bài 9 LS 12 CT chuẩn

Chương V
QUAN HỆ QUỐC TẾ ( 1945-2000)

BÀI 9 (Tiết 12,13) QUAN HỆ QUỐC TẾ TRONG VÀ SAU THỜI KỲ
CHIẾN TRANH LẠNH

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC :
1 . Về kiến thức :
- Nhận thức được những nét chính của QHQT sau chiến tranh thế giới thứ
hai với đặc trưng lớn có tính bao trùm là sự đối đầu giữa hai phe : TBCN và
XHCN
- Biết được tình hình chung và các xu thế phát triển của thế giới từ sau chiến
tranh lạnh .
2. Về kĩ năng :
Rèn luyện phương pháp tư duy, biết phân tích các sự kiện và khái quát tổng
hợp các vấn đề lớn
3. Về thái độ :
- Nhận thức rõ : Mặc dù hoà bình thế giới vẫn được duy trì, nhưng
trong tình trạng chiến tranh lạnh , tình hình thế giới luôn căng thẳng, có lúc như
bên bờ của một cuộc chiến tranh thế giới. Trên thực tế, nhiều cuộc chiến tranh
cục bộ đã diễn ra, thậm chí kéo dài, nhất là ở hai khu vực Đông Nam Á và
Trung Đông. Từ đó, đễ thấy rõ : cuộc của các dân tộc vì hoà bình thế giới, độc
lập dân tộc và tiến bộ xã hội là đầy chông gai, cực kì gian khổ và phức tạp.
- Tự hào về những đóng góp to lớn của dân tộc ta vào cuộc đấu tranh của
các dân tộc với các mục tiêu thời đại : hoà bình thế giới, độc lập dân tộc và tiến
bộ xã hội .
II. THIẾT BỊ TÀI LIỆU DẠY HỌC : Bản đồ thế giới và các tranh ảnh
khác có liên quan
III .TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC :
A/Ổn định lớp và kiểm tra bài cũ (5 ph)
Trình bày khái quát chính sách đối ngoại của Nhất Bản trong thời kì Chiến

tranh Lạnh ?
B. Vào bài mới: GV cần nhắc qua các bài đã học có liên quan , sau đó khái
quát QHQT trên phạm vi toàn cầu trong nội dung bài học.
C. Hoạt động dạy và học trên lớp :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG
* Hoạt động 1: cả lớp và cá nhân.
-GV :Từ liên minh chống phát xít , sau
chiến tranh , hai cường quốc X-M
chuyển sang đối đầu và đi tới tình trạng
chiến tranh lạnh.Vậy đâu là nguyên
nhân của vấn đề trên ?mâu thuẫn Đông-
Tây và khởi đầu của chiến tranh lạnh
I/ MÂU THUẪN ĐÔNG –TÂY VÀ
SỰ KHỞI ĐẦU CỦA CHIẾN
TRANH LẠNH(15 ph)
1
đựoc biểu hiện như thế nào?đê trả lời
hai vấn đề nầy GV yêu cầu HS trả lời
cau hỏi:hãy nêu và phân tích những sự
kiện dẫn đến tình trạng chiến tranh lạnh
giữa hai phe TBCN và XHCN?
-HS dựa vào SGK suy nghỉ trả lời.
-GV nhận xét bổ sung và chốt ý
+Do đối đầu mục tiêu và chiến lược
giữa hai cường quốc.
LX
Mỹ
+Sự kiện dẫn đến chiến tranh lạnh:
Học thuyết Truman ( 1947): Nội
dung : cũng cố các chính quyền phản

động và đẩy lùi các phong trào đấu
tranh yêu nước ở HI Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ
, biến hai nước nầy thành căn cứ tiên
phương chống Lx và các nước ĐCN
Đông Âu từ phía nam của các nước nầy.
Kế hoạch Macsan ( 1947)


Sự ra đời của khối NATO( 1949)
Đối lập với các hoạt động của Mỹ , LX
đã thành lập:
Hội đồng tương trợ kinh tế ( 1949)


Tổ chức Hiệp ước VACSAVA( 1955)
Như vậy đến năm 1949 , cục diện “hai
cực“ đã được xác lập rỏ ràng , chi phối

sự đối lập giữa liên xô và Mĩ.
-Liên Xô : chủ trương duy trì hòa bình
an ninh thế giới , bảo vệ CNXH và đẩy
mạnh PTCM thế giới.
- Mỹ: chống phá LX và các nước XHCN
, PTCM các nước, thực hiện mưu đồ bá
chủ thế giới.


Sự kiện khởi đầu của chiến tranh
lạnh
- Học thuyết Truman ( 1947): Mĩ chính

thức phát động chiến tranh lạnh nhằm
chống LX và các nước Đông Âu.

Kế hoạch Macsan (6/1947):
- Phục hồi kinh tế Tây Âu
- Tập hợp Tây Âu vào liên minh quân
sự chống LX và các nước Đông Âu.
- Kế hoạch Macsan đã tạo nên sự phân
chia đối lập về kinh tế và chính trị giữa
các nước Đông Âu và Tây Âu.
 Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây
Dương (NATO)
- Thành lập ngày 4/4/1949 tại
Washinton , lúc đầu gồm có Mỹ và 11
nước phương Tây.
- Đây là liên minh quân sự lớn nhất của
các nước tư bản phương Tây do Mỹ cầm
đầu nhằm chống lại LX và các nước
XHCN.

 Tháng 1/1949 , LX và các nước
Đông Âu thành lập Hội đồng tương trợ
kinh tế để giúp đỡ lẫn nhau giữa các
nước XHCN.Tháng 5/1955, LX và các
nước Đông Âu thành lập Tổ chức Hiệp
ước Vacsava , một lien minh chính trị-
quân sự của các nước XHCN ở châu Âu.
Sự ra đời của NATO và VACSAVA
đánh dấu sự xác lập của cục diện hai
cực, hai phe.Chiến tranh lạnh bao trùm

toàn thé giới.
2
tình hình thế giới.Ba sự kiện trên là màn
dạo đầu của CTL.Đó là sự hình thành
một giới tuyến phaqan chia và đối lập về
kinh tế , chính trị , quân sự giữa hai phe
TBCN và XHCN.
* Hoạt động 2. Cả lớp và cá nhân.
-GV nêu câu hỏi: thế nào là chiến tranh
lạnh?
-HS dựa vào SGK trả lời.GV chốt ý:
+Là sự đối đầu giữa hai phe.
+Diến ra trên hầu hết các lĩnh
vực:CT,QS,KT,tư tưởng, văn hóa...
+Thế giới luôn trong tình trạng căng
thẳng
+Chiến tranh cục bộ diễn ra nhiều
nước.
-GV chuyễn ý: sự đối đầu Đông-Tây
đựoc biểu hiện ở cuộc chiến tranh xâm
lược ĐD của thực dân Pháp.
-GV nêu câu hỏi:thông qua nội dung
SGK , hãy dẫn chứng cho nhận định
trên?
-HS suy nghỉ trả lời.GV chốt ý .
Sau chiến thắng ĐBP , hội nghi
Giơnevơ để bàn về việc chấm dứt chiến
tranh ở ĐD.Hiệp định công nhận , độc
lập , chủ quyền , thống nhất và toàn vẹn
lãnh thổ của ba nước ĐD.Cuôch chiến

tranh ở ĐD đã chấm dứt , nhưng nước
Vn tạm thời bị chia cắt làm hai miền , vĩ
tuyến 17 là giới tuyến quân sự tạm
thời.Hiệp định Giơ ne vơ 1954 về ĐD là
một thắng lợi to lớn của nhân dân 3
nước , nhưng mặt khác cũng phản ánh
cuộc đấu tranh gay gắt giữa hai phe.Đại
biểu Mỹ ra tuyên bố không chịu sự ràng
buộc của Hiệp định nhằm chuẩn bị cho
sự xâm lược sau nầy.
-GV nêu câu hỏi: cuộc chiến tranh ở
ĐD và TT có điểm gì khác và giống
nhau ?
-HS dựa vào SGK trả lời.
-GV chốt ý:
II/ SỰ ĐỐI ĐẦU ĐÔNG-TÂY VÀ
CÁC CUỘC CHIẾN TRANH CỤC
BỘ. (15 ph)
* Chiến tranh lạnh là gì?(SGK)
1/ Cuộc chiến tranh xâm lược Đông
Dương của thực dân Pháp( 1945-
1954)
-Từ 1946 nhân dân Đông Dương đã tiến
hành KCCP,đ ược sự giúp đở của LX,
TQ và các nước XHCN.
- Từ sau 1950 , Mỹ can thiệp vào cuộc
chiến tranh ĐD, từ đó chiến tranh ĐD
ngày càng chịu sự tác động của hai phe.
- Hiệp định Giơnevơ 1954 là thắng lợi to
lớn của nhân dân 3 nước ĐD nhưng mặt

khác cũng phản ánh cuộc đấu tranh gay
gắt giữa hai phe.

2/ Cuộc chiến tranh Triều Tiên.
( 1950-1953)
- 1950 – 1953 diễn ra chiến tranh giữa
hai miền : Bắc và Nam Triều Tiên
3
+VN giành độc lập sau đó kháng chiến
chống Pháp xâm lược và can thiệp Mỹ.
+TT chia làm hai miền quân quản (LX-
M)hình thành hai nhà nước riêng rẽ.
+Cuộc chiến tranh hai miền TT do Mỹ
và TQ ủng hộ Cuộc chiến tranh triều
Tiên là “ sản phẩm“ của Chiến tranh
lạnh và là sự đụng đầu trực tiếp giữa hai
phe.
- Sau Hiẹp định Giơnevơ 1954 về ĐD ,
Mỹ đã nhanh chóng hất cẳng Pháp ,
dựng nên chính quyền Ngô Đình Diêm ,
âm mưu chia cắt lâu dài VN, biến miền
Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ
quân sự của Mỹ.Nhưng mưu đồ của Mỹ
đã vấp phải ý chí quật cường và cuộc
đấu tranh anh dũng của quân dân VN.
-GV phân tích thêm:
+Mỹ theo đuổi tham vọng to lớn qua
cuộc chiến tranh VN đối với phe XHCN
và PTGPDT.
+Mỹ đã lần lượt thực thi phần lớn các

chiến lược chiến tranh ở miền Nam
nhưng đã bị thất bại nặng nề mặc dù Mỹ
đã huy động những phương tiện kỹ thuật
hiện đại , những lực lượng vật chất
khổng lồ cho cuộc chiến tranh VN.
+Trong lịch sử của mình , nước Mỹ đã
tham gia nhiều cuộc chiến tranh nhưng
cuộc chiến tranh VN là cuộc chiến
tranh đầu tiên mà rõ ràng Mỹ đã
thua.Cuộc chiến tranh đó đã làm tiêu
tan những kinh nghiệm thắng trận trong
CTTG II và đã chôn vùi danh tiếng
những tướng lĩnh bốn sao cùng những
trí thức thông minh nhất và tài giỏi nhất.
( Kennedy
-GV kết luận:như vậy , trong thời kỳ
chiến tranh lạnh , hầu hết mọi cuộc
chiến tranh hoặc xung đột quân sự ở các
khu vực trên thế giới , với những hình
thức và mức độ khác nhau đều liên quan
đến sự đối đầu giữa hai cực X-M.
- 27/7/1953 Hiệp định đình chiến được
ký kết, vĩ tuyến 38 vẫn là ranh giới quân
sự giữa hai miền.
=>Cuộc chiến tranh Triều Tiên là “ sản
phẩm“ của Chiến tranh lạnh và là sự
đụng đầu trực tiếp giữa hai phe.
3/ Cuộc chiến tranh xâm lược Việt
Nam của đế quốc Mỹ ( 1954-1975)
- 1954-1975 Mĩ thực hiện cuộc chiến

tranh xâm lược thực dân mới ở Việt
Nam. Đây là trọng điểm của chiến lược
toàn cầu.
Chiến tranh VN đã trở thành cuộc
chiến tranh cục bộ lớn nhất phản ánh
mâu thuẫn giữa hai phe.
* Tóm lại, trong thời kỳ chiến tranh
lạnh, hầu hết mọi cuộc chiến tranh đều
liên quan đến sự đối đầu giữa hai cực
Xô – Mĩ.
4
* Hoạt động 3. Cả lớp và cá nhân.
-GV hỏi: xu thế trên đã được biểu hiện
trong thực tế Lịch sử như thế nào?
-HS tìm các sự kiện trong SGK trả lời.
-GV chốt ý.
+ Trên cơ sở thỏa thúận X-M , hai nhàn
nước Đức đã..
Theo đó hai bên tôn trọng không điều
kiện chủ quyền và sự taqòn vẹn lãnh thổ
của nhau cũng như của các nước châu
Âu trên đường biên giới hiện tại .Hai
bên thiết lạp quan hệ láng giềng thân
thiện trên cơ sở bình đẳng và giải quyết
các vấn đề tranh chấp hoàn toàn bằng
biện pháp hòa bình .Nhờ đó tình hình
căng thẳng ở châu Âu giảm đi rỏ rêt.
+ Định ước Henxinki với nội dung cơ
bản: khẳng định mối quan hệ bình đẳng
chủ quyền giữa các quốc gia , sự bền

vững của đường biên giới , giải quyết
các tranh chấp bằng biện pháp hòa
bình ...nhằm bảo đảm an ninh châu
Âu;Hiệp định cũng thiết lập sự hợp tác
giữa các nước về kinh tế-KHKT..
Thỏa thuận quân sự: thủ tiêu các tên lửa
tầm trung ở châu Âu cắt giảm vũ khí
chiến lược cũng như hạn chế cuộc chạy
đua vũ trang giữa hai nước.
-GV hỏi: nguyên nhân nào dẫn đến sự
hòa hoãn Đ-T và chiến tranh lậnh chấm
dứt?
-HS dựa vào SGK trả lời.
- GV chốt ý:
+Cuộc chạy đua võ trang kéo dài hơn 40
năm làm cho hai nứớc suy giảm nhiều
mặt.
+Sự vươn lên mạnh mẽ của Nhật và
Tây Âu  đặt ra nhiều khó khăn và
thách thức đối với X-M.
+Kinh tế LX lâm vào tình trạng trì trệ
khủng hoảng.
hai cường quốc cần phải thoát khỏi
thế đối đầu dể ổn định và phát triển.*
III / XU THẾ HÒA HOÃN ĐÔNG-
TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH
CHẤM DỨT (15 ph)
* Biểu hiện :
- 1972, hai nhà nước Đức đã ký Hiệp
định về những cơ sở quan hệ giữa Đông

Đức và Tây Đức
-Năm 1972 , Xô-Mĩ đã ký Hiệp ước
hạn chế hệ thống phòng thủ tên lửa
(ABM) và Hiệp định hạn chế vũ khí tiến
công chiến lược ( SALT-1)
-Tháng 1975, 33 nước châu Âu cùng
với Mỹ và Canada ký kết Định ước
Henxinki với nội dung cơ bản: khẳng
định mối quan hệ bình đẳng chủ quyền
giữa các quốc gia ,sự hợp tác giữa các
nước ...--> tạo cơ chế giải quyết các vấn
đề liên quan đến hòa bình an ninh khu
vực này.
-Từ đầu những năm 70, hai siêu cường
Xô-Mĩ đã có những cuộc gặp cấp cao,
nhất là từ khi Goócbachốp lên cầm
quyền.
- Tháng 12/1989 Liên Xô và Mỹ tuyên
bố chấm dứt Chiến tranh lạnh .
*Nguyên nhân Liên Xô –Mĩ chấm dứt
Chiến tranh lạnh:
( SGK)
*Ý nghĩa : Chiến tranh lạnh chấm dứt
tạo điều kiện giải quyết các tranh chấp,
xung đột bằng con đường hòa bình
( Apganixtan, CPC, Namibia...).
5