Skkn Giải pháp nâng cao chất lượng dạy học thể thao tự chọn môn Bóng chuyền cho học sinh trường THPT Lý Nhân Tông

SỞ GD-ĐT NAM ĐỊNH
TRƯỜNG THPT LÝ NHÂN TÔNG

BÁO CÁO
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
DẠY HỌC THỂ THAO TỰ CHỌN MÔN BÓNG CHUYỀN
CHO HỌC SINH TRƯỜNG THPT LÝ NHÂN TÔNG

Tác giả: Trần Văn Vinh
Trình độ chuyên môn: Cử nhân
Chức vụ: Tổ trưởng chuyên môn
Nơi công tác: Trường THPT Lý Nhân Tông

Nam Định, tháng 5 năm
2016


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: Giải pháp nâng cao chất lượng dạy học thể thao tự chọn môn
Bóng chuyền cho học sinh trường THPT Lý Nhân Tông.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Môn Thể dục
3.Thời gian áp dụng sáng kiến: Năm học 2015 - 2016
4.Tác giả:
Họ và tên: Trần Văn Vinh
Ngày tháng năm sinh: 14/03/1978
Nơi thường trú: Yên Chính – Ý Yên – Nam Định
Trình độ chuyên môn: Cử nhân sư phạm ĐH TDTT
Chức vụ công tác: Tổ trưởng tổ Hóa - TD - QPAN
Nơi làm việc: Trường THPT Lý Nhân Tông

Địa chỉ liên hệ: Trần Văn Vinh – Giáo viên thể dục – Trường THPT Lý Nhân
Tông
- X· Yªn Lîi – HuyÖn Ý Yên – Nam Định
Điện thoại: 0947.778.678
5.Đơn vị áp dụng sáng kiến:
Tên đơn vị: Trường THPT Lý Nh©n Tông
Địa chỉ: X· Yªn Lîi – HuyÖn Ý Yên – Nam Định
Điện thoại:03503963939

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

1


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
PHẦN I : MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo dục thể chất trong nhà trường phổ thông là một vấn đề hết sức cần thiết
và quan trọng. Bởi mục tiêu giáo dục - đào tạo của nước ta nói chung và giáo dục đào tạo ở bậc THPT nói riêng là đào tạo con người học sinh phát triển toàn diện về trí
lực cũng như thể lực.bên cạnh đa số học sinh có đạo đức tốt, biết vâng lời cha mẹ, thầy
cô, nghiêm chỉnh chấp hành các quy định của lớp, nội quy của trường, biết sống tốt và
sống đẹp, vẫn còn học sinh có biểu hiện chán nản, không thích học, thường xuyên gây
mất trật tự trong lớp, nói tục, vô lễ với thầy cô, giao lưu với đối tượng xấu bên ngoài.
Tình trạng học sinh kết thành băng nhóm bạo hành trong trường học đáng được báo
động. Một bộ phận thanh thiếu niên có nhu cầu cá nhân phát triển lệch lạc, kém ý thức
trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống, ý chí kém phát triển, không có
tính tự chủ, dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu.Vì vậy việc giáo dục đạo đức cho học sinh
là đòi hỏi cấp bách của xã hội và nhà trường để xây dựng hoàn thiện những giá trị cơ bản
của con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển nền kinh tế tri
thức. Do đó chúng ta cần quan tâm đến tất cả mọi mặt giáo dục thì mới có thể thực

hiện thắng lợi mục tiêu đã đề ra.
Trong thời điểm này, việc phát triển toàn diện về thể chất cho học sinh cực kỳ
quan trọng, song bên cạnh đó chúng ta cũng cần giúp đỡ, tạo điều kiện cho các em
phát huy những sở thích, những năng lực trong từng bộ môn của các em. Ngoài những
nội dung, chương trình bắt buộc còn có những môn tự chọn như: bóng đá, bóng
chuyền, cầu lông, cờ vua, đá cầu... Đó là nội dung học tập vừa tạo điều kiện cho các
em phát triển tố chất khả năng, nhằm phục vụ cho công tác phong trào cũng như trong
thi đấu thể thao.
Hiện nay Đảng và nhà nước, các Ban ngành TDTT cũng như Bộ Giáo dục Đào tạo, Sở Giáo dục - Đào tạo đang có những chủ trương định hướng lâu dài phát
triển bộ môn thể thao tự chọn trong nhà trường phổ thông về bóng chuyền và bóng rổ
(từ lớp 10 cho đến lớp 12).
Để đáp ứng những nhu cầu về môn thể thao tự chọn trong trường THPT, trước
hết người giáo viên phải là người giới thiệu, định hướng cho các em như thế nào là môn
học tự chọn? Phương pháp học ra sao cho phù hợp với lứa tuổi, trình độ, đặc điểm tâm sinh
lý cũng như điều kiện của học sinh và nhà trường. Vậy làm thế nào? Phương pháp lựa chọn
môn thể thao tự chọn ra sao? Tập như thế nào? Để đạt được kết quả tốt nhất, lại phù hợp

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

2


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
với sở thích, năng lực, điều kiện của học sinh cũng như điều kiện của nhà trường. Chính vì
lẽ đó mà tôi chọn đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng dạy học thể thao tự chọn
môn Bóng chuyền cho học sinh trường THPT Lý Nhân Tông”
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
“Giải pháp nâng cao chất lượng dạy học thể thao tự chọn môn Bóng chuyền
cho học sinh trường THPT Lý Nhân Tông” là đưa ra những phương pháp, những giải
pháp nhằm phát huy tối đa vai trò của bộ môn tự chọn. Vai trò phương pháp của

người giáo viên cũng như định hướng học tập, phương pháp dạy học bộ môn như thế
nào để đạt được kết quả tốt nhất.
Nhằm đáp ứng những yêu cầu thực tiễn của học sinh về sở thích, năng lực của
môn mà mình muốn học. Đánh giá được thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học
sinh ở trường THCS, thông qua đó đề ra biện pháp giáo đạo dức học sinh một cách có
hiệu quả giúp cho các em trở thành những người tốt trong xã hội. Từ đó tạo điều kiện để
tìm ra những nhân tố, những tài năng phục vụ cho thi đấu thể thao.
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI ÁP DỤNG
1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là một trong giáo dục thể chất nói chung và
trong dạy học môn tự chọn nói riêng. Thực chất là phương pháp, cách thức của người
giáo viên và học sinh THPT.
2. Phạm vi nghiên cứu
Do đối tượng là học sinh THPT với thời gian còn hạn chế, nên đề tài chỉ
dừng ở mức độ tìm hiểu sở thích chung và tập luyện một cách cơ bản. Từ đó đưa ra
những giải pháp, phương pháp cho phù hợp, trong một phạm vi nhất định đó là trường
THPT Lý Nhân Tông.
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Để giải quyết những yêu cầu, những vấn đề của đề tài này chúng tôi đặt ra
những nhiệm vụ sau:
- Tìm hiểu đặc điểm, tình hình chung của học sinh trường THPT Lý Nhân
Tông về bộ môn thể thao.
- Tìm hiểu thái độ nhận thức của học sinh trường THPT Lý Nhân Tông về bộ
môn thể thao tự chọn bóng chuyền.
- Tìm hiểu những nguyên nhân dẫn đến công tác dạy và học bộ môn thể thao
tự chọn trong nhà trường chưa được nâng cao.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

3

Trường THPT Lý Nh©n T«ng
- Nguyên nhân chủ quan.
- Nguyên nhân khách quan.
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Căn cứ vào đối tượng nghiên cứu và nhiệm vụ đặt ra của đề tài là “Giải pháp
nâng cao chất lượng dạy học thể thao tự chọn môn Bóng chuyền cho học sinh
trường THPT Lý Nhân Tông” tôi đã lựa chọn và sử dụng một số phương pháp sau:
1. Phương pháp quan sát
Để nắm bắt và thu thập thông tin về sở thích của học sinh các môn thể thao
chúng tôi dùng phương pháp quan sát. Từ đó để phỏng đoán nắm bắt tình hình.Thực tế
cho thấy các giờ giải lao các em học sinh rát hứng thú với viêc chuyền bóng tài chỗ và
đệm bóng cơ bản.
2. Phương pháp điều tra
Sử dụng phương pháp điều tra để thu thập thông tin được tiến hành hàng
loạt các câu hỏi chuẩn bị, có thể điều tra một cách trực tiếp hoặc gián tiếp với đối
tượng.
3. Phương pháp trò chuyện.
Thông qua việc đối thoại trực tiếp với học sinh, với các giáo viên bộ môn,
giáo viên chủ nhiệm để biết được sở thích chung của các em về các bộ môn thể thao
tự chọn bóng chuyền, cờ vua, đá cầu...
4. Phương pháp đọc và tham khảo tài liệu
Ngoài những phương pháp trên được sử dụng thu thập thông tin, số liệu,
chúng tôi còn sử dụng phương pháp đọc sách tham khảo tài liệu về phương pháp giáo
dục thể chất, các kỹ năng và phương pháp dạy học môn thể thao tự chọn.
VI. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Xây dựng môi trường học tập và rèn luyện TDTT một cách thường xuyên.
Nhằm phát huy sở thích và khả năng của học sinh trong bộ môn thể thao tự
chọn bóng chuyền.

Đưa ra những giải pháp, những phương pháp, cách thức tổ chức dạy học môn
thể thao tự chọn có hiệu quả tốt nhất.
Tham mưu với các cấp, các ngành tăng cường cơ sở vật chất phục vụ cho tập
luyện giảng dạy môn thể thao tự chọn.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

4


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
PHẦN II: NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
Chương I CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Do nhu cầu của cuộc sống xã hội ngày càng phát triển, càng nâng cao và theo
mục tiêu giáo dục thể chất đặt ra. Nên ngoài việc học tập môn thể thao theo quy định
trong phân phối chương trình thì mỗi học sinh ở bậc THPT còn có quyền lựa chọn
một số môn thể thao tự chọn. Vậy làm như thế nào? Phương pháp thực hiện dạy các
môn tự chọn ra sao? Bởi vậy, ngoài việc giáo dục thể chất chung cho học sinh còn đòi
hỏi mỗi người hướng cho các em bộ môn thể thao tự chọn, sao cho đáp ứng với nhu
cầu bộ môn mà còn phù hợp với điều kiện của học sinh cũng như điều kiện của nhà
trường.
Thực tiễn hiện nay, việc giáo dục thể chất trong trường THPT nói chung và giáo
dục thể chất trong trường THPT Lý Nhân Tông nói riêng cũng đã có sự quan tâm hơn.
Nên các môn thể thao tự chọn cũng có sự phát triển chung mới chỉ ở một giai đoạn
nhất định. Bởi cơ sở vật chất phục vụ cho việc tập luyện còn nhiều hạn chế, chưa có
phong trào từ địa phương. Từ đó dẫn đến chất lượng đại trà của học sinh còn nhiều
hạn chế. Song với sự vươn lên, khắc phực hạn chế về cơ sở vật chất và những phương
pháp hợp lý phù hợp với học sinh, với điều kiện thực tế của nhà trường để có những
bước tiến vượt bậc.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

5


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
Chương II CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
I. NHỮNG THUẬN LỢI
Trường THPT Lý Nhân Tông nằm dưới chân núi Phương Nhi trên địa phận xã
Yên Lợi. Do vậy, mà tr×nh độ dân trí cũng như trỡnh độ của học sinh còn hạn chế so với
các địa phương khác trong huyện. Nhưng được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà
trường cùng chính quyền địa phương đó quan t©m, tạo điều kiện cho giáo dục, trong đó
công tác giáo dục thể chất cho học sinh là rất cao. Hàng năm cứ vào ngày 22 tháng 12 xã
Yên lợi tổ chức giải bóng chuyền truyền thống và có sự tham gia của thầy và trò nhà
trường. Ngoài ra nhà trường còn thành lập các câu lạc bộ bóng đá, cầu lông.
Hiện nay số lượng học sinh trường THPT Lý Nhân Tông có trên 630 học sinh và
chia làm 3 khối lớp. Trong đó khối 10 có 6 lớp, khối 11 có 6 lớp, khối 12 có 6 lớp. Với tỷ
lệ học sinh tương đối đồng đều về nam và nữ, đại bộ phận số học sinh trong trường đều
ham thích học bộ môn giáo dục thể chất. Trong đó, môn thể thao tự chọn như: cầu lông,
cờ vua, bóng đá, bóng chuyền...
II. NHỮNG KHÓ KHĂN
Do học sinh mới biết đến môn tự chọn bóng chuyền, nên một số bộ phận nhỏ học
sinh trong trường còn chưa thực sự tích cực tham gia vào các hoạt động vui chơi, học tập
và rèn luyện thể thao một cách thường xuyên, liên tục. Trong đó chủ yếu là các em học
sinh nữ. Các điều kiện phục vụ chủ yếu cho hoạt động TDTT còn nhiều thiếu thốn như:
trang phục, cột, lưới, bóng, sân bãi phục vụ cho bộ môn bóng chuyền còn chưa có và còn
thiếu so với số lượng học sinh. Chất lượng học đại trà môn thể thao tự chọn bóng chuyền
còn thấp chưa có phương pháp học tập rèn luyện cụ thể. Giáo viên còn thiếu thời gian và
nội dung chương trình giảng dạy chưa phù hợp.Địa phương không có phong trào tập
bóng chuyền thường xuyên hoặc ít có giải bóng chuyền tại các địa phương.

III. NHỮNG BIỆN PHÁP VÀ KẾT QUẢ
1. Những biện pháp thực hiện
Thông qua việc tìm hiểu những số liệu về thuận lợi, khó khăn và hạn chế. Ta
thấy chất lượng đại trà dạy và học môn thể thao tự chọn bóng chuyền trong nhà trường
còn chưa được nâng cao. Vậy làm thế nào? Phương pháp thực hiện ra sao để có kết quả
tốt nhất? Chúng tôi mạnh dạn đưa ra những biện pháp, những giải pháp của bản thân,
nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học đại trà môn thể thao tự chọn bóng
chuyền ở trường THPT Lý Nhân Tông mà chúng tôi đã và đang vận dụng tiến hành
trong năm học 2015 - 2016. Căn cứ vào các thông tin số liệu, trình độ học sinh của các

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

6


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
khối lớp để tiến hành xây dựng kế hoạch dạy cụ thể bộ môn bóng chuyền cho từng khối
lớp 10, 11, 12. Theo số tiết quy định chung trong chương trình tự chọn, lựa chọn nội
dung phù hợp như từ dễ đến khó, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp cho phù hợp
với lứa tuổi học sinh và số tiết học theo phân phối chương trình của từng khối lớp nhiều
hay phương trình đang thực hiện: theo phân phối chương trình mỗi khối học 10 tiết HKI
* Khối 10: phân phối 10 tiết
- Đặc điểm tác dụng của tập luyện môn bóng chuyền.
- Kỹ thuật di chuyển.
- Kỹ thuật chuyền bóng cao tay trước mặt ra trước.
- Kỹ thuật phát bóng thấp tay.
- Kỹ thuật đệm bóng.
- Kỹ thuật chắn bóng 2 người.
- Kỹ thuật đập bóng thẳng trước mặt.
* Khối 11:

- Kỹ thuật chuyền bóng bước 2.
- Kỹ thuật đập bóng thẳng trước mặt.
- Kỹ thuật phát bóng cao tay trước mặt.
- Kỹ thuật chắn bóng cá nhân.
- Kỹ thuật đập bóng thẳng trước mặt.
- Một số điều về luật thi đấu và phương pháp trọng tài.
- Các bài tập nâng cao.
* Khối 12: phân phối 10 tiết
- Kỹ thuật phát bóng thấp tay nghiêng mình.
- Kỹ thuật thuật chuyền bóng caotay.
- Kỹ thuật chắn bóng 2 người.
- Kỹ thuật đập bóng thẳng trước mặt.
- Luật thi đấu.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

7


Trường THPT Lý Nh©n T«ng

Ví dụ: Chương trình tự chọn của khối 10 gồm 10 tiết, đây là lớp đầu tiên của cấp
học nên khi xây dựng nội dung chương trình học cho các em khối 10 với mức độ là giới
thiệu môn tự chọn bóng chuyền. Bước đầu làm quen với bóng, các động tác bổ trợ cho
phát, đỡ bóng, các kỹ thuật đơn giản như đệm bóng, chuyền bóng cao tay theo nhóm 2 - 3
người, kỹ thuật phát bóng thấp tay chính diện, một số điều luật cơ bản và 2 đến 3 tiết cuối
các em làm quen với thi đấu.
Vận dụng chương trình đổi mới phương pháp dạy học bộ môn thể dục theo
hướng tích cực hóa người học của các khối 10, 11, 12 nhưng để tích cực hóa người học
thì giáo viên phải nắm rõ các động tác ngắn gọn, dễ hiểu, dễ quan sát, có các phương

pháp tổ chức giờ học sinh cho phù hợp.
- Tư thế chuẩn bị: Cao, trung bình, thấp.
- Kỹ thuật di chuyển: ngang, tiến, lùi.
- Kỹ thuật chuyền bóng cao tay.
- Kỹ thuật chuyền bóng thấp tay.
- Kỹ thuật phát bóng.
- Kỹ thuật chắn bóng.
- Kỹ thuật đập bóng.
- Chiến thuật thi đấu.
- Luật thi đấu.
Qua nhiều năm giảng dạy môn bóng chuyền chúng tôi có nhận định như sau:
- Đối với kỹ thuật chuyền bóng cao tay đây là một kỹ thuật cơ bản trong bóng
chuyền vừa có tác dụng phòng thủ, vừa là cơ sở để tổ chức tấn công. Kỹ thuật này là một
hoạt động trên cao ở phía trước, trong quá trình tập chuyền nếu bóng đến mạnh và nhanh
sẽ dể bị chấn thương các khớp ngón tay nhất là ngón tay cái,chấn thương sẽ kéo dài dẫn
đến không tập luyện được. Từ đó tâm lý học sinh rất sợ.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

8


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
- Đối với kỹ thuật đệm bóng thì đây là một hoạt động dưới thấp ở phía trước là
một kỹ thuật phòng thủ quan trọng được dùng khá nhiều trong thi đấu để đỡ phát bóng,
đập bóng và cứu bóng nhất là đối với loại bóng mạnh,thấp và tương đối xa. Yếu lĩnh cử
động của hai cánh tay là nắm, giữ, thẳng và khép, đối với yếu lĩnh này thì học sinh
thường bị sai lầm thẳng và khép.
- Muốn thẳng và khép chỉ cần cho học sinh chú ý đến 2 vai hai cánh tay sẽ thẳng
và khép Kỹ thuật chuyền bóng thấp tay này khi hướng dẫn giảng dạychung với kỹ thuật

phát bóng bởi vì kỹ thuật chuyền bóng dưới thấp được dùng khá nhiều trong thi đấu để
đỡ phát bóng và phòng thủ. Phối hợp tập với kỹ thuật phát bóng để hỗ trợ lẫn nhau.
Kỹ thuật chuyền bóng cao tay tập chuyên biệt bổ trợ nhiều với bóng nhồi và tập
sau khi đó tập hoàn thiện kỹ thuật chuyền bóng thấp tay và phát bóng.Cũng đối với 2 kỹ
thuật chắn bóng và đập bóng cũng nên tập chung để chúng hỗ trợ lẫn nhau.
Sau đây là những điểm chú ý của các kỹ thuật và các bài tập tự biên soạn.
- Những điểm chú ý khi di chuyển trong bóng chuyền:
+ Trọng tâm của cơ thể (cao, thấp).
+ Sự quan sát của mắt.
+ Sự nhịp nhàng trong động tác.
+ Điều chỉnh vận tốc.
+ Sự phối hợp và năng lực
- Những điểm chú ý khi đệm bóng.
+ Khoảng cách vị trí giữa chân và sự tiếp xúc trực tiếp của bàn chân.
+ Hình tay và độ cản của cùi chỏ (thẳng tay).
+ Vị trí tiếp xúc, đỉnh cao và điểm rơi.
+ Góc bóng đến và góc đệm bóng. Vận tốc bóng đến chậm thì dùng sự nhịp
nhàng của tay, dùng lực toàn thân.
+ Vận tốc bóng đến trung bình thì dùng sự va chạm nhanh và thay đổi hướng
đi (đỡ giao bóng) hoãn xung nhẹ bằng đầu gối và vai, di chuyển cơ thể và quan sát.
+ Vận tốc bóng đến cao dùng lực kéo (ho·n xung ) đỡ tấn công
- Những điểm chú ý khi đập bóng
+ Hai bước tiến gần cuối cùng là rất quan trọng không thay đổi và hạ thấp
trọng tâm.
+ Cổ tay mền dẻo và cùi chỏ duỗi thẳng trước khi tiếp xúc bóng.
+ Chọn thời điểm để thực hiệc động tác

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

9

Trường THPT Lý Nh©n T«ng
- Những điểm chú ý khi chắn bóng.
+ Chuẩn bị của tay, cùi chỏ trước lưới.
+ Động tác tay trước khi chắn bóng.
+ Sự di chuyển cơ thể trên không.
+ Vị trí bật nhảy.
+ Sự phán đoán và thời điểm chắn bóng.
- Những điểm chú ý khi phát bóng.
+ Vị trí của chân và hướng của chân.
+ Tung bóng, hình tay, vị trí tiếp xúc.
+ Chính xác luôn thay đổi.
+ Sự tập trung nhắm vào mục tiêu
* Các bài tập tự biên soạn: theo chương trình khối 10 có 10 tiết chúng tôi chủ
yếu nhằm nâng cao các kỹ thuật cơ bản cho giáo viên dễ hướng dẫn các động tác cho học
sinh khối 10 thực hiện:
 Kỹ thuật chuyền bóng cao tay:

− Tung búng tại chổ để kiểm tra vị trí tiếp xúc, tầm chuyền và hình tay.
− Đứng tại chổ tung bóng hứng và giữ như vậy bước lên một bước, hai
bước chuyền bóng đi.
− Chuyền nhẹ vào tường ở cự li gần nhất.
− Chuyền nhẹ trên đầu.
− Ngồi xổm hoặc trên ghế (40cm) đoán bóng đứng dậy chuyền bóng đi kế
đó bước đến trước 1 hoặc 2 bước sau đó lùi về như ban đầu thực hiện liên tục.
− Chuyền bóng cao tay là phương pháp chủ yếu của kỹ thuật chuyền
bóng trong thi đấu bóng chuyền.
Khi chuyền bóng, điều quan trọng là phải xác định hướng bóng bay tới để nhanh
chóng di chuyển đến đón bóng.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

10


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
Sau khi ổn định vị trí, tư thế, hai tay đưa từ phía trước lên chuyền bóng, thân
người hơi ngã về phía sau, các ngón tay tiếp xúc với bóng ở tầm trước, hai ngón tay cái
cách mặt chừng 15cm, khi tay chạm bóng cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay và toàn
thân dướn để chuyền bóng đi…
Khi đỡ bóng (ghìm bóng lại), phải dùng sức cả mười đầu ngón tay, chủ yếu và
ngón tay cái là ngón tay đeo nhẫn, các ngón khác chỉ làm nhiệm vụ hỗ trợ. Khi chuyền
bóng chủ là ngón tay trỏ, ngón giữa và một phần của ngón đeo nhẫn. Ngón tay cái lúc
này chỉ có tác dụng điều khiển đường bóng. Cổ tay thả lỏng tự nhiên.
Chú ý: Khi bắt đầu chạm bóng thì các ngón tay hơi lên gân, nhưng khi chuyền
bóng đi rồi tay phải thả lỏng tự nhiên. Khi chuyền bóng không được duỗi thẳng cánh tay
hết sức mà phải giữ khuỷu tay hơi cong để có thể điều khiển bóng được dễ dàng, chỉ khi
cần chuyền bóng đi thật xa mới duỗi thẳng hoàn toàn, các ngón tay bao quanh 2 phần 3
quả bóng về phía sau.
- Hai ngón tay cái thành hình chữ “Bát” người có ngón tay khoẻ thì hai ngón tay
cái gần như thành đường thẳng ngang.
- Khoảng cách giữa hai đầu ngón tay cái tuỳ theo cỡ tay từng người, nhưng
không được rộng quá một nửa quả bóng để khỏi bị trượt ra phía sau.
- Đỡ bóng từ phía trước mặt tới và chuyền về phía trước.
- Đỡ bóng từ trên cao xuống như đỡ phát bóng thấp tay, phát bóng cao tay hoặc
chuyền bóng ra phía sau đầu. Hai tay gần như song song với mặt đất, mặt ngửa lên theo
hướng bóng.
 Kỹ thuật đệm bóng :

Kỹ thuật đệm bóng là kỹ thuật sử dụng cẳng tay, bàn tay dể chuyền bóng
đi, diện tiếp xúc giữa tay với bóng rộng nhưng điểm tiếp xúc lại ít hơn chuyền bóng cao
tay, do đó hạn chế được phạm lỗi kỹ thuật như dính bóng, hai tiếng... Đệm bóng là kỹ
thuật phòng thủ dùng chủ yếu để đỡ phát bóng, đỡ đập bóng và cứu bóng.
-

Đệm bóng trong bóng chuyền có tác dụng:

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

11


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
+ Đỡ được những đường bóng nhanh, mạnh, thấp và khó khi đối phương
tấn công sang.
+ Phạm vi khống chế rộng, đỡ được những đường bóng ở xa thân người.
Cấu trúc kỹ thuật đơn giản, dễ tiếp thu và thực hiện thuận lợi hơn kỹ thuật chuyền bóng
cao tay.
-

Đệm bóng gồm các kỹ thuật chính:
+ Đệm bằng hai tay.
+ Đệm bằng một tay và lăn ngã cứu bóng.
+ Ngoài ra còn có thể dùng thân người, dùng chân đỡ bóng.
Đệm bóng bằng hai tay là kỹ thuật dùng khi thực hiện bóng đi và hướng

bóng đến ở phía trước mặt, gần như cùng quỹ đạo chuyển động nhưng ngược chiều
-

Kỹ thuật đệm bóng - Tư thế chuẩn bị
+ Người đứng ở tư thế trung bình thấp, hai chân rộng bằng hoặc hơn vai,

hai tay co tự nhiên ở hai bên sườn, mắt quan sát bóng, thân hơi gập.
+ Khi người tập xác định chính xác được điểm rơi của bóng và ở tầm thích
hợp thì hai tay đưa ra đỡ bóng. Hai tay duỗi thẳng, hai bàn tay đặt chéo lên nhau và nắm
lại, bàn tay nọ bọc lấy bàn tay kia, hai ngón cái song song kề nhau.

Kỹ Thuật Bóng Chuyền - Hình tay trong kỹ thuật đệm bóng
- Đánh bóng: Khi bóng đến ở tầm ngang hông, cách thân người khoảng gần
một cánh tay thì thực hiện đánh bóng. Lúc này chân đạp đất, duỗi khớp gối, nâng trọng
tâm thân thể và nâng tay. Hai tay được chuyển động từ dưới lên và dùng phần giữa cẳng
tay đệm phía dưới bóng kết hợp với nâng tay ở mức độ cần thiết. Khi hai tay chạm bóng
cũng là lúc gập cổ tay xuống dưới làm căng các nhóm cơ cẳng tay, kết hợp với hóp bụng
và giữ chắc bả vai với khớp khuỷu. Hai tay thẳng - chắc, hai bàn tay nắm và ép chặt vào
nhau, toàn thân hơi lao về trước.
Chú ý:
-

Nếu bóng đến với lực nhẹ, vừa phải thì kết hợp với đạp chân, nâng

nhanh tay để đẩy bóng đi.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

12


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
-

Nếu bóng đến với tốc độ nhanh, lực mạnh thì hạn chế nâng tay mà ghìm

tay để bóng bật đi theo ý muốn.
-

Góc độ đường bóng đi phụ thuộc góc độ tay đệm bóng. Góc của tay đệm

bóng là góc tạo bởi mặt phẳng đất và cánh tay đệm bóng. Góc độ của tay đệm bóng còn
phụ thuộc góc độ của đường bóng đến. Góc độ bóng đến là góc tạo bởi mặt phẳng mặt
đất và đường bóng đến.
+ Nếu góc độ của đường bóng đến lớn thì góc độ của tay đệm bóng nhỏ.
+ Nếu góc độ của đường bóng đến nhỏ thì góc độ của tay đệm bóng lớn.
- Trong tập luyện và thi đấu bóng chuyền, trong điều kiện cần vận dụng cụ
thể, tuỳ thuộc đặc điểm góc độ của đường bóng đến và độ cao của đường bóng muốn
chuyền đi mà quyết định góc độ của tay đệm bóng cho phù hợp.
- Động tác bổ trợ:
+ Ngồi trên ghế cao khoảng bằng cẳng chân ở tư thế chuẩn bị sau đó
tiến đến trước đệm bóng bay gần sau đó nâng cao độ cao và xa dần.
+ Đệm bóng bằng hai tay liên tục bằng tay trái rồi tay phải luân phiên
nhau.
+ Đứng ở vị trí chuẩn bị tiến đến trước hai bước thực hiện đệm bóng.
+ Đứng tư thế chuẩn bị lùi về sau đệm bóng.
+ Di chuyển sang trái, sang phải đệm bóng.
-

Kỹ thuật đập bóng:

+ Chạy 2 bước đà bật nhảy vung 2 tay trên cao bắt bóng theo hai hướng
qua trái và qua phải, kết hợp 3 bước, 4 bước.

+ Chạy 2 bước đà vun tay đập bóng (nhưng không đập) mà giữ bóng lại
rơi xuống.
+ Chạy đà bật nhảy vung tay chạm vào bóng treo.
+ Đứng dưới đất vỗ bóng qua lưới.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

13


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
+ Bật tại chổ vỗ bóng qua lưới.
-

Kỹ thuật phát bóng:

+ Tung bóng không phát giữ lại.
+ Phát bóng vào các điểm ở trên tường ở cự li gần sau đó chuyển ra xa
+ Phát bóng qua lưới ở cự li gần sau đó di chuyển ra xa.
+ Phát điểm rơi, phát mạnh.
- Kỹ thuật phát bóng cao tay - Tung bóng : Tay trái cầm bóng đưa lên ngang
tầm mặt thì tung bóng ở trước mặt lên cao hơn đầu từ 80 - 100 cm thẳng lên trên nhưng
hơi chếch sang phải (tay đánh bóng). Khi tung bóng người phát cũng có thể hơi khuỵu
gối hạ thấp trọng tâm, sau đó vươn thẳng hai chân lên kết hợp với động tác tung bóng
nhịp nhàng.
Chú ý: Khi tung bóng nếu bóng ở tầm thấp thì đường bóng sẽ không
chính xác.
- Vung tay đánh bóng :
+ Cùng lúc tay trái tung bóng lên cao, tay phải co lại và chuyển động từ
trước – lên cao – ra sau, thân trên ngả về sau, mắt nhìn theo bóng. Khi bóng từ trên rơi

xuống tới tầm tay giơ thẳng thì đánh mạnh vào phía sau, phần dưới tâm của bóng bằng
bàn tay mở với các ngón tay chụm tự nhiên.
+ Kĩ thuật phát bóng này có đặc điểm là khi phát bóng người ở tư thế
chuẩn bị, mặt đối diện với lưới, tay tiếp xúc lúc đánh bóng ở tầm cao. Bóng tung cao hơn
đầu khoảng 1-1,5m và hơi chếch về trước, tay phải vung lên trên, hơi gập ở khớp khuỷu
và kéo căn ra sau. Góc gập ở khớp khuỷu lớn hơn 900. Cùng lúc vung tay, vai phải và
đầu chuyển động ra sau, vùng ngực và thắt lưng căng. Khi đánh bóng, tay phải duỗi mạnh
ở khớp khuỷu, đưa tay vươn lên cao kết hợp với nâng vai và vung tay ra trước đánh bóng
(góc nghiêng vươn tay khoảng 800) từ phía sau hơi xuống dưới để bóng chuyển động ra
trước – lên cao.
+ Tại chỗ di chuyển tay chắn bóng.
+ Tập di chuyển tay chắn bóng trên không.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

14


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
+ Tập tay chắn gập cổ tay khi bóng tiếp xúc
+ Tập chắn cá nhân với đập bóng.
- Bên cạnh đó, trong khi học sinh tập luyện, người giáo viên bao quát lớp,
quan sát, hướng dẫn, chỉnh sửa các động tác kỹ thuật cho học sinh, giúp đỡ các học sinh
còn yếu và nâng cao kỹ thuật cho học sinh đã thực hiện tốt, kỹ thuật làm mẫu cho các học
sinh quan sát hoặc những học sinh thực hiện chưa đúng và từ đó chỉ ra cho các em biết
lỗi sai để thúc đẩy được các em tập luyện một cách tích cực hơn, hoàn thiện dần các động
tác kỹ thuật đã học.
- Sử dụng nhiều phương pháp trò chơi, thi đấu, kiểm tra đánh giá thường
xuyên, các kỹ thuật đóng một vai trò rất quan trọng, nó thúc đẩy được tinh thần tự giác,
tích cực cho học sinh bằng những trò chơi theo kiểu bài học, kiểu thi đấu, vừa tạo không

khí vui chơi thi đấu tập luyện, định hướng cho người tập tinh thần đồng đội, tinh thần
trách nhiệm, tính kỷ luật trong học tập được nâng cao.
Ví dụ: Chơi trò chơi 6 chuyền.
+ Đấu tập: Biết các hình thức thi đấu 3 x 3 hoặc 6 x 6 người, từ đó nắm
bắt được các điều luật và biết vận dụng các kỹ thuật vào thực tế.
+ Phương pháp củng cố bài học, giao nhiệm vụ cho học sinh và kiểm
tra đánh giá thường xuyên là một yêu cầu cực kỳ quan trọng. Từ đó học sinh tự đánh giá
khả năng tiếp thu kỹ thuật động tác của mình.
2. Kết quả
Qua một số phương pháp, giải pháp ở trên đã chứng minh được một phần trong
năm vừa qua trường THPT Lý Nhân Tông đã đạt kết quả: Số lượng học sinh trong
trường thường xuyên tập luyện, chơi bộ môn tự chọn bóng chuyền được nâng cao khoảng
70% trở lên, các em có phương pháp học và tập luyện phù hợp tích cực hơn.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

15


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
PHẦN III KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
I. KẾT LUẬN:
Thể dục là môn văn hóa vừa rèn luyện thể lực tăng cường sức khỏe vừa
trau dồi phẩm chất đạo đức tốt đẹp nhằm đào tạo những lớp người phù hợp với sự
phát triển mới của xã hội trong thời kỳ đổi mới.
Trong quá trình vận dụng " Giải pháp n©ng cao chất lượng dạy học thể
thao tự chọn môn Bãng chuyền cho học sinh trường THPT Lý Nhân Tông” đây là
vấn đề đổi mới phù hợp với nền giáo dục nước ta, học sinh làm chủ được bản thân.
Qua đó giáo dục cho các em thích sáng tạo, chủ động, tự giác, đồng đội, nhất là ý chí
luôn rèn luyện thân thể khỏe mạnh, không những ở trường học mà các em còn tự giác

tập luyện ở nhà và các câu lạc bộ thể dục thể thao.
II. KIẾN NGHỊ :
Đối với thầy giáo: Người thầy phải luôn học tập rèn luyện nâng cao năng
lực chuyên môn phù hợp với sự phát triển môn thể dục thể thao. Trong giảng dạy kỹ
thuật động tác ở các lớp thì người thầy phải luôn thay đổi các phương pháp, nguyên
tắc dạy học phù hợp với mọi đối tượng luôn tạo trong giờ học một cách hưng phấn để
học sinh dễ tiếp thu hiệu quả kỹ thuật động tác và lượng vận động.
Đối với nhà trường: Cần tạo mọi điều kiện về dụng cụ tập luyện sân bãi,
môi trường.
- Một là: Đề nghị các cấp lãnh đạo thường xuyên tổ chức các lớp bồi
dưỡng cho giáo viên thể dục nhằm trang bị kịp thời những vấn đề về chuyên môn và
luật thi đấu với các môn có sửa đổi để kịp giảng dạy và các đối tượng đang học cho
học sinh.
- Hai là:Tăng cường bổ trợ thêm các đồ dùng dạy học như sách giáo khoa,
tài liệu tham khảo, băng hình và các trang thiết bị dụng cụ liên quan đến giảng dạy.
- Ba là: Cải tạo sân bãi tập luyện hợp vệ sinh
+ Có nhà đa năng để tập luyện và thi đấu
+ Trang phục của học sinh quần áo, bóng, lưới.
- Bốn là:Trường có phòng y tế học đường và một cán bộ để theo dõi và
chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh.
Trên đây là những kinh nghiệm của tôi đã rút ra trong quá trình giảng dạy,
và tham khảo các ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp ở trường và trong tỉnh.
Rất mong sự đóng góp ý kiến quý báu của Hội đồng trường THPT Lý Nhân
Tông, Hội đồng thi đua khen thưởng Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Nam §Þnh, bạn bè và
đồng nghiệp để sáng kiến của tôi được đầy đủ và hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

16

Trường THPT Lý Nh©n T«ng
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG
HIỆU TRƯỞNG

Nam Định, ngày 19 tháng 5 năm 2016
NGƯỜI VIẾT SKKN

Trần Văn Vinh

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

17


Trường THPT Lý Nh©n T«ng
NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

18


Trường THPT Lý Nh©n T«ng

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo viên Thể dục 10, 11,12 (NXB giáo dục năm 2006).
2. Sách thể thao trường học ( Dùng cho sinh viên Đại học TDTT – NXB giáo dục).
3. Giảng dạy và huấn luyện Bóng chuyền – Nhà xuất bản Hà Nội.
4. Lý luận và phương pháp giáo dục TDTT trong nhà trường.
5. Sách tâm lý học thể thao.

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

19


Trường THPT Lý Nh©n T«ng

MỤC LỤC

Sáng kiến kinh nghiệm    TrÇn V¨n Vinh

1