Điều trị ARV bậc 2: Liều dùng và tác dụng phụ

Điều trị ARV bậc 2: Liều
dùng và tác dụng phụ
HAIVN
Chương trình AIDS của Trường đại
học Y Harvard tại Việt Nam
1


Mục tiêu học tập
Kết thúc bài học này, học viên sẽ có
khả năng:
 Giải thích được các lựa chọn phác đồ
bậc 2 dựa vào các phác đồ bậc một
thất bại
 Mô tả được các tác dụng phụ thường
gặp của các thuốc phác đồ bậc 2

2


Tổng quan về điều trị
ARV bậc 2 ở Việt Nam

3


Chuyển đổi cho thất bại điều trị
ARV bậc 1
TDF + 3TC + NVP/EFV
AZT/d4T + 3TC + NVP/EFV
AZT/d4T + 3TC +TDF/ABC

ARV bậc 2
AZT + 3TC
Hoặc ddI + ABC

TDF + 3TC
Hoặc ddI + ABC

EFV/NVP + ddI

Bộ Y tế Việt Nam, Hướng dẫn điều trị HIV/AIDS, 2009.

+
LPV/r


Các thuốc ARV bậc 2 sẵn có ở
Việt Nam
Nhóm

Thuốc
Lamivudine (3TC)
Tenofovir (TDF)

NRTI

Zidovudine (AZT)
Abacavir (ABC)

NNRTI

PI

Didanosine (DDI)
Lopinavir/ritonavir
(LPV/r)

5


Thuốc ARV bậc 2: NRTI

6


Tenofovir (TDF)

7


TDF – Liều dùng
Liều cho
người lớn

 Viên 300mg, 1 lần/ngày
 Khuyến cáo giảm liều nếu
Clcr < 50 mL/phút

Dạng trình
bày

Thuốc dạng đơn lẻ

Chỉ định

• ARV bậc 1
• ARV bậc 2 khi AZT được sử dụng trong
phác đồ bậc 1

Hạn chế thức Không
ăn


TDF – tác dụng phụ





Thường dung nạp rất tốt
Các tác dụng phụ thường gặp nhất
không nghiêm trọng: buồn nôn, nôn,
đầy hơi
Đáng lo ngại nhất là rối loạn chức năng
thận
•
•
•
•

Thường nhẹ, không có triệu chứng

Phục hồi khi dừng TDF
Nên theo dõi creatinine 6 tháng một lần
Suy thận cấp hiếm gặp: giảm liều TDF
hoặc chuyển sang thuốc NRTI khác

9


Liều dùng TDF ở những
người suy thận






TDF nên được kê đơn dựa vào độ thanh thải
Creatinine (CrCl)
CrCl được đo bằng đơn vị mili lít/phút
(ml/phút)
Giá trị bình thường:
• Nam: 97 to 137 ml/phút
• Nữ: 88 to 128 ml/phút

Độ thanh thải Creatinine (ml/phút)
Và liều dùng TDF (TDF 300 mg)
>50ml/phút

30 – 49 ml/phút

10 – 29 ml/phút

<10 ml/phút

1 lần/ngày

Hai ngày một lần

3- 4 ngày 1 lần
hoặc 2 lần/tuần

Chống chỉ định

10


Lamivudine (3TC)

11


3TC – Liều dùng
Liều cho
người lớn

 150 mg 2 lần/ngày hoặc 300 mg 1
lần/ngày
 Khuyến cáo giảm liều nếu
Clcr < 50 mL/phút

Dạng trình
bày

 Thuốc viên đơn thành phần 150mg
 Thành phần trong viên kết hợp:
• AZT + 3TC, AZT+3TC+NVP
• d4T + 3TC, d4T+3TC+NVP

Chỉ định
Hạn chế thức
ăn

• ARV bậc 1
• ARV bậc 2
Không
12


3TC – tác dụng phụ


Tác dụng phụ và độc tính:
• Dung nạp tốt
• Đau đầu, chóng mặt, khó chịu, mệt mỏi
• Phát ban/dị ứng (hiếm)



Tác dụng khác:
• Có hoạt tính chống lại viêm gan B

• Ngừng thuốc có thể gây bùng phát viêm
gan B
Mandell và cộng sự. Nguyên lý và thực hành bệnh truyền nhiễm

13


Zidovudine (AZT)

14


AZT - Liều dùng và chống chỉ
định
Liều người lớn

Viên 300 mg 2 lần/ngày

• Viên đơn lẻ
• Viên kết hợp:
Dạng trình bày
• AZT+3TC
• AZT+3TC+NVP
Hạn chế thức
ăn

Không (thức ăn có thể cải thiện
tính dung nạp)

• Hb < 80g/L

Chống chỉ định • Không nên cho cùng với D4T (đối
kháng)
15


AZT – tác dụng phụ









Đau đầu, buồn nôn, chướng bụng,
khó tiêu
Thiếu máu
Teo mỡ
Bệnh lý cơ phía gần
Tăng sắc tố da (mặt)
Đổi màu móng
Nhiễm toan lắc-tic (hiếm)
16


Abacavir (ABC)

17

ABC – Liều dùng và chống chỉ
định
Liều người lớn

300 mg 2 lần/ngày

Dạng trình bày

300 mg dạng viên

Hạn chế thức ăn

Không

Chỉ định

• Phác đồ bậc 2
• Có thể sử dụng trong phác đồ
bậc 1 nếu các thuốc NRTI
khác không dung nạp

Chống chỉ định

Quá mẫn với ABC trước đó

18


Quá mẫn với Abacavir (1)







Phản ứng quá mẫn với ABC là bệnh
toàn thân đa cơ quan
Xảy ra ở khoảng 5 đến 8% số bệnh
nhân nhiễm HIV khi khởi động ABC
Hơn 90% các trường hợp xảy ra trong
vòng 6 tuần đầu
• Thời gian trung bình khởi phát các triệu
chứng là từ 8 đến 11 ngày



Có thể gây ra những biến chứng đe dọa
tính mạng nếu tiếp tục dùng ABC khi
các triệu chứng đang xấu đi
Clin Ther. 2001;23:1603-14

19


Quá mẫn với Abacavir (2): Các
triệu chứng/dấu hiệu


Phản ứng quá mẫn với ABC biểu hiện

các dấu hiệu hoặc triệu chứng ít nhất
theo 2 trong các nhóm sau đây :
• Sốt
• Phát ban
• Tiêu hóa (buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau
bụng
• Thể chất (mệt, đau cơ, khó chịu)
• Hô hấp (khó thở, ho, viêm họng)



Các kết quả xét nghiệm bất thường
không đặc hiệu
Clin Ther. 2001;23:1603-14

20


Quá mẫn với Abacavir (3)


Nghi ngờ lâm sàng cao nếu các triệu
chứng:
• Xuất hiện trong vòng 6 tuần đầu điều trị
abacavir
• Xuất hiện đồng thời các triệu chứng thực
thể và cơ quan đặc hiệu (đặc biệt là
những triệu chứng tiêu hóa)
• Xấu hơn với các liều tiếp theo

21


Quá mẫn với Abacavir (4):
Điều trị


Ngừng ABC ngay nếu nghi ngờ phản
ứng quá mẫn

• Các triệu chứng thường cải thiện trong vài
ngày
• Không bao giờ cho lại ABC
• Ghi chú quá mẫn với ABC trong bệnh án
• Lưu ý bệnh nhân các phản ứng và tư vấn
họ không uống ABC nữa



Với những phản ứng nặng hoặc giảm
huyết áp:

• Cho nhập viện hoặc khoa điều trị tích cực
22


Didanosine (DDI)

23

DDI – Liều dùng
Liều người
lớn

• <60 kg: 250 mg 1 lần/ngày
• >60 kg: 200 mg 2 lần/ngày
• Khuyến cáo giảm liều cho
Clcr <60 mL/phút

Dạng trình
bày

• DDI: 25mg, 50mg
• DDI EC: 125, 200 and 250mg

Hạn chế thực
phẩm

• Uống 30 phút trước hoặc 2 giờ sau
mỗi bữa ăn đối với viên 25mg
(nồng độ giảm nếu uống cùng lúc ăn)
24


DDI – tác dụng phụ
Viêm tụy
 Bệnh lý thần kinh ngoại biên
 Teo mỡ
 Nhiễm toan lắc-tic

 Tăng áp lực tĩnh mạch cửa không xơ
gan
Tránh kết hợp : DDI + D4T do tăng
độc tính


25