SKKN Một số kinh nghiệm về vai trò của người lớn trong việc phát triển năng lực xã hội cho trẻ em

MỘT SỐ BIỆN PHÁP
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC XÃ HỘI CHO TRẺ 5- 6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM
NON HOA PHƯỢNG
PHẦN I
MỞ ĐẤU
1. Lý do chọn đế tài
Con người mới trong thời kì công nghiệp hoá – hiện đại hoá, giáo viên mầm non
ngày càng phải đối mặt với các hành vi có vấn đề của trẻ. Nguyên nhân chủ yếu đó là
người lớn càng dành ít thời gian hơn đối với trẻ để hiểu trẻ hơn, để biết trẻ cần gì và muốn
những gì. Nhiều cha mẹ dành cho con thời gian rất ít, số lượng cha mẹ quá bận rộn với
công việc tăng lên nhanh chóng chính vì vậy làm cho trẻ ít được tiếp xúc trò chuyện cùng
bố mẹ dẫn đến trẻ ít có kinh nghiệm xã hội hơn. Biết xây dựng những mối quan hệ thân
thiện là một kỹ năng sống rất cơ bản vì qua đây trẻ học được rất nhiều điều, ngoài việc
nắm vững tri thức, phát triển năng lực hoạt động trí tuệ, có phẩm chất kỹ năng sống tốt thì
cần phải có năng lực xã hội. Đặc biệt trong xu thế hội nhập với một xã hội không ngừng
biến đổi hiện nay, đòi hỏi con người phải thường xuyên ứng phó với những thay đổi hàng
ngày của cuộc sống, mục tiêu giáo dục không chỉ giúp con người học để biết, học để làm
mà còn học để làm người và học để cùng chung sống. Do đó, vấn đề phát triển năng lực xã
hội cho học sinh lứa tuổi mầm non là vấn đề cấp thiết hơn bao giờ hết. Học sinh mầm non
là những học sinh đang trong quá trình hình thành và phát triển các phẩm chất về nhân
cách; những thói quen cơ bản chưa có tính ổn định mà đang trong quá trình hình thành và
củng cố. Chính vì vậy việc phát triển năng lực xã hội giúp các em có thể sống một cách an
toàn và khỏe mạnh biết bảo vệ bản thân là việc làm cần thiết. Chính những kết quả này sẽ
là cơ sở, là nền tảng giúp học sinh phát triển nhân cách sau này, làm hành trang cho các
cháu bước vào đời.
Từ lúc ra trường đến nay, tôi được phân công đứng mẫu giáo lớn. Là một trong
những lứa tuổi cần phải chuẩn bị chu đáo một cách toàn diện về các mặt thể chất, trí tuệ,
những phẩm chất đạo đức và một số kỹ năng cần thiết của hoạt động học tập nhằm giúp trẻ
thích ứng với cuộc sống, với hoạt động học tập ở trường phổ thông.

Thấy được sự cần thiết khi phải trang bị những năng lực xã hội cho trẻ ngay từ lứa
tuổi mầm non để phần nào giúp trẻ không phải lúng túng hay rụt rè khi tự phục vụ cho bản
thân mình. Tuy nhiên, năng lực xã hội không phải tự nhiên có mà là kết quả của sự rèn
luyện của mỗi người trong suốt cuộc đời, trong các mối quan hệ xã hội, dưới ảnh hưởng
của giáo dục, trong đó giáo dục nhà trường có vai trò hết sức quan trọng. Giáo dục nhà
trường tạo ra những cơ sở ban đầu quan trọng nhất cho sự phát triển nhân cách nói chung
và năng lực xã hội của trẻ nói riêng. Ở trường mầm non, giáo dục năng lực xã hội là một
yêu cầu tất yếu, là một hoạt động mang tính chất xã hội chính trị quan trọng. Nó gắn liền
với cơ cấu vai trò nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Việc phát triển năng lực xã hội ở
trường học sẽ giúp thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích cực cho trẻ; đồng thời tạo
những tác động tốt đối với các mối quan hệ giữa thầy và trò, giữa các học sinh, bạn bè với
nhau; giúp tạo nên sự hứng thú học tập cho trẻ đồng thời giúp hoàn thành nhiệm vụ của
người giáo viên một cách đầy đủ hơn và đề cao các chuẩn mực đạo đức, góp phần nâng
cao vị trí của nhà trường trong xã hội. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, cùng với sự
mở cửa, hội nhập quốc tế về quan hệ kinh tế, giao lưu văn hóa,… Giáo dục mầm non là
bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, chính vì vậy vai trò của nhà trường đối
với việc phát triển năng lực xã hội cho học sinh càng trở nên có ý nghĩa. Là những người
làm công tác giáo dục ở nhà trường mầm non, chúng ta cần có ý thức trách nhiệm trước
vấn đề phát triển năng lực xã hội của học sinh, cần có những biện pháp quản lý và tổ chức
hoạt động phát triển năng lực xã hội, đó là nhiệm vụ hết sức quan trọng của nhà trường. Để
giúp giáo viên, cán bộ quản lý trường học Mẫu giáo Hoa Phượng có nhận thức và
kiến thức thực hiện việc phát triển năng lực xã hội cho học sinh, nâng cao chất lượng
phát triển năng lực xã hội, góp phần giáo dục toàn diện, giúp học sinh phát triển hài
hòa cả về đức, trí, thể, mĩ, và lao động thực hiện mục tiêu của giáo dục, cần phải quan
tâm hơn nữa hoạt động quản lý của nhà trường, đề ra được cách tổ chức, biện pháp nhằm
giúp trẻ có thể lĩnh hội những kiến thức cơ bản cho mình. Đó chính là lý do mà tôi chọn đề
tài :
“ Một số kinh nghiệm về vai trò của người lớn trong việc phát triển năng lực xã hội
cho trẻ em”. Hi vọng nhận được sự góp ý của đồng nghiệp.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ
a) Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Trong công tác giáo dục trẻ mầm non hiện nay thì việc trang bị cho trẻ những kỹ
năng cần thiết và đó không phải là nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm lớp 5 tuổi mà là
nhiệm vụ mỗi gia đình và của toàn xã hội.
Từ đó nâng cao nhận thức của phụ huynh về việc phát triển năng lực xã hội cho trẻ.
Có những biện pháp nghiên cứu cụ thể, hiệu quả để nắm được thực trạng tâm thế, trí
tuệ, kỹ năng học tập… của trẻ mẫu giáo lớn. Từ đó có những biện pháp phù hợp để cải
thiện thực trạng.
b) Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
Khái quát hóa trên cơ sở phân tích những tài liệu có liên quan và điều tra, khảo sát
các bậc phụ huynh đến việc phát triển năng lực xã hội cần thiết từ đó phân tích, đánh giá
để có những biện pháp thiết thực nhất nhằm giúp trẻ có một sức khỏe và một thể trạng tốt,
nắm những kỹ năng cần thiết không bị áp lực hay gặp bất cứ một sức ép tâm lý nào ảnh
hưởng đến việc học tập của trẻ sau này.
3. Đối tượng nghiên cứu
Căn cứ vào yêu cầu của đề tài, tôi chọn đối tượng nghiên cứu là phát triển năng lực
cho trẻ 5 – 6 tuổi tại trường Mẫu giáo Hoa Phượng.
4. Giới hạn nghiên cứu
Các cháu lớp lá 1 trường Mẫu giáo Hoa Phượng.
5. Phương pháp nghiên cứu
Khi nghiên cứu tôi sử dụng các phương pháp sau đây:
a, Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu: Sưu tầm các tài liệu, tìm sách, đọc báo,
phân tích tổng hợp tài liệu để có cơ sở lý luận về việc chuẩn bị tốt cho trẻ để phát triển
những kỹ năng xã hội cần thiết.
b, Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Phương pháp điều tra: Dùng phiếu điều tra để phỏng vấn giáo viên, phụ huynh học
sinh và một số vấn đề liên quan đến việc phát triển năng lực xã hội cho trẻ.

Phương pháp quan sát hoạt động của giáo viên,các cháu mẫu giáo lớn trường MG
Hoa phượng: Tri giác, quan sát các hoạt động vui chơi, giao tiếp, hoạt động học tập của trẻ
ở lứa tuổi mẫu giáo lớn làm cứ liệu tham khảo để nghiên cứu. Quan sát các hoạt động của
giáo viên trong công tác chăm sóc, giáo dục các cháu mẫu giáo lớn, quan sát hoạt động
giảng dạy, tổ chức các loại hình hoạt động của giáo viên và các cháu ở trong trường.
PHẦN II
NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Bác Hồ đã nói: “ Làm mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm được như thế
trước mắt phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ hay quấy, phải bền bỉ, chịu khó mới nuôi dạy
được các cháu. Dạy trẻ cũng như trồng cây non. Trồng cây non được tốt thì sau này
cây lên tốt. Dạy trẻ nhỏ tốt thì sau này các cháu thành người tốt”. Qua đó ta thấy
người giáo viên đóng vai trò quan trọng như thế nào để dìu dắt một thế hệ trở thành người
tốt. Để làm được điều đó không phải ngày một ngày hai mà có thể thực hiện được và phải
trải qua một quá trình mà đòi hỏi người giáo viên phải bền bỉ và kiên nhẫn. Và để đạt được
những điều đó người giáo viên phải lựa chọn những nội dung, hình thức tổ chức và những
phương pháp làm sao mà thực sự tác động đến vùng gần nhất của đứa trẻ. Trẻ ở lứa tuổi
mẫu giáo rất hiếu động, tò mò, ham học hỏi thích khám phá thế giới tự nhiên và xã hội. Ở
lứa tuổi này các yếu tố của hoạt động học tập đã xuất hiện tuy mới ở dạng sơ khai, nó chịu
sự chi phối của hoạt động chủ đạo – hoạt động vui chơi làm cho hoạt động của trẻ mang
những nét đặc trưng riêng. Trẻ thực sự học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiền
khoa học trong trường mầm non qua vui chơi theo phương châm “ Học bằng chơi, chơi
bằng học”. Đối với mầm non các môn học không phân riêng biệt như tiểu học mà luôn
được tích hợp một cách có chủ đích trẻ được học qua chơi, qua trải nghiệm. Cho nên việc
cho trẻ học đúng chương trình, đúng theo lứa tuổi là một việc làm rất cần thiết và đó là
trách nhiệm không phải riêng ai, nhưng trách nhiệm cao cả và lớn lao nhất thuộc về những
giáo viên mầm non. Vì họ là những người trực tiếp dạy dỗ trẻ, chuẩn bị cho các cháu có
những kỹ năng sống cần thiết. Và họ phải làm sao để phụ huynh thấy được tầm quan trọng

của việc phát triển năng lực xã hội là rất cần thiết.


2. Thực trạng
Trẻ ở lúa tuổi mầm non rất hiếu động, ham tò mò và thích khám phá, thích làm
những điều mình thích nhưng không biết rằng làm những việc đó có đung hay không.
Nhưng chưa được người lớn quan tâm và thỏa mãn nhu cầu của trẻ, phụ huynh lúc nào
cũng có suy nghĩ trẻ đến trường phải biết đọc chữ mà quên đi rằng việc chuẩn bị cho trẻ
những kiến thức cơ bản về kỹ năng xã hội cũng không kém phần quan trọng. Bản thân tôi
nhận thấy việc chuẩn bị những kỹ năng xã hội cần thiết cho trẻ là một việc làm quan trọng,
chính vì vậy tôi đã lựa chọn đề tài này để nghiên cứu tìm ra nhũng biện pháp giúp cho phụ
huynh hiểu được vấn đề từ đó đưa ra những hình thức, phương pháp phù hợp để giáo dục
trẻ.
Qua một năm nghiên cứu và vận dụng đề tài này có sự chuyển biến rõ rệt:
Đối với trẻ: Trẻ đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chuyên cần đạt 97% trở lên và ít gặp khó
khăn khi đến lớp, trẻ có kỹ năng tự phục vụ, trực nhật, sắp xếp bàn ghế khi ăn, tự treo
khăn, tự chuẩn bị đồ dùng khi ăn như mang chén, muỗng…sau khi ăn xong trẻ tự biết cất
đồ dùng và tự trải nệm khi ngủ.
Đối với các bậc cha mẹ: Cha mẹ coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt
động giáo dục trẻ ở nhà trường. Phụ huynh đã có thói quen phối hợp với giáo viên trong
việc dạy kỹ năng sống cho trẻ bằng cách phân việc cho trẻ như quyét nhà, dọn chiếu.. thay
vì cưng chiều trẻ.
Đối với giáo viên: Cô giáo chịu khó trò chuyện với trẻ nhiều hơn, trả lời những câu
hỏi vụn vặt của trẻ, không la mắng đối xử công bằng với trẻ, giải quyết công bằng với mọi
tình huống xảy ra giữa các trẻ trong lớp.
Chính vì chuẩn bị tốt về mặt tâm lý cũng như thể trạng và các kỹ năng học tập nên
kết quả là một số cháu đã được đi thi vở sạch chữ đẹp và thi làm toán trên mạng…
3. Nội dung và hình thức của giải pháp
a) Mục tiêu của biện pháp
Khi thực hiện biện pháp này nhằm mục đích làm cho giáo viên có sự chủ động hơn

trong công tác giảng dạy của mình. Lựa chọn những hình thức tổ chức cho phù hợp với
tình hình của lớp mình. Giúp cho giáo viên thấy được tầm quan trọng của việc phát triển


năng lực xã hội. Và quan trọng hơn là giúp cho phụ huynh thấy được tầm quan trọng khi
trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết.
b) Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp
- Biện pháp 1: Tạo niềm vui ở trẻ khi có bạn
Trẻ cần được động viên tìm kiếm bạn, Chúng cần hiểu rằng có bạn là một điều tuyệt
vời và biết lợi ích của việc có bạn, bạn là người giúp mình khi cảm thấy cô đơn, khi mình
gặp phiền toái, khi mình khó khăn hay cô đơn bạn sẽ là người động viên mình và ở bên
cạnh mình.
Trẻ cũng hiểu rằng nếu mình quan tâm đến người khác, người khác cũng sẽ quan
tâm đến mình. Nói rộng ra, nếu trẻ giúp đỡ, chia sẻ, biết chờ đến lượt và thể hiện sự tốt
bụng, thì bạn sẽ thể hiện hành động giống như chúng. Điều này cũng liên quan đến cả sự
phát triển đạo đức của trẻ.
Những đứa trẻ có được sự nhận thức xã hội tốt thường xuất thân từ những gia đình
có hành vi xã hội mẫu mực và chúng được hướng dẫn cách quan tâm chăm sóc người
khác. Sau này chúng hành động theo những gì mà chúng đã thấy.
Những đứa trẻ không được chấp nhận thỉnh thoảng cũng cố gắng tham gia vào trò
chơi, song thường chúng không biết cách bắt đầu như thế nào cho hợp lý hoặc cố gắng gây
sự chú ý của bạn nhưng không đạt kết quả. Những đứa trẻ này không hiểu và không tuân
theo các nguyên tắc của bạn bè trong các mối quan hệ. Giáo viên nên tận dụng những tình
huống xảy ra trong quá trình chơi của trẻ để dạy trẻ những kỹ năng biết hợp tác, chia sẻ
cùng bạn.
Ví dụ: Một trẻ đang loay hoay một mình với bộ đồ lắp ráp người máy, cháu đang
rất cố gắng nhưng vẫn không thể ráp được, giáo viên nên gợi ý để trẻ rủ thêm bạn cùng
chơi. Trong giờ hoạt động vui chơi , nếu quan sát kỹ chúng ta sẽ thấy vô vàn những tình
huống xảy ra. Vì vậy giáo viên nên quan tâm và suy nghĩ để tìm ra những biện pháp kịp
thời xử lý tình huống, điều chỉnh hành vi cho trẻ, giúp trẻ có thói quen tốt, biết được cái

nào nên làm và cái nào không nên làm.


Do đó vai trò của giáo viên và phụ huynh là rất quan trọng, giáo viên cần cho phụ
huynh thấy được những lợi ích của việc có bạn còn phụ huynh cần cho trẻ hiểu rằng bạn bè
là tuyệt vời, là người rất cần thiết cho cuộc sống để từ đó phát triển tình bạn ở trẻ.
- Biện pháp 2: Sử dụng tình huống có vấn đề nhằm hình thành cho bé một số kỹ
năng cần thiết.
Một trong những kỹ năng cần hình thành ở trẻ, đó là giúp các bé có khả năng biết từ
chối, kỹ năng biết xử lý tình huống khi bé cảm thấy không an toàn.
Giáo viên có thể thiết kế một số tình huống để tập cho trẻ tự giải quyết vấn đề. Những tình
huống này được sử dụng xuyên suốt trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Ví dụ: Cô kể cho trẻ nghe mẩu chuyện
Hôm nay sau giờ tan học, Hà đang chờ mẹ đón về, cô bé rất lo lắng khi chờ mãi mà
không thấy mẹ tới, nhân lúc đó cô giáo không để ý và Hà đã chạy thật nhanh ra cổng để
đón mẹ. Bỗng có một người phụ nữ xuất hiện và đưa cho Hà một gói bánh và nói với Hà
hãy đi theo cô nhà cô con có rất nhiều bánh ngon nữa….. Sau khi kể cho trẻ nghe mẩu
chuyện đó, cô có thể hỏi trẻ một số câu hỏi để trẻ giải quyết tình huống.
+ Con có được tự ý chạy ra khỏi lớp khi chưa có sự đồng ý của cô không? Vì sao?
+ Nếu là con con có đi theo người đàn bà đã cho con bánh hay không? Vì sao?
Một số yếu tố khác cũng góp phần để trẻ phát triển một số kỹ năng cần thiết đó
chính là tạo cơ hội để trẻ thảo luận về các kỹ năng trong xã hội. Nếu giáo viên muôn trẻ
giúp đỡ, quan tâm đến người khác, biết tự bảo vệ mình thì trẻ phải được khuyến khích giải
quyết vấn đề. Trẻ cần được phát triển khả năng suy nghĩ về vấn đề xảy ra và tự giải quyết
chúng. Có như vậy mới phát triển được các kỹ năng giải quyết vấn đề. Cho trẻ tham gia
vào tình huống và giải quyết những tình huống đó dần dần chúng sẽ học được nhiều điều
và đó sẽ là những kiến thức quý báu để hình thành những kỹ năng cần thiết cho trẻ.
- Biện pháp 3: Hướng dẫn cha mẹ về nội dung và cách rèn luyện kỹ năng cần
thiết cho trẻ.
Tuổi mầm non là giai đoạn mà trẻ học về mình và học cách hành động với người

khác. Chúng không thể tự biết cần phải làm gì. Chính vì vậy, bố mẹ là những người làm
gương quan trọng nhất của con cái. Nhiều người đã bỏ qua những cơ hội đơn giản và thuận


lợi hàng ngày để hướng dẫn con những thói quen tốt để rồi sau đó lại mất thời gian bắt con
phải học những điều này ở một nơi khác với những người xa lạ. Cho nên việc phối hợp với
phụ huynh trong việc giáo dục hình thành kỹ năng xã hội là vô cùng cần thiết cho trẻ.
Ngày nay, cùng với sự phát triển của xã hội, bất cứ phụ huynh nào cũng cảm thấy lo
lắng bởi tác động của cuộc sống hàng ngày tới các con. Cha mẹ mong muốn giáo dục con
cái thành người tài giỏi, nhưng liệu những phương pháp mà cha mẹ đang sử dụng đã phù
hợp hay chưa?. Điều quan trọng là người lớn cần nhận thức về những điều mình làm,
những hành động của mình. Cần nhớ rằng trẻ luôn ghi nhớ và copy những điều người lớn
làm
Để dạy con nên người, cha mẹ nào cũng có những bí quyết dạy con riêng, nhưng đa
số chúng ta đều đang sử dụng biện pháp theo đám đông, hoặc đem suy nghĩ cách nhìn của
mình để áp đặt vào con cái. Có rất nhiều phụ huynh cảm thấy băn khoăn vì sao con cái của
mình khi mới sinh ra ngoan ngoãn và dễ dạy bảo như vậy, mà bây giờ thì bướng bỉnh, mải
chơi? Trong tâm lý của bất cứ phụ huynh nào cũng đều có những câu hỏi : Tại sao con hư?
Tại sao trẻ lười học? Và cha mẹ không ngần ngại học hỏi phương pháp của bạn bè, sách
vở để tìm ra cách dạy dỗ con cái ? Làm sao để dạy con nên người? Tuy nhiên, những biện
pháp đó liệu có phù hợp hay không khi mà mỗi đứa trẻ lại có những đặc điểm tính cách
khác nhau, và mỗi độ tuổi lại cần một biện pháp giáo dục mang tính đặc thù. Có thể nói,
trong giáo dục con cái, mọi sự ép buộc của cha mẹ đều không mang lại hiệu quả gì. Do đó
thay vì cha mẹ quát mắng con, bắt buộc con và giám sát để con cái học hành thì cha mẹ
cần hiểu rằng: Giáo dục con cái trong thời đại ngày nay, cần dạy tính cách cho con thay vì
dạy hành vi, hành động. Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ cần bắt đầu ngay từ khi các em
còn đang hình thành thói quen, phản xạ.
Có bao giờ bạn băn khoăn tự hỏi : Tại sao trẻ em ngày xưa ở độ tuổi đó đã có thể
giúp đỡ cha mẹ việc nhà, trông em, học hành chăm chỉ? Hoặc tại sao trẻ em ở nông thôn
vất vả hơn nhưng trái lại học hành rất tốt, và thường đỗ đạt? Vậy tại sao trẻ em tại các

thành phố, các gia đình có điều kiện lại dễ bị hư hỏng hơn. Các em có quá nhiều điều kiện
vật chất tốt, thì lại dễ dàng hư hỏng, đua đòi theo bạn bè, thậm trí bỏ nhà đi bụi…Tất cả
những điều đó đều xuất phát từ việc cha mẹ không nắm bắt được tâm lý trẻ, và không


trang bị cho trẻ những kỹ năng xã hội cần thiết theo độ tuổi. Xã hội tác động vào các em
hàng giờ, hàng ngày, trong khi giáo dục của cha mẹ lại chỉ mang tính chất lý thuyết, thậm
chí có nhiều cha mẹ nghe nói có trung tâm dạy kỹ năng sống hè là đăng kí cho con theo
học mà không hiểu rằng : kỹ năng sống cần trang bị thường xuyên chứ không phải một hai
ngày. Thử hỏi, sau một vài ngày hè học kỹ năng theo kiểu tập trung, xô bồ, các con của
bạn đọng lại điều gì? Khi tiếp xúc với bạn bè, với những thói hư tật xấu liệu các em có đủ
bản lĩnh để đối phó, bước qua?
Sau nhiều năm nghiên cứu, các chuyên gia Wedo-Wegood khẳng định: Giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ em cần có sự kết hợp giữa cha mẹ và nhà trường. Đó là quá trình giáo
dục thường xuyên từ suy nghĩ, hành vi, lối sống, và hoạt động. Dạy kỹ năng sống cho học
sinh không phải là bài giảng lý thuyết dài, hay những trò chơi mang tính vui vẻ., mà đó là
sự trải nghiệm, hành trình khám phá những cá thể khác nhau. Điều quan trọng nhất trong
việc học kỹ năng đó là chính bản thân các em phải có sự khám phá từ sâu bên trong mình,
phát hiện ra đâu là ưu điểm, đâu là nhược điểm của bản thân. Từ đó thông qua tình huống
thực tế, quá trình trải nghiệm để bản thân trở nên vững vàng, biết cách xử lý mọi tình
huống, cũng như chính các em phải tìm ra ước mơ của mình, và cách thức thực hiện đạt
được ước mơ đó. Cha mẹ là những người có thể dạy kỹ năng xã hôi cho con nhiều nhất và
hiệu quả nhất thông qua bài học về cuộc sống hàng ngày. Mọi sự giáo dục đều lấy nền tảng
giáo dục gia đình làm cốt lõi.
Cha mẹ mong muốn con nên người, cha mẹ mong muốn con thành người tài giỏi,
con vâng lời, con tiến bộ trong học tập… Hãy giáo dục cho con những kỹ năng cần thiết
trong cuộc sống hiện đại: Đó là bài học về lòng tin, sự linh hoạt trong giao tiếp, kỹ năng
ứng phó và giải quyết khó khăn, các kỹ năng mềm, phương pháp tư duy học tập hiệu
quả….Giáo dục kỹ năng cần có những bài học thực tế, nhằm giúp trẻ trải nghiệm và đặt
mình vào chính hoàn cảnh đó, và đưa ra phương pháp giải quyết vấn đề một cách linh

hoạt.
Chính vì vậy vai trò của các bậc phụ huynh rất quan trọng trong việc phát triển một
số kỹ năng cần thiết cho cuộc sống của trẻ, cho nên vai trò của người giáo viên cũng rất


quan trọng trong việc tuyên truyền các bậc phụ huynh cần chú ý hơn và tận dụng những
điều đơn giản ở nhà để góp phần hình thành kỹ năng cho trẻ.
Ví dụ: Giáo viên có thể thông qua cuộc họp phụ huynh, giáo viên cần trao đổi
những nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, dễ thực hiện và mang tính thuyết phục cao. Giáo viên
có thể kể những mẩu chuyện vui, hấp dẫn, nhẹ nhàng, chứa đựng những bài học bổ ích về
cách nuôi dạy trẻ. Ví dụ trong câu chuyện “ Qủa trứng”
Cậu bé 6 tuổi đang háo hức chờ mẹ bóc vỏ quả trứng cho ăn. Vừa cầm quả trứng lên
thì chuông điện thoại reo, sau khi nghe điện thoại, người mẹ vội vàng ra khỏi nhà, trước
khi đi bà mẹ dặn cậu con trai, con ở nhà và tự ăn trứng đi nhé, mẹ có việc phải đi ra ngoài
ngay bây giờ”. Đến trưa khi bà mẹ về thì quả trứng vẫn còn y nguyên trên bàn. Bà mẹ hỏi
tại sao con không ăn trứng”. Cậu bé mếu máo trả lời: “con rất đói, con rất muốn ăn nhưng
chẳng có ai bóc trứng cho con ăn cả mẹ ạ”. Bà mẹ nhìn con bỡ ngàng bối rối…và bà đã
hiểu ra một điều gì đó.
Thông qua câu chuyện ngắn gọn trên, phụ huynh sẽ tự đúc rút ra cho mình một kinh
nghiệm trong cách hình thành kỹ năng cho trẻ.
Giáo viên nên khuyến khích cha mẹ tạo điều kiện cho trẻ được làm những việc mà
khi chúng có thể tự làm, trẻ sẽ cảm thấy vui và thoải mái. Cha mẹ tạo cơ hội để trẻ tự phục
vụ bản thân như: Tự rửa mặt, chải răng, thay quần áo, tự chọn quần áo, đồ dung cá nhân
chuẩn bị đi học….
Người lớn dạy trẻ số điện thoại của bố mẹ và số điện thoại cần thiết khác như là
công an, cứu hỏa, cấp cứu để trẻ có thể tự bảo vệ bản thân trong những trường hợp nguy
hiểm.
Hãy cho trẻ chơi và bày đồ chơi theo ý thích của trẻ, đừng bao giờ cấm đoán hay la
mắng trẻ. Điều quan trọng là hãy để trẻ tự thu dọn đồ chơi sau khi chơi xong. Cha mẹ có
thể cùng thu dọn nhưng tuyệt đối không bao giờ làm thay cho trẻ. Trong các dịp tết lễ, cha

mẹ nên tạo cơ hội khuyến khích trẻ tham gia dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, phụ ông bà lau
lá bánh chưng, bánh tét, cùng bố trang trí cây mai, cây quất, hay đi chợ cùng mẹ….
- Biện pháp 4: Hình thành kỹ năng xã hội cho trẻ mọi lúc, mọi nơi


Trong cuộc sống hàng ngày có rất nhiều cơ hội để trẻ tương tác xã hội. Các rắc rối
thường xuất hiện khi trẻ phải giải quyêt vấn đề. Trẻ có thẻ tự độc lập giải quyết vấn đề
hoặc cần được giúp đỡ khi cần.
Giáo viên cần tận dụng những lần đụng độ này như là những cơ hội để giúp trẻ hiểu
được những cảm xúc của chúng và cảm xúc của người khác.
Việc hình thành kỹ năng xã hội cho trẻ không phải một sớm một chiều mà nó nó là
một quá trình dài và đòi hỏi rất nhiều thời gian để rèn luyện. Đó là một sự lặp đi lặp lại
một thao tác, một hành vi nào đó, dần dần nó sẽ trở thành kỹ năng đối với trẻ. Những kỹ
năng đầu tiên và quan trọng nhất của đứa trẻ luôn được tiếp nhận và rèn luyện trong một
môi trường tự nhiên, đó chính là môi trường tự nhiên trong xã hội.
Ở trường mầm non dưới sự hướng dẫn của giáo viên sẽ góp phần không nhỏ trong
việc hình thành kỹ năng cho trẻ. Giáo viên tận dụng các thời điểm trong ngày, bất cứ khi
nào có cơ hội và cảm thấy trẻ hứng thú.
Ví dụ: Khi có một vài trẻ đang chờ đến lượt để chơi đu quay và một trẻ khác ở đâu
chạy đến xếp ngay ở đầu hàng, lúc này giáo viên có thể nêu các hành động đúng thông
qua lời nhận xét: Khi chơi thì chúng ta phải chờ đến lượt vì nếu mọi người không chờ đến
lượt của mình thì những bạn đang chờ sẽ không chơi được và các bạn sẽ cảm thấy buồn.
Không có đứa trẻ nào sinh ra đã là đứa trẻ hư, không có học sinh nào bản chất là học
sinh cá biệt, mọi đứa trẻ nếu được nhận phương pháp giáo dục phù hợp đều sẽ nên người.
Điều quan trọng hình thành kỹ năng cho trẻ là phụ thuộc vào cách dạy dỗ con cái của các
bậc phụ huynh và phương pháp trang bị kiến thức về cuộc sống của cha mẹ, các cô giáo
dành cho trẻ.
c) Mối quan hệ giữa các biện pháp
Tất cả các biện pháp khi dạy kỹ năng sống cho trẻ đều quan trọng và luôn hỗ trợ cho nhau.
d) Kết quả khảo nghiệm

Để có được kết quả khảo sát tôi sử dụng các phương pháp quan sát trẻ để theo dõi
một cách có kế hoạch, có hệ thống và phân tích những thông tin mình thu thập được. Đánh
giá thông qua quan sát các hoạt động của trẻ được thực hiện thường xuyên, liên tục và có
những tác dụng nhất định như: Giúp giáo viên thấy được hành động và quá trình hoạt động


của trẻ từ đó dễ dàng quan sát các hoạt động của trẻ hàng ngày, các sản phẩm của trẻ thông
qua các hoạt động như: Đọc thơ, kể chuyện, đóng kịch, tạo hình và các hoạt động khác.
Đánh giá thông qua nhật ký của lớp và thông qua ý kiến của phụ huynh. Sau khi thu thập
thông tin và đã có những bài tập và câu hỏi đánh giá trẻ để xem khi thực hiện các giải pháp
này thì trẻ đã học được những gì, tiếp thu được những gì, giáo viên đã làm được gì sau khi
sử dụng các phương pháp đó thì tôi đã có kết quả như sau.
KẾT QUẢ KHẢO NGHIỆM
Được biểu hiện qua bảng sau
Kỹ năng
* Kỹ năng giao tiếp có hiệu quả
- Biết khởi xướng và duy trì
cuộc trò chuyện, chờ đến lượt
khi trò chuyện với người khác.

Đầu năm

Mức độ
Cuối năm

Tăng

SL

SL

SL

%

5

21,7 11

47,8 6

7

30,4 9

39,1 2

9

39,1 3

13

2

8,6

0

0

%

%
26

8,6

Lúc đầu khi chưa sử dụng phương pháp đưa một số kỹ năng xã hội lồng ghép vào
trong tiết dạy, dạy trẻ mọi lức mọi nơi thì một số cháu còn rụt rè, nhút nhát nhưng khi sử
dụng phương pháp này trẻ học tích cực hơn, các cháu có tính tự lập, chủ động trong các
hoạt động và kết quả cháu tiếp thu lượng kiến thức cũng cao hơn. Khi được trang bị tốt các
kỹ năng cần thiết trước khi vào lớp 1 thì tỉ lệ trẻ học sinh giỏi tăng và có một số cháu được
chọn đi thi vở sạch chữ đẹp hay thi làm toán trên mạng.


Giá trị khoa học: Với đề tài này giúp cho quá trình dạy học của cô không bị gò bó, không
mang tính chất áp đặt như trước. Và qua đây giáo viên có thể phát huy được khả năng sáng
tạo của mình thông qua việc làm đồ dùng đồ chơi, thông qua việc tìm tòi trau dồi thêm
hiểu biết cho bản thân. Trẻ được học một cách nhẹ nhàng và làm thỏa mãn nhu cầu được
chơi, được học, được làm mọi việc của trẻ. Hình thành kỹ năng sống cho trẻ góp phần gúp
cho giáo viên bớt đi những công việc đơn giản hàng ngày để trẻ được lao động tự phục vụ
cho bản thân.
PHẦN III
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Chuẩn bị cho trẻ kỹ năng sống là việc làm cần thiết cấp bách, phải được tiến hành
một cách nghiêm túc. Chính vì vậy cần nắm vững nội dung và tầm quan trọng của việc
chuẩn bị kỹ năng sống cho trẻ. Chuẩn bị cho trẻ vốn tri thức, biểu tượng và kỹ năng thực
hiện hoạt động trí óc nhất định. Hình thành cho trẻ kỹ năng điều khiển hành vi của mình,

biết điều khiển hành động cử chỉ việc làm phù hợp với yêu cầu chung của xã hội, của gia
đình, của nhà trường, tập thể lớp. Hình thành những động cơ kích thích trẻ học tập, làm
cho trẻ thích đi học, muốn được học và xem đó là một công việc thích thú, hấp dẫn, quan
trọng cần phải làm.
Cần hướng dẫn trẻ các kỹ năng vận động khéo léo đôi bàn tay, giúp trẻ diễn đạt ngôn ngữ
rõ ràng, mạch lạc.
2. Kiến nghị
Để thực hiện tốt đề tài này chúng tôi những người làm công tác giáo dục trực tiếp
đứng lớp giảng dạy trên địa bàn có cả dân tộc thiểu số, một số phụ huynh chưa thực sự
quan tâm đến việc học của con em mình, còn một số phụ huynh lại quá coi trong việc học
của con em mình mà lại quên đi rằng chuẩn bị kỹ năng sống cho trẻ cũng là một trong
những việc làm hết sức quan trọng và cần phải được tiến hành thường xuyên và liên tục.
Để chuẩn bị kỹ năng sống cho trẻ ngày càng tốt hơn, hứng thú hơn rất mong các cấp lành
đạo quan tâm hơn nữa trong việc mở các buổi tập huấn về rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ,
bổ sung thêm trang thiết bị, đồ dùng cho các môn học để phục vụ cho các tiết dạy được tốt


hơn. Bản thân tôi sẽ luôn cố gắng và cố gắng hơn nữa trong việc làm thêm đồ dùng, đồ
chơi và tạo mọi điều kiện để trẻ tiếp thu bài được tốt hơn. Cố gắng tuyên truyền để các bậc
cha mẹ phụ huynh hiểu được tầm quan trọng khi chuẩn bị kỹ năng sống cho trẻ.
Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này, mặc dù được sự giúp đỡ của ban giám
hiệu nhà trường và các chị em đồng nghiệp nhưng không tránh khỏi những thiếu sót rất
mong được sự đóng góp ý kiến của ban lãnh đạo cấp trên để sáng kiến đạt kết quả cao hơn.
Buôn Trấp, ngày 20 tháng 3 năm 2017
Người viết
Nguyễn Thị Như Ngọc


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM CẤP TRƯỜNG
………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………


PHỤ LỤC
PHẦN I
MỞ ĐẤU
1. Lý do chọn đế tài
2. Mục tiêu, nhiệm vụ
a) Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
b) Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

3. Đối tượng nghiên cứu.
4. Giới hạn nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
PHẦN II
NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
2. Thực trạng
3. Các biện pháp
a) Mục tiêu của biện pháp
b) Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp
- Biện pháp 1: Tạo niềm vui ở trẻ khi có bạn
- Biện pháp 2: Sử dụng tình huống có vấn đề nhằm hình thành cho bé một số kỹ
năng cần thiết.
- Biện pháp 3: Hướng dẫn cha mẹ về nội dung và cách rèn luyện kỹ năng sống cho
trẻ.
- Biện pháp 4 Hình thành kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc, mọi nơi
c) Mối quan hệ giữa các biện pháp
d) Kết quả khảo nghiệm
PHẦN III
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Kiến nghị


TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT

Tên tài liệu

Tác giả

1

Tổ chức hoạt động giáo dục cho trẻ ở Nguyễn Thị Hằng
trường mầm non.

2

Sưu tầm các tài liệu có liên quan đến đề tài Tập thể giảng viên trường
trong quá trình học tại trường Cao đẳng cao đẳng sư phạm TW Nha
SPTW Nha Trang.
Trang

3

Sách nghiên cứu khoa học

Tập thể giáo viên trường
cao đẳng sư phạm TW Nha
Trang

4

Tạp chí giáo dục mâm non

Bộ giáo dục và đào tạo