Nghị luận về một ý kiến bàn về văn học (tiết 21)

Trường THPT Tam quan
Ngày soạn:27-9-2008 Làm văn :
Tiết:21
I. MỤCTIÊU
1. Về kiến thức: Giúp học sinh :
Nắm được cách làm bài nghò luận về văn học .
2. Về kó năng
Biết vận dụng các kiến thức và kó năng về nghò luận để làm bài nghò luận về văn họ
3. Về thái độ:
Có ý thức thái độ yêu thích văn học
II. CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bò của giáo viên:
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng Ngữ
văn 12.
- Phương án tổ chức lớp học : Phát vấn, diễn giảng, gợi mở, thảo luận.
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
Nghò luận về một tư tưởng đạo lí là gì?
3. Giảng bài mới:
Lời vào bài : (1 phút)
Một kiểu bài nghò luận thường gặp trong các kì thi tốt nghiệp hay học sinh giỏi.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI
GIAN
HOẠT ĐỘNG
CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG
CỦA HỌC SINH

NỘI DUNG KIẾN THỨC
3’
Hoạt động 1 :
Giáo viên hướng
dẫn cho học sinh
luyện tập .
Giáo viên ghi đề
lên bảng
@Các nhóm tham
khảo hướng dẫn của
SGK và thảo luận
tìm hiểu đề 1.
Hoạt động 1:
Học sinh ghi đề, đọc
đề!
1.T×m hiĨu ®Ị vµ lËp dµn ý
a. §Ị bµi
*§Ị 1.
Nhµ nghiªn cøu §Ỉng Thai
Mai cho r»ng: Nh×n chung v¨n
häc ViƯt Nam phong phó, ®a
d¹ng ;
nhưng nÕu cÇn x¸c ®Þnh mét chđ
lưu, mét dßng chÝnh, qu¸n th«ng
kim cỉ, th× ®ã lµ v¨n häc yªu
nưíc.” ( DÉn theo TrÇn V¨n
Giµu tun tËp, NXB Gi¸o dơc,
2001 )
H·y tr×nh bµy suy nghÜ cđa
anh (chÞ ) ®èi víi ý kiÕn trªn.

*§Ị 2.
Bµn vỊ ®äc s¸ch, nhÊt lµ c¸c
t¸c phÈm v¨n häc lín, ngưêi xa
Ngữ văn 12 Cơ bản - 1 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
15’
Hướng dẫn cho học
sinh trao đổi thảo
luận .
-Dựa vào ngữ cảnh
để tìm hiểu nghóa từ
-Xác đònh nội dung
của ý kiến?

Giáo viên: Nhận
xét chốt: kó năng
tìm hiểu đề!(giải
thích từ, khái niệm!


Các tác phẩm học
từ 9 12(ví dụ:Tát
nước đầu đình,Tấm
Cám,Nam quốc sơn
hà,Tuyên ngôn Độc
lập…
Hướng dẫn cho
học sinh tìm ý thân
bài(luận điểm, luận
cứ)

@Các nhóm trình
bày
@ Học sinh tham
khảo hướng dẫn của
SGK và lập dàn ý
đề 1
nãi: “ Ti trỴ ®äc s¸ch nh nh×n
tr¨ng qua kÏ, lín ti ®äc s¸ch
như ng¾m tr¨ng ngoµi s©n, ti
giµ ®äc s¸ch nh thưëng tr¨ng
trªn ®µi.”( DÉn theo L©m Ng÷
§ưêng, sèng ®Đp, Ngun HiÕn
Lª DÞch, NXB Tao ®µn, Sµi
Gßn, 1965)
II.Tìm hiểu đề,Lập dàn ý
1. Đề 1
a.Tìm hiểu đề
-Giải nghóa cụm từ, từphong
phú, đa dạng: nhiều tác phẩm,
nhiều thể loại văn học; chủ lưu:
dòng chính của văn học; Quán
thông kim cổ: Suốt từ xưa đến
nay
-Nội dung ý kiến (Luận đề):
Từ xưa đến nay trong sự phong
phú đa dạng của văn học Việt
Nam, dòng văn học yêu nước là
dòng chính xuyên suốt.
b.Lập dàn ý
*Mở bài

-Giới thiệu chung
-Trích dẫn câu nói của Đặng
Thai Mai và giải thích nội dung
của câu nói
*Thân bài
-Luận điểm1:Văn học Việt
Nam rất phong phú và đa dạng
+ Luận cứ: tác phẩm trữ tình +
tự sư ï+ … (Văn học dân gian +
Trung đại + hiện đại).
+ Luận điểm 2: Dòng văn học
yêu nước là dòng chính xuyên
suốt.
Luận cứ: Đa số tác phẩm + Các
tác phẩm lớn đều thể hiện nội
dung yêu nước (Nam quốc sơn
hà, Hòch tướng só, Bình Ngô đại
cáo,Văn tế nghóa só Cần Giuộc,
Tuyên ngôn Độc lập, Việt Bắc,
Tây Tiến, Đất nước…
Ngữ văn 12 Cơ bản - 2 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
15’


Giáo viên:Nhận xét
chốt:kó năng lập dàn
ý nghò luận về ý
kiến bàn về văn học
sử

H oạt động 2:
@Các nhóm tham
khảo hướng dẫn của
SGK và thảo luận
tìm hiểu đề 2?
Hướng dẫn cho
học sinh trao đổi
thảo luận .

Giáo viên:Nhận xét
chốt: kó năng tìm
hiểu đề!(giải thích
hình ảnh trong câu
nói!

@Học sinh tham
khảo hướng dẫn của
SGK và lập dàn ý
đề 2
Giáo viên hướng
dẫn cho học sinh
tìm ý thân bài .
Giáo viên:Nhận xét
chốt:kó năng lập dàn
y nghò luận về lí
luận văn học!
@Tìm điểm khác
H oạt động 2:

+ Luận điểm: Lí giải nguyên
nhân Dòng văn học yêu nước là
dòng chính xuyên suốt.
Luận cứ:
Lòch sử dựng nước, giữ nước
chống ngoại xâm
Văn học phục vụ kháng chiến..
+Luận điểm 4: Đánh giá luận
đề
*Kết bài
- Khẳng đònh ý kiến của Đặng
Thai Mai.
- Cảm nghó của bản thân về
truyền thống yêu nước của dân
tộc
2.Đề 2
a.Tìm hiểu đề
- Tuổi trẻ đọc sách như nhìn
trăng qua cái kẽ: ..thấy trong
phạm vi nhỏ hẹp
-Lớn tuổi đọc sách như ngắm
trăng ngoài sân:Theo thời gian,
kinh nghiệm, vốn sống nhiều thì
tầm nhìn được mở rộng.
-Tuổi già đọc sách như thưởng
trăng trên đài: Càng nhiều vốn
sống,vốn văn hóa, kinh ngiệm
đọc sách sẽ hiểu sâu rộng hơn
-Luận đề: Càng lớn tuổi, vốn

sống, vốn văn hóa và kinh
nghiệm… thì đọc sách càng hiệu
quả
b.Dàn ý
*Mở bài:SGK
*Thân bài
-Luận điểm 1:Giải thích nội
dung câu nói
-Luận điểm 2:Chứng minh câu
nói (luận cứ: Ý kiến cảm nhận
Truyện Kiều,Tấm Cám…
-Luận điểm 3:Làm sao để có
cách đọc sách hiệu quả
-Luận điểm 4:Đánh giá câu nói
Ngữ văn 12 Cơ bản - 3 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
10’
nhau về nghò luận
bài thơ và nghò luận
đoạn thơ và nghò
luận vế ý kiến bàn
về văn học?
H oạt động 3:
H oạt động 4:

Câu 1 Trình bày suy
nghĩ của anh,chị đối
với ý kiến của nhà
văn Thạch Lam:
“Văn chương là một

thứ khí giới thanh
cao và đắc lực mà
chúng ta có,để vừa tố
cáo và thay đổi một
thế giới giả dối và
tàn ác ,vừa làm cho
lòng người thêm
trong sạch và phong
phú hơn”.
H oạt động 3:
H oạt động 4:

@Các nhóm trình
bày
@ Học sinh tham
khảo hướng dẫn của
SGK và lập dàn ý
đề 2

*Kết bài
-Khẳng đònh luận đề
-Cảm nhận và áp dụng vấn đề về
đọc hiểu các tác phẩm văn trong
CT lớp 12
b. T×m hiĨu ®Ị:
§Ị 1 §Ị 2
VÊn
®Ị
cÇn
nghÞ

ln
V¨n häc
yªu
nưíc lµ
chđ
lưu
trong sù
®a d¹ng,
phong
phó cđa
v¨n häc
ViƯt
Nam.
(LÞch sư
VH )
§äc s¸ch,
tiÕp nhËn
c¸c gi¸ trÞ
cđa s¸ch t
thc vµo
®iªu kiƯn vµ
n¨ng lùc chđ
quan, tÇm
lÜnh héi cđa
mçi ngưêi
®äc (vèn
sèng, vèn
v¨n ho¸,
kinh nghiƯm
...)

(LÝ ln VH)
Thao
t¸c
Gi¶i
thÝch,
chøng
minh,
b×nh
ln
Gi¶i thÝch,
chøng minh,
b×nh ln
Ph¹m
vi tư
LiƯu
V¨n häc
ViƯt
Nam
KiÕn thøc lÝ
ln v¨n häc
c. LËp dµn ý
*§Ị 1( SGK)
*§Ị 2( SGK)
2.KÕt ln : (Ghi nhí- SGK)
3. Lun tËp:
*Bµi tËp 1
a.Ph©n tÝch ®Ị:
- VÊn ®Ị cÇn nghÞ ln: C¸c gi¸
trÞ cđa v¨n häc
( LÝ ln VH)

- Thao t¸c: Gi¶i thÝch,chøng
minh, b×nh ln
- Ph¹m vi tư liƯu: KiÕn thøc lÝ
ln v¨n häc.
b.LËp dµn ý:
-Më bµi:
+V¨n häc cã nhiỊu gi¸ trÞ trong
cc sèng .
+DÉn ý kiÕn cđa Th¹ch Lam.
Ngữ văn 12 Cơ bản - 4 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
Câu 2 Bàn về thơ Tố
Hữu,nhà phê bình
Hồi Thanh viết:
“Thái độ tồn tâm
tồn ý vì cách mạng
là ngun nhân chính
đưa đến sự thành
cơng của thơ
anh”.Hãy bày tỏ ý
kiến của anh chị về
nhận xét trên

@Các sinh nộp dàn
ý
-Th©n bµi:
+ Gi¶i thÝch ý kiÕn : C¸c gi¸
trÞ cđa v¨n häc (NhËn thøc, gi¸o
dơc, thÈm mÜ)
Chó ý c¸c tõ ng÷: khÝ giíi, thanh

cao, ®¾c lùc…
+ B×nh ln vµ chøng minh:
Vai trß cđa v¨n häc trong cc
sèng (lªn ¸n c¸i xÊu, c¸i ¸c, c¸i
gi¶ dèi, bªnh vùc c¸i thiƯn, ca
ngỵi c¸i ®Đp, cỉ vò mäi ngưêi
x©y dùng mét x· héi tèt .
Hoµi Thanh
- Th©n bµi:
+ Gi¶i thÝch ý kiÕn trªn (chó ý
c¸c tõ ng÷: toµn t©m, toµn ý…)
+ B×nh ln vµ chøng minh th¬
Tè H÷u thĨ hiƯn thµnh c«ng
nh÷ng lÏ sèng lín, t×nh c¶m lín,
niỊm vui lín cđa con ngưêi c¸ch
m¹ng, thĨ hiƯn nhiƯt t×nh c¸ch
m¹ng, c¸c chỈng ®ưêng th¬ cđa
Tè H÷u lu«n g¾n bã vµ ph¶n ¸nh
ch©n thËt nh÷ng chỈng ®ưêng
c¸ch m¹ng cđa d©n téc…
- KÕt bµi:
Th¬ Tè H÷u lµ thµnh tùu xt
s¾c cđa th¬ ca c¸ch m¹ng.
4. Củng cố :
- Ra bài tập về nhà: Học sinh về nha øhọc bài, đọc lại tác bài. làm bài tập ở sách
giáo khoa.
- Chuẩn bò bài : - Xem trước bài mới
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................




Ngữ văn 12 Cơ bản - 5 - GV: Nguyễn Văn Mạnh