Quản lý tài chính tại Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam (tóm tắt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI THỊ THU

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI HỌC VIỆN Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

HÀ NỘI, 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Ngọc Mạnh

Phản biện 1: PGS.TS BÙI QUANG TUẤN
Phản biện 2: PGS.TS.PHÍ MẠNH HỒNG

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc
sĩ họp tại: Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam…. giờ… ngày…
tháng…. năm: 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa học Xã hội
Việt Nam

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quản lý tài chin
́ h nhà nước là quá triǹ h tác động của nhà
nước đế n các nguồ n tài chiń h nhằ m thực hiện các chức năng, nhiệm
vu ̣ của nhà nước một cách hiệu quả nhấ t. Việc quản lý sử du ̣ng nguồ n
tài chiń h ta ̣i các cơ quan hành chin
́ h, sự nghiệp Nhà nước liên quan
trực tiế p đế n hiệu quả của tài chin
́ h nhà nước, do đó đòi hỏi phải có
sự quản lý, giám sát, kiể m tra, nhằ m ta ̣o động lực khuyế n khích các
cơ quan hành chính, sự nghiệp tić h cực, chủ động tự xác đinh
̣ số biên
chế cầ n có, sắ p xế p, tổ chức và phân công lao động hơ ̣p lý, nâng cao
chấ t lươ ̣ng công việc, sử du ̣ng kinh phí với hiệu quả cao, ha ̣n chế
những đòi hỏi về tăng biên chế và chi phí hành chính. Thông qua đó,
làm cho bộ máy hành chính nhà nước hoa ̣t động có hiệu lực và hiệu
quả, đáp ứng nhu cầ u và đòi hỏi ngày càng cao của các tổ chức và
công dân.
Ở Việt Nam, từ khi thực hiện Luật NSNN năm 2002 và Nghi ̣
đinh
̣ 60/2003/NĐ-CP ngày 6/6/2003 của Chính phủ và các văn bản
quy pha ̣m pháp luật khác, các hoa ̣t động quản lý tài chiń h ở CQNN
đươ ̣c đổ i mới căn bản; cơ chế phân cấ p quản lý NSNN từng bước
đươ ̣c thực hiện theo nguyên tắ c bảo đảm tính thố ng nhấ t của Nhà
nước XHCN, tập trung cho ngân sách trung ương sức ma ̣nh tài chính
phù hơ ̣p, vừa bảo đảm tin
́ h độc lập, tự chủ và quyề n ha ̣n của chiń h
quyề n điạ phương. Nhờ đó, nguồ n lực tài chiń h của Nhà nước đươ ̣c
sử du ̣ng có hiệu quả, góp phầ n thực hiện tố t nhiệm vu ̣ của các cơ

quan QLNN.
Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam là trường đại học
công lập được thành lập theo Quyết định số 30/2005/QĐ-TTg ngày
02/02/2005 của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở Trường Trung học
1


YHCT Tuệ Tĩnh. Đến nay, Học viện đã phát triển vững chắc trên mọi
mặt, với đông đảo đội ngũ cán bộ giảng viên và nhân viên, cơ sở vật
chất, trang thiết bị phục vụ công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học
được đầu tư mạnh mẽ, cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Trong
những thành tựu chung của Học viện đạt được những năm qua,
không thể không kể đến những đóng góp quan trọng trong công tác
quản lý tài chính tại Học viện. Tuy nhiên, trước những yêu cầu của
sự nghiệp giáo dục đào tạo cũng như phương hướng phát triển của
Học viện trong những năm tới, công tác quản lý tài chính tại Học
viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam còn bộc lộ không ít những hạn
chế, bất cập, như: Nguồn tài chính vẫn còn phụ thuộc nhiều vào
nguồn NSNN; Việc khai thác các nguồn ngoài ngân sách nhà nước
cũng còn nhiều bất cập, chưa có kế hoạch, định hướng rõ nét; chưa trích
lập các quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp dùng để đầu tư phát triển
nâng cao hoạt động sự nghiệp, bổ sung vốn đầu tư xây dựng cơ sở vật
chất….Thực trạng đó đòi hỏi cần được nghiên cứu một cách có hệ thống
để đề ra những giải pháp hoàn thiện.
Xuất phát từ lý do trên, Tôi chọn đề tài “Quản lý tài chính tại
Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam” làm đề tài Luận văn Thạc
sĩ, chuyên ngành Quản lý kinh tế.
Luận văn tập trung trả lời các câu hỏi sau:
- Quản lý tài chính có những nội dung gì?
- Những nhân tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính

ở trường đa ̣i ho ̣c?
- Thực tra ̣ng công tác quản lý tài chính ta ̣i tại Học viện Y Dược
học Cổ truyền Việt Nam đã diễn ra như thế nào và đâu là những ưu
điểm, hạn chế và nguyên nhân?

2


- Để hoàn thiện công tác quản lý tài chính ta ̣i tại Học viện Y
Dược học Cổ truyền Việt Nam trong thời gian tới cầ n đinh
̣ hướng và có
những giải phải pháp cu ̣ thể nào?
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Đề tài cấp Bộ của Bộ Tài chính năm 2004 “Các giải pháp tài
chính thúc đẩy các tổ chức khoa học và công nghệ nghiên cứu triển
khai chuyển sang hoạt động theo cơ chế doanh nghiệp”, do PGS. TS.
Phạm Ngọc Ánh làm chủ nhiệm đã tập trung nghiên cứu đề xuất giải
pháp chuyển các tổ chức KH&CN sang hoạt động theo cơ chế doanh
nghiệp; Đề tài cấ p bộ năm 2005 của tác giả PGS.TS Vũ Duy Hào –
khoa Ngân hàng Tài chính – Trường Đa ̣i ho ̣c kinh tế quố c dân“Hoàn
thiện cơ chế quản lý tài chính đố i với các trường đa ̣i ho ̣c công lập
khố i kinh tế ở Việt nam”. ;Đề tài cấp Bộ của Bộ Tài chính năm 2010
“Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp
giáo dục, đào tạo đại học và cao đẳng công lập”, do TS. Lê Xuân
Trường, Học viện Tài chính làm chủ nhiệm. Đề tài cấp Bộ của Bộ
Tài chính năm 2010 “Tăng cường công tác quản lý tài chính công ở
Việt Nam trong điều kiện hiện nay”, do PGS. TS Trần Xuân Hải,
Học viện Tài chính làm chủ nhiệm. ;Đề tài “Cải cách thủ tục hành
chính tài chính, các kết quả và định hướng giai đoạn 2011 - 2015” và
đề tài “Những vấn đề lý luận và thực tiễn hoàn thiện thể chế tài chính

giai đoạn 2011 - 2020” là hai đề tài cấp Bộ của Bộ Tài chính năm
2010 do ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Vụ Pháp chế - Bộ Tài chính làm
chủ nhiệm.
Như vậy, cho đến nay, đã có nhiều công trình trong nước
nghiên cứu về công tác quản lý tài chính trong các trường đại học
công lập. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới hiện nay, việc nhận thức đầy
đủ khái niệm, nội dung của quản lý tài chính nói chung và quản lý tài
chính đối với các trường đại học công lập mà cụ thể là Học viện Y
3


Dược học Cổ truyền Việt Nam vẫn đang là vấn đề bức xúc, cần được
nghiên cứu, tổng kết, cả lý luận và thực tiễn nhằm hệ thống hóa và
củng cố lại các vấn đề mang tính học thuật căn bản, giúp tạo dựng cơ
sở lý luận không những cho nhận thức đúng đắn về quản lý tài chính
mà còn tạo nền tảng lý luận cho những nghiên cứu đối mới, hoàn
thiện công tác này. Vì vậy, đề tài nghiên cứu: Quản lý tài chính tại
Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam được đặt ra cấp thiết và
không trùng lặp với các công trình đã công bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích : Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận,
thực tiễn và phân tích thực trạng quản lý tài chính tại Học viện Y
dược học cổ truyền Việt Nam, Luận văn đề xuất các giải pháp nhằm
hoàn thiện quản lý tài chính tại Học viện Y dược học cổ truyền Việt
Nam nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển trong giai đoạn tới.
3.2. Nhiệm vụ :
- Hệ thống hoá những vấn đề lý luận về quản lý tài chính
trong các trường đại học công lập, nhân tố tác động tới việc quản lý tài các
trường đại học công lập, kinh nghiệm của một số trường đại học trong
nước.

- Đánh giá thực trạng quản lý tài chính của Học viện Y dược
học cổ truyền Việt Nam thời gian qua và nêu ra những tồn tại cần
khắc phục, những điểm mạnh cần phát huy.
- Luận chứng giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Học
viện Y dược học cổ truyền Việt Nam trong giai đoạn tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Quản lý tài chính của
Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam, đơn vị sự nghiệp có thu
dưới góc độ chuyên ngành quản lý kinh tế.

4


4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Luận văn tập trung
nghiên cứu các nội dung quản lý tài chính của Học viện Y dược học
cổ truyền Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2013 đến nay.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy
vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin. Trong từng nội dung cụ thể,
còn sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp, khái quát tài liệu sẵn
có kết hợp phương pháp nghiên cứu thực tiễn để làm sáng tỏ những
vấn đề cần nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu: Các phương pháp nghiên cứu sử
du ̣ng trong luận văn là kế t hơ ̣p: diễn giải, phân tích, tổ ng hơ ̣p, hệ
thố ng hoá, thố ng kê,... để nghiên cứu. Những phương pháp cu ̣ thể này
đươ ̣c áp du ̣ng phù hơ ̣p theo mu ̣c đích, yêu cầ u, nhiệm vu ̣ của từng
chương, tiế t. Cu ̣ thể :
Chương 1, sử du ̣ng phương pháp diễn giải - quy na ̣p, hệ
thố ng hoá để tìm hiể u về các nội dung của quản lý tài chính; các nhân
tố ảnh hưởng đế n hiệu quả quản lý tài chính đại học công lập; làm rõ

tính đặc thù của công tác quản lý tài chính của trường đại học công
lập.
Chương 2, tác giả sử du ̣ng phương pháp nghiên cứu chuyên
ngành quản lý kinh tế là phương pháp xã hội ho ̣c, phương pháp kinh
tế , để phân tích đố i tươ ̣ng nghiên cứu là hoa ̣t động quản lý tài chính
để từ đó làm sáng tỏ kế t quả đa ̣t đươ ̣c, những hạn chế, vấ n đề nảy
sinh trong hoa ̣t động quản lý tài chính ta ̣i Học viện Y dược học cổ
truyền Việt Nam.
Chương 3, sử du ̣ng phương pháp hệ thố ng hoá và quy na ̣p,
đồ ng thời phân tích tổ ng hơ ̣p để chỉ ra phương hướng và giải pháp
hoàn thiện quản lý tài chính nhà nước ta ̣i Học viện Y dược học cổ
truyền Việt Nam phù hơ ̣p với những vấ n đề đặt ra ở chương 2 để giải
5


pháp có tính khả thi và đúng hướng đáp ứng yêu cầ u đổ i mới hoa ̣t
động quản lý tài chính nhà nước theo Luật Ngân sách 2002 và Luật
NSNN 2015.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn góp phần hệ thống hoá và làm rõ các vấn đề lý luận
cơ bản về quản lý tài chính trong đào tạo đại học. Làm rõ các yếu tố
ảnh hưởng đến vấn đề quản lý tài chính trong đào tạo đại học. Bên
cạnh đó, Luận văn đã phân tích và nêu lên bức tranh khái quát về
quản lý tài chính ở Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam, làm rõ
những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong công tác quản
lý tài chính tại Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam. Ngoài ra,
những giải pháp mà Luận văn Đề xuất có thể giúp hoàn thiện quản lý
tài chính của Học viện Y dược học cổ truyền Việt Nam.
7. Cơ cấu của luận văn
Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính

trong trường đại học công lập
Chương 2: Thực trạng quản lý tài chính tại Học viện Y dược
học cổ truyền Việt Nam
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Học
viện Y dược học cổ truyền Việt Nam

6


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIÊN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TRONG TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP
1.1. Những khái niệm chung
1.1.1. Quản lý
Quản lý là tổng hòa các tác động của chủ thể quản lý vào quá
trình hoạt động của đối tượng bị quản lý theo những cách thức, biện
pháp nhất định, có chủ định, trong bối cảnh thời gian và không gian
xác định nhằm đạt được các mục tiêu quản lý đặt ra.
1.1.2. Tài Chính cho đào tạo đại học
Tài chiń h Nhà nước là tổ ng thể các hoa ̣t động thu chi bằ ng
tiề n do Nhà nước tiế n hành trong quá trình ta ̣o lập, sử du ̣ng các quỹ
tiề n tệ của Nhà nước nhằ m phu ̣c vu ̣ việc thực hiện các chức năng
kinh tế - xã hội của Nhà nước. Tài chin
́ h Nhà nước phản ánh hệ thố ng
các quan hệ kinh tế giữa Nhà nước với các chủ thể khác nhau trong
xã hội nảy sinh trong quá triǹ h Nhà nước tham gia phân phố i các
nguồ n tài chiń h.
1.1.3. Quản lý tài chính
Quản lý tài chính trước hết là quản lý các nguồn tài chính,
quản lý các quỹ tiền tệ, quản lý việc phân phối các nguồn tài chính,

quản lý việc tạo lập, phân bổ và sử dụng các quỹ tiền tệ một cách
chặt chẽ, hợp lý và có hiệu quả theo các mục đích đã định. Đồng
thời quản lý tài chính cũng chính là thông qua các hoạt động kể trên
để tác động có hiệu quả nhất tới việc xử lý các mối quan hệ kinh tế
- xã hội nảy sinh trong quá trình phân phối các nguồn tài chính,
trong quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ ở các chủ thể
trong xã hội.
7


1.2. Khái niệm, nội dung và các yếu tố ảnh hưởng đến
quản lý tài chính trong trường đại học công lập
1.2.1. Khái niệm, nội dung quản lý tài chính trong trường
đại học công lập
Từ những phân tích ở trên, Luận văn quan niệm: Quản lý tài
chính trong trường đại học công lập là quản lý việc thu-chi một cách
có kế hoạch, tuân thủ các chế độ tài chính, đã quy định và tạo ra được
hiệu quả chất lượng giáo dục.
Quản lý tài chính trong trường đại học công lập phải đáp ứng
được các yêu cầu sau:
- Nắm vững được các chế độ, chính sách hiện hành
- Xác định được các khoản thu
- Xác định các nguồn thu
- Thanh quyết toán, báo cáo tài chính
- Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ có nghiệp vụ về tài chính
Công tác quản lý tài chính ở trường Đại học công lập bao gồm
các nội dung sau:
* Quản lý nguồn thu của Trường Đại học công lập
Đầu tư cho giáo dục - đào tạo không chỉ từ một nguồn gần
như duy nhất là từ NSNN như trước đây, mà còn xã hội hoá giáo dục,

nhất thiết đầu tư cho giáo dục phải bao gồm từ nhiều nguồn đầu tư:
- Nguồn kinh phí do NSNN cấp
- Nguồn thu từ học phí, các loại phí, lệ phí:
- Các nguồn thu khác:
* Quản lý nguồn chi của trường đại học công lập

8


- Chi thường xuyên: gồm tất cả các khoản phát sinh thường
xuyên và liên tục trong năm, được sử dụng hết trong năm đó, không
thể chuyển sang năm sau. Chi thường xuyên bao gồm các khoản sau:
- Chi cho hoạt động sản xuất, cung ứng dịch vụ, thực hiện nghĩa vụ
với NSNN.
- Chi thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà
nước, cấp Bộ, ngành, chương trình mục tiêu quốc gia.
- Chi thực hiện đơn đặt hàng (điều tra, quy hoạch, khảo sát).
Chi đối ứng thực hiện các dự án có vốn nước ngoài, chi thực hiện các
nhiệm vụ đột xuất được các cấp có thẩm quyền giao.
- Chi đầu tư, phát triển, gồm: Chi đầu tư cơ sở vật chất, mua
sắm tài sản cố định, trang thiết bị, chi thực hiện các dự án đầu tư khác
theo quy định của Nhà nước.
- Chi trả vốn vay, vốn góp
- Các khoản chi khác
* Quản lý định mức chi ở các trường Đại học công lập
Việc quản lý và lập định mức chi bao gồm các nội dung chủ
yếu sau:
- Lập kế hoạch: Dựa vào quy mô đào tạo phù hợp với yêu
cầu phát triển sự nghiệp giáo dục, chỉ tiêu biên chế, số lượng học sinh
- sinh viên, cơ sở vật chất để xây dựng kế hoạch tài chính, cấn đối

thu-chi cho phù hợp.
- Điều hành thực hiện: Cấp phát kinh phí và thực hiện các
khoản chi tiêu kịp thời theo kế hoạch, đảm bảo hoạt động thường
xuyên của đơn vị, giám sát việc chi tiêu của các bộ phận theo đúng chế
độ, đúng mục đích và có hiệu quả.

9


- Quyết toán kinh phí: là khâu cuối cùng của quá trình sử
dụng kinh phí, phản ánh đầy đủ các khoản chi và báo cáo quyết toán
ngân sách đúng chế độ, báo cáo về biểu mẫu, thời gian, nội dung và
các khoản chi tiêu. Trên cơ sở báo cáo quyết toán, phân tích đánh giá
tình hình thực hiện kế hoạch chi tiêu cho công tác đào tạo, rút ra ưu,
nhược điểm trong quá trình quản lý, làm cơ sở cho việc lập kế hoạch
năm sau sát hơn.
- Kiểm tra: Việc thực hiện kế hoạch không phải bao giờ cũng
đúng như dự kiến, đòi hỏi phải có sự kiểm tra thường xuyên để nắm tình
hình quản lý tài chính.
1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính ở trường
Đại học công lập
* Điều kiện kinh tế - xã hội - văn hoá
Những thay đổi về điều kiện kinh tế - xã hội, văn hoá và
chính sách chi tiêu công cho giáo dục đại học là các yếu tố tác động
đến quá trình đổi mới hệ thống tài chính giáo dục đại học.
* Chủ trương đường lối, chính sách của Đảng và Nhà
nước đối với giáo dục đào tạo ở các trường đại học công lập
Đây là nhân tố ảnh hưởng quyết định tới hoạt động quản lý
tài chính của trường đại học, cơ chế quản lý tài chính đối với đơn vị
hành chính sự nghiệp có thu là một bộ phận của chính sách tài chính

quốc gia, nó là căn cứ để các trường đại học xây dựng cơ chế quản lý
tài chính riêng.
* Chế độ chính sách của Nhà trường và quy mô, bộ máy
quản lý tài chính của trường đại học công lập
Thông qua cơ chế quản lý tài chính của Nhà nước cho các
đơn vị hành chính sự nghiệp, các trường đại học công lập nói chung
10


và các trường đại học dân lập nói riêng, thì mỗi trường phải xây dựng
cho mình những cơ chế cho phù hợp trên nguyên tắc đảm bảo các chế
độ chính sách của Nhà nước.
* Nhiệm vụ, mục tiêu, xu hướng vận động phát triển của
trường Đại học công lập và những vấn đề mới đặt ra trong việc
quản lý tài chính, nguồn tài chính ở trường Đại học công lập
Trong điều kiện vận động và xu hướng phát triển của đời
sống xã hội hiện đại, giáo dục đại học ở các nước đã và đang phải đối
mặt với nhiều cơ hội và thách thức to lớn, đặc biệt là vấn đề giải
quyết các mối quan hệ giữa quy mô, chất lượng và hiệu quả đào tạo,
đào tạo và nghiên cứu, dịch vụ, nhu cầu và nguồn lực cho phát
triển… Để giải quyết các yêu cầu, nhiệm vụ đó thì giáo dục đại học ở
nước ta đã và đang phải thực hiện các cuộc đổi mới và cải cách sâu
rộng về mục tiêu và xu hướng
1.3. Kinh nghiệm quản lý tài chính của một số trường đại
học công lập trong nước
1.3.1. Kinh nghiệm của Đại học Quốc gia Hà Nội
Mô hình Đại học Quốc gia Hà Nội cùng với quy chế và Nghị
định của Chính phủ ban hành giao quyền tự chủ cao, cho phép khai
thác sử dụng tốt các nguồn lực tập trung, các cơ sở vật chất dùng
chung cho tất cả các đơn vị thành viên. Đặc điểm này khiến Đại học

Quốc gia Hà Nội vừa khai thác được sức mạnh tối đa của toàn hệ
thống, vừa nâng cao được hiệu quả kinh tế cũng như hiệu quả sử
dụng và khai thác nguồn nhân tài, vật lực.
1.3.2. Kinh nghiệm Đại học Đà Nẵng
Đại học Đà Nẵng đã chủ động nghiên cứu và xây dựng quy
chế chi tiêu nội bộ phù hợp với đặc điểm và nhiệm vụ của trường.
11


Quy chế chi tiêu nội bộ được xây dựng hằng năm, công khai trước
cán bộ công chức, tạo điều kiện cho các đơn vị trong trường chủ
động trong chi tiêu, sử dụng kinh phí hợp lý và hiệu quả. Việc sử
dụng nguồn tài chính càng ngày càng hợp lý hơn theo hướng tăng tỷ
trọng chi cho công tác chuyên môn giảng dạy và học tập, cũng như
tăng cường đầu tư cho mua sắm, sửa chữa trang thiết bị và cơ sở vật
chất, nhờ đó quy mô và chất lượng đào tạocủa Đại học Đà Nẵng ngày
càng được nâng cao, số lượng học sinh đăng ký thi tuyển sinh vào
trường ngày càng đông và mở rộng ra phạm vi cả nước.
Từ những kinh nghiệm của Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại
học Đà Nẵng, những bài học kinh nghiệm cho Học viện Y dược học
Cổ truyền Việt Nam là:
- Cần tăng cường quyền tự chủ tài chính để Học viện có thể
đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và yêu cầu của thị
trường sức lao động. Xây dựng mô hình trường đại học công lập tự
chủ thay cho mô hình hoạt động của trường đại học truyền thống.
- Đổi mới công tác phân bổ và quản lý ngân sách giáo dục
đại học
- Hoàn thiện cơ sở lý luận, thực tiễn, cơ chế chính sách và
các giải pháp xã hội hoá giáo dục, tạo điều kiện để vừa phát triển quy
mô số lượng vừa nâng cao chất lượng đào tạo.

- Khuyến khích đa dạng hoá các nguồn thu của Học viện Y dược
học Cổ truyền Việt Nam, nhất là các nguồn thu ngoài NSNN cấp.
- Cải tiến quản lý cơ chế tài chính, thực hiện phân cấp phân
quyền tiến tới xây dựng mô hình các trường Đại học tự chủ, tự chịu
trách nhiệm theo tinh thần Nghị định 43/2006/NĐ-CP ngày
25/4/2006 của Chính phủ.
12


Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI HỌC VIỆN Y
DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN VIỆT NAM
2.1. Khái quát về Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam
2.1.1. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức
Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam được thành lập trên
cơ sở trường Trung học Y học cổ truyền Tuệ Tĩnh theo Quyết định số
30/2005/QĐ-TTg ngày 02/02/2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc
thành lập Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam thuộc Bộ Y tế.
Học viện gồm 4 hệ thống cấu thành: Hệ thống đào tạo, Bệnh viện đa
khoa thực hành, Viện nghiên cứu, Trung tâm dịch vụ KHCN.
* Chức năng, nhiệm vụ
Học viện Y dược học cổ truyền Việt nam có chức năng,
nhiệm vụ đào tạo cán bộ y dược học cổ truyền ở bậc đại học, cao
đẳng, bồi dưỡng giảng viên y dược học cổ truyền cho các trường y
dược và nghiên cứu khoa học phục vụ giảng dạy, học tập và phục vụ
sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội.
* Tổ chức bộ máy
Học viện YDHCT Việt nam là đơn vị sự nghiệp, chịu sự lãnh
đạo, quản lý trực tiếp của Bộ Y tế, chịu sự quản lý Nhà nước về giáo
dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Sau 10 năm thành lập, cơ cấu tổ chức của Học viện Y Dược
học cổ truyền Việt Nam gồm 14 phòng ban, chức năng, 38 bộ môn,
04 đơn vị trực thuộc.

13


2.1.2. Kết quả hoạt động trên các lĩnh vực
* Đào tạo, nghiên cứu khoa học
Bên cạnh các ngành đào tạo của hệ trung cấp, ngay sau khi có
quyết định thành lập, năm học 2005-2006 Học viện đã tuyển 100
sinh viên hệ đại học chính quy. Số lượng tuyển sinh tăng hàng năm.
* Nghiên cứu khoa học
Tính đến nay, toàn Học viện đã có 212 đề tài nghiên cứu khoa
học phục vụ công tác đào tạo và phát triển ngành.
* Hợp tác quốc tế
Học viện đã liên kết Đào tạo Bác sĩ YHCT với trường Đại học
Trung Y Dược Thiên Tân Trung Quốc, đào tạo thạc sĩ điều dưỡng
với trường USF- California, Hoa Kỳ, liên kết NCKH với trường đại
học Trung y dược Quảng Châu, …
* Thành tích đạt đuợc
Với những kết quả trên các lĩnh vực hoạt động, Học viện Y
Dược học cổ truyền Việt Nam đã vinh dự được Đảng, Nhà nước và
các bộ, ngành tặng những phần thưởng cao quý: 01 Huân chuơng
Lao động hạng Nhất, 01 Huân chương hạng Nhì, 05 Huân chuơng
Lao động hạng Ba.
2.2. Phân tích thực trạng quản lý tài chính tại Học viện Y
Dược học Cổ truyền Việt Nam
2.2.1. Quản lý nguồn thu
* Quản lý nguồn thu từ ngân sách nhà nước

Nguồn NSNN được Bộ Y tế phê duyệt giao dự toán hàng
năm bao gồm: kinh phí đảm bảo hoạt động thường xuyên và kinh phí
không thường xuyên.
* Quản lý nguồn thu ngoài ngân sách nhà nước
14


Nguồn thu từ học phí, các loại phí, lệ phí được để lại.
Nguồn thu sự nghiệp, thu khác:
Huy động từ các đơn vị địa phương, các ngành theo yêu cầu
đào tạo theo địa chỉ và nghiên cứu ứng dụng khoa học - công nghệ,
các hoạt động dịch vụ, các hoạt động sản xuất kinh doanh, bán sản
phẩm thực hành, thí nghiệm…
2.2.2. Quản lý nội dung chi tại Học viện Y Dược học cổ
truyền Việt Nam
* Chi từ nguồn ngân sách Nhà nước cấp
Nguồn NSNN cấp chủ yếu được Học viện sử dụng cho các
khoản chi thường xuyên, trực tiếp, gắn với quá trình giảng dạy và học
tập, bao gồm các khoản mục sau: Chi cho con người; Chi quản lý
hành chính; Chi cho nghiệp vụ chuyên môn; Chi mua sắm, sửa chữa,
bảo dưỡng tài sản cố định nhằm đầu tư mua sắm cơ sở vật chất, thay
thế các trang thiết bị cũ, sửa chữa và trang bị thêm các phòng học,
phòng thí nghiệm, phòng máy tính, thư viện…
* Chi từ nguồn ngoài ngân sách
- Chi hỗ trợ cho hoạt động giảng dạy và phục vụ đào tạo như
bồi dưỡng thêm cho giảng viên, khuyến khích cán bộ, giảng viên tự
bồi dưỡng, nâng cao kiến thức chuyên môn… phục vụ giảng dạy.
- Chi tăng cường cho cơ sở vật chất: mua sắm, sửa chữa, tôn
tạo, thuê cơ sở vật chất, văn phòng phẩm, trang thiết bị tại các văn
phòng khoa, hỗ trợ việc biên soạn giáo trình, hỗ trợ quản lý chuyên

môn, hành chính, đoàn thể.
- Chi cho các hoạt động sự nghiệp giáo dục, đào tạo như hỗ
trợ cho việc tổ chức thực tập, thực tế của giảng viên và sinh viên, các
hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao, vào các dịp lễ tết, khen
15


thưởng học sinh, sinh viên, hỗ trợ phong trào sinh viên tình nguyện,
phong trào mùa hè xanh…
- Trích nộp cho các đơn vị phục vụ: ký túc xá, thư viện và
nộp cấp trên.
2.2.3. Bộ máy và cán bộ quản lý tài chính tại Học viện Y
Dược học Cổ truyền Việt Nam
* Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý tài chính
Bộ máy quản lý tài chính được tổ chức trong phòng Tài
chính - Kế toán thực hiện chức năng tham mưu, giúp việc cho Giám
đốc trong lĩnh vực quản lý tài chính, tài sản, kế toán, quản lý tập
trung các nguồn vốn, quỹ, nguồn kinh phí trong và ngoài NSNN theo
đúng chế độ quy định của Nhà nước.
* Chính sách kế toán áp dụng tại Học viện
Học viện đang áp dụng chế độ kế toán ban hành theo Quyết
định số 19/2006/QĐ-BTC ngày 30 tháng 3 năm 2006 của Bộ trưởng
Bộ Tài chính và Thông tư số 185/2010/TT-BTC ngày 15/11/2010 của
Bộ Tài chính về sửa đổi bổ sung Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC.
* Cơ chế quản lý tài chính tại Học viện
Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam là đơn vị sự nghiệp,
tự đảm bảo một phần chi phí hoạt động, chịu sự lãnh đạo về tài chính
và quan hệ cấp phát kinh phí của Vụ Kế hoạch Tài chính - Bộ Y tế.
Giám đốc Học viện là người chịu trách nhiệm trước pháp luật về
quyết định của mình trong toàn bộ hoạt động tài chính kế toán của

Học viện và thực hiện công khai tài chính theo quy định.
2.3. Đánh giá chung về quản lý tài chính tại Học viện Y
Dược học cổ truyền Việt Nam
2.3.1. Ưu điểm
16


- Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam bước đầu đã tạo
được những thay đổi đáng kể trong nhận thức của Nhà trường, qua đó
thể hiện tính tự chủ của Nhà trường trong việc ra quyết định, trong đó
có các quyết định về tài chính mang tính chủ động và sát với thực
tiễn hơn, do đó cũng thu được hiệu quả cao hơn.
Thực hiện sử du ̣ng hiệu quả nguồ n thu, cơ cấ u chi tương đố i
lơ ̣p lý. Cơ cấ u phân bổ chi phí thường xuyên dầ n hoàn thiện chú
tro ̣ng đế n nhóm chi ưu tiên: chi cho con người, chi cho nghiệp vu ̣
chuyên môn thay vì cho các khoản chi khác.
Công tác kiể m tra, thanh tra trong quản lý tài chiń h và sự phù
hơ ̣p của đinh
̣ mức thu chi trường áp du ̣ng. Trước khi có sự thanh tra,
kiể m tra về mặt tài chính của cơ quan có thẩ m quyề n, cơ quan chủ
quản thì trường cũng thành lập ban kiể m tra, kiể m soát nội bộ và
đươ ̣c công khai toàn Học viện.
2.3.2. Ha ̣n chế và nguyên nhân
- Nguồn NSNN cấp cho Học viện Y Dược học cổ truyền Việt
Nam tăng hằng năm, nhưng nhìn chung chỉ đủ nhu cầu chi thường
xuyên, chưa có chiến lược, định hướng, biện pháp tổ chức thực hiện
và quản lý theo kế hoạch để đáp ứng mục tiêu đào tạo của Học viện
trong dài hạn
- Nguồn tài chính của Học viện Y Dược học cổ truyền Việt
Nam vẫn còn phụ thuộc nhiều vào nguồn NSNN cấp hằng năm.

- Việc khai thác các nguồn ngoài ngân sách nhà nước cũng còn
nhiều bất cập, chưa có kế hoạch, định hướng rõ nét về các nguồn gốc có
thể khai thác và hướng sử dụng các nguồn này.
* Những nguyên nhân chủ yếu của các hạn chế

17


Đội ngũ cán bộ quản lý tài chính - kế toán Học viện Y Dược
học cổ truyền Việt Nam còn chưa đáp ứng được xu hướng mới về
quản lý tài chính theo hướng xã hội hoá giáo dục và tự chủ tài chính.
- Sự lệ thuộc về nguồ n tài chính: trong tổ ng số nguồ n lực tài
chiń h của Học viện, nguồ n ngân sách cấ p chiế m tỷ tro ̣ng lớn là một
trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đế n sự khó khăn trong công tác
quản lý ta ̣i đơn vi.̣
- Xác đinh
̣ mu ̣c tiêu quản lý tài chính chưa rõ ràng, Học viện
Y Dược học cổ truyền Việt Nam chưa xác đinh
̣ chiế n lươ ̣c phát triể n
dài ha ̣n
- Cơ chế quản lý của Nhà nước thiế u tính đồ ng bộ chưa gắ n
với thực tế , cứng nhắ c.

18


Chương 3
GIẢI PHÁP HOÀ N THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ
TÀ I CHÍ NH TẠI HỌC VIỆN Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN
VIỆT NAM

3.1. Phương hướng hoàn thiện quản lý tài chính của Học viện
Y Dược học Cổ truyền Việt Nam
3.1.1. Đa dạng hoá và quản lý chặt chẽ nguồn thu, phát
huy tự chủ tài chính, tiến tới xây dựng mô hình Đại học tự chủ về
tài chính
3.1.2. Nâng cao hiệu quả quản lý chi và phân phối chênh
lệch thu chi của Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam
3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Học viện Y
Dược học Cổ truyền Việt Nam
3.2.1. Nâng cao trình độ và cải tiến bộ máy quản lý tài
chính
3.2.2. Cải tiến bộ máy quản lý tài chính
3.2.3. Đổi mới công tác lập kế hoạch, quản lý và sử dụng
các nguồn thu, chi, đánh giá hoạt động tài chính của Học viện Y
Dược học Cổ truyền Việt Nam
3.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc quản lý
và sử dụng các nguồn thu, chi tài chính của Học viện Y Dược học
Cổ truyền Việt Nam
3.2.5. Xây dựng và hoàn thiện một số chính sách khoán và
thực hiện tự chủ tài chính
3.2.6. Đầu tư cơ sở vật chất cho quản lý tài chính của Học viện Y
Dược học Cổ truyền Việt Nam
3.2.7. Hoàn thiện quy chế chi tiêu nội bộ
19


3.3. KIẾN NGHỊ
* Kiến nghị đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Tài chính
* Kiến nghị đối với Bộ Y tế

20


KẾT LUẬN
Quản lý tài chin
́ h là một trong những nội dung quan tro ̣ng
trong công tác quản lý ta ̣i các đại học công lập. Hiệu quả của công
tác quản lý tài chin
́ h chiụ sự tác động của hiệu quả hoa ̣t động chung
của trường, đồ ng thời, nó cũng tác động trở la ̣i tới mo ̣i mặt hoa ̣t động
của đại học công lập. Do đó, vấ n đề nâng cao hiệu quả quản lý tài
chính của các đại học công lập luôn nhận đƣơ ̣c sự quan tâm của
những người làm công tác quản lý giáo du ̣c đào ta ̣o.
Quá trình toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế là một xu thế
khách quan, vừa là quá trình hợp tác để phát triển vừa là những thách
thức to lớn, song quá trình hội nhập và toàn cầu hoá kinh tế đã làm
cho khoa học – công nghệ, giáo dục - đào tạo trở thành động lực, nền
tảng cho sự phát triển của xã hội. Đổi mới giáo dục, trong đó có giáo
dục đại học cũng diễn ra trên quy mô toàn cầu, đòi hỏi các trường
Đại học ở Việt Nam phải có sự thay đổi toàn diện để hội nhập với
xu thế chung của toàn thế giới. Đây là nhiệm vụ đặt ra nặng nề, đòi
hỏi tăng cường quản lý tài chính theo hướng đa dạng hoá các nguồn
tài chính và quản lý hiệu quả tài chính trong giáo dục đại học vừa là
yêu cầu vừa là điều kiện để phát triển giáo dục đại học ở nước ta
nói chung và Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam nói riêng,
xứng đáng là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học đa ngành, đa
lĩnh vực chất lượng cao trong nước và trên thế giới. Đề tài của luận
văn “Quản lý tài chính tại Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt
Nam”. Về cơ bản đã đạt được mục tiêu và những nhiệm vụ nghiên
cứu đặt ra.

21


1. Hệ thống hoá cơ sở lý luận về tài chính và quản lý tài chính
ở các trường Đại học công lập trong điều kiện hiện nay: Luận văn đã
khẳng định được vai trò của tài chính trong giáo dục đại học, trong đó
nguồn NSNN giữ vai trò quan trọng và quyết định. Qua nghiên cứu
kinh nghiệm của một số trường về quản lý tài chính đã rút ra bài học
kinh nghiệm cho quá trình huy động, sử dụng và quản lý tài chính có
hiệu quả, phù hợp với yêu cầu và đặc điểm của tình hình nước ta hiện
nay.
2. Thông qua phân tích, đánh giá thực trạng các nguồn tài
chính và quản lý tài chính tại Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt
Nam, một mặt luận văn đã chỉ ra được: tài chính thực sự là công cụ
hữu hiệu và là động lực kinh tế quan trọng để các trường đại học
hoàn thành nhiệm vụ to lớn mà Đảng và Nhà nước giao phó. Mặt
khác qua những yêu cầu, đòi hỏi bức xúc từ thực tiễn đặt ra cũng như
dựa trên những luận điểm, luận cứ khoa học, luận văn đã chỉ ra
những tồn tại, hạn chế trong quá trình quản lý và sử dụng tài chính có
hiệu quả. Những tồn tại đó được thể hiện ở nhiều mặt ở cả cấp vĩ mô,
điều này cần được sửa đổi, khắc phục cho phù hợp với yêu cầu và đòi
hỏi của thực tiễn.
3. Trên cơ sở những quan điểm, định hướng phát triển kinh tế
xã hội, đầu tư phát triển giáo dục Đại học của Đảng và Nhà nước,
luận văn đã trình bày những quan điểm cơ bản cần quán triệt, trên cơ
sở đó đề ra những giải pháp thiết thực, phù hợp nhằm thực hiện có
hiệu quả quá trình huy động và quản lý sử dụng tài chính ở các
trường Đại học. Những giải pháp, kiến nghị nếu được quan tâm kịp
thời và đúng mức sẽ góp phần đảm bảo quá trình đa dạng hoá các

22


nguồn tài chính và quản lý sử dụng có hiệu quả, đáp ứng và phục vụ
tốt các yêu cầu của sự nghiệp phát triển giáo dục Đại học ở nước ta.
Tuy nhiên đây là một đề tài nghiên cứu sâu, rộng và tổng hợp
đề cập đến nhiều lĩnh vực và những vấn đề khá nhạy cảm, tuy bản
thân cũng đã có nhiều cố gắng, song do giới hạn về thời gian nghiên
cứu và ở đây cũng chỉ là bước đầu nên luận văn không tránh khỏi
những thiếu sót hạn chế, kính mong sự góp ý, chỉ dẫn của Hội đồng
khoa học, các nhà khoa học, các thầy, cô giáo và đồng nghiệp giúp
tác giả bổ sung hoàn thiện đề tài nghiên cứu của mình./.

23