụ âm nhạc tức là bằng các biện pháp dạy âm nhac cho
trẻ thông qua các nhạc cụ như các loại đàn,mõ, kèn, giọng hát, vv giáo viên đem đến
tai nghe của trẻ sự cảm nhận về giai điệu, nhịp vỗ của bài bài hát ở mức độ đơn giản,
để chuyển tải ý tưởng của tác giả đến với trẻ thơ những bài hát gần gũi như các con vật
đáng yêu, đồ dùng đồ chơi các phương tiện giao thông các bài hát về cảnh đẹp quê
hương mọi miền tổ quốc, thông qua biện pháp dậy học cô giáo giúp trẻ hát thuộc các
bài hát ngắn biết vỗ tay theo nhịp phách gõ đúng với nhịp phách bài hát và nhận ra giai
điệu bài hát ở nhiều vùng miền mang nhiều sắc thái dân tộc khác nhau, thông qua các
hình thức trò chơi giáo viên giúp trẻ nhận ra âm thanh khác nhau, nhịp phách, tiết tấu
khác nhau.
- Mặt khác cũng thông qua nền nhạc, giáo viên giúp trẻ cảm thụ được từ đó hình thành
ở trẻ óc tư duy, sự cảm nhận nghệ thuật trên nền nhạc thành các bài tập múa đơn giản
sáng tạo, sự cảm thụ âm nhạc của bộ não và phối hợp hoạt động của bộ máy phát âm,
kết hợp cơ chân tay trẻ một cách mềm dẻo linh hoạt để trẻ có thể bắt chước luyện tập
sáng tạo ra những bài múa đơn giản. Các nghin cứu về thần kinh cho thấy sự tiếp xúc
với âm nhạc có thể thiết lập ở trẻ phản xạ có điều kiện đồng thời phát triển khả năng
nhận thức và các kỹ năng lập luận phức tạp, nhưng phát triển nhanh ở trẻ 4-5 tuổi vì
vậy khi dậy trẻ 3 tuổi nếu tách bạch mọi câu hát, nội dung, phân tích cụ thể rõ ràng
chi tiết như trẻ 5 tuổi, thì trẻ sẽ khó tiếp thu,vì khả năng đó ở trẻ còn rất hạn chế, vì vậy
với trẻ 3-4 tuổi việc học giáo dục âm nhạc mang tính học truyền khẩu là chính, trẻ
được nghe nhiều giáo viên tác động vào tai nghe cho trẻ một cách chính xác, nền nhạc
hấp dẫn, sẽ giúp trẻ thuộc nhanh và thể hiện chuẩn nền nhạc hơn. Mỗi giai điệu, mỗi
nội dung bản nhạc đều có tác dụng riêng với trẻ, trẻ được nghe nhiều được hoạt động

nhiều với các bản nhạc mang sắc thái khác nhau sẽ giúp cho tai nghe của trẻ linh hoạt
hơn, trẻ sẽ nhanh chóng nhận ra giai điệu bài hát, biết lựa chọn đánh giá về tác phẩm
từ đó giáo viên phát triển ở trẻ khả năng cảm nhận âm nhạc và khả năng sáng tạo nghệ
thuật âm nhạc cho trẻ sau Này..
2. Cơ sở thực tiễn.
- Hoạt động giáo dục âm nhạc đến với trẻ có những tích cực nhất định song để đạt
được được những giá trị tích cực đó thì việc tiếp nhận âm nhạc một cách chính xác,
việc cảm thụ không phải dễ dàng, âm nhạc chỉ nghe thấy, không cầm được, không giữ
được hữu hình mà nó chỉ chỉ giữ vô hình khi ta cảm nhận thấy nó, nó lưu lại trong ta,
việc lưu lại trong trẻ ở mức độ nào phụ thuộc vào sự lĩnh hội tai nghe của trẻ, phụ
thuộc vào cách dậy của giáo viên.
- Mặt khác với trẻ 3 tuổi ngôn ngữ của trẻ chưa hoàn toàn linh hoạt nhanh nhẹn, bộ
máy phát âm của trẻ còn nhiều hạn chế, trẻ nói còn chậm, số từ chưa nhiều, nhiều trẻ
còn nói ngọng, việc tập nói, nói đủ câu trẻ đang dần hoàn thiện trong thời kỳ 3-4 tuổi,
vì vậy việc hát được câu dài, những từ có độ luyến láy với trẻ là một việc khó, trẻ học
hát gần như dừng ở mức độ thuộc câu, thuộc lời, sự thể hiện được âm thanh sắc thái
khác nhau gần như giai đoạn đầu trẻ chưa làm được
- Các cơ chân tay của trẻ còn vụng về, sự vận động trẻ 3 tuổi chậm chạp vì vậy việc thể
hiện hình tượng nghệ thuật trong trẻ 3-4 tuổi thông qua điệu múa còn mang tính chất
mô phỏng lại, chưa có hồn chỉ dừng ở mức độ hết sức đơn giản thô sơ.
-Vì vậy để trẻ học tốt âm nhạc thì phương pháp truyền thụ cho trẻ của giáo viên phải
có những phương pháp phù hợp với trẻ, những kinh nghiệm truyền đạt, những thủ
thuật, cùng với khả năng thể hiện giọng hát, tiếng đàn của cô giáo một cách hết sức
hấp dẫn trẻ
- Nói tóm lại hoạt động giáo dục âm nhạc là một hoạt động học qua sự truyền khẩu bắt
chước là chính, nhưng để trẻ thuộc và thể hiện được những tình cảm nghệ thuật, nội
dung qua lời ca điệu múa thì giáo viên phải có những kinh nghiệm dựa trên đặc điểm
tâm sinh lý phát triển của trẻ, có khả năng thể hiện nghệ thuật, đưa nghệ thuật đến với
trẻ một cách phù hợp.

Hiểu được điều đó tôi nghĩ rằng mình cần phải chuẩn bị tốt âm nhạc đến với trẻ lựa
chọn các bài hát phải hay, ngắn gọn, sôi nổi, phù hợp tâm lý trẻ 3 tuổi,cách biểu diễn
phải thể hiện được tình cảm bài hát, thường xuyên tạo ra môi trường âm nhạc hấp dẫn
trẻ, để trẻ sớm làm quen với nghệ thuật ngay từ nhỏ. Năm học 2014-2015 tôi đã đi sâu
nghin cứu tìm hiểu “ Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi cảm thụ tốt âm nhạc tại
trường mầm non xã Thụy Lương”
IV. THỰC TRẠNG NGHIÊN CỨU.
1.Ưu điểm.
Đa số trẻ của lớp nhanh nhẹn, có sức khỏe tốt để tham gia các hoạt động của lứa
tuổi.
Lớp được trang bị đàn oocgan, tivi, phù hợp với trẻ đầy đủ các trang thiết bị đồ
dùng máy vi tính máy chiếu.
- Giáo viên nhiệt tình có đầy đủ trình độ chuyên môn có giọng hát hay, đàn giỏi, có
khả năng biểu diễn và đem âm nhạc đến với trẻ một cách hấp dẫn làm lôi cuốn lòng
người.
- Ban giám hiệu nhà trường luôn luôn quan tâm đến sự nhận thức phương pháp
giảng dậy của tôi, thường xuyên dự giờ góp ý về các tiết dậy âm nhạc giúp tôi nâng
cao trình độ âm nhạc cho bản thân mình..
- Tạo các điều kiện về thời gian để tôi có điều kiện tự bồi dưỡng chuẩn bị đầy đủ
mọi đìều kiện lên lớp.
- Các bậc phụ huynh quan tâm nhiệt tình tới con em và thường xuyên giúp đỡ ủng
hộ vật chất cho cô trò có đìều kiện thực hiện nhiệm vụ chuyên môn..
2. Tồn tại
* Với giáo viên
- Năm học 2014-2015 nhà trường có 2 lớp 3-4 tuổi tổng sỹ số 65 trẻ/2 lớp, do các
cháu đông nên việc rèn nền nếp của giáo viên còn gặp nhiều khó khăn vất vả, sự hòa
nhập của các cháu trong lớp không đồng đều, một số cháu còn non nớt, nhút nhát trong
quá trình học tập

- Thời gian dành cho việc rèn trẻ mọi nơi mọi lúc của giáo viên nhạc rất hạn chế nên
ảnh hưởng đến việc tiếp xúc với âm nhạc của trẻ, cơ hội cho trẻ trải nghiệm với âm
nhạc không nhiều chỉ được qua các tiết học nên phần nào trẻ lĩnh hội âm nhạc hạn chế.
- Trình độ đàn hát của giáo viên trên nhóm lớp của nhà trường không có giáo viên
năng khiếu, phần nào hạn chế việc tiếp xúc âm nhạc mọi lúc mọi nơi trong cả những
lĩnh vực khác
- Các hình thức phối hợp tổ chức giờ học giáo dục âm nhạc một cách hay, hấp dẫn lôi
cuốn trẻ của bản thân tôi còn nhiều hạn chế
- Cách chuyển tiếp dẫn trẻ đến với các hoạt động tiếp theo chưa sinh động.
- Kỹ năng rèn ca hát cho trẻ chưa sâu, đôi khi còn gò ép trẻ học hát theo kiểu ''học
thuộc lòng''
- Chưa tạo nhiều cơ hội cho trẻ hoạt động, đôi khi dậy nhưng chưa xác định rõ kiến
thức loại tiết,mục đích yêu cầu.
- Chưa lựa chọn các tác phẩm khi giới thiệu với trẻ. Các tác phẩm giới thiệu đến trẻ
còn nghèo nàn, đơn điệu và phụ thuộc vào chương trình chung. Giáo viên chưa chịu
khó sưu tầm các bài hát hay, có nội dung hấp dẫn để đưa vào dạy trẻ.
- Trong quá trình dậy trẻ giáo viên mới chỉ tập trung vào việc dậy trẻ hát thuộc vận
động thuộc bài, việc trò chuyện tìm hiểu để trẻ hiểu về tác phẩm giáo viên nhiều khi
còn chưa chú ý tới.
- Khi trẻ tập hát giáo viên chưa chú ý luyện âm điệu, giai điệu, cho trẻ, nhiều trẻ hát
thiêú, hát lắp cô không kịp thời điều chỉnh và sửa sai từ đó dẫn đến việc trẻ hay hát sai
nhạc sai lời.
* Những biểu hiện hạn chế của trẻ khi tham gia hoạt động âm nhạc:
- Bước vào đầu năm học, trẻ hát được câu ngắn và nhớ được từ nào bắt chước từ đó,
việc hát theo cô hạn chế bởi chức năng tâm sinh lý của trẻ còn non nớt, nên việc hát
của mọi trẻ theo cô chưa có sự hiểu biết về tính tập thể như trẻ lớn biết hát một cách
đồng đều hiểu được các ký hiệu của cô khi nào thì được hát, và khi hát thì hát như thế
nào, dẫn đến tình trạng trẻ nào nhớ được từ nào thì hát từ đó dẫn đến cả lớp hát không

có sự đồng thanh, không đều nhau, đây là một thực tế giáo viên gặp phải do đặc điểm
trẻ 3 tuổi đầu năm.
- Thứ 2 khi trẻ hát trẻ chưa biết cách vào nhịp theo cô, khi hát chung trẻ chưa có cảm
nhận về nhịp phách, giai điệu sắc thái bản nhạc trẻ hát tự do theo kiểu hát thuộc lời, nói
cách khác trẻ chưa có khái niệm về sắc thái âm nhạc.
- Trẻ hát mang tính tự do, chưa biết phối hợp nhau, nên trẻ nào thích hát kiểu gì thí hát,
trẻ hát to, trẻ hát nhỏ thậm chí âm thanh mang tính la hét vv.
- Nhiều trẻ nhút nhát thì không hòa mình vào tập thể như giờ học hát thì những cháu
này thường có biểu hiện ngồi im, phải có rất nhiều thời gian để cô chú ý tới trẻ và giúp
đỡ trẻ làm quen với tập thể thì trẻ mới co thể tham gia hoạt động giờ học âm nhạc
Trên đây là một số tồn tại biểu hiện khi thực hiện giờ học âm nhạc trẻ và giáo viên còn
mắc phải. Vì vậy năm học 2014-2015 nhận thấy nhiều hạn chế trong giờ học giáo dục
âm nhạc tôi đã đi sâu tìm hiểu và nghin cứu các biện pháp dậy học để trẻ 3-4 tuổi cảm
thu âm nhạc được tốt hơn”
III. Biện pháp thực hiện
Biện pháp 1: Sớm tạo môi trường cho trẻ cảm thụ âm nhạc.
Để trẻ có được cảm nhận tốt khi tham gia hoạt động âm nhạc, tôi nghĩ rằng phải tạo
ra môi trường nghệ thuật sớm với trẻ, để trẻ được học ở mọi lúc mọi nơi, trẻ được tiếp
xúc với đa dạng loại hình nghệ thuật, thì đây sẽ là một yếu tố giúp trẻ cảm thụ nghệ
thuật tốt nhất, như nhà khoa học Michaelschutlte người Đức tại bệnh viện tâm lý trẻ
em của đại học Ham burg có khẳng định “ âm nhạc giúp trung tâm sử lý ngôn ngữ của
não phát triển, khiến trẻ có thể bộc lộ khả năng âm nhạc rất sớm phục vụ cho việc học
và nói của trẻ sớm hơn những đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong gia đình không có điều
kiện cơ hội tiếp cận với âm nhạc.” Ở địa phương tôi là một xã nông nghiệp, các gia
đình các bậc phụ huynh sự hiểu biết còn nhiều hạn chế vì vậy muốn tạo ra môi trường
âm nhạc với trẻ chỉ có thể phần lớn làm được ở trường, vì vậy tôi luôn trú trọng đến
vấn đề này, là một giáo viên thanh nhạc tôi đã chọn và xây dựng kế hoạch giáo dục âm
nhạc cho các khối trong trường từ sáng đến tối kết hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp để

thực hiện VD: Giờ đón trả trẻ tôi lựa chọn những bài âm nhạc phù hợp theo 9 chủ điểm


có tính chất nhạc trong sáng nhẹ nhàng để mở phát trên loa cho toàn trường như các
bài hát “ đi học” của nguyễn Ngọc Thiện, bài hát em đi mẫu giáo, các bài hát bài ca đi
học vv, giờ thể dục sáng các ngày thứ 2,5 quy định tập theo lời ca, tôi đã đàn, hát thâu
băng đủ các bài trong 9 chủ điểm tập cho trẻ tập theo lời ca và cho các nhóm lớp thống
nhất với nhau về chương trình và động tác tập, kết hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp tôi
thống nhất với giáo viên chủ nhiệm các bài trong kế hoạch ngày tuần của tôi với giáo
viên chủ nhiệm để ngoài giờ thực hiện hoạt động giáo dục âm nhạc ra, giáo viên chủ
nhiệm chủ động cho trẻ ôn luyện mọi nơi mọi lúc bằng cách mở các băng nhạc cho trẻ
nghe để trẻ dễ nhớ nhanh thuộc ở mọi nơi mọi lúc,Ngoài ra tôi lựa chọn bài hát, nhạc
cho trẻ nghe mọi lúc mọi nơi, trong giờ học như nhạc cổ điển, nhạc không lời và
các bài hát nhạc nước ngoài lời việt
- Trong mỗi góc âm nhạc ở mỗi lớp kết hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp tôi trú trong
góc trang trí hoạt động giáo dục âm nhạc mang nhiều hình ảnh gợi cho trẻ lòng ham
muốn được tham gia hoạt động, sắp xếp đồ dùng đò chơi, làm tự tạo ra các loại đồ
dùng phục vụ âm nhạc như sắc sô, phách gõ, mõ, đàn, kèn, sáo, tôi đã cùng với trẻ vẽ
tranh, cắt dán, tạo mẫu các đồ vật, nhạc cụ; tự tạo ra các nhạc cụ đơn giản, cùng phụ
huynh sưu tầm các nhạc cụ như chuông, trống ... (kể cả đồ thật lẫn đồ chơi) để trang
trí cho góc nghệ thuật. Có thể sắp xếp theo bộ, theo chủ đề tránh rườm rà. Tôi cho trẻ
cùng tham gia, góp ý kiến cách sắp xếp, tạo cho trẻ hứng thú và được tôn trọng. Cần
tận dụng tối đa sản phẩm ở góc vào các hoạt động nghệ thuật chứ không chỉ để trưng
bày cho đẹp.
-Thường xuyên sử dụng nhạc cụ như đàn óc gan trong giờ học mọi nơi mọi lúc tôi đàn
thường xuyên cho trẻ nghe, tập đàn trên nhóm lớp mọi nơi mọi lúc để trẻ có điều kiện
tiếp cận âm thanh đàn trẻ phát triển tai nghe chính xác, ngoài ra vì có giọng hát tương
đối tôi thường xuyên hát cho trẻ nghe và thể hiện tình cảm cùng với trẻ khi hát, trẻ pản
xạ nhanh nhẹn với mỗi loại nhạc cất lên cùng cô giáo mỗi khi được cảm thụ âm nhạc
nghe đàn, hát và biết biểu lộ xúc cảm của mình.

- Khi trẻ ngủ, nghỉ lựa tôi chọn bài hát, bản nhạc không lời êm dịu, nhẹ nhàng sẽ tác
động tích cực vào trí não của trẻ, giúp trẻ có thể ngủ, nghỉ ngơi được tốt,


-Ngoài ra trong công tác tuyên truyền với các bậc phụ huynh tôi luôn trao đổi kinh
nghiệm để các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn và làm tốt việc cho trẻ cảm thụ âm nhạc ở
môi trường gia đình
Biện pháp 2: Giúp trẻ cảm thụ âm nhạc tốt qua việc lựa chọn đề tài .
Để trẻ cảm thụ âm nhạc tốt không chỉ ở việc tạo ra một môi trường âm nhạc phát triển
tai nghe cho trẻ mà giáo viên còn phải biết lựa chọn những bài dậy phù hợp với độ
tuổi với tâm sinh lý của trẻ với môi trường sống của trẻ tình cảm của trẻ. Việc lựa chọn
những bài phù hợp với trẻ để trẻ học một cách hứng thú,tôi đã đi sâu tìm hiểu tham
khảo sưu tầm trên mạng hoặc trong các tài liệu, hạn chế sử dụng những bài trẻ đã quá
quen thuộc ở lớp dưới trẻ sẽ chóng chán và không gây được xúc cảm ở trẻ.
Khi nghin cứu lý luận chủ nghĩa mác- lênin về âm nhạc với trẻ thơ, lý luận có khẳng
định:
“ trẻ nhận thức thế giới xung quanh bằng âm nhạc có hình ảnh và cảm xúc”, mà đặc
trưng của âm nhạc là bằng âm thanh tác động lên tri giác, gợi lên sự đồng cảm với các
hình tượng nghệ thuật trong con người của trẻ, vì vậy để cảm xúc của trẻ được thăng
hoa thì âm thanh tác động vào não của trẻ phải hay có sắc thái riêng phù hợp tâm sinh
lý trẻ, vì vậy việc lựa chọn tác phẩm có nội dung hay phù hợp có nền nhạc phù hợp với
tâm lý trẻ sẽ có tác dụng lớn hơn những bài hát trẻ không yêu thích, vì vậy trong quá
trình dậy trẻ tôi đã lựa chọn các bài dậy chương trình 3-4 tuổi như sau: Chủ điểm
trường mầm non với các bài .....
(

viết

hết

những

bài

hay

bài

nhạc

mới

chọn

đưa

vào

nhớ

chưa).............................................................
- Với các bài cô hát trẻ nghe tôi chọn đa dạng phong phú các loại nhạc như nhạc không
lời cho trẻ nghe có thể là các ca khúc, đặc biệt là các bài dân ca các vùng miền, các dân
tộc hòa tấu bởi dàn nhạc dân tộc; hoặc các bản nhạc rất nổi tiếng và quen thuộc như
Pô-lô-ne (Polonaise - Orginski), Thư gửi Ê-li-dơ (Bagatelle: "Fur Elise" L.V.Beethoven), xô nát Ánh trăng ("Moonlight" sonata - L.V.Beethoven), Vũ khúc
Hungari số 5 (Hungarian Dance No.5 - J. Brahms), Hành khúc Thổ Nhĩ Kì (Turkish
Rondo - W.A. Mozart)...vv, và tùy theo mỗi chủ điểm mỗi thể loại bài để chọn cho phù
hợp với trẻ

- Với những trò chơi âm nhạc tôi đưa vào đa dạng các nhóm trò chơi phát triển được
các giác quan cho trẻ. Như nhóm trò chơi phát triển tai nghe “ nghe nhạc đoán tên bài
hát, các trò chơi thẩm âm tiết tấu, vv” các nhóm trò chơi nghe dân ca đoán vùng
miền,vv để trẻ được trải nghiệm tai, mắt các giác quan khác nhau
.... - Với các chương trình văn nghệ diễn ra tại trường tại lớp, trường tôi sưu tầm
những băng đĩa có bản nhạc ngắn và hay như những bài “ ba bà đi bán lợn con, Hai
con thằn lằn con,............................ phù hợp tâm sinh lý trẻ làm cho trẻ rất thích, và
hứng thú kết hợp nền nhạc tôi chọn những âm sắc vui tươi dí dỏm tạo lên phong cách
biểu diễn ở trẻ, không khí buổi tập cũng thật hứng thú dù trẻ tập có bị mệt mỏi.
Biện pháp 3: Giúp trẻ cảm nhận âm nhạc tốt thông qua việc đàn, hát, vận động
làm mẫu chuẩn của giáo viên.
- Trẻ 3-4 tuổi học hát, vận động có tính chất bắt chước luyện tập học truyền khẩu vì
vậy việc làm mẫu múa mẫu đàn, hát của giáo viên cho trẻ nghe và xem là vô cùng quan
trọng, mỗi bài học đến với trẻ tôi đều chuẩn bị kỹ thuộc và hát chuẩn bài hát về cao độ
trường độ phân tích kỹ tích chất, nội dung bài, tập hát thể hiện tình cảm vận động bài
một cách tự tin sau đó mới đưa vào dậy trẻ.
- Thường xuyên đưa đàn vào trong giờ học để trẻ phát triển tai nghe quen thuộc, chọn
tiết tấu, âm sắc phù hợp với bản nhạc, mỗi bản nhạc khi đàn với những âm thanh trầm
bổng phù hợp với trẻ thơ giúp trẻ thơ cảm nhận âm nhạc một cách tốt nhất
Biện pháp 4: Giúp trẻ cảm nhận âm nhạc thông qua các biện pháp dậy học lấy
trẻ làm trung tâm.
- Trẻ 3-4 tuổi với đặc điểm tư duy gắn liền với trực quan hành động, nên việc nhận
thức của trẻ luôn gắn liền với trực quan qua tai nghe, mắt nhìn, tay sờ, những sự vật
hiện tượng trực diện với trẻ, trẻ sẽ nhận thức theo một hệ thống từ bình diện bên ngoài
vào bên trong, vì vậy khi dậy trẻ hát hay vận động, nghe nhạc thì các nội dung này đến
với trẻ cũng phải theo một quá trình từ đơn giản đến phức tạp gắn liền với trực quan
như cho trẻ nghe nhiều, làm quen nhiều ở mọi nơi mọi lúc sau đó mới đưa vào giờ học,
mỗi giờ học phải căn cứ vào mức độ nhận thức của trẻ để lựa chọn loại tiết cho phù
hợp,với lớp có 1/3 số trẻ gần thuộc, tôi chọn loại tiết đa số trẻ chưa biết, nhưng với lớp
chiếm tỷ lệ 2/3 số trẻ thuộc thì tôi chọn loại tiết đa số trẻ đã biết để lựa chọn hình thức

nội dung dậy trẻ đạt hiệu quả cao,


- Hay tùy từng thời điểm thì phương pháp dậy trẻ cho phù hợp VD: Bắt đầu vào đầu
năm trẻ vừa nhà trẻ chuyển lên, có cháu bắt đầu đến trường chưa qua môi trường giáo
dục bao giờ, việc dậy trẻ giáo viên phải căn cứ vào tình hình thực tế của trẻ, lúc này
các cháu chưa hiểu việc tập hát như thế nào,giáo viên phải phân tích dùng lời cho trẻ
hiểu cách tập hát cùng cô, thậm chí phải dùng cả những ký hiệu đơn giản để trẻ hiểu
khi cô bắt điệu, khi nào thì con mới được hát, trong giờ học, tôi phân bài hát thành
đoạn ngắn cho trẻ tập hát truyền khẩu nhiều lần, đến khi trẻ hát thuộc tôi mới ghép cả
bài tập hát hết bài theo hình thức truyền khẩu cả bài, nhưng hết học kỳ 1 trẻ đã có
những kỹ năng học hát,học vận động mức độ nghe hiểu, khả năng tri giác đã trọn vẹn
của trẻ, trẻ có thể nhắc, nói lại các từ câu của cô đã nhanh hơn, tư duy của trẻ đã có sự
chuyển tiếp gần tới mức độ cao hơn tức là hiểu sự vật hiện tượng thông qua lời nói tức
là tư duy trực quan hình tượng, vì vậy khi phân tích tách bạch vấn đề, trẻ đã nhận thức
được ngay, tôi đã vận dụng phương pháp dậy trẻ như dạy hát, dậy vận động từng câu
từng phần tách bạch một sau đó học ghép đoạn, ghép bài ở những bài dài hơn, câu hát
khó hơn về độ luyến láy, với những biện pháp dậy trẻ như vậy trẻ được nâng dần mức
độ từ thấp đến cao từ đơn giản đến phức tạp và phù hợp với tâm sinh lý của trẻ, như
vậy giờ học tổ chức cho trẻ sẽ nhẹ nhàng không gò ép trẻ, và trẻ cũng không bị sức ép
từ giáo viên.
Biện pháp 5: Dậy trẻ cảm thụ âm nhạc dưới các hình thức tổ chức học thật sinh
động
Việc tổ chức các hoạt động âm nhạc cần tổ chức một cách phong phú, đa dạng. Trẻ
học hát, nghe nhạc, vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc và kết hợp một cách sinh
đông, VD giờ dạy hát: Phương pháp tổ chức thực hiện các nội dung nêu trên tôi luôn
dậy trẻ hát một cách linh hoạt, không cứng nhắc theo một khuôn mẫu gò bó. Vừa kết
hợp phương pháp truyền thống, vừa sáng tạo để "làm mới" mỗi tiết dạy.Ví dụ như dạy
hát cho trẻ. Phương pháp truyền thống là giáo viên hát, rồi bắt nhịp cho trẻ hát và cô
cùng hát theo hoặc ghi âm sẵn bài hát rồi mở nhạc lên, cô trò cùng hát. Trẻ hát vài ba

lần, sau đó gọi nhóm, rồi tổ, rồi cá nhân hát. Sau đó cô sửa vài chỗ cho trẻ rồi lại cùng
hát, hát nhóm, hát cá nhân... Tuy nhiên, cách sửa sai hiệu quả nhất vẫn là cô hát mẫu,
đàn mẫu nhiều lần chỗ đó, cho trẻ hát lại nhiều lần theo cô, theo tiếng đàn là tốt nhất.
và đặc biệt tôi không nhận xét trẻ một cách tùy tiện "con hát sai rồi, phải hát như thế
này" hoặc những câu tương tự.mà luôn động viên trẻ “ hãy cố gắng lên con nhé, gần


đúng rồi, con nghe tinh tiếng đàn để hát theo, vv tôi luôn xác định việc dạy hát cho trẻ
3-4 tuổi không có nghĩa là "luyện" cho trẻ phải hát thật đúng, thật hay bài hát mà mục
đích chính là cho trẻ bước đầu tiếp cận với giai điệu, hình ảnh của bài hát.Từ đó trẻ sẽ
yêu thích bài hát và tích cực tham gia hát.
Việc sử dụng hình ảnh, đồ dùng, vật dụng... hỗ trợ cho học hát là điều vô cùng cần
thiết vì trẻ tư duy trực quan là chủ yếu. tôi có thể sử dụng trong lúc giới thiệu bài,
trong lúc dạy hát hay lúc ôn lại bài để giúp trẻ dễ hình dung về bài hát vốn dĩ là những
âm thanh, hình ảnh khá trìu tượng.
bên cạnh cho trẻ nghe nhạc tôi cho trẻ tập hát các bài hát ngắn dễ hiểu. Việc tập hát sẽ
cũng hỗ trợ cho trẻ nói, phát âm tăng thêm vốn từ cho trẻ. Khi cho trẻ hát, tôi kết hợp
gõ theo phách, nhịp hoặc tiết tấu của bài bằng cách vỗ tay, dùng các vật phát ra tiếng
kêu khác nhau nhằm thu hút sự chú ý của trẻ và thêm phần hứng thú cho trẻ cùng tham
gia hoạt động.
-Nghe nhạc: ở độ tuổi mẫu giáo bé, việc nghe nhạc trẻ đã có chủ đích hơn. Ngoài việc
vẫn cho trẻ nghe nhạc, nghe hát, tôi luôn mở rộng hình thức tổ chức cho trẻ nghe. Một
điểm rất đáng lưu ý là tôi không "độc diễn" bao giờ trong khi cho trẻ nghe nhạc. Khi
trẻ nghe nhạc từ băng, đĩa cũng như từ cô biểu diễn, tôi luôn quan sát, chú ý thái độ
của trẻ, hướng trẻ vào bài, cùng trẻ vận động, múa hát theo nếu trẻ muốn cùng tham
gia. Nếu nhiều trẻ miễn cưỡng nghe hoặc bỏ ra khỏi vị trí, tôi có thể chuyển đổi sang
hình thức khác chứ không nhất thiết phải cho nghe cô hát đủ số lần, như đã chuẩn bị.
-Tổ chức trò chơi âm nhạc: không những giúp trẻ cảm nhận về âm thanh âm nhạc tốt
hơn mà nó còn giúp trẻ phát triển trên nhiều lĩnh vực khác nữa. Lúc tham gia chơi, trẻ
được hòa vào với không khí chung của nhóm, lớp, được vận động, sáng tạo ... Tổ chức

mỗi trò chơi, tôi thường chọn một nội dung nhỏ làm chủ đạo, từ đó phối hợp với 1 - 2
nội dung là cùng, không ôm đồm dễ dẫn đến việc chơi xong trẻ không đọng lại gì cho
dù tham gia hoạt động đủ thứ.
Ví dụ: tôi cho trẻ chơi trò chơi Đi tìm xuất xứ bài hát: tôi làm một tấm bản đồ Việt
Nam phóng to, tô màu ba miền Bắc-Trung-Nam khác nhau. Phác họa hình ảnh và tên
bài hát dân ca quen thuộc của 3 miền cho trẻ quan sát, sau đó gỡ ra và đề nghị trẻ xung
phong lên dán lại. Có thể hát một đoạn một bài nào đó rồi cho trẻ lên đính lại bài hát
cho đúng khu vực. qua trò chơi này đã giúp trẻ cảm nhận được giai điệu của một số
bài hát khác nhau, bước đầu nhận biết về sự khác nhau của âm nhạc mỗi vùng.
các hoạt động khác, tôi luôn cần cân nhắc kĩ lưỡng dung lượng cần thiết và phù hợp.
- Hiểu được đặc điểm của trẻ thơ là chơi mà học học, mỗi giờ học mà giáo viên tổ chức
nhàm chán, không gây được hứng thú cho trẻ, thì trẻ sẽ chóng chán, vì vậy tôi luôn tổ
chức dưới các dạng trò chơi, đưa đồ dùng, công nghệ thông tin vào gây hứng thú cho


trẻ để kích thích tính sự tò mò ham hiểu biết ở trẻ, vì vậy các giờ học đều rất có hiệu
quả, vd dậy trẻ bài hát “ quạt nan ” tôi cho trẻ tập hát, giảng nội dung bài hát, trong
quá trình trẻ hát tôi cho trẻ quan sát hình ảnh cành cây trước gió và cành cây đứng im,
được ví với chiếc quạt nan trên tay của người mẹ quạt cho bé suốt đêm ngày để trẻ
hiểu nội dung bài hát chính là tình cảm tình yêu thương mà người mẹ dành cho con
không gì bằng” hay dạy trẻ hát vận động bài hát inh lả ơi chủ điểm quê hương đất nước
tôi gợi cảm xúc cho trẻ qua hình ảnh núi rừng tây bắc có những cô gái thái cùng với
những phong cảnh lễ hội mùa xuân của núi rừng, mở rộng trí tưởng tượng phong phú
cho trẻ đi đến các vùng miền của tổ quốc, ở mỗi bài học khác nhau chủ điểm khác
nhau tôi lại tổ chức cách khác nhau, chủ yếu dùng công nghệ thông tin và đồ dùng
trực quan. Vd như chủ điểm ban thân, tôi dùng các đồ dùng minh họa trang trí trên
khuôn mặt cô hay trẻ biểu diễn, hoặc dùng mũ múa, các loại rối tay rối dẹt , mô hình,
các loại quần áo trang phục như trang phục dân tộc thái, quan họ bắc ninh, dân ca
đồng bằng bắc bộ với những bộ bà ba, nón lá vv để biểu diễn cho trẻ xem
- Kết hợp hoạt động âm nhạc với các hoạt động giáo dục khác: việc dùng các phương

tiện diễn tả âm nhạc như một công cụ hữu hiệu để kết hợp với các hoạt động giáo dục
khác như làm quen với toán, chữ viết, môi trường, kết hợp vận động ... đã trở nên phổ
biến trong các hoạt động giáo dục.Ví dụ: hoạt động làm quen với toán, tôi có thể cùng
kết hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp sử dụng âm nhạc giúp trẻ làm quen với các con số
một cách tự nhiên, nhẹ nhàng thông qua các trò chơi với lời ca có số, số người tham
gia ..VD: Bài hát Năm ngón tay ngoan khi giáo viên cho trẻ làm quen nhận biết mặt
chữ số từ 1đến 5
Tôi Chọn 5 trẻ xung phong đứng lên, mỗi trẻ cầm một mảnh bìa cứng hoặc tờ giấy vẽ
một số(từ 1-5) và hình vẽ bàn tay có 4 ngón nắm lại, một ngón xòe ra lần lượt là ngón
cái, trỏ, giữa, áp út và út. Khi hỏi đến ngón nào thì người đó bước lên phía trước. Khi
cả 5 trẻ đứng lên hết thì cùng giơ cao lên và vừa hát theo nhạc vừa đưa hình vẽ qua
bên trái, bên phải đều nhau. Có thể thay đổi bài hát có số khác hoặc lần lượt chơi


Cô giáo Mai đang múa hátcùng các cháu
.Âm nhạc như làm nền cho các hoạt động, như phương tiện tiếp cận các khái niệm, các
hình ảnh, các hoạt động một cách nhẹ nhàng, vui vẻ phù hợp với trẻ mầm non. Tuy
nhiên, nếu quá lạm dụng âm nhạc vào các hoạt động khác sẽ có thể khiến trẻ không tập
trung với hoạt động đó. Do vậy, mỗi khi đưa âm nhạc kết hợp với các hoạt động khác
đòi hỏi giáo viên phải biết lựa chọn phù hợp đan xen làm nổi bật hoạt động chính,
không quá lạm dụng âm nhạc sẽ làm mờ hạt động khác với trẻ,
Với một giờ hoạt động âm nhạc, tôi không nhất thiết thực hiện đầy đủ các nội dung
trên và theo đúng trình tự mà có thể thực hiện một cách linh hoạt trên cơ sở kế hoạch
lâu dài, tổng thể trong một kì, một năm, đảm bảo trẻ học sao cho hứng thú có kết quả ,
trẻ tiếp cận được kết quả mong đợi như mục tiêu chương trình.
Biện pháp 6: Giúp trẻ cảm thụ âm nhạc thông qua việc tổ chức tập luyện các tiết
mục văn nghệ của lớp của trường.
Khi trẻ đã có nền tảng như tai nghe nhạc biết vào nhịp bài hát biết gõ, nhún vận động
theo nhịp phách bài hát tức là trẻ đã có những vốn kinh nghiệm về nền tảng âm nhạc,
tôi tổ chức cho trẻ tập luyện múa hát các chương trình văn nghệ cho trẻ các ngày lễ lớn

như ngày 8/3, ngày 20/11, ngày tết trung thu biểu diễn tại lớp tại trường và những ngày
chuẩn bị cho họp phụ huynh học sinh vv
-Đây là loại hình bài tập tổng hợp, kết hợp cả 3 nội dung nghe, hát, vận động mang
tích chất biểu diễn, trẻ không những hát vận động mà trẻ còn phải thể hiện được cảm
xúc của tác phẩm tới người xem, vì vậy để chuẩn bị cho trẻ trước khi vào bài tập tôi
cho trẻ nghe nhạc bài hát đó nhiều lần để trẻ hiểu sâu về tác phẩm, sau đó cho trẻ tập
khởi động cổ tay các khớp chân, lườn mình vv để cơ bắp trẻ mềm dẻo trước khi tiếp
cận với bài múa,tôi cho trẻ nghe nhạc và kích thích ở trẻ sự tự do sáng tạo bằng cảm
xúc của trẻ trên nền nhạc, cô trân trọng sản phẩm cuả trẻ, sau đó hướng trẻ vào những


động tác phù hợp dựa trên động viên sự sáng tạo của trẻ, như vậy khi trẻ bước vào bài
múa trẻ đã có những cảm xúc tuyệt vời, trẻ sẽ nhanh hơn trong việc thể hiện bài múa.
- Trong quá trình trẻ tập theo nhạc giáo viên sửa kỹ năng cho trẻ tập luyện, dù luyện
kỹ năng cho trẻ bất cứ hình thức nào song chủ yếu vẫn là cô làm mẫu để trẻ cảm thụ
được sự mềm mại uyển chuyển trong từng động tác mẫu của cô một cách dần dần
->Như vậy có thể nói giúp cho trẻ cảm thụ âm nhạc chính là quá trình giáo viên cho
trẻ tiếp xúc với âm nhạc sớm, cho trẻ tiếp cận nội dung và hình thức hoạt động theo
hình xoáy trôn ốc, tức là cho trẻ hoạt động từ đơn giản, dễ rồi khó dần trên nền những
kiến thức đã biết để trẻ tiếp cận dần dần, kỹ năng trong hoạt động giáo dục âm nhạc
hay trong bất cứ một lĩnh vực nào cũng chẳng qua là sự rèn luyện của con người trong
một môi trường giáo dục nhất định, nhắc lại lời nhà khoa học Michaelschutlte người
Đức tại bệnh viện tâm lý trẻ em của đại học Ham burg “ âm nhạc giúp trung tâm sử lý
ngôn ngữ của não phát triển, khiến trẻ có thể bộc lộ khả năng âm nhạc rất sớm phục vụ
cho việc học và nói của trẻ sớm hơn những đứa trẻ sinh ra và lớn lên trong gia đình
không có điều kiện cơ hội tiếp cận với âm nhạc, vì vậy tôi đã hiểu ra tầm quan trọng
vô cùng của môi trường sống với con người.Qua quá trình giáo dục đem âm nhạc đến
với trẻ từ đơn giản đến phức tạp tôi nđã gặt hái được nhiều thành công tại 2 lớp mẫu
giáo 3-4 tuổi như sau:
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:

- Sau khi thực hiện các biện pháp trên tại nhóm lớp mình, tôi thấy giờ học âm nhạc đạt
kết quả tốt hơn, giờ học sinh động thoải mái, trẻ hứng thú học và tích cực tham gia vào
các hoạt động. Cô và trẻ gần gũi nhau hơn, trẻ của lớp mạnh dạn và tự tin hơn trước rất
nhiềù nhất là phát triển tai nghe nhạc cho các cháu rất tốt, thể hiện mỗi khi có đàn học
ở lớp hay thể dục theo lời ca buổi sáng toàn trường các cháu đều vào nhạc rất khớp,
nhận ra các âm thanh trong thiên nhiên như tiếng chim hót, tiếng lá vàng rơi, tiếng mõ
kêu , vv nhận ra ngay bài hát đó, hiểu nội dung biết tên tác giả đạt 90 %
- 90-95 % số trẻ thuộc các bài hát múa, vận động, bài cô hát trẻ nghe, các trò chơi âm
nhạc trong chương trình đã học
- 80-85% số trẻ hát chuẩn theo giai điệu bài hát cả về độ cao, trường độ bài hát, các
cháu hát thuộc hát đúng mang tính chất hát thuộc truyền khẩu từ cô giáo.
-50-60 % số trẻ thể hiện có cảm xúc khi biểu diễn những bài đơn giản.


- Lớp có đội văn nghệ có cả cháu nam tham gia đi biểu diễn trước lớp trước hội phụ
huynh và thi đồng diễn ở trường, hội thi văn nghệ tại trường ngày 20/11 lớp đạt giải
nhì toàn trường.
- Với giáo viên có nhiều kinh nghiệm hơn trong giảng dậy và điều mà tôi rút ra được
kinh nghiệm dậy trẻ 3-4 tuổi đạt hiệu quả cao chính là phương pháp dùng lời, dùng
tình cảm, nghệ thuật biểu diễn, cách tổ chức tiết học của giáo viên có nhiều sáng tạo
hơn.
V/ BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Giúp trẻ cảm thụ tốt âm nhạc thì việc tạo ra môi trường hoạt động giáo dục âm nhạc
cho trẻ là vô cùng quan trọng bởi vì dựa trên đặc điểm tâm sinh lý trẻ là trẻ vừa học
vừa chơi, trẻ học mọi lúc mọi nơi, trẻ học một cách thoải mái. Không dậy theo hình
thức dồn ép, để trẻ phải thuộc chương trình mà giáo viên hãy tạo điều kiện cho trẻ
được tiếp cận với giai điệu nhạc nhiều lần để thu hút lòng yêu âm nhạc ở trẻ đến với
âm nhạc ở trẻ.
- Dậy trẻ mang tính vừa học vừa chơi từ dễ dến khó từ đơn giản đến phức tạp để trẻ
tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng.

-Tạo ra nhiều hoạt động âm nhạc đa dạng phong phú để làm thỏa mãn như cầu vui chơi
của trẻ, để đạt được kết quả mong đợi.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong quá trình dạy môn Âm nhạc đã thực
hiện và đạt kết quả tốt. Tôi mạnh dạn đưa ra để ban thi đua, bạn bè đồng nghiệp xem
xét góp ý cho bản kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thụy Lương, ngày 10/ 01/2015
Người viết


Nguyễn Thị Mai